Күнделікті жоспар 'Сурет' 1 сынып

Тексерілді

Мектеп директорының оқу жұмысы

жөніндегі орынбасары

______________Ә.Шонтыбаева.

____________________2015 жыл

Мұғалім: Тыныштықова Нұрсәуле

Пәні: Сурет

Күні: 1.09.2015ж

Уақыты: 14:50-17:15

Сағ.саны: 3

Сыныбы: 1

Тобы: II

Оқушы саны: 10

Сабақтың тақырыбы: Кіріспе сабақ.

1.1-сыныптағы көркем сурет міндеттері мен

қажетті материалдар туралы әңгімелесу.

2.Маңызды бейнелеу құралы ретінде сызық

туралы түсінік .Сызықтардың түрлері.

Машықтық жұмыс: Материалды қабылдау.

1.Сызықтардың түрлі түрлерінің

бейнелеріне жаттығулар.

2.Қарапайым өсімдік формаларының

сызықтық көркем суреті.

(жапырақтардың,бұтақтардың)

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділігі: Сурет пәні бойынша мағлұмат беру, бейнелеу

тәсілдерін үйрету.

2.Тәрбиелігі: Оқушыны шапшаңдыққа, тазалыққа

ұқыптылыққа, тәрбиелеу.

3. Дамытушылығы: Оқушының көру, есте сақтау қабілетін

арттыру.

Сабақтың түрі: топтық

Сабақтың әдісі: а) теориялық

б) машықтық

Сабаққа қажетті құралдар

мен көрнекіліктер: А 3 формат ,карандаш,өшіргіш,көмір,сангина,

тушь,геловой қалам,т.б.

Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

а) теориялық

б) машықтық

ІҮ.Қорытындылау

Ү .Үйге тапсырма

ҮІ. Бағалау

ҮІІ. Сыныпты жинақтау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру:

Сыныпты жабдықтап,жоқ оқушыны журналға белгілеу

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

ІІІ. Жаңа сабақ. Кіріспе сабақ.

1.1-сыныптағы көркем сурет міндеттері мен қажетті материалдар туралы әңгімелесу.

2.Маңызды бейнелеу құралы ретінде сызық туралы түсінік .Сызықтардың түрлері.

а) теориялық.

Бейнелеудегі суреттеу түрлері Бейнелеудегі суреттеу түрлері негізгі 2 түрге бөлінеді. Олар сызықтық бейнелеу және реңдік бейнелеу сызықтық бейнелеу - белгілі бір заттың іс әрекеттің бейнесін сызба арқылы суреттеу болып табылады. Ал реңдік бейне дегеніміз - сол сызылған сызбаның көлемін, түсін, т.б. шығару үшін қолданамыз. Кез - келген зат бір - бірінен пішін арқылы еркешеленеді. Заттың «пішіне» деп олардың өзіндік ерекше түрін, құрылысын айтады.

Бүгігі сабақта біз ағаш жапырақтары,бұтақтар немесе үй өсімдіктерін саламыз.онда да натурадағы заттың өз пішінін тауып,құрылысына мән беру керек.

Күнделікті өмірде кездесетін заттардың құрылысынан геометриялық денелердің кескінің табуға болады. Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады. Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

б) машықтық. Ағаш жапырақтары , бұтақтар, үй өсімдіктерін суреттеу.

Заттардың суретін салу барысында сызықтық бейнелердің алатын орны айрықша. Заттардың сызықтық бейнесін салғанда сызықтың көптеген түрлері қолданылады..Заттармен құбылыстардың суретін сызықтық арқылы айқындап алғаннан кейін барып реңдік бейнелеу арқылы олардың пішінін,келбетін нақтылайды.Суреттің ең негізгі бөлігі сызық жүргізу болып табылады. Сызық жүргізу арқылы нақты бейнеленетін заттармен бұйымдардың пішінін бейнелейміз.Тікелей заттарға түскен жарық және көлеңкеге байланысты сызықтың түрлері өзгеретін болады.Әр түрлі бағыттағы штрихтар жүргізу арқылы реңдік бейнлеуге көшеміз.Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады.Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

Тақырып бойынша оқушылар суреттеуге кіріседі.

ІҮ.Қорытындылау.

Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

1.Бейнелеудегі суреттеу нешеге бөлінеді?

2.Штрихтың түлері?

3.Заттардың пішіні дегеніміз не?

Ү.Үйге тапсырма беру. Терезе алдындағы үй өсімдіктерін суреттеп келу.

ҮІ. Бағалау.

VII.Сыныпты жинақтау.

Тексерілді

Мектеп директорының оқу жұмысы

жөніндегі орынбасары

______________Ә.Шонтыбаева.

____________________2015 жыл

Мұғалім: Тыныштықова Нұрсәуле

Пәні: Сурет

Күні: 10,17. 09.2015ж

Уақыты: 14:50-17:15

Сағ.саны: 6

Сыныбы: 1

Тобы: II

Оқушы саны: 10

Сабақтың тақырыбы: Көркем суреттің бейнелеу құралдары.Тон

1. Штрих,дақ, нүкте туралы түсінік.

2. Штрихтау түрлері.

3. Тон туралы түсінік.

Машықтық тапсырма:

1апта (3 сағат) 1.Түрлі бағыттардағы штрихтармен,

дақтармен нүктелермен жаттығулар.

2 апта (3 сағат) 2.Тондық созуға жаттығулар

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділігі: Штрих түрлерін ажыратып, әр заттың өзіндік

келбетін нақты бейнелеуге үйрету.

2. Тәрбиелігі: Оқушыны шыдамдылық пен шапшаңдыққа

тәрбиелеу

3. Дамытушылығы: Баланың көру қабілетін есте сақтау қабілетін

дамыту.

Сабақтың түрі: топтық

Сабақтың әдісі: а) теориялық

б) машықтық

Сабаққа қажетті құралдар

мен көрнекіліктер: А 3 формат,карандаштар, гипс нұсқалар

Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

а)теориялық

б) машықтық

ІҮ.Қорытындылау

Ү Үйге тапсырма.

ҮІ.Бағалау

ҮІІ.Сыныпты жинақтау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру:

Сыныпты жабдықтап, оқушыларды түгендеп, жоқ оқушыны журналға белгілеу. Құралдарын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

Терезе алдындағы үй өсімдіктерін суреттеп келу.

Үйге тапсырмасын тексеріп, тиісті бағаларын қоямын

ІІІ. Жаңа сабақ Көркем суреттің бейнелеу құралдары.Тон

1.Штрих,дақ, нүкте туралы түсінік.

2.Штрихтау түрлері.

3.Тон туралы түсінік.

а) теориялық:

Ал реңдік бейне дегеніміз - сол сызылған сызбаның көлемін, түсін, т.б. шығару үшін қолданамыз. Яғни штрихтау деген мағынада әр заттың көлемін, пішінің келбетін бақылау үшін , әр түрлі штрихтар арқылы штрихтаймыз. Штрих түрлерін айта кететін болсақ тік сызық, көлденең сызық, оң көлбеу және сол көлбеу сызықтарын, кереге көз, доға сызықтар, кереге доға - сызықтар, шеңбер сызықтарды пайдаланамыз. Кез - келген зат бір - бірінен пішін арқылы еркешеленеді. Заттың «пішіне» деп олардың өзіндік ерекше түрін, құрылысын айтады.

б) машықтық.

1апта (3 сағат) 1.Түрлі бағыттардағы штрихтармен,

дақтармен нүктелермен жаттығулар.

Штрих дегеніміз - көптеген, біртектес сызықтардың жиынтығы. Оның ұзын қысқалығы заттың көлемдік бітіміне байланысты ж/е ол заттың пішіндік құрылысына сай беріледі.

Әуелгі салып алған суретімізді, кейін бояйды қарындашпен заттарды жай боямайды тек қана штрихтап бояйды. Сондықтан да штрих пен сызықты ажырата білу керек. Сызық заттың пішінін айқындаса, штрих сол заттың түскен жарық пен көлеңкенің қоюлығын беріп, оның нақты пішінін ашуға қатысады.

Күнделікті өмірде кездесетін заттардың құрылысынан геометриялық денелердің кескінің табуға болады. Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады. Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

Сондықтан да штрих пен сызықты ажырата білу керек. Сызық заттың пішінін айқындаса, штрих сол заттың түскен жарық пен көлеңкенің қоюлығын беріп, оның нақты пішінін ашуға қатысады.

Суретте жарық пен көлеңке оң арқылы беріледі. Жарық пен көлеңкені дұрыс түсіру арқылы нәрсенің көлемін дәл беру, суреті салынып отырған заттың жарық жерлер мен күңгірт жерлерінің қатынасы нәрсенің негізі пішіндерімен бір мезгілде белгіленген жөн. Мұның бәрін есте сақтап, сурет салғанда дұрыс пайдалана білу керек.

Заттардың жарық көлеңкесін штирхтау арқылы олардың пішінін көлемін шығарамыз. Заттың өзі жарық пен көлеңке арқылы айқындалады. Әрбір заттың өңінің көмескі не қараңғы бөлу жасанды және табиғи жарықтың түсуіне байланысты. Затты штрихтауды меншікті көлеңкеден бастаған дұрыс.

Мұнда сурет салу ережелеріне сүйене отырып, кейбір артық кеткен жарық пен қараңғы дақтарды бәсеңдетеміз бір тұтас реңдік қатынасқа бағындырамыз. Орындалған натюрмортымызды таза жарасымды болып шығуына көңіл бөлуіміз керек

2 апта (3 сағат) 2.Тондық созуға жаттығулар

Рең - ақ түс пен қара түс арасындағы қатынас яғни жарық пен көлеңке арасындағы айқын қарама - қарсылықты рең деп айтамыз.

Заттар бақылаушыға неғұрлым жақын тұрса, жарық түсіп тұрған беті мен көлеңке арасындағы рең (контраст) соғұрылым кұңгірттеу болады. Сондықтан алдыңғы планда реңдер мейілінше ашық боладыда, екінші, үшінші, одан арғы планда рең азая береді.

Сонымен бақылаушыдан алыстаған сайын нәрсенің жарық түсіп тұрған жерлері біртіндеп күңгірттене береді. Ол күңгірт жерлері бұлдырлана түседі.

Сурет салғанда нәрсенің көлемін барынша айқын барынша айқын етіп көрсетуге талаптану керек

Әр түрлі бағыттағы штрихтармен, дақтар мен нүктелермен жаттығу. Реңмен жаттығу.

Оқушылар қысқаша түсіндірмелерді дәптерге жазып шықты. А 3 форматқа геометриялық денелердің сызбасын сызып алып, штрих арқылы әр заттың өзіндік пішін, көлемін шығарды.

Меншікті көлеңке дегеніміз - Заттың сауле түспеген бетінде пайда болғын көлеңке.

Жарық деп табиғи сәуле мен жасанды жарық түскен бетті айтамыз.

Жылт дегеніміз - жарықтың аса мол мөлшерде түскен жері.

Түспе көлеңке дегеніміз - нақты бейнеленген заттан жазықтықтың бетіне түскен көлеңке жартылай көлеңке дегеніміз - меншікті көлеңкемен жарықтың арасында пайда болған көмекші жарық тәріздес құбылыс.

Натюрмортты аяқтау кезеңінде бейнеленген заттарды толықтай анықтау кезеңі деп аталады.

ІҮ.Қорытындылау.

Бүгінгі сабақта штрих түрлерімен таныстық сабағымызды сұрақтармен қорытындылаймыз.

1 апта(3сағат)

1.Бейнелеудегі суреттеу нешеге бөлінеді?

2.Штрихтың түлері?

3.Пропорция дегеніміз не?

4.Штрих дегеніміз не?

5.Рең дегеніміз не?

6.Жарық пен көлеңке қалай беріледі?

2 апта(3сағат)

Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

1.Штрихтау нешеге бөлінеді?

2.Штрихтың түлері?

3.Жылт дегеніміз не ?

4.Меншікті көлеңке дегеніміз не?

Ү.Үйге берілетін тапсырма.

Үй тұрмысындағы, пішіні мен көлемі геометриялық денелерге ұқсас заттарды бейнелеп келу.

1 апта(3сағат)- Шайнек пен кесені бейнелеп келу

2 апта(3сағат)- Казан мен ожауды бейнелеп келу

ҮІ. Бағалау

VII.Сыныпты жинақтау

Тексерілді

Мектеп директорының оқу жұмысы

жөніндегі орынбасары

______________Ә.Шонтыбаева.

____________________2015 жыл

Мұғалім: Тыныштықова Нұрсәуле

Пәні: Сурет

Күні: 1.10.2015ж

Уақыты: 14:50-17:15

Сағ.саны: 3

Сыныбы: 1

Тобы: II

Оқушы саны: 10

Сабақтың тақырыбы: Сызықтық перспектива.

1.Перспектива жазықтықта көлемді

денелер мен кеңістіктің тереңдігін

бейнелеу тәсілі ретінде.

2.Квадрат перспективасы, шеңбер

перспективасы.

3.Фронтальдық жіне бұрыштық

перспектива , көкжиек түсетін нүкте

сызығы.

Машықтық жұмыс : Көкжиек сызығына қатысты әр түрлі

жағдайдағы, түрлі ракурстардағы

қарапайым геометриялық денелердің

суреттемелері.

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділігі: Сурет жөніндегі мағлұмат беру, құрылым

құрып үйрету.

2. Тәрбиелігі: Оқушының натюрмортты көру, қабілетін

дамыту.

