Поурочные планы по БисТехнологии

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә»,8 «б»

Пәні: Дүние тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 5 ХҮІІІ ғ Ресей.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Ресей патшасының саяси-экономикалық жағдайы туралы үйрету. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу. І Петр реформалары туралы айту.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.МЖ (1 бетке 1,5 мин тақырып 6 бет- 10 мин)

ІІ.КС (14 сөз)

ІІІ.КС бойынша ҚҚС (ООМ бойынша)

ІV. Тест сұрақ (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ. (5 мин)

Жылдамдық:1 патша

2. мемлекет

3. реформа

4. әскер

5. шаруа

6. отар

7. сауда

І.МЖ((1 бетке 1,5 мин тақырып 3 бет- 7 мин)

(Оқушылар өз бетімен кілттік сөздерді есте сақтап,іріктейді)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1 мануфактура

2. экономика

3. реформа

4. капитализм

5. І Петр

6. рынок

7. сенат

8. салық

9. коллегия

10. шіркеу

11. баспахана

12. Полтава шайқасы

13. держава

14. ХІІ Карл.

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ.КС бойынша ҚҚС қою .(ООМ бойынша сұрау)

1. ХҮІІІ ғ І-ші шир.Ресейге тән не? ( қолөнер мен мануфактураның дамуы)

2.1715ж қандай жарлық шықты? ( губернияларда зығыр мен сора егістігі нығайтылды)

3. Қандай жарлық бойынша жер мен шаруаларда дворяндарға берілді? ( 1714ж патша Жарлығы)

4. Басыбайлылық шаруашылық қандай екі жағдайда жүргізілді? ( 1 жері қолайсыз шаруалардан ақшалай алым-салық,2. жері жақсылардан барщина алды)

5. Дворяндардың қандай құқықтары болды? ( солдат болуға келіспеуге)

6. Мануфуктуралар қандай салалардан тұрдыц? ( металлургия,металл өндеу,кеме жасау,қару-жарақ шығару,тоқыма өнеркәсіптері)

7. Бұл уақытта Ресей қандай мемлекетпен соғысып жатты? ( Швеция)

8. 1701ж кім шветтерді,қай жерде жеңді? ( І Петр, Дерпто түбінде)

9. Қандай бекіністі алуда І Петр халықты біріктіре алды? ( Нотебург)

10. Қандай саяси жағдай Ресейдің ұлы держава екенің дәлелдеді? ( 1709ж 8 маусымдағы Полтава шайқасы)

11. Қай жылы ,қай жерде Ресей мен Шведция арасында келісімге қол қойылды? ( 1721ж Ништадта)

12. Қай жылы І Петр ұлы император атағын алды? ( 1721ж 20 қазанда)

13. І Петр қандай салаларға реформа жасады? ( әскери,салық,басқару ісі,шіркеу,мәдениет саласы)

14. Әскерге қандай реформа жасады? ( дворяндық жасақтар мен атқыштар орнына тұрақты армия құрылды?)

15. Салыққа қандай өзгеріс енгізді? ( жанама төлем енгізілді,кәсіпшілік алым,күміс ақша орнына чеканкадан жасалған ақша енгізді)

16. І Петр қандай өкімет құрғысы келді? ( Батыс Еуропа мемлекеттеріне ұқсас)

17. Қандай өзгеріс жасады? ( 200 жылдан бергі Боярлар Думасын таратып,орнына Сенат шақырды)

18. Билік кімнің қолына шоғырланды? ( патша мен сенаторлардың)

19. Қандай институт енгізді? ( тыңшылық )

20. 1717-1718ж.ж приказдар жүйесі немен ауыстырылды? ( коллегиямен)

21. Ресей қандай мемлекет болып қалыптасты? ( абсолютті монархияны)

22. 1721ж 25 қаңтарда діни мәселеге байланысты не құрылды? ( Діни коллегия)

23. Мәдениетте қандай реформа жасады? ( мектептер,баспаханалар ашты)

24. Қандай газет шығарылды? ( «Ведмоства»)

25. Петербургте нені ұйымдастырды,қазірге дейін сақталған? ( Кунсткамера алғашқы мұражай)

ІV. Тест сұрақ (ООМ бойынша)

(Оқушылар ООМ бойынша бір-біріне сұрақ қояды)

V. Т.С.Қ. (5 мин)

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә»,

Пәні: Дүние тарихы.

Сабақтың тақырыбы: § 23. Қытайдағы ХІХ ғ.соңғы ширегіндегі жағдайлар.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ХІХ ғ.І жартсындағы Қытай мемлектінің саяси дамуы туралы түсіндіру. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу .

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (5 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 5 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. шэньши

2. реформа

3 «жұз күн»

4. император

5. реакциялық топ

6. ревалюция

7. СуньЯтсен

8. «Біріккен одақ»

9. дағдарыс

10. ихэтуандар

11. «Қортынды хаттама»

12. үш принцип

13. демократия

14. Синьхай ревалюциясы.

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1.ХІХ ғ Қытайда кімдер реформа жасап елді дағдарыстан шығаруды ойлады? ( шэньши)

2. 1898ж реформаторлар кімдер? ( импер.Гуансюй,Кан Ювэй,Лян Цичао)

3. Реформаторлар қандай жарлықтар шығарды? ( «жүз күн» Қытайға өзгеріс жасау)

4. Реформа жасауға кім қарсы шықты? ( Цин империясы)

5. 1898ж 21 қыркүйекте не болды? ( көтерліс ,жеңілді реформаторлар)

6. Қытайды ауыр жағдайдан шығаруды ойлаған тағы қандай қозғалыс болды?

( рев.демократиялық қозғалыс)

7. рев.демократиялық қозғалыстың көсемі кім? ( Сунь Ятсен)

8. 1894ж Сунь Ятсен қандай ұйым құрды? ( «Қытайды қайта өркендету қоғамы»)

9. Бұл ұйымның мақсаты не? ( маньчжурлар билігін құлату, республика жариялау)

10. 1905ж қандай партия құрылды? ( «Біріккен одақ»)

11. 1898ж қандай жасырын қозғалыстар болды? ( «Ихэцюань» немесе «Бейбітшілік және әділеттілік атынан көтерілген жұдырық»)

12. Қоғам мүшелері қай жерде ұйым құрды,мақсаты не? ( Шаньдунде.жатжерліктерге қарсы күрес)

13. 1899ж қандай көтерліс болды? ( ихэтуандар қозғалысы)

14. Ихэтуандар қозғалысының мақсаты не болды? ( шетелдіктерді елден қуу,тәуелсіздік алу)

15. Қандай ұрандары болды? ( Жатжерліктерге өлім.Мин империясын құрамыз)

16. Ихэтуандар қозғалысын басып тастау үшін қандай 8 ел ,1900ж әскер әкелді? (Англия,Франция,Германия,АҚШ,Ресей,Жапония,Италия,Австрия-Венгрия)

17. 1901ж Цин империясы 8 елмен қандай хаттамаға қол қойды? ( «Қортынды хаттама»)

18. Сунь Ятсен қандай өзінің үш принципін ұсынды? ( ұлтшылдық,демократия,халық игілігі)

19. Бұл принциптер қандай газетке жарияланды? ( «Минь баода» халық газеті)

20. Ұлшылдық принципі не? ( маньчжурлар билігін құлату,тәуелсіздік алу)

21. Демократизм принципі не? ( демократиялық республика құру)

22. Халық игілігі принципі не? ( аграрлық мәселе)

23. Синьхай ревалюциясы қашан басталды? ( 1911ж)

24. Синьхай ревалюциясы қай провинциядан басталды? ( Хубэй провинциясы)

25. Қытай республикасы қашан жарияланды? ( 1912ж 1 қаңтар)

26. Тұңғыш президенті кім? ( Сунь Ятсен)

27. Орталғы қандай қала болды? ( Нанкин)

28. Цин империясы билікті кімнің қолына берді?( генерал Юань Шикайға)

29. 1912ж 12 ақпанда соңғы Цин императоры кім тақтан түсті,манчжурлар елді қанша жыл биледі? ( Пу И,267 жыл)

30. Қытай билігі кімнің қолына берілді? ( Юань Шикайдың)

ІV. Т.С.Қ

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә», 08.05. 2013ж.

