История Казахстана для 8 классов

Сынып: 8-сынып

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: Ресейдің Қазақстандағы ХҮІІІ ғ. 30-50 жж. саясаты, қазақ жерлерінің тартып алынуы

Сабақтың мақсаты:

1. Әбілқайыр қайтыс болғаннан кейін Кіші жүзде қалыптасқан жайдайды түсіндіру, Ресейдің Қазақстандағы отаршылдық саясатын ашып көрсету;

2. Құжаттармен, картамен жұмыс жасау тәсілдерін жетілдіру, саяси қайраткерлердің қызметіне талдау жасау және баға беру арқылы оқушылардың логикалық ой-өрісін жетілдіру, танымдық қызығушылықтарын дамыту;

3. Халық тарихына құрметпен қарауға, достыққа, бір-бірін түсіне білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндірмелі-баяндау, оқулықпен жұмыс, сипаттама беру, тест

Көрнекілік: Карта, сызба, суреттер

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі

• Оқу құралын тексеріп түгелдеу

• Оқушы зейінін сабаққа аудару

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:

1. Сипаттама беру

2. Сұрақ-жауап.

1)Әбілқайыр хан неліктен Ресейден көмек сұрауға мәжбүр болды?

2)Кіші жүздің Ресей құрамына кіруіне байланысты қалыптасқан негізгі оқиғаларды әңгімелеңдер.

3)XVIII ғасырдағы Қазақ хандығының саяси, экономикалық, мәдени өміріне бодандық қалай әсер етті?

3. Хронологиямен жұмыс

ІІ. Өткен материалды қорытындылау.

ІІІ. Жаңа материалды баяндау:

Жаңа тақырыпты оқытудың жоспары:

1. Әбілқайыр хан қаза тапқаннан кейін Кіші жүздегі жағдай.

2. Қазақ-башқұрт қатынастарының ерекшеліктері

3. Шекара аймақтарында әскери бекініс шептерінің салынуы.

Мазмұны:

1)Үй тапсырмасын бірден Әбілқайыр қаза тапқаннан кейінгі Кіші жүздің жағдайын талқылауды бастаймын:

Кіші жүз

Экономикалық жағдай

Саяси жағдай

Орта жүздің шекара аудандарында жер дауының онан әрі шиеленісуі.Патша үкіметі қазақ жерін ашық басып ала бастады:

А) шекара аудандарында әскери бекіністер тұрғызу;

Ә) 1755 ж. патша үкіметі Орта жүз қазақтарына Ертістен өтуге тыйым салды;

Б) 1765 ж. Он шақырымдық белдеу межеленді.

В) Қазақстарға орыс бекіністеріне 30 шақырымға дейін жақындауға тыйым салынды.

• 10 шілде, 1749ж. Ресей үкіметі ресми түрде Нұралыны Кіші жүз ханы етіп бекітті. Оған жылына 600 сом жалақы тағайындалды. (Бірақ Кіші жүз тәуелсіз екі бөлікке бөлінді. Солтүстік-батыс бөлігін Нұралы, ал оңтүстік-шығысын Батыр биледі.)

• Қазақ-башқұрт жанжалдары;

• Жоңғарлардың Қазақстан аумағына әскери жорығы;

• Осы жағдайға байланысты Ресей ұстанымы:

А) қазақтар мен башқұрттардың Ресейге қарсы күресте бірігіп кетпеуі үшін араларына от салу, ол үшін кез-келген қолайлы сәтті пайдалану.

2) Осыдан кейін оқушыларды қазақтардың башқұрттармен қарым-қатынастарының ерекшеліктерімен таныстыра отырып, Қазақстан тарихы хронологиясындағы материалдар негізінде кесте жасау, сол арқылы оқушылардың салыстырмалы талдау жасау, тақырыптағы әр түрлі деректерді пайдалана отырып қорытынды шығаруын дамыту.

Қазақ-башқұрт қатынастары

(Башқұртстан)

Осы халықтар арасындағы қатынастарға байланысты Ресейдің ұстанымы (құжаттарды пайдалану)

3)Қазақстанның солтүстік-шығысында XVIII ғ-дың 30-40 жылдарында әскери бекіністер салу мәселелерін қарастырғанда картамен жұмыс жасау пайдалы:

• Салынған бекіністердің аты мен салыну себебі

• Орналасқан жері

• Алып жатқан аумағы

• Маңызы

Жүргізілген жұмыстарды қорытындылай келе, Ресейдің жер мәселесі жөніндегі отарлық саясатын ашып көрсету.

ІҮ.Сабақты бекіту: 1.сұрақ-жауап

2.Құжатпен жұмыс

Ү. Бағалау.

ҮІ. Қорытындылау

ҮІІ. Үйге тапсырма: Тақырыпты оқу, сұрақтарға жауап дайындау. Картамен жұмыс