3. Дамытушылығы: Оқушының көру, есте сақтау қабілетін

дамыту.

Сабақтың түрі: топтық

Сабақтың әдісі: а) теориялық

б) машықтық

Сабаққа қажетті құралдар

мен көрнекіліктер: Геометриялық фигуралар (гипс) А 3

формат, карандаштар .т.б.

Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

а) теориялық

б) машықтық

ІҮ.Қорытындылау

Ү. Үй тапсырмасын беру

ҮІ.Бағалау.

VII.Сыныпты жабдықтау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру:

Сыныпты жабдықтап, жоқ оқушыны журналға белгілеу.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру .

Үйге берілген тапсырманы тексеріп, қателерін ескерту.

ІІІ. Жаңа сабақ. Сызықтық перспектива.

1.Перспектива жазықтықта көлемді денелер мен кеңістіктің тереңдігін

бейнелеу тәсілі ретінде.

2.Квадрат перспективасы, шеңбер перспективасы.

3.Фронтальдық жіне бұрыштық перспектива , көкжиек түсетін нүкте сызығы.

а) теориялық«Перспектива» сөзін латын тілінен аударғанда «анық көремін» деген мағынаны білдіреді. Перспектива сурет салушыға кез-келген бейнені өмірде қалай көрсек, дәл солай бейнелеуге мүмкіндік туғызады. Перспективаны түсіну үшін ең алдымен көкжиек сызығы жөнінде білу керек, өйткені, барлық перспективалық құрылыс осыған байланысты

Алдымен натюрмортымызды құрып аламыз бізге геометриялық дене қажет біз конус, шар, квадратты аламыз. Бір түсті драпировканың үстіне конусты квадрат үстіне шарды қойып орналастырамыз.Алдымыздағы А 3 форматты тақтайға көлденең орналастырып бекітеміз, қатты карандашты алып қағаздың орта нүктесін белгілеп, сызып аламыз. Содан кейін алдымызда құрылып тұрған геометриялық денелерден алдыңғы планда орналасқан денені өлшеп қағазымызға бірнеше еселеп түсіреміз ұзындығын, биіктігін тауып алғаннан соң көлденеңнен өлшеп оны да биіктігі сияқты бірнеше есеге үлкейтеміз де шет нүктелерін көмекші сызықтармен белгілейміз. Оның ішіне әр дененің жеке өлшемдерін тауып жалпы көрінісін сызып шығарамыз. Өлшемін тауып, сызып алғаннан кейін, көмекші сызықтарды өшіріп тастаймыз, содан соң стол үстіне, мата қыртыстарын белгілеп, сызба түрде суреттейміз.

б) машықтық. Көкжиек сызығына қатысты әр түрлі жағдайдағы, түрлі ракурстардағы қарапайым геометриялық денелердің суреттемелері.

Оқушылар А 3 форматты көлденеңнен алып компоновка құрып бастады. Алдымен қағаз ортасын тауып, биіктігін өлшеп енін тауып, жалпы өлшемін тауып заттардың көлемін тапты содан кейін көмекші сызықтарды кетіріп, мата, стол бетін сызықпен белгілеп шықты.

ІҮ.Қорытындылау.Оқушылар бүгінгі сабақта натюрморт құрылымын құрды, сабағымызды сұрақтармен қорытындылайық.

1.Құрылым құру дегеніміз не?

2.Натюрморт неше заттан құрылады?

3.Бүгін қандай тақырыпта натюрморт құрдық?

Ү.Үйге тапсырма беру. Үйден пішіні геометриялық денелерге ұқсас нәрселерден натюрморт құрып келу.

ҮІ. Бағалау

VII.Сыныпты жинақтау

Тексерілді

Мектеп директорының оқу жұмысы

жөніндегі орынбасары

______________Ә.Шонтыбаева.

____________________2015 жыл

Мұғалім: Тыныштықова Нұрсәуле

Пәні: Сурет

Күні: 8,15,22.10.2015ж

Уақыты: 14:50-17:15

Сағ.саны: 9

Сыныбы: 1

Тобы: II

Оқушы саны: 10

Сабақтың тақырыбы: Cуретті салу жүйелігі .Жарық көлеңке.

1.Құрылымның түзілімі туралы түсінік .

Суреттегі негізгі және көмекші сызықтар.

2.Жарық көлеңкенің дамуы туралы түсінік.

Машықтық жұмыс: Натюрморт көркем сурет

2 геометриялық гипс заттардан

1 апта (3сағат) 1.Орналастыру және құрылым.

2 апта(3сағат) 2.Реңмен жұмыс.

3апта(3сағат) 3.Бөлшектеу және жалпылау.

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділігі: Сурет пәні бойынша мағлұмат беру,

бейнелеу тәсілдерін үйрету.

2.Тәрбиелігі: Оқушыны шапшаңдыққа, тазалыққа

ұқыптылыққа, тәрбиелеу.

3. Дамытушылығы: Оқушының көру, есте сақтау қабілетін

арттыру.

Сабақтың түрі: топтық

Сабақтың әдісі: а) теориялық

б) машықтық

Сабаққа қажетті құралдар А 3 формат ,карандаш,өшіргіш.

мен көрнекіліктер:

Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

а)теориялық

б) машықтық

ІҮ.Қорытындылау

Ү .Үйге тапсырма

ҮІ. Бағалау

ҮІІ.Сыныпты жинақтау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру.

Сыныпты жабдықтап, оқушыларды түгендеп, жоқ оқушыны журналға белгілеу. Құралдарын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.Үй тапсырмасын тексеріп,қателерін айтып,

тиісті бағасын қоямын.

ІІІ. Жаңа сабақ. Cурет басқару жүйелігі .Жарық көлеңке.

1.Құрылымның түзілімі туралы түсінік .Суреттегі

Негізгі және көмекші сызықтар.

2.Жарық көлеңкенің дамуы туралы түсінік

а) теориялық.

Заттардың суретін салу барысында сызықтық бейнелердің алатын орны айрықша. Заттардың сызықтық бейнесін салғанда сызықтың көптеген түрлері қолданылады. Сурет өнерінде бейнелеудің негізгі екі түрі бар.Олар:сызықтық бейнелеу және реңдік бейнелеу .Заттармен құбылыстардың суретін сызықтық арқылы айқындап алғаннан кейін барып реңдік бейнелеу арқылы олардың пішінін,келбетін нақтылайды.Суреттің ең негізгі бөлігі сызық жүргізу болып табылады. Сызық жүргізу арқылы нақты бейнеленетін заттармен бұйымдардың пішінін бейнелейміз.Тікелей заттарға түскен жарық және көлеңкеге байланысты сызықтың түрлері өзгеретін болады.Әр түрлі бағыттағы штрихтар жүргізу арқылы реңдік бейнлеуге көшеміз.Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады.Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

б) машықтық. Натюрморт көркем сурет 2 геометриялық гипс заттардан

1 апта (3сағат) 1.Орналастыру және құрылым.

Сурет өнерінде бейнелеу негізі екі түрі бар.Олар-сызықтың бейнелеу және реңдік бейнелеу заттар мен құбылыстардың суретін сызықтың бейне арқылы айқындап алганнан кейін барлық реңдік бейнелеу арқылы олардың пішінін келбетін нақтылайды.

Суреттің ең негізгі бөлігі сызық жүргізу болып табылады,сызық жүргізу арқылы нақты бейнеленетін заттар мен бұйымдардың негізін бейнелейміз.Тікелей заттарға түскен жарыққа жеке көлеңкеге байланысты сызықтың сызықтың түрлері өзгеретін болады әр түрлі бағыттағы щтрих сызықтар жүргізу арқылы реңдік бейнелеуге көшеміз.

Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады.Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

Заттың бейнесін әуелі карандашпен сызып содан кейн барып бояйды. Заттардың суретін салу барысында сызықтық бейнелердің алатын орны айрықша. Заттардың сызықтық бейнесін салғанда сызықтың көптеген түрлері қолданылады.

Сурет өнерінде бейнелеудің негізгі екі түрі бар.Олар:сызықтық бейнелеу және реңдік бейнелеу .

Заттармен құбылыстардың суретін сызықтық арқылы айқындап алғаннан кейін барып реңдік бейнелеу арқылы олардың пішінін,келбетін нақтылайды.

Суреттің ең негізгі бөлігі сызық жүргізу болып табылады.

2 апта(3сағат) 2.Реңмен жұмыс.

Сызық жүргізу арқылы нақты бейнеленетін заттармен бұйымдардың пішінін бейнелейміз.

Әр түрлі бағыттағы штрихтар жүргізу арқылы реңдік бейнлеуге көшеміз.Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады.Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

Тақырыптық натюрморттардың композициясы қарапайым ,шынайы , яғни ол заттарды иесі жаңа ғана пайдаланып , белгілі бір уақытта ғана тастап кеткендей, ол заттар арқылы туындыдан тыс болып жатқан уақиғаны немесе сол заттардың иесінің мамандығын ғмінез құлқын , әлеуметтік жағдайын білуге болатындай әсер қалдырыды.

Ал сәндік натюрморттарда заттар әдемі пішініне , үйлесімді түстік шешіміне қарай әсем композиция құрайды.Онад суретші әдейі ойластырылып қойылған гүл шоқтарын , жеміс-жидектерді, ыдыс-аяқтарды тұрмыстық тұрғыдан бейнелеуді мақсат етеді.

Оқу натюрмортты орындау арқылы суретші әр түрлі кәсіби іскерлік дағдыларын , шеберлігін , өзіндік қолтаңбасын шыңдап қалыптастырады.Оқу натрмортымен жұмыс істеудің ерекшелігі , оны әр түрлі бағытта , жарыққа қарсы немесе көз деңгейңнен төмен немесе жарықта , табиғат аясында орындауға болады.

Біздің бүгінгі негізгі тақырыбымыз натюрморт жанрынадғы шығармашылық құрылым,яғни натюрмортты стильдендіру.

Жалпы стильдендіру монументті өнерде ,дизайнда, қолданбалы өнерде көптеп қолданылады. Затты стильдендіру - бұзу,ұсақ бөлшектерін жеңілдетіп , заттың негізін тауып жан беру.

Натюрмортта біз заттаң көлеміне , заттаң пішініне және кеңістікпен қатынасына көп көңіл бөлеміз, ал натюрмортты стильдендіруде заттың көлемңн , құрылымын , құрылысын өзгерте отырып оның үйлесімдігін табу. Түі ,сипаты, сызықтары бір ойды білдіру керек.

Стильдеу кезінде заттардың формасы өзгеріп , кішірейтіп және үлкейтіп , композицияны біріктіріп ,пішінін қиындатуға, ұсақ бөлшектерін жеңілдетуге болады.Сонымен қатар бұрыштарын шығарып, сызық жүргізіп, түстерін өзгертіп отыруға болады, көбіне ұою түстерден көрі ашық түстерді пайдаланады.

Стильдендірудің мақсаты қиялыңнан шығармашылық натюрмортты ойлап табу, ізденуі өзгерту.

3апта(3сағат) 3.Бөлшектеу және жалпылау.

Түстану - түс туралы ғылым - бояулармен істес болатын суретші таныс болуға тиісті көптеген мәселелерді ахроматикалық және хроматикалық деп 2-ге бөледі. Ахроматикалық түстерге: ақ, сұр, қара түстер жатады. Қалған түстерді хроматикалық сары,көк,қызыл түстерді жатқызуға болады. Хроматикалық түстерді жылы дәне суық түстер деп 2-ге бөледі. Жылы түстер: ашық сары, сары, ашық қоңыр, сарғыш қоңыр, қызыл, ал қызыл, күлгіш қызыл, қызыл қоңыр түстерді жатқызып, суық түстерге: көк қою көк, көгілдір, жасыл, жасыл көк, қыңыр түстерін жатқызуға болады. Сызықтық персективада ауа перспективасы да сурет салуда үлкен орын алады. Заттар бақылаушыдан алыстаған сайын өзінің айқындылығын жоғалтып бұлдырай түседі. Қою түсті заттар реңге айналады. Түстер мен көлеңкелер заттардың материалы силуэтке айналады.

Оқушылар әр түрлі суреттемелер салады. Ол үшін А3 қағазға форматты алып компоновка құрып бастаймыз.

Алдымен қағаз ортасын тауып , биіктігін өлшеп енін тауып ,жалпы өлшемін тауып заттардың көлемін анықтап, болғасын көмекші сызықтарды кетіріп, матаны ,жазықтықты сызып шығамыз.

Суретте жарық пен көлеңке оң арқылы беріледі. Жарық пен көлеңкені дұрыс түсіру арқылы нәрсенің көлемін дәл беру, суреті салынып отырған заттың жарық жерлер мен күңгірт жерлерінің қатынасы нәрсенің негізі пішіндерімен бір мезгілде белгіленген жөн.

Мұның бәрін есте сақтап, сурет салғанда дұрыс пайдалана білу керек..

ІҮ.Қорытындылау.

1 апта 2 апта

1.Бүгінгі сабақ түсінікті ма? 1. Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

2.Сурет өнері нешеге бөлінеді? 2Натюрморт дегеніміз не?

3. Сызықтық бейнелеу дегеніміз не? 3.Натюрмотты нешеге бөлеміз?

4.Реңдік бейнелеу дегеніміз не? 4.Стильдендіру дегеніміз не?

5.Стильдендіру мақсаты қандай? 5.Стильдендіру мақсаты қандай?

6. Рең деп нені айтамыз ?

3 апта

1.Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

2.Түстану дегеніміз не?