Пәні: Дүние тарихы.

Сабақтың тақырыбы: § 29. Халықаралық қатынастар.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ХІХ ғ соңындағы халықаралық қатынастар туралы түсіндіру. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу .

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (5 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 5 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. отар

2. Суэц каналы

3 Мысыр

4. Африка

5. «Бос жер»

6. Батыс елдер

7. Франкфурт бітімі

8. Берлин

9. Бисмарк

10. Үштік одақ

11. Антанта одағы

12. І д.ж.соғыс

13. ультиматум

14. имперализм

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1.ХІХ ғ соңында импералистік мемлекеттердің экономикалық дамуы қалай болды? ( әркелкі)

2. Шығыс мәселесінде Англия қандай жерлерге иелік етті? ( Гибралтар,Жерорта теңізі,Суэц каналы,Үндістан)

3. Қай жылы Англия Суэц каналын Мысыр монархынан сатып алды? ( 1875ж)

4. Англия Мысырды жаулап алуды қай жылы бастады? ( 1882ж)

5. Франция қай жерді жаулап алды? ( Тунист)

6. Африканы бөлісуде қандай мемлекеттер бақталасты? ( Англия мен Франция)

7. ХІХ ғ. 80-90ж.ж басты мәселе не? ( Африканы бөлісу мен отарлау)

8. Африкаға тағы қандай мемлекеттер қызықты? ( Бельгия,Германия,Италия)

9. Бельгия 1884ж қай жерді басып алды? ( Конго)

10. 1886ж Франция Африканың қандай жерлерін бағындырды? ( Алжир,Сахара шөлі мен Мадагаскар)

11. 1877ж Англия қандай жерді отарлауды аяқтады? ( Малайзины)

12. Франция Азияның Оңтүстік Шығысында қандай жерді өзіне қаратты? ( Үндіқытай елдері)

13. Англия мен Франция Сиам ( Таиланд) жерін қалай бөліп алды? ( Батысын-Англия,шығысын-Франция)

14. 1884-1885 ж.ж Германия қандай жерлерді басып алды? ( Камерун,Того,Шығыс Африка)

15. 1896ж Суданды жаулап алуға Англиядан кім аттанды? ( генерал Китгенер)

16. Англия мен Франция арасында Африканы бөлісу туралы келісім қай жылы жасалды? (1899)

17. 1882-1885ж.ж Италия қандай жерлерді бағындырды?(Ассаб қаласы мен Массауа айлағы)

18. 1894ж шілдеде Жапония қандай мемлекетке соғыс ашты? ( Қытай)

19. 1895ж 17 сәуірде Жапония мен Қытай арасында келісім қай қалада болды? ( Симоносеки қаласы)

20. Келісім бойынша Қытай не төлеуге мәжбүр болды? ( бірнеше порттын, 200 млн.лян төледі)

21. 1882ж 20 мамырда қандай әскери одақ құрылды? ( Үштік одақ)

22. Үштік Одаққа қандай мемлекеттер кірді? ( Германия,Австрия-Венгрия және Италия)

23. Мақсаттары не болды? ( Дүниежүзін қайта бөлісу)

24. Үштік одақ шарты неше жылға арнап жасалды? ( 5)

25. ІІ Вильгельмнің сыртқы саясатта ұстаған бағыты қалай аталды? ( «жалпы бағыт»)

26. 1904ж қандай келісімге қол қойылды? ( «шын жүректі келісім»)

27. Қандай мемлекеттер арасында болды? ( Англия мен Франция)

28. 1907ж бұл келісімге қандай мемлекет қосылды, қалай аталды? ( Ресей, Антанта одағы)

29. І д.ж. соғыстың сылтауы не болды? ( Сараева қаласында Австрия-Венгрия герцогінің өлтірілуі)

30. 1914ж 1 тамызда Германия қандай елге соғыс жариялады? ( Ресейге)

ІV. Т.С.Қ

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 16 ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырдағы Жапония.

Сабақ түрі: «АС-№1»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырдағы Жапонияның саяси-экономикалық жағдайын,Токугава сегунаттың сыртқы саясаты туралы,діндер мен олардың атқаратын қызметі туралы түсіндіру. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.ҚҚС ( үй тапсырмасы).МЖ (4 бет-10 мин)

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.СТС (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

І.ҚҚС ( үй тапсырмасы)

1. ХҮІІ ғ.Монғолия қандай мемлекет еді? ( феодалдық,бытыраңқы ел)

2. Қандай үш бөліктен тұрды? ( Чахар хандығы,Халха хандығы,Жоңғар)

3. Чахар хандығын кім,қашан басып алды? ( 1643ж,маньчжурлар)

4. Халха жері қашан Қытайдың құрамына кірді? (1691ж)

5. Жоңғар хандығы қай жерде өмір сүрді? ( Батыс Монғолияда)

6. Жоңғар мемлекеті қашан құрылды,алғашқы қонтайшысы кім? ( 1635ж Батыр қонтайшы)

7. Қандай тайпадан құрылды,қандай дінді ұстады? ( ойрат тайпасынан,буддизмнің бір саласы лама діні)

8. Негізгі шаруашылығы не,қандай қосалқы шаруашылықпен айналысты? (мал шаруашылығы,сонымен бірге егіншілік және қолөнер)

9. Қарапайым шаруаны кім деп атады? (араттар)

10. Жоңғария әкімшілік жағынан қалай бөлінді? ( ұлыс,оток,аймақ)

11. Ойрат тайпалары қандай төрт рудан құрылды? (чорос,дербет,хошоуыт,хойт)

12. Жоңғар билеушісі қалай аталды? ( қонтайшы)

13. Жоңғар мемлекеті қалай күшейді? (әскері жағынан,ХҮІІ ғ Монғолия мемлекетінің құлдырауы)

14. Қай кезеннен бастап қазақ жерлеріне шабул бастады?(ХҮІІғ.40 жылдары)

15. Жоңғар хандығының аса қауіпті жауы кім болды? (маньчжурлар)

16. Батыр қотайшы қонтайшыдан кейін таққа кім отырды? ( Қалдан Бошоқту)

17. Қалдан Бошоқту сыртқы саясатта не істеді? ( көрші елдермен сауда жасады,циндік Қытаймен сауда орнатты)

18.1678ж ол қай жерді басып алды? (Қашқарды)

19. 1688ж неше мың әскерімен қай жерге шабулға аттанды? (30 мыңдық әскермен,Халха хандығына )

