Киіз үй жиһаздары сабақ жоспары

4-сынып Пән: Бейнелеу Мерзімі:

</ Сабақтың тақырыбы:Киізүй жиһаздары

Сабақтың мақсаты:

Оқушылардыкиізүйсүйегіменжәнекиізүйжиһаздарыментаныстыру, кеңірекмәлімет беру.

Ұлттықмұрамыздысақтауға, қадірлеугетәрбиелеу.

Дүниетанымынкеңейту, сөздікқорларынбайыту.

Құралдары: киізүймакеті, сандықмакеті, өрнектісырмақ, суреттер, слайд



Сабақтың барысы

Бүгінгісабақтың тақырыбынжұмбақшешуарқылытабайық.

Тіреусізкүмбез,

Сылақсызқабырға

Тұтқасызесік

Іргетассызғимарат. (Киізүй)

Бүгінгітақырыпкиізүйжәнеоныңжиһаздарытуралыболмақ.

Киізүйкөптегенкөшпеліхалықтардыңнегізгібаспанасыболған. Біздіңхалқымыздакиізүйді сан мыңдағанжылдарбойыөзініңтөлбаспанасыетіпкеледі.

Мал шаруашылығыменайналысып, көшпеліөмірсүретінадамдарүшінкиізүйыңғайлы да жеңіл, қолайлыбаспана. Еңкереметі оны жарты сағаттажығып, тағысондайуақыттатігіпүлгіругеболады.

Тұтынуқажетінеорайкиізүйүштүргебөлінеді. 1. . Киізүйүшқанаттанбастап, он екі, он сегіз, отызқанатқадейінжететінүлгілеріболған. Жалпыкиізүйбасты - бастытөрттүрліжабдықтантұрады.

1 - оқушы. Киізүйдіңсүйегіқайың, мойыл, сәмбі талы, қарағайсияқтыағаштарданжасалатынжабдықтар (кереге, уық, шаңырақ, маңдайша, табалдырық, жақтаунемесетаяныш, сықырлауық)

2 - оқушы. Киізүйдіңкиіздерінегізіненқойдыңкүзенжүніненжасалатынжабдықтар (туырлық, үзік, түңлік, киізесік, уыққап, дөдеге т. б)

3 - оқушы. Киізүйдіңбау - шуықой, түйежүнінен, жылқыжалынанесілетін, тоқылатынжіптер (арқандар, бас бау, аяқбау, уықбау, түңлікбау, құр, терме, басқұр, желбау т. б)

4 - оқушы. Киізүйдіңіші - тысынатұтатыншидіңтүрлері - шым ши, ораулы ши, кілем ши, алаша ши, ақ ши.

Киізүйдіңсыртқыкөрінісіне, сәулеті мен көлемінеқарайақүй, бозүй, қоңырүйжәне т. б аттарыменатайды.

Ендікиізүйжиһаздарыментанысайық. Киізүйжиһаздарынаабажа, абдыра, ағаштөсек, адалбақан, асадал, бөгіре, жағылан, жозы, жүкаяқ,

кебеже, сандықжатады. Солардыңішіненбірнешеуіментанысайық.

5 - оқушы. Адалбақан - тұрмыстағытазалықтыңкепілі. Оғанкиімдерді, жеңілбұйымдардыіліпқояды. Адалбақанкиізүйдіқұрукезіндешаңырақтыкөтеріптұруқызметін де атқарады.

6 - оқушы. Қазақхалқыныңтұрмыстақолданатынсандықбейнеліүйжиһаздарынегізіненабажа, әбдіре, сандық, қобдишадепбөлінеді. Сандыққакиім - кешек, заттардысалады.

7 - оқушы. Жүкаяқ - қазақтұрмысындағыүйжиһаздарыныңбірі. Олжиғанжүктің, сандықтыңастынақоятынағаштұғыр.

8 - оқушы. Кебеже - бидай, арпа, тары, күрішсияқтыдәнді - дақылдарды, тағыбасқа да азық - түліктүрлерінсалыпқоюүшінарнайыжасалғаныдыс.

9 - оқушы. Асадал - асыңадалболсындегенсөз. Оғаныдыс - аяқтардысақтайды.

Киізүймакетінедайындапкелгенбөліктеріарқылыкиізүйдіқұру. Бөліктерқағазғасалынғансуреттер. Әрбөліктесұрақтар бар. Сұрақтарғашыққанәроқушыжауапбереді.

1 - шікереге - достықтуралы 5 мақалайт.

2 - шікереге - еңбектуралы 5 мақалайт.

3 - шікереге - отантуралы 5 мақалайт.

Шаңырақ - рәміздердіата

Уық - үшжүздіңбиіната.

Есік - төрттүліктіңатасыната.

Ши - қазақбатырларыната.

Туырлық - білімтуралымақалайт.

Киізесік - еңбектуралымақалайт.

Түңлік -аптакүндерініңқазақшаатауы

10 - оқушы. Киізүй

Киізүйдөп - дөңгелек,

Жыққанкезде он бөлек.

Тіккенкезде топ етіп

Қонақалардөңгекеп.

Көшіп - қоныпүнемі

Көкжайлаудажүреді.

Самалсоқсааңқылдап,

Желгеіргесінтүреді.

Сан ғасырлараралап,

Танысболған бар алап.

Саяхатшыбірөзі,

Қойайдағанқоралап.

« Саяхаттысүйемін,

Өркешіндетүйенің!»-

Депжырлағанбұлүйге

Бүгінөзімиемін.



11 - оқушы

Шаңырақ

Көтерілсешаңырақ,

Ақбақандыастына ап.

Жатқануықжамырап,

Бірігеді бас құрап.

Ата - баба тілеген

Қалмасындепқаңырап.

Төбесікөктіреген

Осы - қарашаңырақ!



12 - оқушы. Кереге

Ыңғайлыжоқөзіндей,

Торжолдәптеркөзіндей,

Тез жиналар, қаласаң.

Керілгендеқарасаң.

Секілдіалыппарақтар,

Керегелерұнайды.

Жалғасакепқанаттар,

Киізүйдіқұрайды.

Киізүйдіңсұлбасы

Қиысады не қилы.

Уықтардыңбір басы

Керегегебекиді.



13 - оқушы. Уық

Дегеніміз - уықтар -

Имекбастысырықтар.

Шаңырақтыуысқаап,

Тұрадыылғинықұстап.



14 - оқушы. Үзік пен бақан

Киізүй, бірқызығы,

Саладыескеатаны:

Ақшапаны - үзігі,

Ақтаяғы - бақаны.



15 - оқушы. Түңлік

Киізүйдіңарайлы

Терезесі - түңлік.

Ашықтұрсақарайды,

Түндежұлдызүңіліп.

Түңліктіашқанда,

«Құтылдым!»- депқуанып,

Түтінұшараспанға,

Шудақұсапшұбалып.

Қайырылып, түріліп,

Тұрадыоныңбір басы.

Біржағынантүңлік -

Киізүйдіңмұржасы.



16 - оқушы. Белдеу

Киізүйдіңбелбеуі -

Беліндегібелдеуі.

Болсынкүндіз, түнмейлі,

Босатудыбілмейді.

Тіресердейдәуіңмен,

Күресердейдәуіңмен.

Қашанауылкөшкенше,

Біреукеліпшешкенше,

Тұрғанытастүйінбоп:

«Келіпқаларқұйын!» деп.

Ал ендібүгінгісабақтабілгендеріміздікиізүйтоптамасынажазайық.

Сабақтықорытындылау.