3.Натюрмотты нешеге бөлеміз?

4.Стильдендіру дегеніміз не?

5.Ахраматикалық түстер дегеніміз не?

6.Заттардың көлемін,пішінін не арқылы көрсетеміз?

Ү.Үйге тапсырма беру.

1.Үйден оз ойымыздан әр түрлі натюрмортты стилдеп салып келу.

2. Үйден ыдыстарды стилдеп салу .

3.Үйден жануарларды стилдеп салып келу.

ҮІ. Бағалау.

VII.Сыныпты жинақтау.

Тексерілді

Мектеп директорының оқу жұмысы

жөніндегі орынбасары

______________Ә.Шонтыбаева.

____________________2015 жыл

Мұғалім: Тыныштықова Нұрсәуле

Пәні: Сурет

Күні: 29.10 .2015ж

Уақыты: 14:50-17:15

Сағ.саны: 3

Сыныбы: 1

Тобы: II

Оқушы саны: 10

Сабақтың тақырыбы: Сызықтық перспектива туралы білімді

бекіту.

Перспектива түрлі көзқарастан

қарапайым заттарды бейнелеу

ерекшеліктері.

Машықтық жұмыс : Формасы жағынан геометриялық

денелерге ұқсайтын және олардың

қарапайым комбинациялары түрлі

жағдайларда тұрмыстық заттардан

қысқа мерзімді суреттемелері.

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділігі: Натюрморт жөніндегі мағлұмат беру,

құрылым құрып үйрету.

2. Тәрбиелігі: Оқушының натюрмортты көру, қабілетін

дамыту.

3. Дамытушылығы: Оқушының көру, есте сақтау қабілетін

дамыту.

Сабақтың түрі: топтық

Сабақтың әдісі: а) теориялық

б) машықтық

Сабаққа қажетті құралдар

мен көрнекіліктер: Геометриялық фигуралар (гипс) А 3

формат, карандаштар .т.б.

Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

а) теориялық

б) машықтық

ІҮ.Қорытындылау

Ү. Үй тапсырмасын беру

ҮІ. Бағалау.

VII.Сыныпты жабдықтау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру.

Сыныпты жабдықтап, жоқ оқушыны журналға белгілеу.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру .

Үйге берілген тапсырманы тексеріп, қателерін ескерту.

ІІІ. Жаңа сабақ. Сызықтық перспектива туралы білімді бекіту.

Перспектива түрлі көзқарастан қарапайым заттарды бейнелеу

ерекшеліктері.

а) теориялық

Алдымен натюрмортымызды құрып аламыз бізге 2-3 геометриялық дене қажет біз конус, шар, квадратты аламыз. Бір түсті драпировканың үстіне конусты квадрат үстіне шарды қойып орналастырамыз.Алдымыздағы А 3 форматты тақтайға көлденең орналастырып бекітеміз, қатты карандашты алып қағаздың орта нүктесін белгілеп, сызып аламыз. Содан кейін алдымызда құрылып тұрған геометриялық денелерден алдыңғы планда орналасқан денені өлшеп қағазымызға бірнеше еселеп түсіреміз ұзындығын, биіктігін тауып алғаннан соң көлденеңнен өлшеп оны да биіктігі сияқты бірнеше есеге үлкейтеміз де шет нүктелерін көмекші сызықтармен белгілейміз. Оның ішіне әр дененің жеке өлшемдерін тауып жалпы көрінісін сызып шығарамыз. Өлшемін тауып, сызып алғаннан кейін, көмекші сызықтарды өшіріп тастаймыз, содан соң стол үстіне, мата қыртыстарын белгілеп, сызба түрде суреттейміз.

б) машықтық . Формасы жағынан геометриялық денелерге ұқсайтын және олардың қарапайым комбинациялары түрлі жағдайларда тұрмыстық заттардан қысқа мерзімді суреттемелері.

Сурет өнерінде бейнелеу негізі екі түрі бар.Олар-сызықтың бейнелеу және реңдік бейнелеу заттар мен құбылыстардың суретін сызықтың бейне арқылы айқындап алганнан кейін барлық реңдік бейнелеу арқылы олардың пішінін келбетін нақтылайды.

Суреттің ең негізгі бөлігі сызық жүргізу болып табылады,сызық жүргізу арқылы нақты бейнеленетін заттар мен бұйымдардың негізін бейнелейміз.Тікелей заттарға түскен жарыққа жеке көлеңкеге байланысты сызықтың сызықтың түрлері өзгеретін болады әр түрлі бағыттағы щтрих сызықтар жүргізу арқылы реңдік бейнелеуге көшеміз.

Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады.Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

Заттың бейнесін әуелі карандашпен сызып содан кейн барып бояйды.Карандашпен жай боямайды,тек қана штрихтап бояйды. Сондықтанда штрих пен сызықты ажырата білу керек.Сызық заттың пішінін анықтаса,штрих сол затқа түспен жарық пен көлеңкенің қоюлығын беріп,оның нақты пішінін алуға қатысады.

Көмірмен сурет салу графиканың бір түрі болып табылады. Көмір арқылы жіңішке, оның штрихтарды түсіріп, саусақпен де жағуға болады. Көмірмен тек ақ қағазға ғана емес, сонымен қатар түсқағазға, кенепке, картонға салуға болады. Көмір шүберекпен оңай сүртіледі, ол өшіргішпен кетіруге болмайды, қағаз бетін ластап тастайды. Көмірмен салынған суреттер ұзақ мерзімге шыдамайды, оны бекіткіштер арқылы бетін жабу қажет. Көмірмен сурет салу үшін бірнеше сызықтары жүргізілсе оның бейнесі сомдау керек.

Сангина - сурет салуға арналған қызғылт түсті таяқша бояу. Оның техникасы көмірдің техникасымен ұқсақ. Тек түстері қызғыл болып келеді.

Түрлі түсті карандаштар графиканың тамаша құралдары.Бірақ өкінішке орай олар кәзір көп пайдалана бермейді.Көптеген суретшілер түрлі түсті карандаштарды жиі қолданып отырған.Бірақ карандашпен салынған жұмыстың озі көп еңбекпен дағдылануды талап етеді.

Көркем өнерде пастель сөзінің ұғымы Италияның паса сөзінен алынып,қамыр деген мағынаны білдірген.

Пастель бояуының түсімен көптеген әр түрлі түстер алуға болады.Пастель бояуы карандаштар тобына жатқанымен,оның анық түсіне байланысты,ол жалпы кескіндеме ретінде айтамыз.

Суретте жарық пен көлеңке оң арқылы беріледі. Жарық пен көлеңкені дұрыс түсіру арқылы нәрсенің көлемін дәл беру, суреті салынып отырған заттың жарық жерлер мен күңгірт жерлерінің қатынасы нәрсенің негізі пішіндерімен бір мезгілде белгіленген жөн.

Мұның бәрін есте сақтап, сурет салғанда дұрыс пайдалана білу керек. Натюрмортты штрихтау арқылы заттың көлемін, пішінін, материалын, т.б. көрсетіп, жұмысымызды аяқтаймыз.

ІҮ.Қорытындылау.

1 апта

Бүгінгі сабақ түсінікті ма?ңң

1.Көмір дегеніміз не?

2.Көмірді суретте қалай қолданамыз?

3.Сангина дегеніміз не?

4.Пастель дегеніміз не?

5.Айырмашылықтары неде?

6. Карандашпен салғаннан қандай ерекшеліктері бар?

Ү.Үйге тапсырма беру.

1.Үйден пастельмен 2 құмыраны немесе шәйнекті нобайлау.

ҮІ. Бағалау.

VII.Сыныпты жинақтау.

Тексерілді

Мектеп директорының оқу жұмысы

жөніндегі орынбасары

______________Ә.Шонтыбаева.

____________________2013 жыл

Мұғалім: Тыныштықова Нұрсәуле

Пәні: Сурет

Күні:

Уақыты: 8:00-10:25

Сағ.саны: 12

Сыныбы: 1

Тобы: І

Оқушы саны:

Сабақтың тақырыбы: Көркем суреттегі тондық контраст

Пластикалық форманы, натюоморттың

мәнерлілігін және оны көркем суретте

қабылдауды жеткізудегі тондық

контрастының рөлі .

Машықтық жұмыс: Натюрморттың ұзақ мерзімді суреті

контрастілі аядағы 2 контрастілі

тұрмыстық заттар

1.Құрастыру.Перспективада натюрморттың

конструктивтік шешімі, пропорцияларды

жеткізу.

2.Тондағы жұмыс.

3. Жалпылау. Жұмысты аяқтау.

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділігі: Сурет пәні бойынша мағлұмат беру,

бейнелеу тәсілдерін үйрету.

2.Тәрбиелігі: Оқушыны шапшаңдыққа, тазалыққа

ұқыптылыққа, тәрбиелеу.

3. Дамытушылығы: Оқушының көру, есте сақтау қабілетін

арттыру.

Сабақтың түрі: топтық

Сабақтың әдісі: а) теориялық

б) машықтық

Сабаққа қажетті құралдар А 3 формат ,карандаш,өшіргіш.

мен көрнекіліктер:

Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

а) теориялық

б) машықтық

ІҮ.Қорытындылау

Ү .Үйге тапсырма

ҮІ. Бағалау

ҮІІ. Сыныпты

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру:

Сыныпты жабдықтап, оқушыларды түгендеп, жоқ оқушыны журналға белгілеу. Құралдарын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.Үй тапсырмасын тексеріп,қателерін айтып,

тиісті бағасын қоямын.

ІІІ. Жаңа сабақ. Көркем суреттегі тондық контраст

Пластикалық форманы, натюоморттың мәнерлілігін және оны көркем суретте қабылдауды жеткізудегі тондық контрастының рөлі .

а) теориялық.

Натюрмортты салғанда оның алдынан пропорциясын анықтаймыз. Пропорция сөзі латын тілінен аударғанда «арақатынас» немесе «шамалас» деген ұғымды білдіреді.

«Пропорция» деп бейнелеуші нәрсенің бөлшектерінің өлшемдік қатынасы, немесе туындыдағы бейнеленген жеке нәрселердің өлшемдік сәйкестілігін айтады.

Әр нәрсенің пропорциясы оның құрылысының ерекшеліктеріне байланысты. Сондықтан да жазықтық бетінде құмыраның дұрыс пропорциялық бейнесін тұрғызу үшін, оның көлемі қандай геометриялық фигураларға ұқсайтынын бөлшектерден тұратындығын анықтап, олардың өзара өлшемдік қатынасын салыстыра отырып бейнелеу қажет.

Ал туынды бірнешесе нәрселерден өлшемдік ерекшеліктеріне байланысты салыстыра отырып бейнелейді.

Сурет саларда алдымен кескінің қағаз бетіне дұрыс орналасуын, оның белгілі бір жағында тым көп ашық орын қалмауы ойластырып алған орынды. Бұл үшін суреттің жоғарғы және төменгі, оң жағы мен сол жағындағы шекараларын белгілеп алу керек. Бірақ щеттерінен қағаз жиектеріне жеткізбей белгілі мөлшерде ашық орын қалдырған жөн. Өйткені қағаз жиегіне тақап салынған сурет онша әдемі болып көрінбейді.

Заттың пропорцияларын дұрыс беру - оның өзіне қарап сурет сала білудегі басты міндеттерінің бірі.

Рең - ақ түс пен қара түс арасындағы қатынас яғни жарық пен көлеңке арасындағы айқын қарама - қарсылықты рең деп айтамыз. Заттар бақылаушыға неғұрлым жақын тұрса, жарық түсіп тұрған беті мен көлеңке арасындағы рең (контраст) соғұрылым кұңгірттеу болады. Сондықтан алдыңғы планда реңдер мейілінше ашық боладыда, екінші, үшінші, одан арғы планда рең азая береді.

Сонымен бақылаушыдан алыстаған сайын нәрсенің жарық түсіп тұрған жерлері біртіндеп күңгірттене береді. Ол күңгірт жерлері бұлдырлана түседі.

Сурет салғанда нәрсенің көлемін барынша айқын барынша айқын етіп көрсетуге талаптану керек.

Суретте жарық пен көлеңке оң арқылы беріледі. Жарық пен көлеңкені дұрыс түсіру арқылы нәрсенің көлемін дәл беру, суреті салынып отырған заттың жарық жерлер мен күңгірт жерлерінің қатынасы нәрсенің негізі пішіндерімен бір мезгілде белгіленген жөн. Мұның бәрін есте сақтап, сурет салғанда дұрыс пайдалана білу керек. Натюрмортты штрихтау арқылы заттың көлемін, пішінін, материалын, т.б. көрсетіп, жұмысымызды аяқтаймыз.

б) машықтық. Натюрморттың ұзақ мерзімді суреті контрастілі аядағы 2 контрастілі тұрмыстық заттар

1.Құрастыру.Перспективада натюрморттың конструктивтік шешімі, пропорцияларды жеткізу.

2.Тондағы жұмыс.

3. Жалпылау. Жұмысты аяқтау.

ІҮ.Қорытындылау. Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

1.Штрих дегеніміз не ?

2.Сызықтардың маңызы қандай?

3.Жарық пен көлеңкені қалай табады?

Ү.Үйге тапсырма беру. 2 кереғар тұрмыстық заттан этюд құрып келу .

ҮІ. Бағалау.

VII.Сыныпты жинақтау.

Сабақтың тақырыбы: Жарты жылдық сынақ жұмыс.

Сынақ жұмысына қойлатын негізгі

талаптар . Алынған білімдерді бекіту.