20. Не себептен Қытай Қалдан қонтайшыға қарсы шығады? ( күшейіп кетуінен қорықты)

21. Қай жылы Қалдан қонтайшы Қытайдан жеңілді? (1690ж)

22. Халха ақсүйектері кімге бағынды? ( 1691ж Долонор деген жерде Цин империясына бағынды)

23. 1729ж Цин империясы қандай әрекеттер жасай бастады? ( Іле өзені бойына әскерін шоғырландыра бастады)

24. Қай кезеннен бастап Ресеймен байланыс орната бастады? (ХҮІІІ ғ алғ.ширегінде)

25. Қазақ-жоңғар соғысындағы ең қасіретті оқиға қашан болды,қалай аталды? (1723ж, «Ақтабан шұбырынды, Алкакөл сұлама»)

26. Қай жылы Жоңғар мемлекеті арасында таққа таласу басталды? ( 1745ж,Қалдан-Серен қайтыс болғаннан)

27. Әмірсана кім? (тақ мұрагері,Қытайға қашып барады,көмек алады,бірақ Цин өзі елді билемек болғанын біліп оған қарсы шығыды,1756ж Абылайға қашып келеді)

28. 1757ж не болды? (Цин империясы Үрімші жаныңда жоңғарларды жеңіп қазақтардан Әмірсананы беруді талап етеді)

29. Әмірсана қайда қашады? (Ресейге сол жақта өледі)

30. Қай ғасырда Жоңғар мемлекеті жойылды? (ХҮІІІ ғ жойылды)

МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 4 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. император

2. сегун

3. сегундық билік

4. ұлыс

5. Токугава әулеті

6. «си-но-ко-се»

7. самурайлар

8. сословие

9. синтоизм

10. дайме

11. «батыстық техника»

12. буддизм

13. конфуцийлік доктрина

14. храм

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1. ХҮІ ғ соңында Жапония қандай мемлекет болды? ( император билігіндегі,император мемлекет ісіне араласпады)

2. Барлық билік кімнің қолында болды? ( әскери адамдар сегундардың қолында)

3. Сегун сөзінің мағнасы қандай? ( әскери қолбасшы)

4. Ең алғаш сегундық жүйе қашан,кім енгізді? ( 1192ж,Миномота Еримота)

5. Алғашқы сегунатты кімдер басқарды? ( Миномота мен Ходже ақсүйектері)

6. Екінші сегунатты кім басқарды? ( Асикага сегун)

7. Үшінші сегунатты кім басқарды? ( Токугава)

8. Сегундық билік қалай беріліп отырды? ( мұрагерлікпен)

9. ХҮІІ ғ Жапония қанша әкімшілік ұлыстарға бөлінді? ( 260 астам)

10. Жапониядағы халық қанша болды,ең бай әулет кімдер болды? ( 18 млн,Токугава әулеті)

11. Императордың негізігі міндеті не? ( атаққа ие билеуші)

12. Астанасы қандай қала болды? ( Эдо)

13. Қандай сословие жүйесі болды? ( «си-но-ко-се»)

14. СИ деген не? ( самурайлар)

15. НО деген не? ( шаруалар)

16. КО деген не? (қолөнершілер)

17. СЕ деген не? ( саудагерлер)

18. Жапонияда қандай қос билік орнады? ( сегундық және императорлық)

19. Император қалай билік етті? ( «тірі құдай»ретінде билік етті,салт-дәстүрдің орындалуын қадағалады)

20. Императордың жанындағы ақсүйектерді қалай атады? ( кугэ)

21. Токугава кезіңде қалай дамыды? ( қала,қолөнер,сауда дамыды)

22. Қандай ірі қалалар болды? ( Эдо,Осака,Киота,Нагоя)

23. Токугава сегунға шет еледердің нелері ұнады? ( техникалық білімі,қару-жарақ)

24. Шетелдіктер қандай іспен айналысты? ( миссионерлік)

25. 1637ж Кюсю аралындағы Симабар қаласында не болды? ( халқы христиан дінін қабылдап,сегунға қарсы шықты)

26. Қай жылы,кімдерді Жапониядан қуып жіберді? ( 1638ж португалдықтар мен испандықтарды)

27. Не себептен елде жабық есік саясаты болды,қай ғасырға дейін созылды? ( ел тәуелсіздігіне қауіп төнді,ХІХ ғ.созылды)

28. Жапонияда қандай ғылымдар жоғары бағаланды? ( техника,медицина,ботаника)

29. Жапонияда қандай принцеп қалыптасты? ( «шығыстық король» «батыстық техника »)

30. Қандай дінді ұстады,қандай діндер болды? ( синтоизм,будда,християн,конфуцилік)

ІV. СТС (ООМ бойынша)

1. ХҮІ ғ соңында Жапония королдік мемлекет болды? ( император билігіндегі,император мемлекет ісіне араласпады)

2. Барлық билік императордың қолында болды? ( әскери адамдар сегундардың қолында)

3. Сегун сөзінің мағнасы император? ( әскери қолбасшы)

4. Ең алғаш сегундық жүйе 1193ж,Петр енгізді? ( 1192ж,Миномота Еримота)

5. Алғашқы сегунатты Асикага басқарды? ( Миномота мен Ходже ақсүйектері)

6. Екінші сегунатты Миномота басқарды? ( Асикага сегун)

7. Үшінші сегунатты Петр басқарды? ( Токугава)

8. Сегундық билік сайлау арқылы беріліп отырды? ( мұрагерлікпен)

9. ХҮІІ ғ Жапония 160 әкімшілік ұлыстарға бөлінді? ( 260 астам)

10. Жапониядағы халық 28 млн.болды,ең бай әулет кімдер болды? ( 18 млн,Токугава әулеті)

11. Императордың негізігі міндеті билік ету? ( атаққа ие билеуші)

12. Астанасы Осака қаласы болды? ( Эдо)

13.3 сатылы сословие жүйесі болды? ( «си-но-ко-се»)

14. СИ деген саудагер? ( самурайлар)

15. НО деген қолөнерші? ( шаруалар)

16. КО деген самурай? (қолөнершілер)

17. СЕ деген шаруа? ( саудагерлер)

18. Жапонияда бір ғана билік орнады? ( сегундық және императорлық)

19. Император тікелей билік етті? ( «тірі құдай»ретінде билік етті,салт-дәстүрдің орындалуын қадағалады)

20. Императордың жанындағы ақсүйектерді даймо атады? ( кугэ)

21. Токугава кезіңде шаруашылық дамымады? ( қала,қолөнер,сауда дамыды)

22. Ірі қалалалар болған жоқ? ( Эдо,Осака,Киота,Нагоя)

23. Токугава сегунға шет еледердің діні ұнады? ( техникалық білімі,қару-жарақ)

24. Шетелдіктер сауда ісімен айналысты? ( миссионерлік)

25. 1637ж Кюсю аралындағы Симабар қаласында той болды? ( халқы христиан дінін қабылдап,сегунға қарсы шықты)

26. 1639 жылы,немістерді Жапониядан қуып жіберді? ( 1638ж португалдықтар мен испандықтарды)

27. елде жабық есік саясаты болған жоқ,қай ғасырға дейін созылды? ( ел тәуелсіздігіне қауіп төнді,ХІХ ғ.созылды)

28. Жапонияда матиматика ғылымдар жоғары бағаланды? ( техника,медицина,ботаника)

