'Мүсін'

Сабақтың мақсаты.

Білімділігі: Оқушылардың мүсін өнері туралы түсініктерін кеңейту.жануарлардың дене құрылысымен таныстыру

Тәрбиелігі: Мүсін өнерінің айрықша туындыларын көрсете отырып, оқушыларға эстетикалық тәрбие беру.

Дамытушылығы: сұрақтар арқылы оқушылардың дүниетанымын, шығармашылық қабілеттерін байқау, дамыту

Әдісі: өткен сабаққа тест арқылы сұрақ-жауап, түсіндіру, практикалық жұмыс

Көркемділігі: мүсін жасау кезеңдері, плакат, суреттер, тақта, Құрал-жабдықтар: ермексаз, мүсін сабағына керекті құралдар:стека, тақтайша,мүсін өнері туралы мәліметтер слайды,

Сабақтың жоспары:

І.Ұйымдастыру

1.Оқушылармен амандасу.

2.Оқушыларды түгендеу

3. Сабаққа дайындықтарын тексеру

ІІ. Өткен сабақты қайталау

1. Тест : сұрақ-жауап арқылы

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру

ІҮ.Практикалық жұмысты орындау, машықтану,

Ү.Сабақты бекіту, талдау.

ҮІ.Қорытындылау

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі

А) оқушылардың сабаққа дайындықтарын тексеру,

Б) Бір-біріне мейірімділік, жылулық, жақсылық тілеу,

В) Ынталандыру кезеңі

ІІ. Өткен сабақты қайталау. Тест жұмысы

1. Бедер, тегістік бетіндегі мүсіндік бейнелеудің түрі.

А) барельеф

В) ескерткіш

Б) бюст

Г) горельеф

2. Кеуделік мүсін қалай аталады?

А)статуя

В)бюст

Б) көп тұлғалы композиция

Г) жұмыр мүсін

3.Кеңістікте сомдалған көркем шығарма?

А) мүсін

В) орнамент

Б) монумент

Г) пластика

4.Тарихи жағдайларға, жеке қайраткерлерге арналған ескерткіштер қалай аталады?

А) бюст

В) ескерткіш

б) монумент

Г) мүсін

5.Мүсін өнері қалай аталады?

А) пластика

В) профиль

Б) пропорция

Г) поза

6. Қазақстан мүсіншілерін атаңдар? С.Бакашев, Р.Ахметов Н.Журавлев,Е.Сергебаев, Б.Әбішов

7. А.Құнанбаевтың мүсінін жасаған кім?

А) М. Сейісов

В)И.Мартос

Б) Е.Вучетин

Г) Х.Наурызбаев

8. Монументтік мүсін қайда орнатылады?

А) ғимарат ішінде,

В) көшеде

Б) ғимарат алдында

Г) паркте

ІІІ.Жаңа сабақ.

-Ой шақыру:

Балалар, биыл қандай жыл?

-Қой жылы

-Қой туралы қандай мақал-мәтелдер білеміз?

-Мал өсірсең-қой өсір, пайдасы оның көл-көсір.

-Қонақ-қойдан да жуас, т.б.

Кіріспе.

- Мүсін-бейнелеу өнерінің бір түрі адамдарды да, хайуанаттарды да түрлі заттарды да бейнелейді. Мүсін биіктік , ендік, аумақтық, деп аталатын үш өлшемнен тұрады және ол қатты әрі ұзақ сақталатын материалдардан, яғни, ағаштан , тастан кеуделік мүсін металдан да жасалады. Бюст, статуя немесе бейнелер тобын жасау үшін көп уақыт және көп еңбек керек, әсіресе, мүсінді тастан шапқан кезде көп күш керек. Мүсінші өз шығармасын тастан, мәрмәрдан қашайды не саздан жасайды. Ол өз ойын картинадағыдай бір жазықтық бетінде бейнелей кеңістікте сомдайды. Тас мүсіндер үнсіз тіл қатады.

Мүсінді -скульптура деп те атайды. Ол латынша- «қашап жасау» деген ұғымын білдіреді. Мүсіндеудің негізгі обьектісі адам. Мүсін өнері Ежелгі Египет,Греция,Рим,Қытай, Үнді, Жапон өнері ішіндегі ең көрнекті көзге түсер көркемдік ықпалы мол осы мүсін өнері болды.