Машықтық жұмыс : Натюрморттың ұзақ мерзімді

суреті бейтарап аядағы 2-3 қиын емес

тұрмыстық зат

1.Натюрмортты форматқа құрастыру.

Заттардың конструктивтік құрылымы.

2.Көркем суретте тондық қарым-

қатынастарды жеткізу және сараптау.

3.Тондық бөлшектеу.

4. Жалпылау.Көркем суретті аяқтау.

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділігі: Натюрморт жөніндегі мағлұмат беру,

құрылым құрып үйрету.

2. Тәрбиелігі: Оқушының натюрмортты көру, қабілетін

дамыту.

3. Дамытушылығы: Оқушының көру, есте сақтау қабілетін

дамыту.

Сабақтың түрі: топтық

Сабақтың әдісі: а) теориялық

б) машықтық

Сабаққа қажетті құралдар

мен көрнекіліктер: Геометриялық фигуралар (гипс) А 3

формат, карандаштар .т.б.

Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

а) теориялық

б) машықтық

ІҮ.Қорытындылау

Ү. Үй тапсырмасын беру

ҮІ. Бағалау.

VII.Сыныпты жинақтау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру.

Сыныпты жабдықтап, жоқ оқушыны журналға белгілеу.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру .

Үйге берілген тапсырманы тексеріп, қателерін ескерту.

ІІІ. Жаңа сабақ. Жарты жылдық сынақ жұмыс.

Сынақ жұмысына қойлатын негізгі талаптар . Алынған білімдерді бекіту.

а) теориялық

Бейнелеудегі суреттеу түрлері Бейнелеудегі суреттеу түрлері негізгі 2 түрге бөлінеді. Олар сызықтық бейнелеу және реңдік бейнелеу сызықтық бейнелеу - белгілі бір заттың іс әрекеттің бейнесін сызба арқылы суреттеу болып табылады. Ал реңдік бейне дегеніміз - сол сызылған сызбаның көлемін, түсін, т.б. шығару үшін қолданамыз.

Алдымен натюрмортымызды құрып аламыз .Алдымыздағы А 3 форматты тақтайға көлденең орналастырып бекітеміз, қатты карандашты алып қағаздың орта нүктесін белгілеп, сызып аламыз. Содан кейін алдымызда құрылып тұрған тұрмыстық заттардың алдыңғы планда орналасқан денені өлшеп қағазымызға бірнеше еселеп түсіреміз ұзындығын, биіктігін тауып алғаннан соң көлденеңнен өлшеп оны да биіктігі сияқты бірнеше есеге үлкейтеміз де шет нүктелерін көмекші сызықтармен белгілейміз. Оның ішіне әр дененің жеке өлшемдерін тауып жалпы көрінісін сызып шығарамыз. Өлшемін тауып, сызып алғаннан кейін, көмекші сызықтарды өшіріп тастаймыз, содан соң стол үстіне, мата қыртыстарын белгілеп, сызба түрде суреттейміз.

Суретте жарық пен көлеңке оң арқылы беріледі. Жарық пен көлеңкені дұрыс түсіру арқылы нәрсенің көлемін дәл беру, суреті салынып отырған заттың жарық жерлер мен күңгірт жерлерінің қатынасы нәрсенің негізі пішіндерімен бір мезгілде белгіленген жөн. Мұның бәрін есте сақтап, сурет салғанда дұрыс пайдалана білу керек. Натюрмортты штрихтау арқылы заттың көлемін, пішінін, материалын, т.б. көрсетіп, жұмысымызды аяқтаймыз.

Штрих дегеніміз - көптеген, біртектес сызықтардың жиынтығы. Оның ұзын қысқалығы заттың көлемдік бітіміне байланысты ж/е ол заттың пішіндік құрылысына сай беріледі.

Штрих түрлерін айта кететін болсақ тік сызық, көлденең сызық, оң көлбеу және сол көлбеу сызықтарын, кереге көз, доға сызықтар, кереге доға - сызықтар, шеңбер сызықтарды пайдаланамыз. Кез - келген зат бір - бірінен пішін арқылы еркешеленеді. Заттың «пішіне» деп олардың өзіндік ерекше түрін, құрылысын айтады.

б) машықтық . Натюрморттың ұзақ мерзімді суреті бейтарап аядағы 2-3 қиын емес тұрмыстық зат

1.Натюрмортты форматқа құрастыру.Заттардың конструктивтік құрылымы.

2.Көркем суретте тондық қарым-қатынастарды жеткізу және сараптау.

3.Тондық бөлшектеу.

4. Жалпылау.Көркем суретті аяқтау.

Оқушылар А 3 форматты көлденеңнен алып компоновка құрып бастады. Алдымен қағаз ортасын тауып, биіктігін өлшеп енін тауып, жалпы өлшемін тауып заттардың көлемін тапты содан кейін көмекші сызықтарды кетіріп, мата, стол бетін сызықпен белгілеп шықты.

Сурет саларда алдымен кескінің қағаз бетіне дұрыс орналасуын, оның белгілі бір жағында тым көп ашық орын қалмауы ойластырып алған орынды. Бұл үшін суреттің жоғарғы және төменгі, оң жағы мен сол жағындағы шекараларын белгілеп алу керек. Бірақ щеттерінен қағаз жиектеріне жеткізбей белгілі мөлшерде ашық орын қалдырған жөн. Өйткені қағаз жиегіне тақап салынған сурет онша әдемі болып көрінбейді.

Заттың пропорцияларын дұрыс беру - оның өзіне қарап сурет сала білудегі басты міндеттерінің бірі.

Әуелгі салып алған суретімізді, кейін бояйды қарындашпен заттарды жай боямайды тек қана штрихтап бояйды. Сондықтан да штрих пен сызықты ажырата білу керек, штрих арқылы әр заттың өзіндік пішін, көлемін шығарды. Әр қайсысының өз бағытына қарай жарық көлеңкелерін ажыратып штрихтады, М,ТМ, Т 2 Т карандаштары мен көлбеу, тік доға кереге сызықтарын пайдаланып тиісті заттың суретін шығарып, аяқтайды.

Сызық заттың пішінін айқындаса, штрих сол заттың түскен жарық пен көлеңкенің қоюлығын беріп, оның нақты пішінін ашуға қатысады.

ІҮ.Қорытындылау.

Оқушылар бүгінгі сабақта натюрморт құрылымын құрды, сабағымызды сұрақтармен қорытындылайық.

1.Құрылым құру дегеніміз не?

2.Натюрморт неше заттан құрылады?

3.Бүгін қандай тақырыпта натюрморт құрдық?

4.Штрих дегеніміз не?

5.Карандаштың қандай түрлері бар?

Ү.Үйге тапсырма беру: Үйден пішіні геометриялық денелерге ұқсас нәрселерден натюрморт құрып, құрылымын құрып келу.

ҮІ. Бағалау.

VII.Сыныпты жинақтау.

Тексерілді

Мектеп директорының оқу жұмысы

жөніндегі орынбасары

______________Ә.Шонтыбаева.

____________________2015 жыл

Мұғалім: Тыныштықова Нұрсәуле

Пәні: Сурет

Күні: 13,20.01.2015

Уақыты: 8:00-10:25;14:50-17:15

Сағ.саны: 6

Сыныбы: 1

Тобы: І,II

Оқушы саны: 22

Сабақтың тақырыбы: Суреттемелер-6 сағат

Машықтық жұмыс: Натураны әртүрлі құралдармен үйдегі

дағдылы заттардың сурреттемелері.

1апта(3 сағат) 1.Көмірмен,сангинамен,пастельмен

суреттеме салу.

2 апта(3 сағат) 2.Тушпен пен перомен,фломастермен, гель

қаламмен салынған суреттемелер.

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділігі: Сурет пәні бойынша мағлұмат беру, бейнелеу

тәсілдерін үйрету.

2.Тәрбиелігі: Оқушыны шапшаңдыққа, тазалыққа

ұқыптылыққа, тәрбиелеу.

3. Дамытушылығы: Оқушының көру, есте сақтау қабілетін

арттыру.

Сабақтың түрі: топтық

Сабақтың әдісі: а) теориялық

б) машықтық

Сабаққа қажетті құралдар

мен көрнекіліктер: А 3 формат ,карандаш,өшіргіш,көмір,сангина,

тушь,геловой қалам,т.б.

Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

а) теориялық

б) машықтық

ІҮ.Қорытындылау

Ү .Үйге тапсырма

ҮІ. Бағалау

ҮІІ. Сыныпты жинақтау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру:

Сыныпты жабдықтап,оқушыларды түгендеп жоқ оқушыны журналға белгілеу,құралдарын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге қандай тапсырма берілді?

Үй тапсырмасын тексеріп,қателерін айтып,тиісті бағасын қоямын.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Суреттемелер-6 сағат

1апта(3 сағат) 1.Көмірмен,сангинамен,пастельмен суреттеме салу.

а) теориялық.

Сурет өнерінде бейнелеу негізі екі түрі бар.Олар-сызықтың бейнелеу және реңдік бейнелеу заттар мен құбылыстардың суретін сызықтың бейне арқылы айқындап алганнан кейін барлық реңдік бейнелеу арқылы олардың пішінін келбетін нақтылайды.

Суреттің ең негізгі бөлігі сызық жүргізу болып табылады,сызық жүргізу арқылы нақты бейнеленетін заттар мен бұйымдардың негізін бейнелейміз.Тікелей заттарға түскен жарыққа жеке көлеңкеге байланысты сызықтың сызықтың түрлері өзгеретін болады әр түрлі бағыттағы щтрих сызықтар жүргізу арқылы реңдік бейнелеуге көшеміз.

Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады.Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

Заттың бейнесін әуелі карандашпен сызып содан кейн барып бояйды.Карандашпен жай боямайды,тек қана штрихтап бояйды. Сондықтанда штрих пен сызықты ажырата білу керек.Сызық заттың пішінін анықтаса,штрих сол затқа түспен жарық пен көлеңкенің қоюлығын беріп,оның нақты пішінін алуға қатысады.

Көмірмен сурет салу графиканың бір түрі болып табылады. Көмір арқылы жіңішке, оның штрихтарды түсіріп, саусақпен де жағуға болады. Көмірмен тек ақ қағазға ғана емес, сонымен қатар түсқағазға, кенепке, картонға салуға болады. Көмір шүберекпен оңай сүртіледі, ол өшіргішпен кетіруге болмайды, қағаз бетін ластап тастайды. Көмірмен салынған суреттер ұзақ мерзімге шыдамайды, оны бекіткіштер арқылы бетін жабу қажет. Көмірмен сурет салу үшін бірнеше сызықтары жүргізілсе оның бейнесі сомдау керек.

Сангина - сурет салуға арналған қызғылт түсті таяқша бояу. Оның техникасы көмірдің техникасымен ұқсақ. Тек түстері қызғыл болып келеді.

Түрлі түсті карандаштар графиканың тамаша құралдары.Бірақ өкінішке орай олар кәзір көп пайдалана бермейді.Көптеген суретшілер түрлі түсті карандаштарды жиі қолданып отырған.Бірақ карандашпен салынған жұмыстың озі көп еңбекпен дағдылануды талап етеді.

Көркем өнерде пастель сөзінің ұғымы Италияның паса сөзінен алынып,қамыр деген мағынаны білдірген.

Пастель бояуының түсімен көптеген әр түрлі түстер алуға болады.Пастель бояуы карандаштар тобына жатқанымен,оның анық түсіне байланысты,ол жалпы кескіндеме ретінде айтамыз.

Борларды кейде суға езеді,оны суретшілер акварель,гуаш бояуларымен жұмыс жасағандай пайдаланады.Пастель бояуымен орындалған шығармалар өте ұзақ уақыт бойы сақталады және күн сәулесіне төзімді келеді.Пастельмен орындалған шығармалар бояу түсі жағынан жарасымды болып шығады.

Пастель жұмыстары-кескіндемедегідей сияқты әр түрлі реңдік жарасымдылығына жасалатын көркем жұмыс.

2 апта(3 сағат) 2.Тушпен пен перомен,фломастермен, гель

қаламмен салынған суреттемелер.

Тушь- сұйық бояу.Оның көк,қызыл,қара,т.б. түрлі түстері болады.Сурет

Салу барысында көбіне,штрихтау кезінде қара түсті пайдаланады.Тушьты арнайы перомен қолданады.Пероның басы әр түрлі болады,үшкір,орташа, жуан т.б. түрлері бар.Сурет сабағында пероның ұшы жіңішке түрімен штрихтау арқылы қолданамыз.

Заттардың суретін салу барысында сызықтық бейнелердің алатын орны айрықша. Заттардың сызықтық бейнесін салғанда сызықтың көптеген түрлері қолданылады. Сурет өнерінде бейнелеудің негізгі екі түрі бар.Олар:сызықтық бейнелеу және реңдік бейнелеу .

Заттармен құбылыстардың суретін сызықтық арқылы айқындап алғаннан кейін барып реңдік бейнелеу арқылы олардың пішінін,келбетін нақтылайды.Суреттің ең негізгі бөлігі сызық жүргізу болып табылады.

Сызық жүргізу арқылы нақты бейнеленетін заттармен бұйымдардың пішінін бейнелейміз.Тікелей заттарға түскен жарық және көлеңкеге байланысты сызықтың түрлері өзгеретін болады.Әр түрлі бағыттағы штрихтар жүргізу арқылы реңдік бейнлеуге көшеміз.Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады.Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

б) машықтық.