29. Жапонияда принцеп қалыптасқан жоқ? ( «шығыстық король» «батыстық техника »)

30. Ислам дінді ұстады,қандай діндер болды? ( синтоизм,будда,християн,конфуцилік)

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: §13 Азия және Африка елдерін отарлау.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Азия және Африка елдерін отарлау туралы үйрету. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу ХVІІІ ғасырдағы метрополия мемлекеттерінің отарлық саястының мәнін асу.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (5 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

Жылдамдық: 1.билік

2.мемлекет

3.өркениет

4.империя

5.отар

6. қанау

7.соғыс

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 5 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1.империя

2. метрополия

3 отар

4. өркениет

5. дәуір

6. «Еуропаға табыну»

7. капитализм

8. экспедиция

9. мәдениет

10. тауар

11. компания

12. саудагер

13. шығыс елдер

14. «жабық есік саясаты»

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1.ХҮІІ-ХҮІІІғ.ғ қандай өркениет тарала бастады? ( еуропалық)

2. Жаңа жерлерді отарлау Еуропалықтар үшін қай кезеннен басталды? (ХҮ ғ соңы- ХҮІ ғ)

3. Ұлы географиялық ашуларды қандай еуропа елдері бастады? ( партугалия мен испания)

4. Қай жерлерді отарлай бастады? ( Азия,Африка мен Америка)

5. Қытай мен Жапония өз елдерін Еуропалықтардан қалай қорғады? ( Жабық есік саясатын ұстады)

6. Не себептен Еуропалықтар өздерін басқалардан жоғары ұстады? ( әскери,өнертапқышпыз)

7. Жер бетінде қандай ұғым қалыптасты? ( еуропаға табыну)

8. Не себептен Еуропалықтар Шығыс елдерімен бәсекелесті? ( шығыс өркениеті дамыған еді)

9. Еуропалықтар Шығыстан не алды? ( дәмдеуіштер,шай,кофе,шығыс маталары,қытай фарфоры)

10. Факториялар деген не? ( сауданың тірек пункттері)

11. Отаршыл саясатты кімдер жүзеге асырып отырды? ( қарулы әскери отрядқа айналған сауда компаниялары)

12. Сауда компанияларының құқықтары қандай? ( бітім,соғыс жариялау,қамал салуға)

13.ХҮІІ ғ.Батыс Еуропа елдері ішінде сауда және отаршыл саясат жүргізуде қандай мемлекет болды? ( Голландия)

14. Голландияның отар елдерін ата? ( Америка құрлығы,Индонезия,Цейлонда)

15. Голландықтардың басты бәсекелесі қандай мемлекет болды? ( Англия)

16. Англияның ХҮІІ ғ. сауда компаниясын ата? ( Ост-Үнді)

17. Ост-Үнді компаниясы қандай құрылым болды? ( «мемлекет ішіндегі мемлекет»)

18. Қай ғасырда Англия мен Франция арасында қандай жерлер үшін күрестер басталды? ( ХҮІІІғ. Америка мен Үндістанды отарлау )

19. Францияны қандай оқиғалар негізінде Америка жерінен ығыстырып шығарды? ( испан мұрагері үшін,1702-1713ж: Австрия мұрагері үшін болған күрес,1741-1748ж:Жетіжылдық соғыстар барысында)

20.Қашан Англия Үндістанды толық отарлады? ( ХІХғ ортасы)

21. Отар елдер дегеніміз не?

22. Жартылай отар елдер дегеніміз қандай елдер?

23. Метрополиялы елдер дегеніміз қандай елдер?

24. Қытай неге «жабық есік саясатын» ұстады ? (елін еуропалықтардан қорғау)

25. Ост-Үнді компаниясы Қытайға не таратты? (апиын)

26. ХҮІІ-ХҮІІІ ғ Ресей қандай жерді отарлай бастады? ( Сібір)

27. Қай жылы Ресей Альясканы отарлады? ( 1784ж)

28. Амурда Ресей қандай елмен қақтығысқа түсті? ( Қытаймен)

29. Қай ғасырда Орыс -Қытай арасында шекара орнатылды? ( ХҮІІ ғ соңында)

30. Сібір жерін отарлау Ресейге не берді? ( аумағы 2 есе ұлғайды)

ІV. Т.С.Қ

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 15ХІХ ғ. І-ші жартсындағы Англия.

Сабақ түрі: «АС-№3»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ХІХ ғ. І-ші жартсындағы Англияның әлеуметтік саяси және экономикалық дамуы туралы айту.Өнеркәсіп төңкерісі жөнінде мәлімет беру.

Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ бойынша КС

ІІ.КС. (21 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.МС(анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

І.МЖ бойынша КС айту.

(Оқушылар мәтінді үйден оқып келеді)

ІІ.КС (21 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1.луддашылар

2. жұмысшы

3 машина

4. тори партиясы

5. виги партиясы

6. сайлау

7. «жаңа дваряндар»

8. парламент

9. радикалдық клуб

10. Ливерпул кабинеті

11. утопия

12. «фабрикалық заң»

13. мануфактура

14. бу машинасы

15. «Дженни»

16. кәсіпорын

17. чартизм

18.хартия

19.петиция

20.тред-юнион

21. реформа

Жаттайды,есіне сақтауға 2 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

2 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)топтар бір-біріне сұрақ қояды.

ІҮ. МС қою. .(ООМ бойынша сұрау)топтар бір-біріне сұрақ қояды.

Ү. ТСҚ (5 мин)

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 14 ХҮІІ-ХҮІІІ ғ.ғ Мәдениет пен ғылым.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ХҮІІ-ХҮІІІ ғ.ғ мәдениет пен ғылым туралы үйрету. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу ХVІІІ ғасырдағы

Ғалымдар өмірі мен қызметі туралы түсінік беру.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (5 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

Жылдамдық: 1.қоғам

2.сана

3.өркениет

4. ғылым

5. дін

6. білім

7.мәдениет.

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 5 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1.сенім

2. ғылым

3 құқық

4. табиғат

5. идеология

6. телескоп

7. инквизиция соты

8. әлемдік тартылыс заңы

9. есептеуші машина

10. техника

11. Эмпиризм

12. «Айнымалы шама»

13. суретші

14. композитор

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1.ХҮІІ-ХҮІІІғ.ғ қандай қоғамда өзгерістер болды? ( ғылымның дамуы,таным мүмкіндіктері)

2. Қандай көзқарастар теріске шығарыла бастады? ( діни және саяси бедел иесіне негізделген )

3. Джон Локк кім,қандай пікір айтқан? ( ағылшын филосфы, білім тәжірибеден жинақталады)

4. Француз ойшылдары кімдер? (Монтескье,Д.Аламбер,Дидро)

5. Олардың пікірлері қандай? ( адам ақыл-ойының құдіреттілігі)

6. Галилео Галилей кім,алғаш не ойлап тапты? ( механик,физик,телескопты)

7. Ол кімдердің көзқарасының дұрыстығын дәлелдеді? ( Коперник пен Бруно)

8. Қандай еңбек жазды? ( «Әлемнің басты жүйелері-Птолемейлік және Коперниктік туралы диалог»)

9. Қай жылы Галилео Галилей инквизиция сотына тартылды? ( 1633ж)

10. И.Ньютон қандай еңбек жазды? ( «Табиғат философиясының математикалық принциптері»)

11. Бұл еңбекте Ньютон қай жылы әлемдік тартылыс заңын тұжырымдады? ( 1687ж)

12. Қандай жаңалықтарды ғылымға енгізді? ( механикалық қозғалыс,жарықтың таралу заңы,есептеудің жаңа әдістері)

13.Готфрид Вильгельм Лейбниц кім? ( неміс ғалымы)

14. Қандай ғылыммен айналысты? ( физика,геология,заң,тарих)

15. Қандай есептеудің негізін салды? ( дифференциалдық және интегралдық есептеу)

16. Бүкіл Еуропаны Лейбниц несімен таңқалдырды? ( есептеуіш машина ойлап шығарды)

17. Ол тағы не ойлап тапты? ( бу двигательдері идеясы)

18. Ғалымдар қандай сұраққа жауап іздей бастады? ( «Әлем неден тұрады?»)