Мүсіндеу өнері-көркем өнердің бір түрі.Мүсіндеудің графика мен кескіндемен айырмашылығы кескіннің барлық жағыннан анық көрсетілуі.Мүсіндеудің түрлері :жұмыс мүсіндеу және рельеф.Жұмыр мүсінді барлық жағынан қарауға болады. Мүсіншілер өздерінің шығармаларын жасау барысында адам мен жануарлардың мүсіндерін жан-жақты қарай отырып сомдайды.Мүсін өзінің тұрақты орнына байланысты маска немесе бас ,дене,жартылай фигура,статуя түрінде болуы мүмкін.Ал рельеф-мүсіндеу өнерінің кең тараған түрі.Рельеф-барельеф және горельеф болып екі түрге бөлінеді.Егер денелер тобының жазықтығыннан өз көлемінің жартысынан дейін шығып тұрса ,ол-барельеф деп аталады ,ал өз көлемінің жартысынан көбірек шығып тұрса,ол-горельеф деп атайды.Біз оны әртүрлі тиын ақшалардан кездестіре аламыз .Рельеф екі түрге бөлінеді .Денелер фонның жазықтығыннан өз көлемінің жартысына дейін шығып тұрса барельеф,ал өз көлемінің жартысынан көбірек шығып тұрса -горельеф деп аталады.Мүсіндеу техникасына жабыстыру,ою,шабу ,шекіме,металдан құю жатады.Мүсін шығармалары кескіндемеге сияқты қондырғылар,монументтік және сәндік болып бөлінеді.

Қазақ мүсін өнерін дамытуда алғашқы қазақ мүсіншісі Кәкімжан Наурызбаевтың еңбегі зор.1951 жылы Харьков көркем сурет институтын бітіргеннен бері портрет және монументальді сәндік мүсін төңірегінде жұмыс жасады.

Жаңа терминдерге түсініктеме беру:

Анималистік жанр-(латынша жануар)

Анималист-жануарларды бейнелеуші суретші және мүсінші

Сомдау (орысша лепка) -мүсіндік шығармаларды , балауыз, саз, балауыз, пластилин секілді жұмсақ материалдан жапсырмалау арқылы сомдау әдісі. Сомдау мүсіншінің негізгі жұмыс істеу әдістерінің бірі.Ол арқылы эскиздер жасалады, басқа метериалдан көшіру үшін осы әдістен кескін, композиция түгел орындалу мүмкін.

Стека-сазбалшықтан,пластилин секілді жұмсақ материалмен жұмыс істеу үшін ағаштан, металдан,сүйектен жасалған жұмыс істейтін жағы жалпақ таяқша.

ІҮ.Сарамандық жұмыс: 1.Ермексазбен жұмыс істеу техникасының ерекшелігін түсіндіру.

2. Плакат бойынша үй жануарларының анатомиясымен таныстыру.

Сабақты бекіту:

Жаңа сабақ бойынша сұрақтар қою:

1.Жануарларды бейнелейтін жанр қалай аталады?

Жауабы (анималистика)

2. Барельеф пен горелеьефтің айырмашылығы қандай ?

Жауабы: ( Егер денелер тобының жазықтығыннан өз көлемінің жартысынан дейін шығып тұрса ,ол-барельеф деп аталады ,ал өз көлемінің жартысынан көбірек шығып тұрса,ол-горельеф деп атайды.)

3.Қазақ мүсін өнерін дамытуда алғашқы қазақ мүсіншісі кім? Жауабы: Кәкімжан Наурызбаев

4. Кәкімжан Наурызбаев қандай институт бітірген ?

Жауабы: 1951 жылы Харьков институт бітірген

Қорытынды: Оқушылардың жұмысына талдау жасау, бағалау

Үйге тапсырма: Үй жануары қой мүсінін ермексаздан жасауды аяқтап келу.

Бағалау: Бүгін жасаған мүсіндеріне, сабаққа қатысуына, белсенділігіне қарай оқушыларды бағалау.