Натураны әртүрлі құралдармен үйдегі дағдылы заттардың сурреттемелері.

Оқушылар көмір,сангина,пастелмен,тушьпен,фламастермен әр түрлі суреттемелер салады. Ол үшін А3 қағазға немесе 35х45 форматты алып компоновка құрып бастаймыз.

Алдымен қағаз ортасын тауып , биіктігін өлшеп енін тауып ,жалпы өлшемін тауып заттардың көлемін анықтап, болғасын көмекші сызықтарды кетіріп, матаны ,жазықтықты сызып шығамыз.

Суретте жарық пен көлеңке оң арқылы беріледі. Жарық пен көлеңкені дұрыс түсіру арқылы нәрсенің көлемін дәл беру, суреті салынып отырған заттың жарық жерлер мен күңгірт жерлерінің қатынасы нәрсенің негізі пішіндерімен бір мезгілде белгіленген жөн.

Мұның бәрін есте сақтап, сурет салғанда дұрыс пайдалана білу керек. Натюрмортты штрихтау арқылы заттың көлемін, пішінін, материалын, т.б. көрсетіп, жұмысымызды аяқтаймыз.

ІҮ.Қорытындылау.

1 апта

Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

1.Көмір дегеніміз не?

2.Көмірді суретте қалай қолданамыз?

3.Сангина дегеніміз не?

4.Пастель дегеніміз не?

5.Айырмашылықтары неде?

6. Карандашпен салғаннан қандай ерекшеліктері бар?

2 апта

1.Тушь дегеніміз қандай бояу түрі?

2.Туштың негізгі құралы?

3.Пероның басы қандай болады?

4.Гелді қаламмен ,тушьты қолданған кезде қандай айырмашылықтарды байқадық?

5.Заттардың көлемін,пішінін не арқылы көрсетеміз?

Ү.Үйге тапсырма беру.

1.Үйден пастельмен 2 құмыраны немесе шәйнекті нобайлау.

2.Үйден тушьпен немесе гелді қаламмен тұрмыстық заттардан 2 нобай

ҮІ. Бағалау.

VII.Сыныпты жинақтау.

Тексерілді

Мектеп директорының оқу жұмысы

жөніндегі орынбасары

______________Ә.Шонтыбаева.

____________________2015 жыл

Мұғалім: Тыныштықова Нұрсәуле

Пәні: Сурет

Күні: 27.01;3,10,17.02. 2015

Уақыты: 8:00-10:25;14:50-17:15

Сағ.саны: 12

Сыныбы: 1

Тобы: І,II

Оқушы саны: 19

Сабақтың тақырыбы: Заттардың конструкциясы және оның

ерекшеліктері.

Машықтық жұмыс: Натюрморттың ұзақ мерзімді суреті

формасы мен комбинациясы бойынша

геометриялық денелерге ұқсас 2-3 зат .

1апта(3сағат) 1.Заттарды орналастыру және

натюрморттың құрылуы.

2-3апта(6сағат) 2. Заттардың көлемін штрихпен көрсету.

4апта(3сағат) 3.Жұмысты аяқтау.

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділігі: Сурет пәні бойынша мағлұмат беру, бейнелеу

тәсілдерін үйрету.

2.Тәрбиелігі: Оқушыны шапшаңдыққа, тазалыққа

ұқыптылыққа, тәрбиелеу.

3. Дамытушылығы: Оқушының көру, есте сақтау қабілетін

арттыру.

Сабақтың түрі: топтық

Сабақтың әдісі: а) теориялық

б) машықтық

Сабаққа қажетті құралдар

мен көрнекіліктер: А 3 формат ,карандаш,өшіргіш,көмір,сангина,

тушь,геловой қалам,т.б.

Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

а) теориялық

б) машықтық

ІҮ.Қорытындылау

Ү .Үйге тапсырма

ҮІ. Бағалау

ҮІІ. Сыныпты жинақтау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру:

Сыныпты жабдықтап,оқушыларды түгендеп жоқ оқушыны журналға белгілеу,құралдарын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.Үй тапсырмасын тексеріп,қателерін айтып,

тиісті бағасын қоямын.

Үйден тушьпен немесе гелді қаламмен тұрмыстық заттардан 2 нобай

ІІІ. Жаңа сабақ. Заттардың конструкциясы және оның ерекшеліктері.

12 сағат.

а) теориялық.

1апта(3сағат)1.Заттарды орналастыру және натюрморттың құрылуы.

Бейнелеудегі суреттеу түрлері.

Бейнелеудегі суреттеу түрлері негізгі 2 түрге бөлінеді. Олар сызықтық бейнелеу және реңдік бейнелеу сызықтық бейнелеу - белгілі бір заттың іс әрекеттің бейнесін сызба арқылы суреттеу болып табылады.

Натюрмортты салмас бұрын оны өлшеп , құрылымын құрып, дұрыс орналастыра білуіміз керек. Натюрмортты салғанда оның алдынан пропорциясын анықтаймыз.

Пропорция сөзі латын тілінен аударғанда «арақатынас» немесе «шамалас» деген ұғымды білдіреді. «Пропорция» деп бейнелеуші нәрсенің бөлшектерінің өлшемдік қатынасы, немесе туындыдағы бейнеленген жеке нәрселердің өлшемдік сәйкестілігін айтады.

Әр нәрсенің пропорциясы оның құрылысының ерекшеліктеріне байланысты. Сондықтан да жазықтық бетінде құмыраның дұрыс пропорциялық бейнесін тұрғызу үшін, оның көлемі қандай геометриялық фигураларға ұқсайтынын бөлшектерден тұратындығын анықтап, олардың өзара өлшемдік қатынасын салыстыра отырып бейнелеу қажет.

Ал туынды бірнеше есе нәрселерден өлшемдік ерекшеліктеріне байланысты салыстыра отырып бейнелейді.

Сурет саларда алдымен кескінің қағаз бетіне дұрыс орналасуын, оның белгілі бір жағында тым көп ашық орын қалмауы ойластырып алған орынды.

Бұл үшін суреттің жоғарғы және төменгі, оң жағы мен сол жағындағы шекараларын белгілеп алу керек. Бірақ щеттерінен қағаз жиектеріне жеткізбей белгілі мөлшерде ашық орын қалдырған жөн. Өйткені қағаз жиегіне тақап салынған сурет онша әдемі болып көрінбейді.

Заттың пропорцияларын дұрыс беру - оның өзіне қарап сурет сала білудегі басты міндеттерінің бірі.

2-3апта(6сағат) 2. Заттардың көлемін штрихпен көрсету.

Рең - ақ түс пен қара түс арасындағы қатынас яғни жарық пен көлеңке арасындағы айқын қарама - қарсылықты рең деп айтамыз. Заттар бақылаушыға неғұрлым жақын тұрса, жарық түсіп тұрған беті мен көлеңке арасындағы рең (контраст) соғұрылым кұңгірттеу болады. Сондықтан алдыңғы планда реңдер мейілінше ашық боладыда, екінші, үшінші, одан арғы планда рең азая береді.

Сонымен бақылаушыдан алыстаған сайын нәрсенің жарық түсіп тұрған жерлері біртіндеп күңгірттене береді. Ол күңгірт жерлері бұлдырлана түседі. Сурет салғанда нәрсенің көлемін барынша айқын барынша айқын етіп көрсетуге талаптану керек.

Ал реңдік бейне дегеніміз - сол сызылған сызбаның көлемін, түсін, т.б. шығару үшін қолданамыз. Яғни штрихтау деген мағынада әр заттың көлемін, пішінің келбетін бақылау үшін , әр түрлі штрихтар арқылы штрихтаймыз.

Штрих түрлерін айта кететін болсақ тік сызық, көлденең сызық, оң көлбеу және сол көлбеу сызықтарын, кереге көз, доға сызықтар, кереге доға - сызықтар, шеңбер сызықтарды пайдаланамыз. Кез - келген зат бір - бірінен пішін арқылы еркешеленеді. Заттың «пішіне» деп олардың өзіндік ерекше түрін, құрылысын айтады.

Күнделікті өмірде кездесетін заттардың құрылысынан геометриялық денелердің кескінің табуға болады. Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады. Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек. Штрих дегеніміз - көптеген, біртектес сызықтардың жиынтығы. Оның ұзын қысқалығы заттың көлемдік бітіміне байланысты ж/е ол заттың пішіндік құрылысына сай беріледі.

Әуелгі салып алған суретімізді, кейін бояйды қарындашпен заттарды жай боямайды тек қана штрихтап бояйды.

Сондықтан да штрих пен сызықты ажырата білу керек. Сызық заттың пішінін айқындаса, штрих сол заттың түскен жарық пен көлеңкенің қоюлығын беріп, оның нақты пішінін ашуға қатысады.

Суретте жарық пен көлеңке оң арқылы беріледі. Жарық пен көлеңкені дұрыс түсіру арқылы нәрсенің көлемін дәл беру, суреті салынып отырған заттың жарық жерлер мен күңгірт жерлерінің қатынасы нәрсенің негізі пішіндерімен бір мезгілде белгіленген жөн. Мұның бәрін есте сақтап, сурет салғанда дұрыс пайдалана білу керек.

Натюрмортты штрихтау арқылы заттың көлемін, пішінін, материалын, т.б. көрсетіп, жұмысымызды аяқтаймыз.

4апта(3сағат) 3.Жұмысты аяқтау.

Заттардың жарық көлеңкесін штирхтау арқылы олардың пішінін көлемін шығарамыз. Заттың өзі жарық пен көлеңке арқылы айқындалады. Әрбір заттың өңінің көмескі не қараңғы бөлу жасанды және табиғи жарықтың түсуіне байланысты. Затты штрихтауды меншікті көлеңкеден бастаған дұрыс.

Меншікті көлеңке дегеніміз - Заттың сауле түспеген бетінде пайда болғын көлеңке. Жарық деп табиғи сәуле мен жасанды жарық түскен бетті айтамыз.

Жылт дегеніміз - жарықтың аса мол мөлшерде түскен жері. Түсе көлеңке дегеніміз - нақты бейнеленген заттан жазықтықтың бетіне түскен көлеңке жартылай көлеңке дегеніміз - меншікті көлеңкемен жарықтың арасында пайда болған көмекші жарық тәріздес құбылыс.

Натюрмортты аяқтау кезеңінде бейнеленген заттарды толықтай анықтау кезеңі деп аталады.

Мұнда сурет салу ережелеріне сүйене отырып, кейбір артық кеткен жарық пен қараңғы дақтарды бәсеңдетеміз бір тұтас реңдік қатынасқа бағындырамыз. Орындалған натюрмортымызды таза жарасымды болып шығуына көңіл бөлуіміз керек

б) машықтық.

Натюрморттың ұзақ мерзімді суреті формасы мен комбинациясы бойынша геометриялық денелерге ұқсас 2-3 зат .

1.Заттарды орналастыру және құрылымы.

2. Заттардың көлемін штрихпен көрсету.

3.Жұмысты аяқтау.

Заттардың суретін салу барысында сызықтық бейнелердің алатын орны айрықша. Заттардың сызықтық бейнесін салғанда сызықтың көптеген түрлері қолданылады..Заттармен құбылыстардың суретін сызықтық арқылы айқындап алғаннан кейін барып реңдік бейнелеу арқылы олардың пішінін,келбетін нақтылайды.

Суреттің ең негізгі бөлігі сызық жүргізу болып табылады. Сызық жүргізу арқылы нақты бейнеленетін заттармен бұйымдардың пішінін бейнелейміз.Тікелей заттарға түскен жарық және көлеңкеге байланысты сызықтың түрлері өзгеретін болады.

Әр түрлі бағыттағы штрихтар жүргізу арқылы реңдік бейнлеуге көшеміз.Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады.Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

Оқушылар қысқаша түсіндірмелерді дәптерге жазып шықты. А 3 форматқа геометриялық денелердің сызбасын сызып алып, штрих арқылы әр заттың өзіндік пішін, көлемін шығарды. Әр қайсысының өз бағытына қарай жарық көлеңкелерін ажыратып штрихтады, М,ТМ, Т 2 Т карандаштары мен көлбеу, тік доға кереге сызықтарын пайдаланып тиісті заттың суретін шығарып, аяқтайды.

ІҮ.Қорытындылау.

1апта(3сағат)

Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

1.Бейнелеудегі суреттеу нешеге бөлінеді?

2.Сызықтық бейнелеу дегеніміз не?

3.Заттардың пішіні дегеніміз не?

4.Реңдік бейнелеу дегеніміз не?

2-3апта(6сағат)

Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

1.Бейнелеудегі суреттеу нешеге бөлінеді?

2.Штрихтың түлері?

3.Пропорция дегеніміз не?

4.Штрих дегеніміз не?

5.Рең дегеніміз не?

6.Жарық пен көлеңке қалай беріледі?

4апта(3сағат)

Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

1.Штрихтау нешеге бөлінеді?

2.Штрихтың түлері?

3.Жылт дегеніміз не ?

4.Меншікті көлеңке дегеніміз не?

Ү.Үйге тапсырма беру.

1.Геометриялық денелерге ұқсас заттардан 1 натюрморт салып келу.

2.2-3 заттардан натюрморт салу.

3.2-3 заттардан натюрмортты пастельмен салып келу.

4. Тұрмыстық заттардан 3 нобай.

ҮІ. Бағалау.

VII.Сыныпты жинақтау.