19. Фрэнсис Бэконның қандай кітабы бар? ( «Жаңа Атлантида»)

20. «Жаңа Атлантида» еңбегінде ол таңғажайып арал тұрғындарының бақыты неде дейді? ( техникалық өнертабыстарында)

21. Бэкон ғылымның мақсаты не дейді? ( адамның табиғатқа өктемдігінде)

22. Эмпиризм дегеніміз не? ( тәжірибе)

23. Рено Декарт ғылымға не жаңалық енгізді? ( Айнымалы шамалар)

24. Кеплер ғылымға қандай термин енгізді? ( «инерция»)

25. «Мен Кеплерді оның еркін және терең ойы үшін әрқашанда жоғары бағалаймын» деп кім айтты? (Галилео Галилей)

26. Суретшілерден кімдерді білесің? ( Антуан Ватто,Франсуа Буше)

27. Картиналары кімдерге арналған? ( ақсүйектерге)

28. Кескіндеме өнерге үлес қосқан кім? ( Уильям Хогарт)

29. Неміс композиторларын ата? ( И.С.Бах,Георг Фридрих Гендель)

30. Бах қай жерде музыка ойнаған? (шіркеуде,органда ойнаған)

ІV. Т.С.Қ

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 19 ХІХғ соңы мен ХХ ғ басындағы Италия.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ХІХ-ХХ ғ.ғ дүние жүзі туралы түсіндіре отырып,Италия мемлекетінің бірігуі мен 1848-1849ж.ж ревалюцияның себебі мен барысы туралы айту. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу .

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (5 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

Жылдамдық: 1.кәсіпкер

2.шаруа

3.өнеркәсіп

4. ревалюция

5. конгрес

6. ұйым

7.бірлік.

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 5 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1.өнеркәсіп

2. ревалюция

3 «Жас Италия»

4. Вена конгресі

5. либералдар

6. «корольдік соғыс»

7. республика

8. граф Кавур

9. бірлік

10. король

11. «мәңгілік қала»

12. конституция

13. сенат

14. консерваторлар

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1.Қай ғасырда Италияның жекеленген облыстарында экономикалық даму күшейе бастады? (ХІХғ 20-30 ж.ж)

2. Солтүстік Италияда қандай шаруашылық дамып,ненін пайда болуына әсер етті?

( ауылшаруашылығының дамуы,өнеркәсіптің қалыптасуына әкелді)

3. Қандай жағдай Италияны басқа мемлекеттердің үстемдік жүргізуіне жағдай жасады?

( бытыраңқылық)

4. ХҮІ ғ кімдердің билігі орнады? ( Испандықтар,Австриялық Габусбургтер әулетінің)

5. ХҮІІІғ қандай мемлекеттің үстемдігі арта бастады? ( Францияның)

6. Қандай жағдай Италияда ұлттық қозғалыстың өрбуіне әсер етті? (Наполеон соғыстары)

7. Қандай жағдай Италияның бірігуіне кедергі болды? ( Вена Конгресінің шешімі)

8. Бұл қандай шешім? ( Солтүстік Италияның екі облысы Австрияға берілді)

9. «Жас Италия» ұйымын құрған кім? ( Джузеппе Мадзини,1831ж)

10. 1848ж ревалюция Италияда қандай көтерлістен басталды? ( Сицилиядағы )

11. Бұл көтерлісті тағы кімдер қолдады? ( 1848ж Ломбардина мен Венецияның Австрияға қарсы көтерлісі )

12. Біріккен Италиян әскерінің қолбасшысы кім? ( Карл Альберт)

13.Кімдер сатқындық әрекет жасады,себебі не? ( монархтардың революцядан қорқуы,сатқандақ әрекетке апарды)

14. Қай жылы Карл Альберт Австриялықтарға қарсы соғыс қимылдарын жалғастырды?

(1849ж наурызда)

15.Қашан Гарибальди әскері Римді тастап шықты? ( 1849ж 2 шілде)

16. 1848-1849ж.ж Италиядағы ревалюция немен аяқталды? (жеңіліспен)

17. ХІХ ғ ортасында Италияны біріктіру туралы кім жоспар ұсынды? ( граф Камилло Бенсо Кавур)

18. Оның жоспары қклай болды? ( Австрияны күйретуге басқа ұлы державалы мемлекеттен көмек алу арқылы біріктіру)

19. Бұл идеяны кім қолдады? ( Сардиния королі ІІ Виктор Эммануил)

20. Қай жылы қай жерде Кавур мен ІІІ Наполеон арасында құпия келісім жасалды?

1858ж шілдеде)

21. Қай жылы Австриямен соғыс басталды? ( 1859ж сәуірде)

22. «Гарибальди мыңдығы» деп неге аталды? ( 1100 әскері болды)

23. Кімге көмектеспек болды? ( 1860ж Сицилия шаруаларына)

24. Италия қай жылы бірікті? ( 1860ж соңында)

25. ІІ Викторды Қашан король деп жариялады? ( 1861ж наурызда)

26. 1867ж қандай оқиға болды? ( Гарибальди Римді басып алды)

27. 1870ж тарихта қандай соғыс басталды? ( Франция мен Прусся)

28. 1870ж 20 қыркүйекте италия әскері қандай қаланы басып алды? ( Римді)

29. Италияның бірігуі қандай оқиғамен аяқталды? ( Римді астана етумен)

30. Рим папасы тек қай жердің билеушісі деп есептелді? ( Ватикан сарайының)

ІV. Т.С.Қ

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Дүние тарихы

Сабақтың тақырыбы: § ІІ бөлімге кіріспе сабақ.Тест сұрақтарына жауап.

Сабақ түрі: «Алған білімдерін тексеру сабағы .»Тест сұрақтар.ІІ бөлімге жалпы шолу.

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушылардың алған білімдерін тексеру.

Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : Тест сұрақтарына жауап беру.