Тексерілді

Мектеп директорының оқу жұмысы

жөніндегі орынбасары

______________Ә.Шонтыбаева.

____________________2015 жыл

Мұғалім: Тыныштықова Нұрсәуле

Пәні: Сурет

Күні: 24.02;3,10.03.2015

Уақыты: 8:00-10:25;14:50-17:15

Сағ.саны: 9

Сыныбы: 1

Тобы: І,II

Оқушы саны: 19

Сабақтың тақырыбы: Көлемді форманы жұмсақ материалмен

жеткізу қағидаты- 9 сағат.

Машықтық жұмыс: Натюрморт суреті құстың тұлыбымен

3. тұрмыстық затпен ( көмір, пастель)

1 апта( 3 сағат) 1.Заттарды құрастыру және

конструктивтік шешімі.

2-3 апта(6-сағат) 2. Натюрморт көлемдерін тондық

жапсыру.

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділігі: Сурет пәні бойынша мағлұмат беру,

бейнелеу тәсілдерін үйрету.

2.Тәрбиелігі: Оқушыны шапшаңдыққа, тазалыққа

ұқыптылыққа, тәрбиелеу.

3. Дамытушылығы: Оқушының көру, есте сақтау қабілетін

арттыру.

Сабақтың түрі: топтық

Сабақтың әдісі: а) теориялық

б) машықтық

Сабаққа қажетті құралдар А 3 формат ,карандаш,өшіргіш.

мен көрнекіліктер:

Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

а) теориялық

б) машықтық

ІҮ.Қорытындылау

Ү .Үйге тапсырма

ҮІ. Бағалау

ҮІІ. Сыныпты жинақтау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру:

Сыныпты жабдықтап, оқушыларды түгендеп, жоқ оқушыны журналға белгілеу. Құралдарын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Үй тапсырмасын тексеріп,қателерін айтып, тиісті бағасын қоямын.

Тұрмыстық заттардан 3 нобай.

ІІІ. Жаңа сабақ. Көлемді форманы жұмсақ материалмен

жеткізу қағидаты- 9 сағат.

а) теориялық

1 апта( 3 сағат) 1.Заттарды құрастыру және конструктивтік шешімі.

Бүгін біздер жұмсақ материалдармен саламыз. Оларға:көмір,сангина,пастель жатады.

Сурет саларда алдымен кескінің қағаз бетіне дұрыс орналасуын, оның белгілі бір жағында тым көп ашық орын қалмауы ойластырып алған орынды. Бұл үшін суреттің жоғарғы және төменгі, оң жағы мен сол жағындағы шекараларын белгілеп алу керек.

Натюрмортты салмас бұрын оны өлшеп , құрылымын құрып, дұрыс орналастыра білуіміз керек. Натюрмортты салғанда оның алдынан пропорциясын анықтаймыз.

Пропорция сөзі латын тілінен аударғанда «арақатынас» немесе «шамалас» деген ұғымды білдіреді. «Пропорция» деп бейнелеуші нәрсенің бөлшектерінің өлшемдік қатынасы, немесе туындыдағы бейнеленген жеке нәрселердің өлшемдік сәйкестілігін айтады.

Әр нәрсенің пропорциясы оның құрылысының ерекшеліктеріне байланысты. Сондықтан да жазықтық бетінде құмыраның дұрыс пропорциялық бейнесін тұрғызу үшін, оның көлемі қандай геометриялық фигураларға ұқсайтынын бөлшектерден тұратындығын анықтап, олардың өзара өлшемдік қатынасын салыстыра отырып бейнелеу қажет.

Ал туынды бірнеше есе нәрселерден өлшемдік ерекшеліктеріне байланысты салыстыра отырып бейнелейді.

Сурет саларда алдымен кескінің қағаз бетіне дұрыс орналасуын, оның белгілі бір жағында тым көп ашық орын қалмауы ойластырып алған орынды.

Бұл үшін суреттің жоғарғы және төменгі, оң жағы мен сол жағындағы шекараларын белгілеп алу керек. Бірақ щеттерінен қағаз жиектеріне жеткізбей белгілі мөлшерде ашық орын қалдырған жөн. Өйткені қағаз жиегіне тақап салынған сурет онша әдемі болып көрінбейді.

Заттың пропорцияларын дұрыс беру - оның өзіне қарап сурет сала білудегі басты міндеттерінің бірі.

2-3 апта(6-сағат) 2. Натюрморт көлемдерін тондық жапсыру

Сонымен бақылаушыдан алыстаған сайын нәрсенің жарық түсіп тұрған жерлері біртіндеп күңгірттене береді. Ол күңгірт жерлері бұлдырлана түседі.

Көмірмен сурет салу графиканың бір түрі болып табылады. Көмір арқылы жіңішке, оның штрихтарды түсіріп, саусақпен де жағуға болады. Көмірмен тек ақ қағазға ғана емес, сонымен қатар түсқағазға, кенепке, картонға салуға болады..

Сангина - сурет салуға арналған қызғылт түсті таяқша бояу. Оның техникасы көмірдің техникасымен ұқсақ. Тек түстері қызғыл болып келеді.

Пастель - қағазға арналған түрлі түсті қарындаштар. Оларды дайындауға акварелдің де, гуашьтың да құрамына кіретін құрғақ ұнтақтар - пигменттер пайдаланады.

Түрлі түсті карандаштар графиканың тамаша құралдары.Бірақ өкінішке орай олар кәзір көп пайдалана бермейді.Көптеген суретшілер түрлі түсті карандаштарды жиі қолданып отырған.Бірақ карандашпен салынған жұмыстың озі көп еңбекпен дағдылануды талап етеді.

Көркем өнерде пастель сөзінің ұғымы Италияның паса сөзінен алынып,қамыр деген мағынаны білдірген.

Пастель бояуының түсімен көптеген әр түрлі түстер алуға болады.Пастель бояуы карандаштар тобына жатқанымен,оның анық түсіне байланысты,ол жалпы кескіндеме ретінде айтамыз.

Борларды кейде суға езеді,оны суретшілер акварель,гуаш бояуларымен жұмыс жасағандай пайдаланады.Пастель бояуымен орындалған шығармалар өте ұзақ уақыт бойы сақталады және күн сәулесіне төзімді келеді.Пастельмен орындалған шығармалар бояу түсі жағынан жарасымды болып шығады.

Пастель жұмыстары-кескіндемедегідей сияқты әр түрлі реңдік жарасымдылығына жасалатын көркем жұмыс.

Суретте жарық пен көлеңке оң арқылы беріледі. Оның қоюлығы не бәсеңдігі заттың көлеңкелері мен оған түскен жарықтың арасындағы қатынастарға сәйкес болып шығуы тиіс.

б) машықтық.

Заттардың суретін салу барысында сызықтық бейнелердің алатын орны айрықша. Заттардың сызықтық бейнесін салғанда сызықтың көптеген түрлері қолданылады. Сурет өнерінде бейнелеудің негізгі екі түрі бар.Олар:сызықтық бейнелеу және реңдік бейнелеу .

Заттармен құбылыстардың суретін сызықтық арқылы айқындап алғаннан кейін барып реңдік бейнелеу арқылы олардың пішінін,келбетін нақтылайды.Суреттің ең негізгі бөлігі сызық жүргізу болып табылады.

Сызық жүргізу арқылы нақты бейнеленетін заттармен бұйымдардың пішінін бейнелейміз.Тікелей заттарға түскен жарық және көлеңкеге байланысты сызықтың түрлері өзгеретін болады.Әр түрлі бағыттағы штрихтар жүргізу арқылы реңдік бейнлеуге көшеміз.Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады.Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

Жарық пен көлеңке арасындағы айқын қарама - қарсылық контраст деп аталады. Заттар бақылаушыға неғұрылым жақын тұрса, жарық түсіп тұрған беті мен көлеңке арасындағы контраст соғұрлым күңгірттеу болады.

IV.Қорытындылау

1 апта( 3 сағат)

1. Бүгінгі сабақ түсінікті болдыма?

2. Жұмсақ құралдарды ата?

3. Көмір мен сангинаның ерекшелігі?

4. Пастельді калай қолданамыз ?

2-3 апта( 3 сағат)

1. Бүгінгі сабақ түсінікті болдыма?

2. Жарық пен көлеңке қалай беріледі?

3. Меншікті көлеңке дегеніміз не?

4. Контраст дегеніміз не?

5. Рең дегеніміз не?

6.Пастельмен салудың әдістері?

Ү.Үйге тапсырма беру.

1.Құстың түрлерін нобайлау.

2. Құстың суреттемесін салып келу

3. Үй құстарын бейнелеу. .

ҮІ. Бағалау.

VII.Сыныпты жинақтау.

Тексерілді

Мектеп директорының оқу жұмысы

жөніндегі орынбасары

______________Ә.Шонтыбаева.

____________________2015 жыл

Мұғалім: Тыныштықова Нұрсәуле

Пәні: Сурет

Күні: 17.03.2015

Уақыты: 8:00-10:25;14:50-17:15

Сағ.саны: 3

Сыныбы: 1

Тобы: І,II

Оқушы саны: 19

Сабақтың тақырыбы: Табиғи формалардағы конструкциялардың

әр алуандылығы-3 сағат

Машықтық жұмыс: Ағаш бұтақтарының , бөлме және

өсімдіктердің суреттемелері.

дағдылы заттардың сурреттемелері.

1апта(3 сағат) 1.Көмірмен,сангинамен,пастельмен

суреттеме салу.

2 апта(3 сағат) 2.Тушпен пен перомен,фломастермен, гель

қаламмен салынған суреттемелер.

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділігі: Сурет пәні бойынша мағлұмат беру, бейнелеу

тәсілдерін үйрету.

2.Тәрбиелігі: Оқушыны шапшаңдыққа, тазалыққа

ұқыптылыққа, тәрбиелеу.

3. Дамытушылығы: Оқушының көру, есте сақтау қабілетін

арттыру.

Сабақтың түрі: топтық

Сабақтың әдісі: а) теориялық

б) машықтық

Сабаққа қажетті құралдар

мен көрнекіліктер: А 3 формат ,карандаш,өшіргіш,көмір,сангина,

тушь,геловой қалам,т.б.

Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

а) теориялық

б) машықтық

ІҮ.Қорытындылау

Ү .Үйге тапсырма

ҮІ. Бағалау

ҮІІ. Сыныпты жинақтау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру:

Сыныпты жабдықтап,оқушыларды түгендеп жоқ оқушыны журналға белгілеу,құралдарын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге қандай тапсырма берілді?

Үй тапсырмасын тексеріп,қателерін айтып,тиісті бағасын қоямын.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Табиғи формалардағы конструкциялардың әр алуандылығы-3 сағат

а) теориялық.

Сурет өнерінде бейнелеу негізі екі түрі бар.Олар-сызықтың бейнелеу және реңдік бейнелеу заттар мен құбылыстардың суретін сызықтың бейне арқылы айқындап алганнан кейін барлық реңдік бейнелеу арқылы олардың пішінін келбетін нақтылайды.

Суреттің ең негізгі бөлігі сызық жүргізу болып табылады,сызық жүргізу арқылы нақты бейнеленетін заттар мен бұйымдардың негізін бейнелейміз.Тікелей заттарға түскен жарыққа жеке көлеңкеге байланысты сызықтың сызықтың түрлері өзгеретін болады әр түрлі бағыттағы щтрих сызықтар жүргізу арқылы реңдік бейнелеуге көшеміз.

Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады.Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

Заттың бейнесін әуелі карандашпен сызып содан кейн барып бояйды.Карандашпен жай боямайды,тек қана штрихтап бояйды. Сондықтанда штрих пен сызықты ажырата білу керек.Сызық заттың пішінін анықтаса,штрих сол затқа түспен жарық пен көлеңкенің қоюлығын

көбіне, беріп,оның нақты пішінін алуға қатысады.

Заттардың суретін салу барысында сызықтық бейнелердің алатын орны айрықша. Заттардың сызықтық бейнесін салғанда сызықтың көптеген түрлері қолданылады.

Сурет өнерінде бейнелеудің негізгі екі түрі бар.Олар:сызықтық бейнелеу және реңдік бейнелеу .

Заттармен құбылыстардың суретін сызықтық арқылы айқындап алғаннан кейін барып реңдік бейнелеу арқылы олардың пішінін,келбетін нақтылайды.

Суреттің ең негізгі бөлігі сызық жүргізу болып табылады.

Сызық жүргізу арқылы нақты бейнеленетін заттармен бұйымдардың пішінін бейнелейміз.Тікелей заттарға түскен жарық және көлеңкеге байланысты сызықтың түрлері өзгеретін болады.

Әр түрлі бағыттағы штрихтар жүргізу арқылы реңдік бейнлеуге көшеміз.Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады.Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

б) машықтық. Ағаш бұтақтарының , бөлме және өсімдіктердің суреттемелері.

Оқушылар әр түрлі суреттемелер салады. Ол үшін А3 қағазға форматты алып компоновка құрып бастаймыз.

Алдымен қағаз ортасын тауып , биіктігін өлшеп енін тауып ,жалпы өлшемін тауып заттардың көлемін анықтап, болғасын көмекші сызықтарды кетіріп, матаны ,жазықтықты сызып шығамыз.

Суретте жарық пен көлеңке оң арқылы беріледі. Жарық пен көлеңкені дұрыс түсіру арқылы нәрсенің көлемін дәл беру, суреті салынып отырған заттың жарық жерлер мен күңгірт жерлерінің қатынасы нәрсенің негізі пішіндерімен бір мезгілде белгіленген жөн.

Мұның бәрін есте сақтап, сурет салғанда дұрыс пайдалана білу керек..