1.Үндістанның Солтүстігінде қандай мұсылман мемлекеті құрылды ? (Дели сұлтандығы)

2. Қай жылы,кім Дели сұлтандығын жаулап алды? (1526ж,Орта Азиядан шыққан Бабыр)

3. Бабыр кім? ( Әмір Темірдің ұрпағы)

4. Бабырдың Ауғаныстан мен Солтүстік Үндістандағы иеліктері қалай аталады? ( Ұлы Моғолдар мемлекеті)

5. Барлық билік кімнің қолында болды? ( падишахтың )

6. Осман империясының әлсіреу себебі не? ( жағ.нашарлауы,ашаршылық,яничарлар көтерлісі,сарай төңкерісі,өзара соғыс)

7. Түріктер халқы қалай бөлінді? ( мұсылман және мұсылман емес)

8. 1475ж Қандай хандық бағынышты болды? ( Қырым хандығы)

9. Қай жерлерді басып алу халықаралық сауданың дамуына себепші болды? ( Кіші Азиядағы Анадолының шығыс бөліктерін)

10. 1514 ж Кімді түріктер женді? ( сефидік Иранды)

11. Королдік меншік жүйесін жою актісі қашан бекітілді? ( 1646ж 24 ақпан)

12. Жеке меншік жер иеленушілер кімдер болды? ( буржуазия мен жаңа дворяндар)

13.Левеллерлер сөзінің мағынасы қандай? ( теңестірушілер)

14. Левеллерлер саяси партиясының негізгі идеясы қандай? ( адамдар теңдігі,қоғамдық келісім)

15. 1645-1646ж Левеллерлердің жетекшілері кімдер? ( Дж.Лильберн,У.Уолвин,Р.Овертон)

16. Ағартушы элита кімдермен ашық күреске шықты? ( шіркеу мен мемлекетке)

17. Ағартушы элита нені сынға алды? ( абсолюттік билікті,шіркеуді, сол заманғы білім беруді)

18.Вольтер католик дінбасшыларын қалай сынады? ( халықты алдап қараңғылықта ұстау)

19. Ағартушылық ғасырдың ғалымдары қандай ғылымдардың дамуына ерекше көңіл бөлді? ( жаратылыстану ғылымдарының дамуына)

20. Ағартушылық ғасырдың ғалымдарының санасында дүниеге қандай екі көзқарас қалыптасты? ( ғылыми және діни)

21. «Табиғат сондай қарапайм және түсінуге оңай,жаратушы Құдайдың құдіреттілігі осында» деп кім айтты? ( Исаак Ньютон)

22. « Табиғат заңдары өзінше жүреді,бұл жерде ешқандай Құдайдың құдіреті жоқ»деп кім айтты? ( Пьер Лаплас)

23. І Петрдің сыртқы саясатта негізгі мақсаты не болды? ( теңізге шығу)

24. Не себептен Ресей Түркиямен соғысуға мәжбүр болды? (қара теңізге шығу)

25. Қай жылы,неше жылға Ресей мен Түркия арасында бітімге қол қойылды? (1700ж 30жыл мерзімге)

26. Ресейдің саяси беделінің өсуіне байланысты қандай мемлекеттермен бітім жасады? ( шведтер және Польша)

27.Қашан Ресей Шведтерге соғыс жариялады? (1700ж 9 тамызда)

28. Тарихта қандай соғыс деп аталды,кімдердің жеңісімен аяқталды? ( Солтүстік соғыс,Ресей жеңісімен)

29.Қай жылы Санкт-Петербург қаласының ірге тасы ұаланды? ( 1703 ж)

30. Солтүстік соғыс нәтижесін ата? (Шведция беделі түсті,Еуропа Ресейді империя екенің мойындады)

31. Азамат соғысы дегеніміз не ? ( бір мемлекеттің ішінде болатын соғыс)

32. Король кімге қарсы соғыспақ болды? ( парламентті жақтаушыларға қарсы)

33. Жұлдызды палата немен айналысты, қашан құрылды?(1641ж, шілдеде мемлекет қауіпсіздігімен,шын мәнінде заңсыздықтармен күрескендерді қудалады)

34. Жоғарғы комисия немен айналысты,қашан құрылды?( 1641ж,7 тамызда,тыңшылықпен)

35. Парламенттік оппазиция кімдерге сүйенді? ( халыққа)

36. 1641ж 12 мамырда қандай оқиға болды? ( граф Страффорд дарға асылды)

37. Алғаш Америка жерін кімдер иеленді? (испандықтар мен португалдықтар)

38. «Этникалық қазына» дегеніміз не? ( неміс,голландықтар,швейцариялықтар Америка жеріне қоныстануы)

39. Ағылшындардың Америка жеріндегі алғашқы отары қалай аталды? ( Виргиния)

40. Ағылшындар қай жылдан бастап Американы отарлай бастады? ( 1607ж)

ІІ. ХІХ-ХХ ғ.ғ басындағы дүние жүзі туралы кіріспе.

ХІХ-ХХғғ басындағы дүние жүзі күреске толы, 1848-1849жж ревалюциялар,олардың нәтижесі туралы, Германия мен Италияның саяси бірігуі,Англиядағы өнеркәсіп төңкерістері туралы.Англиядағы Чартистер қозғалысы олардың талаптары жөнінде мағұлмат алады. І Наполеонның жаугершілік соғыстары ,Францияның саяси-экономикалық дамуы туралы түсінік беру.Азия және Африка елдері,Латын Америка елдеріндегі саяси өзгерістер жөнінде айту.

Тест сұрақтарының жауаптары.

1. (Дели сұлтандығы)

2. (1526ж,Орта Азиядан шыққан Бабыр)

3. ( Әмір Темірдің ұрпағы)

4. ( Ұлы Моғолдар мемлекеті)

5. ( падишахтың )

6. ( жағ.нашарлауы,ашаршылық,яничарлар көтерлісі,сарай төңкерісі,өзара соғыс)

7. ( мұсылман және мұсылман емес)

8. ( Қырым хандығы)

9. ( Кіші Азиядағы Анадолының шығыс бөліктерін)

10 ( сефидік Иранды)

11 ( 1646ж 24 ақпан)

12 ( буржуазия мен жаңа дворяндар)

13 ( теңестірушілер)

14 ( адамдар теңдігі,қоғамдық келісім)

15 ( Дж.Лильберн,У.Уолвин,Р.Овертон)

16.( шіркеу мен мемлекетке)

17. ( абсолюттік билікті,шіркеуді, сол заманғы білім беруді)

18.( халықты алдап қараңғылықта ұстау)

19. ( жаратылыстану ғылымдарының дамуына)

20. ( ғылыми және діни)

21. ( Исаак Ньютон)

22. ( Пьер Лаплас)

23. ( теңізге шығу)

24. (қара теңізге шығу)

25. (1700ж 30жыл мерзімге)

26. ( шведтер және Польша)

27.(1700ж 9 тамызда)

28.( Солтүстік соғыс,Ресей жеңісімен)

29. ( 1703 ж)

30. (Шведция беделі түсті,Еуропа Ресейді империя екенің мойындады)

31. ( бір мемлекеттің ішінде болатын соғыс)

32. ( парламентті жақтаушыларға қарсы)

33. (1641ж, шілдеде мемлекет қауіпсіздігімен,шын мәнінде заңсыздықтармен күрескендерді қудалады)

34. ( 1641ж,7 тамызда,тыңшылықпен)

35. ( халыққа)

36. ( граф Страффорд дарға асылды)

37. (испандықтар мен португалдықтар)

38. ( неміс,голландықтар,швейцариялықтар Америка жеріне қоныстануы)

39. ( Виргиния)

40. ( 1607ж)

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 16 ХІХортасы менХХ ғ.басындағы Англияның саяси-экономикалық дамуы.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ХІХ ортасы мен ХХ ғ. басындағы Англияның саяси-экономикалық дамуы,саяси партиялар туралы үйрету. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу .

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (5 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

Жылдамдық: 1.саясат

2. партия

3. виги

4. тори

5. сайлау

6. билік

7. сауда.