ІҮ.Қорытындылау.

1 апта

1.Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

2.Карандашпен салғаннан қандай ерекшеліктері бар?

3.Гелді қаламмен ,тушьты қолданған кезде қандай айырмашылықтарды байқадық?

4.Заттардың көлемін,пішінін не арқылы көрсетеміз?

Ү.Үйге тапсырма беру.

1.Үйден уй гүлдерін нобайлау.

ҮІ. Бағалау.

VII.Сыныпты жинақтау.

Тексерілді

Мектеп директорының оқу жұмысы

жөніндегі орынбасары

______________Ә.Шонтыбаева.

____________________2015 жыл

Мұғалім: Тыныштықова Нұрсәуле

Пәні: Сурет

Күні: 7,14,21.04.2015

Уақыты: 8:00-10:25;14:50-17:15

Сағ.саны: 9

Сыныбы: 1

Тобы: І,II

Оқушы саны: 20

Сабақтың тақырыбы: Шығармашылық көркем сурет-3 сағат

Машықтық жұмыс: Таңдалған стильде орындалған бірнеше

заттан жасалған натюрморт көркем

суреті

1апта(3 сағат) 1.Орындаудың стилін және техникалық

тәсілдерін таңдау . Құрастыру,

натюрморттың сызықтың шешімі

2 апта(3 сағат) 2.Натюрморттың тондық модельдеуі.

3апта(3 сағат) Жұмысты аяқтау. Тондық бүтінділікті

және стильдер бірлігін жеткізу.

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділігі: Сурет пәні бойынша мағлұмат беру, бейнелеу

тәсілдерін үйрету.

2.Тәрбиелігі: Оқушыны шапшаңдыққа, тазалыққа

ұқыптылыққа, тәрбиелеу.

3. Дамытушылығы: Оқушының көру, есте сақтау қабілетін

арттыру.

Сабақтың түрі: топтық

Сабақтың әдісі: а) теориялық

б) машықтық

Сабаққа қажетті құралдар

мен көрнекіліктер: А 3 формат ,карандаш,өшіргіш,көмір,сангина,

тушь,геловой қалам,т.б.

Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

а) теориялық

б) машықтық

ІҮ.Қорытындылау

Ү .Үйге тапсырма

ҮІ. Бағалау

ҮІІ. Сыныпты жинақтау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру:

Сыныпты жабдықтап,оқушыларды түгендеп жоқ оқушыны журналға белгілеу,құралдарын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге қандай тапсырма берілді?

Үй тапсырмасын тексеріп,қателерін айтып,тиісті бағасын қоямын.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Шығармашылық көркем сурет-3 сағат

а) теориялық.

1апта(3 сағат) 1.Орындаудың стилін және техникалық

тәсілдерін таңдау . Құрастыру,

натюрморттың сызықтың шешімі

Сурет өнерінде бейнелеу негізі екі түрі бар.Олар-сызықтың бейнелеу және реңдік бейнелеу заттар мен құбылыстардың суретін сызықтың бейне арқылы айқындап алганнан кейін барлық реңдік бейнелеу арқылы олардың пішінін келбетін нақтылайды.

Суреттің ең негізгі бөлігі сызық жүргізу болып табылады,сызық жүргізу арқылы нақты бейнеленетін заттар мен бұйымдардың негізін бейнелейміз.Тікелей заттарға түскен жарыққа жеке көлеңкеге байланысты сызықтың сызықтың түрлері өзгеретін болады әр түрлі бағыттағы щтрих сызықтар жүргізу арқылы реңдік бейнелеуге көшеміз.

Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады.Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

Заттың бейнесін әуелі карандашпен сызып содан кейн барып бояйды. Заттардың суретін салу барысында сызықтық бейнелердің алатын орны айрықша. Заттардың сызықтық бейнесін салғанда сызықтың көптеген түрлері қолданылады.

Сурет өнерінде бейнелеудің негізгі екі түрі бар.Олар:сызықтық бейнелеу және реңдік бейнелеу .

Заттармен құбылыстардың суретін сызықтық арқылы айқындап алғаннан кейін барып реңдік бейнелеу арқылы олардың пішінін,келбетін нақтылайды.

Суреттің ең негізгі бөлігі сызық жүргізу болып табылады.

2 апта(3 сағат) 2.Натюрморттың тондық модельдеуі.

Сызық жүргізу арқылы нақты бейнеленетін заттармен бұйымдардың пішінін бейнелейміз.

Әр түрлі бағыттағы штрихтар жүргізу арқылы реңдік бейнлеуге көшеміз.Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады.Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

Тақырыптық натюрморттардың композициясы қарапайым ,шынайы , яғни ол заттарды иесі жаңа ғана пайдаланып , белгілі бір уақытта ғана тастап кеткендей, ол заттар арқылы туындыдан тыс болып жатқан уақиғаны немесе сол заттардың иесінің мамандығын ғмінез құлқын , әлеуметтік жағдайын білуге болатындай әсер қалдырыды.

Ал сәндік натюрморттарда заттар әдемі пішініне , үйлесімді түстік шешіміне қарай әсем композиция құрайды.Онад суретші әдейі ойластырылып қойылған гүл шоқтарын , жеміс-жидектерді, ыдыс-аяқтарды тұрмыстық тұрғыдан бейнелеуді мақсат етеді.

Оқу натюрмортты орындау арқылы суретші әр түрлі кәсіби іскерлік дағдыларын , шеберлігін , өзіндік қолтаңбасын шыңдап қалыптастырады.Оқу натрмортымен жұмыс істеудің ерекшелігі , оны әр түрлі бағытта , жарыққа қарсы немесе көз деңгейңнен төмен немесе жарықта , табиғат аясында орындауға болады.

Біздің бүгінгі негізгі тақырыбымыз натюрморт жанрынадғы шығармашылық құрылым,яғни натюрмортты стильдендіру.

Жалпы стильдендіру монументті өнерде ,дизайнда, қолданбалы өнерде көптеп қолданылады. Затты стильдендіру - бұзу,ұсақ бөлшектерін жеңілдетіп , заттың негізін тауып жан беру.

Натюрмортта біз заттаң көлеміне , заттаң пішініне және кеңістікпен қатынасына көп көңіл бөлеміз, ал натюрмортты стильдендіруде заттың көлемңн , құрылымын , құрылысын өзгерте отырып оның үйлесімдігін табу. Түі ,сипаты, сызықтары бір ойды білдіру керек.

Стильдеу кезінде заттардың формасы өзгеріп , кішірейтіп және үлкейтіп , композицияны біріктіріп ,пішінін қиындатуға, ұсақ бөлшектерін жеңілдетуге болады.Сонымен қатар бұрыштарын шығарып, сызық жүргізіп, түстерін өзгертіп отыруға болады, көбіне ұою түстерден көрі ашық түстерді пайдаланады.

Стильдендірудің мақсаты қиялыңнан шығармашылық натюрмортты ойлап табу, ізденуі өзгерту.

3апта(3 сағат) Жұмысты аяқтау. Тондық бүтінділікті

және стильдер бірлігін жеткізу.

Түстану - түс туралы ғылым - бояулармен істес болатын суретші таныс болуға тиісті көптеген мәселелерді ахроматикалық және хроматикалық деп 2-ге бөледі. Ахроматикалық түстерге: ақ, сұр, қара түстер жатады. Қалған түстерді хроматикалық сары,көк,қызыл түстерді жатқызуға болады. Хроматикалық түстерді жылы дәне суық түстер деп 2-ге бөледі. Жылы түстер: ашық сары, сары, ашық қоңыр, сарғыш қоңыр, қызыл, ал қызыл, күлгіш қызыл, қызыл қоңыр түстерді жатқызып, суық түстерге: көк қою көк, көгілдір, жасыл, жасыл көк, қыңыр түстерін жатқызуға болады. Сызықтық персективада ауа перспективасы да сурет салуда үлкен орын алады. Заттар бақылаушыдан алыстаған сайын өзінің айқындылығын жоғалтып бұлдырай түседі. Қою түсті заттар реңге айналады. Түстер мен көлеңкелер заттардың материалы силуэтке айналады.

б) машықтық.

Оқушылар әр түрлі суреттемелер салады. Ол үшін А3 қағазға форматты алып компоновка құрып бастаймыз.

Алдымен қағаз ортасын тауып , биіктігін өлшеп енін тауып ,жалпы өлшемін тауып заттардың көлемін анықтап, болғасын көмекші сызықтарды кетіріп, матаны ,жазықтықты сызып шығамыз.

Суретте жарық пен көлеңке оң арқылы беріледі. Жарық пен көлеңкені дұрыс түсіру арқылы нәрсенің көлемін дәл беру, суреті салынып отырған заттың жарық жерлер мен күңгірт жерлерінің қатынасы нәрсенің негізі пішіндерімен бір мезгілде белгіленген жөн.

Мұның бәрін есте сақтап, сурет салғанда дұрыс пайдалана білу керек..

ІҮ.Қорытындылау.

1 апта 2 апта

1.Бүгінгі сабақ түсінікті ма? 1. Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

2.Сурет өнері нешеге бөлінеді? 2Натюрморт дегеніміз не?

3. Сызықтық бейнелеу дегеніміз не? 3.Натюрмотты нешеге бөлеміз?

4.Реңдік бейнелеу дегеніміз не? 4.Стильдендіру дегеніміз не?

5.Стильдендіру мақсаты қандай? 5.Стильдендіру мақсаты қандай?

6. Рең деп нені айтамыз ?

3 апта

1.Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

2.Түстану дегеніміз не?

3.Натюрмотты нешеге бөлеміз?

4.Стильдендіру дегеніміз не?

5.Ахраматикалық түстер дегеніміз не?

6.Заттардың көлемін,пішінін не арқылы көрсетеміз?

Ү.Үйге тапсырма беру.

1.Үйден оз ойымыздан әр түрлі натюрмортты стилдеп салып келу.

2. Үйден ыдыстарды стилдеп салу .

3.Үйден жануарларды стилдеп салып келу.

ҮІ. Бағалау.

VII.Сыныпты жинақтау.

Тексерілді

Мектеп директорының оқу жұмысы

жөніндегі орынбасары

______________Ә.Шонтыбаева.

____________________2015 жыл

Мұғалім: Тыныштықова Нұрсәуле

Пәні: Сурет

Күні: 28.04;5,12,19.05. 2015

Уақыты: 8:00-10:25;14:50-17:15

Сағ.саны: 12

Сыныбы: 1

Тобы: І,II

Оқушы саны: 20

Сабақтың тақырыбы: Жылдық емтихан жұмысы.

Машықтық жұмыс: Натюрморттың ұзақ мерзімді көркем

суреті, тоны жағынан контрастілі, үй

әбзелдерінің 3 заты, қыртыстарсыз бір

тонды матамен қапталған аяда.

1апта(3сағат) 1.Натюрмортты құрастыру және

заттардың құрылымы.

2-3апта(6сағат) 2.Натюрмортта көлеңкелерді модельдеу.

3.Жартылай тондарды модельдеу.

Заттардың көлемдерін жеткізу.

4апта(3сағат) Жалпылау. Жұмысты аяқтау.

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділігі: Сурет пәні бойынша мағлұмат беру, бейнелеу

тәсілдерін үйрету.

2.Тәрбиелігі: Оқушыны шапшаңдыққа, тазалыққа

ұқыптылыққа, тәрбиелеу.

3. Дамытушылығы: Оқушының көру, есте сақтау қабілетін

арттыру.

Сабақтың түрі: топтық

Сабақтың әдісі: а) теориялық

б) машықтық

Сабаққа қажетті құралдар

мен көрнекіліктер: А 3 формат ,карандаш,өшіргіш,көмір,сангина,

тушь,геловой қалам,т.б.

Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

а) теориялық

б) машықтық

ІҮ.Қорытындылау

Ү .Үйге тапсырма

ҮІ. Бағалау

ҮІІ. Сыныпты жинақтау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру:

Сыныпты жабдықтап,оқушыларды түгендеп жоқ оқушыны журналға белгілеу,құралдарын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.Үй тапсырмасын тексеріп,қателерін айтып,

тиісті бағасын қоямын.

1.Үйден оз ойымыздан әр түрлі натюрмортты стилдеп салып келу.

2. Үйден ыдыстарды стильдеп салу .

3.Үйден жануарларды стильдеп салып келу.

ІІІ. Жаңа сабақ. Жылдық емтихан жұмысы.

а) теориялық.

1апта(3сағат) 1.Натюрмортты құрастыру және

заттардың құрылымы.

Бейнелеудегі суреттеу түрлері.

Бейнелеудегі суреттеу түрлері негізгі 2 түрге бөлінеді. Олар сызықтық бейнелеу және реңдік бейнелеу сызықтық бейнелеу - белгілі бір заттың іс әрекеттің бейнесін сызба арқылы суреттеу болып табылады.

Натюрмортты салмас бұрын оны өлшеп , құрылымын құрып, дұрыс орналастыра білуіміз керек. Натюрмортты салғанда оның алдынан пропорциясын анықтаймыз.

Пропорция сөзі латын тілінен аударғанда «арақатынас» немесе «шамалас» деген ұғымды білдіреді. «Пропорция» деп бейнелеуші нәрсенің бөлшектерінің өлшемдік қатынасы, немесе туындыдағы бейнеленген жеке нәрселердің өлшемдік сәйкестілігін айтады.