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 5 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1.Либерал

2. Консерватор

3 партия

4. парламент

5. реформа

6. «шіріген жер»

7. графтық кеңес

8. «дүние жүзілік банкир»

9. «Британ империясы»

10. монополия

11. отар

12. рынок

13. өнеркәсіп

14. «ғаламат бейтараптық»

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1. ХІХ ғ ортасында тори партиясынан қандай саяси жаңа партия құрылды? ( консервативтік партия)

2. Консервативтік партия кімдердің мүддесін көздеді? ( ірі жер иеленуші,ірі кеме иелері,саудагер)

3. Консервативтік парияның тірегі кімдер? ( фермерлер)

4. Виги партиясынан қандай саяси партия құрылды? ( либералдар партиясы)

5. Кім бұл партияның тірегі? ( ақсүйектер)

6. Кімдердің мүддесін көздеді? ( сауда-өнеркәсіп буржуазиясының)

7. ХІХғ 50-60ж.ж Англияда қандай саяси партия жетекші роль атқарды? ( либералдық партия)

8. Қандай саяси топтар болды? ( фритредерлер,чартистер)

9. Королдік комиссиялар қай уақытта құрылды? ( 2 саяси партия әлсірегенде)

10. Либералдық партияның көсемі кім? ( Уильям Гладстон)

11. 1866ж Либералдық партияның көсемі Уильям Гладстон қандай жоба ұсынды,қабылданды ма?

( мүліктік цензді төмендету,жұмысшыларға сайлауға қатысуға құқық беру, қабылданбады)

12. Консерваторлар кабинетінің премьер-мин. кім? ( Бенжамин Дизраэли)

13.Қандай жоба ұсынды,қолдау тапты ма? ( мүліктік цензді төмендету мен қоса ірі өнеркәсіптік қалалар өкілдіктерін кеңейту, ия)

14. Парламент қай жылы реформа қабылдады? ( 1867ж)

15. 1867ж реформа нәтижесі қандай болды? ( мүлік ценз төмен,сайлаушы саны көбейді,жұмысшы сайлауға құқық алды)

16. 1868ж сайлауда қандай саяси партия жеңіске жетті,кім премьер-министр болды? (либералдар,Уильям Гладстон)

17. Қай жылы «шіріген жерлер» құқығы жойылды? ( 1885ж)

18. Парламент депутаттарынан басқа қандай кеңестер құрылды? ( қалалық және графтық)

19. Ұлыбритания қай кезенде дамыған еуропалық мемлекетке айналды? ( ХІХғ 70 жылдарында)

20. Қай ғасырда Англия «дүниежүзілік банкирге» айналған еді? ( ХІХ ғ ортасында)

21. Не себептен ағылшын капиталы өз елінің ішінде аз пайдаланылды? ( шетелге шығарудан пайда көп түсті)

22. Қайда шығарылды? ( шикізат пен жұмысшы қолы арзан отарға)

23. Атақты Лондондық банктер қалай аталды? ( «үлкен бестік»)

24. Не себептен Англия дүниежүзілік рынокта АҚШ пен Германиядан артта қала бастады?

( ескі технологиямен өндірілген тауар өтпеді)

25. ХІХ ғ 90ж Англияның ішкі рыногына қандай мемлекеттін тауарлары ене бастады? ( Германия)

26. «Британ империясы» атауы қай кезеннен бастап пайда болды? ( ХІХғ70ж королева Виктория

Үндістан императоры атағын алғаннан кейін)

27. 1875ж Мысыр билеушісі Исмаил не істеді? ( Суец каналы компаниясы акциясының 44 пайызын Англияға бар жоғы 4 млн фунтқа сатып жіберді)

28. ХХғ басындағы ірі монополиялық бірлестіктерді ата? ( әскер өнеркәсіпте Виккерс және Армстронг концерндері)

29. Англия тарихында ХІХғ соңы мен ХХғ басы қандай уақыт деп аталады? ( монополистік капитализмнің даму уақыты)

30. «Ғаламат бейтараптық» жағдайдан шығу Англияны қандай жағдайға әкелді? ( І д.ж.с. қатысуға)

ІV. Т.С.Қ

Пән: Дүние жүзі тарихы. 8 «а»,8 «ә» сынып.

Тақырып: § 9. ХҮІІ-ХҮІІІ ғ. ғ. Жоңғар хандығы.

Оқыту мен тәрбиелеудің міндеттері:

Сабақтың мақсаты: Берілген тақырып бойынша оқытудың нормативтік көрсеткішіне жету.

Білімділік: Оқушыларға ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырлардағы Жоңғар хандығының саяси-экономикалық дамуы,шапқыншылық әрекеттері,олардың себептері, жоңғар-қазақ соғысы туралы түсінік бере отырып тақырыпшалар бойынша дәріс оқылады.

Дамытушылық: Тақырыпқа ену барысында оқушылардың ақпаратты бөлу іскерліктері ақпараттық құзырлықтары дамиды. Оқушылар ойлаудың - дедукция мен индукция, зейін, қабылдау және жалпы есте сақтау сияқты негізгі түрлеріне жаттығады және қалыптасады. Жазбаша сөйлеудің жылдамдығы мен техникасы дамиды.

Тәрбиелік: Оқушылар өз бетімен материалды түсініп, негізгісін алуға тәрбиеленеді.

Үстеме міндет: Картаның регламентін орындау. Мүмкіндігінше кілттік сөздер негізінде ақпаратты ұяшықтарға толтыра отырып, қысқарту.

Күтілетін нәтиже: Қойылған мақсатқа жету. Оқу үрдісіне деген жоғары қызығушылықты ояту.

Әдіс-тәсілдер: Әңгіме, жеке, жұптық, топтық және ұжымдық жұмыстар.

Сабақ түрі: «Белгілі. Арнайы. Жаңа» технологиялық картасы. 3 типтегі оқу сабағы. Білім мен іс-әрекет тәсілдерін кешенді қолдану сабағы: Сергіту сәті>білім мен оқу іс-әрекеті кешенін өзектендіру>ұқсас және жаңа жағдаяттарда өз бетімен білімді қолдана білу>өзіндік бақылау және бақылау>түзету>рефлексия.

Құрал-жабдықтар, көрнекті құралдар: Оқулық, деректі фильм, мультимедиялық презентация, қосымша материал.

Кестені толтыру әдістемесі: Кесте үш бөлікке бөлінеді: белгілі, арнайы, жаңа. 1. Әрбір баған түскен дәрістік материалдың негізінде толтырылады. Жеке іріктеліп, сөздер мен ұғымдар арнайыға жазылады - бұл ең алдымен пәннің тілі мен негізгі ұғымдары. Мысалы, тарих: кезеңдер, даталар, тарихи тұлғалар, тарихи ұғымдар. Белгілі бағанына оқушыға таныс тірек сөздер енгізіледі, жаңа бағанына - таныс емес сөздер жазылады. Оқушыларға тірек конспект жазуға рұқсат берілмейді. Кестені толтыру ұғымдар негізінде болуы шарт, оны мұғалім сабақтың алдында әрбір баған бойынша таңдайды.

Кесте: «Белгілі. Арнайы. Жаңа»

Белгілі

Арнайы

Жаңа

Наполеон - таныс сөз, бәлкім торттың атымен байланысты.

1812 жыл - бұл дата.