Әр нәрсенің пропорциясы оның құрылысының ерекшеліктеріне байланысты. Сондықтан да жазықтық бетінде құмыраның дұрыс пропорциялық бейнесін тұрғызу үшін, оның көлемі қандай геометриялық фигураларға ұқсайтынын бөлшектерден тұратындығын анықтап, олардың өзара өлшемдік қатынасын салыстыра отырып бейнелеу қажет.

Ал туынды бірнеше есе нәрселерден өлшемдік ерекшеліктеріне байланысты салыстыра отырып бейнелейді.

Сурет саларда алдымен кескінің қағаз бетіне дұрыс орналасуын, оның белгілі бір жағында тым көп ашық орын қалмауы ойластырып алған орынды.

Бұл үшін суреттің жоғарғы және төменгі, оң жағы мен сол жағындағы шекараларын белгілеп алу керек. Бірақ щеттерінен қағаз жиектеріне жеткізбей белгілі мөлшерде ашық орын қалдырған жөн. Өйткені қағаз жиегіне тақап салынған сурет онша әдемі болып көрінбейді.

Заттың пропорцияларын дұрыс беру - оның өзіне қарап сурет сала білудегі басты міндеттерінің бірі.

2-3апта(6сағат) 2.Натюрмортта көлеңкелерді модельдеу.

3.Жартылай тондарды модельдеу.

Заттардың көлемдерін жеткізу.

Рең - ақ түс пен қара түс арасындағы қатынас яғни жарық пен көлеңке арасындағы айқын қарама - қарсылықты рең деп айтамыз. Заттар бақылаушыға неғұрлым жақын тұрса, жарық түсіп тұрған беті мен көлеңке арасындағы рең (контраст) соғұрылым кұңгірттеу болады. Сондықтан алдыңғы планда реңдер мейілінше ашық боладыда, екінші, үшінші, одан арғы планда рең азая береді.

Сонымен бақылаушыдан алыстаған сайын нәрсенің жарық түсіп тұрған жерлері біртіндеп күңгірттене береді. Ол күңгірт жерлері бұлдырлана түседі. Сурет салғанда нәрсенің көлемін барынша айқын барынша айқын етіп көрсетуге талаптану керек.

Ал реңдік бейне дегеніміз - сол сызылған сызбаның көлемін, түсін, т.б. шығару үшін қолданамыз. Яғни штрихтау деген мағынада әр заттың көлемін, пішінің келбетін бақылау үшін , әр түрлі штрихтар арқылы штрихтаймыз.

Штрих түрлерін айта кететін болсақ тік сызық, көлденең сызық, оң көлбеу және сол көлбеу сызықтарын, кереге көз, доға сызықтар, кереге доға - сызықтар, шеңбер сызықтарды пайдаланамыз. Кез - келген зат бір - бірінен пішін арқылы еркешеленеді. Заттың «пішіне» деп олардың өзіндік ерекше түрін, құрылысын айтады.

Күнделікті өмірде кездесетін заттардың құрылысынан геометриялық денелердің кескінің табуға болады. Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады. Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек. Штрих дегеніміз - көптеген, біртектес сызықтардың жиынтығы. Оның ұзын қысқалығы заттың көлемдік бітіміне байланысты ж/е ол заттың пішіндік құрылысына сай беріледі.

Әуелгі салып алған суретімізді, кейін бояйды қарындашпен заттарды жай боямайды тек қана штрихтап бояйды.

Сондықтан да штрих пен сызықты ажырата білу керек. Сызық заттың пішінін айқындаса, штрих сол заттың түскен жарық пен көлеңкенің қоюлығын беріп, оның нақты пішінін ашуға қатысады.

Суретте жарық пен көлеңке оң арқылы беріледі. Жарық пен көлеңкені дұрыс түсіру арқылы нәрсенің көлемін дәл беру, суреті салынып отырған заттың жарық жерлер мен күңгірт жерлерінің қатынасы нәрсенің негізі пішіндерімен бір мезгілде белгіленген жөн. Мұның бәрін есте сақтап, сурет салғанда дұрыс пайдалана білу керек.

Натюрмортты штрихтау арқылы заттың көлемін, пішінін, материалын, т.б. көрсетіп, жұмысымызды аяқтаймыз.

.

4апта(3сағат) Жалпылау. Жұмысты аяқтау.

Заттардың жарық көлеңкесін штирхтау арқылы олардың пішінін көлемін шығарамыз. Заттың өзі жарық пен көлеңке арқылы айқындалады. Әрбір заттың өңінің көмескі не қараңғы бөлу жасанды және табиғи жарықтың түсуіне байланысты. Затты штрихтауды меншікті көлеңкеден бастаған дұрыс.

Меншікті көлеңке дегеніміз - Заттың сауле түспеген бетінде пайда болғын көлеңке. Жарық деп табиғи сәуле мен жасанды жарық түскен бетті айтамыз.

Жылт дегеніміз - жарықтың аса мол мөлшерде түскен жері. Түсе көлеңке дегеніміз - нақты бейнеленген заттан жазықтықтың бетіне түскен көлеңке жартылай көлеңке дегеніміз - меншікті көлеңкемен жарықтың арасында пайда болған көмекші жарық тәріздес құбылыс.

Натюрмортты аяқтау кезеңінде бейнеленген заттарды толықтай анықтау кезеңі деп аталады.

Мұнда сурет салу ережелеріне сүйене отырып, кейбір артық кеткен жарық пен қараңғы дақтарды бәсеңдетеміз бір тұтас реңдік қатынасқа бағындырамыз. Орындалған натюрмортымызды таза жарасымды болып шығуына көңіл бөлуіміз керек

б) машықтық. Натюрморттың ұзақ мерзімді көркем суреті, тоны жағынан контрастілі, үй әбзелдерінің 3 заты, қыртыстарсыз бір

тонды матамен қапталған аяда.

1.Заттарды орналастыру және құрылымы.

2. Заттардың көлемін штрихпен көрсету.

3.Жұмысты аяқтау.

Заттардың суретін салу барысында сызықтық бейнелердің алатын орны айрықша. Заттардың сызықтық бейнесін салғанда сызықтың көптеген түрлері қолданылады..Заттармен құбылыстардың суретін сызықтық арқылы айқындап алғаннан кейін барып реңдік бейнелеу арқылы олардың пішінін,келбетін нақтылайды.

Суреттің ең негізгі бөлігі сызық жүргізу болып табылады. Сызық жүргізу арқылы нақты бейнеленетін заттармен бұйымдардың пішінін бейнелейміз.Тікелей заттарға түскен жарық және көлеңкеге байланысты сызықтың түрлері өзгеретін болады.

Әр түрлі бағыттағы штрихтар жүргізу арқылы реңдік бейнлеуге көшеміз.Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады.Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

Оқушылар қысқаша түсіндірмелерді дәптерге жазып шықты. А 3 форматқа геометриялық денелердің сызбасын сызып алып, штрих арқылы әр заттың өзіндік пішін, көлемін шығарды. Әр қайсысының өз бағытына қарай жарық көлеңкелерін ажыратып штрихтады, М,ТМ, Т 2 Т карандаштары мен көлбеу, тік доға кереге сызықтарын пайдаланып тиісті заттың суретін шығарып, аяқтайды.

ІҮ.Қорытындылау.

1апта(3сағат)

Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

1.Бейнелеудегі суреттеу нешеге бөлінеді?

2.Сызықтық бейнелеу дегеніміз не?

3.Заттардың пішіні дегеніміз не?

4.Реңдік бейнелеу дегеніміз не?

2-3апта(6сағат)

Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

1.Бейнелеудегі суреттеу нешеге бөлінеді?

2.Штрихтың түлері?

3.Пропорция дегеніміз не?

4.Штрих дегеніміз не?

5.Рең дегеніміз не?

6.Жарық пен көлеңке қалай беріледі?

4апта(3сағат)

Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

1.Штрихтау нешеге бөлінеді?

2.Штрихтың түлері?

3.Жылт дегеніміз не ?

4.Меншікті көлеңке дегеніміз не?

Ү.Үйге тапсырма беру.

1.Геометриялық денелерге ұқсас заттардан 1 натюрморт салып келу.

2.2-3 заттардан натюрморт салу.

3.2-3 заттардан натюрмортты пастельмен салып келу.

4. Тұрмыстық заттардан 3 нобай.

ҮІ. Бағалау.

VII.Сыныпты жинақтау.

Сабақтың тақырыбы: Затардың түзілімі және олардың

ерекшеліктері.

Машықтық жұмыс: Ұзақ мерзімді геометриялық денелер

пішіндес, 2 немесе 3 заттан құралған

натюрморт.

1.Заттарды орналастыру және құрылымы.

2. Заттардың көлемін штрихпен көрсету.

3.Жұмысты аяқтау.

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділігі: Сурет пәні бойынша мағлұмат беру, бейнелеу

тәсілдерін үйрету.

2.Тәрбиелігі: Оқушыны шапшаңдыққа, тазалыққа

ұқыптылыққа, тәрбиелеу.

3. Дамытушылығы: Оқушының көру, есте сақтау қабілетін

арттыру.

Сабақтың түрі: топтық

Сабақтың әдісі: а) теориялық

б) машықтық

Сабаққа қажетті құралдар

мен көрнекіліктер: А 3 формат ,карандаш,өшіргіш,көмір,сангина,

тушь,геловой қалам,т.б.

Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

а) теориялық

б) машықтық

ІҮ.Қорытындылау

Ү .Үйге тапсырма

ҮІ. Бағалау

ҮІІ. Сыныпты жинақтау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру:

Сыныпты жабдықтап,жоқ оқушыны журналға белгілеу

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.Үй тапсырмасын тексеріп,қателерін айтып,

тиісті бағасын қоямын.

ІІІ. Жаңа сабақ. Затардың түзілімі және олардың ерекшеліктері.

а) теориялық.

Бейнелеудегі суреттеу түрлері Бейнелеудегі суреттеу түрлері негізгі 2 түрге бөлінеді. Олар сызықтық бейнелеу және реңдік бейнелеу сызықтық бейнелеу - белгілі бір заттың іс әрекеттің бейнесін сызба арқылы суреттеу болып табылады. Ал реңдік бейне дегеніміз - сол сызылған сызбаның көлемін, түсін, т.б. шығару үшін қолданамыз. Яғни штрихтау деген мағынада әр заттың көлемін, пішінің келбетін бақылау үшін , әр түрлі штрихтар арқылы штрихтаймыз. Штрих түрлерін айта кететін болсақ тік сызық, көлденең сызық, оң көлбеу және сол көлбеу сызықтарын, кереге көз, доға сызықтар, кереге доға - сызықтар, шеңбер сызықтарды пайдаланамыз. Кез - келген зат бір - бірінен пішін арқылы еркешеленеді. Заттың «пішіне» деп олардың өзіндік ерекше түрін, құрылысын айтады.

Күнделікті өмірде кездесетін заттардың құрылысынан геометриялық денелердің кескінің табуға болады. Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады. Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек. Штрих дегеніміз - көптеген, біртектес сызықтардың жиынтығы. Оның ұзын қысқалығы заттың көлемдік бітіміне байланысты ж/е ол заттың пішіндік құрылысына сай беріледі.

Әуелгі салып алған суретімізді, кейін бояйды қарындашпен заттарды жай боямайды тек қана штрихтап бояйды. Сондықтан да штрих пен сызықты ажырата білу керек. Сызық заттың пішінін айқындаса, штрих сол заттың түскен жарық пен көлеңкенің қоюлығын беріп, оның нақты пішінін ашуға қатысады.

б) машықтық. Ұзақ мерзімді геометриялық денелер пішіндес, 2 немесе 3 заттан құралған натюрморт.

1.Заттарды орналастыру және құрылымы.

2. Заттардың көлемін штрихпен көрсету.

3.Жұмысты аяқтау.

Заттардың суретін салу барысында сызықтық бейнелердің алатын орны айрықша. Заттардың сызықтық бейнесін салғанда сызықтың көптеген түрлері қолданылады..Заттармен құбылыстардың суретін сызықтық арқылы айқындап алғаннан кейін барып реңдік бейнелеу арқылы олардың пішінін,келбетін нақтылайды.Суреттің ең негізгі бөлігі сызық жүргізу болып табылады. Сызық жүргізу арқылы нақты бейнеленетін заттармен бұйымдардың пішінін бейнелейміз.Тікелей заттарға түскен жарық және көлеңкеге байланысты сызықтың түрлері өзгеретін болады.Әр түрлі бағыттағы штрихтар жүргізу арқылы реңдік бейнлеуге көшеміз.Заттардың суретін салу үшін сызықтық бейнелер қолданылады.Ол үшін сызықтардың орналасу түрлерін білу керек.

Оқушылар қысқаша түсіндірмелерді дәптерге жазып шықты. А 3 форматқа геометриялық денелердің сызбасын сызып алып, штрих арқылы әр заттың өзіндік пішін, көлемін шығарды. Әр қайсысының өз бағытына қарай жарық көлеңкелерін ажыратып штрихтады, М,ТМ, Т 2 Т карандаштары мен көлбеу, тік доға кереге сызықтарын пайдаланып тиісті заттың суретін шығарып, аяқтайды.

ІҮ.Қорытындылау. Бүгінгі сабақ түсінікті ма?

1.Бейнелеудегі суреттеу нешеге бөлінеді?

2.Штрихтың түлері?

3.Заттардың пішіні дегеніміз не?

4.Реңдік бейнелеу дегеніміз не?

Ү.Үйге тапсырма беру.

Геометриялық денелер пішіндес заттардан 2 нобай

ҮІ. Бағалау.

VII.Сыныпты жинақтау.