Ресейге басып кірді - бұл оқиға.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңі. Сергіту сәті. Сынып-команда ретінде сабаққа ынталандырылады. Карта бойынша жұмыс тәртібі түсіндіріледі. Сынып белсенділігін арттыру мақсатында сөз сынып көшбасшысына беріледі.

І. Кезең. Білім кешені мен оқу іс-әрекетін өзектендіру. Өткен тақырып бойынша қарама-қарсы сұрақтар. Үй жұмысын тексеру. Бірінші белгі.

ҚҚС.

1.ХҮІІ ғ 30-40 жылдары Қытай мемлекетінің жағдайы қандай болды? (дағдарыста)

2. Халық көтерлістерінің себептері қандай? (жағ.нашар,жерлерінін айырылу,салық өсуі)

3. Қай жылдары шаруалар көтерлісі болды? ( 1628-1644ж.ж)

4. Шаруалар көтерлісін кім басқарды?( Ли Цзычэн)

5. Алғаш көтерліс қандай жерде басталды? ( Хубэй-Шэньси провинциясында)

6. Алғаш көтерлісшілер қандай жерді басып алды,император кім деп жарияланды? ( Сианьді басып алды,Ли Цзычен император деп жарияланды)

7. 1644ж қай жерді басып алуға аттанды,неге қарсылық болмады? ( Пекинді,Мин императорының күш-қуаты нашар болды)

8. Мемлекет билігі кімнің қолына көшті,Мин император өмірі немен аяқталды? (Ли Цзычен императорға, Мин асылып өлді)

9. Әскери қолбасшы кім,кімдерден көмек сұрады? ( У Саньгуй, маньчжурлардан көмек сұрады)

10. Манчужурлар мемлекетінің негізін кім салды,қайда орналасқан? ( Қытайдың солтүстігінде,Нурхаци негізін салды)

11. Кімнің тұсында Цин деп аталды, «цин» сөзінің мағынасы қандай? ( Мұрагері Абахайдың тұсында, «таза» деген мағына)

12. Маньчжурлар қандай елдерге басқыншылық соғыстарын жүргізді? ( Қытай,Монғолия,Корея)

13.Қандай әскер жасақтаған? ( 8қытай,8 монғол әскерін )

14. 1644ж кімдер Пекинді басып алды,таққа кім отырды? ( маньчужурлар,Абахайдың кәмілетке толмаған баласы Шунчжи)

15. Қай жылға дейін Қытайды биледі? (1661ж)

16. Қытайды маньчужурлар қай жылға дейін басқарды,қалай аталды? ( 1912ж,Цин империясы)

17. Император кіммен теңестірілді? ( Көк Тәңірімен)

18. Қытай жері әкімшілік жағынан неше провинцияға бөлінді, оны кім басқарды? (18,әкімдер)

19. Мемлекеттік қызметке кімдер алынды,қалай атады? ( ғылыми дәрежесі бар оқымыстылар,шэньшилер деп аталды)

20. Барлық жағынан кімдер жоғары тұрды,олардан кейінгі сатыда қытайлар қалай орналасты? ( маньчужурлар жоғары,одан кейін,оқымыстылар(шиньшилер),егіншілер,қолөнершілер мен саудагерлер)

21.Ең төменгі сатыда кім тұрды? (кембағалдар,яғни әртістер,қызметшілер,малайлар)

22. Қытайда қандай ірі тоқыма орталықтары болды? ( Нанкин,Сучжоу,Шанхай)

23. ХҮІІ-ХҮІІІғ.Қытайдың аграрлық құрлысы қандай болды? ( табиғи шаруашылыққа негізделген,үйдегі қолөнер өндірісі мен егіншілікті ұштастыруға)

24. Цин империясы алғашқы басқыншылық соғыстарын қай жерден бастады? (Монғолиядан)

25. Қай жылы Жоңғар хандығының жерін иеленді? (1755-1757ж)

26. Қай жылы Шығыс Түркістанды басып алды,қалай атады,мағынасы қандай? (1759ж,Синьцзян деп атады, «жаңа жер», «жаңа шекара»)

27. Қай жылы Цин империясына Абылай хан елші жіберді? ( 1757ж қарашада)

28. Қай жылы Абылай хан жіберген сауда керуені Шыңжанға келді? (1759ж)

29. Цин империясы кімнің тұсында гүлденіп дамыды? (Цяньлун императордың тұсында)

30. ХІХ ғ.40 жылдарында кімдер жаулап ала бастады? (ағылшындар)

Ұқсас және жаңа жағдаяттарда өз бетімен білімді қолдану. Мұғалім дәріс оқиды. Дәрістің уақыты: 5 минуттан кем емес және 10 минуттан артық емес болуы шарт.

Бақылау және өзіндік бақылау. Егер оқушы, мұғалімнің жоспарлаған ұғымдарынан қажетті бағанға 60%-дан кем емес сөз жазса, осы сәйкестіктің санына қарай плюс қойылады. Оқушыларды сұрау және бағалау ООМ арқылы «Арнайы» бағанынан басталады. Екінші белгі.

Түзету. Бұл кезеңде «Арнайы» бағанын толтыру бойынша оқушылардың жұмысын талдау жүргізіледі. Мысалдар келтіріліп, оқушылардың қателіктері анықталады. Қойылан міндетті шешуге дұрыс қатынас көрсетіледі. Мұғалім кезеңнен кейін және белгі қойылған соң, өзінің жоспарлы ұғымдарын оқиды.

Рефлексия. Мұғалім таға да «Жаңа» бағанды толтыру тәртібін түсіндіреді. Мұнда «Арнайы» бағанындағы ескертулер ескеріледі. Бірінші кезеңнен табысты өткен оқушылар ауызша мадақталады.

ІІ. Кезең. «Жаңа» бағанын толтыру. І кезең қайталанады.

Егер уақыт болса, мұғалім оқушылардан үш бағанды да оқуын сұрайды, бірақ белгі тек жоспарлы кезеңге қойылады. Үшінші белгі.

ІІІ. Кезең. «Белгілі» бағанын толтыру. І кезең қайталанады.

Егер уақыт болса, мұғалім оқушылардан үш бағанды да оқуын сұрайды, бірақ белгі тек жоспарлы кезеңге қойылады. Төртінші белгі.

Сөздік қор. Өткен тақырып бойынша оқушылар тақырыптық сөздік қор жазады. Бесінші белгі.

Бағалар. Журналға бағалар келесі норматив бойынша қойылады.

4 - 5 белгі - 5 ұпай.

3 белгі - 4 ұпай

2 белгі - 3 ұпай Сапа нормативі: оқушылардың 63%-ы

1 белгі - 2 ұпай 5 ұпай алулары тиіс.

Дәріс.

Жоңгар хандығының құрылуы мен сыртқы саясаты

Ойраттардың жоңғар хандығы деп аталатын саяси бірлестігі 1635-1758 жылдары өмір сүрді. XVI ғасырдың ақырында ойраттар торғауыт, дөрбіт, хошоут, шорс деп ата-латын төрт ірі тайпалык бірлестіктен құралды. Торғауыттар Тарбағатай тауынан шығысқа қарай созылған жерлерді, дөрбіттер Ертіс өзенінің батыс жағын, хошауыттар қазіргі Үрімші маңын, ал шорстар Іле өзенінің бойын (бас жағын) қоныстанды3. Олар, әсіресе, орыстармен қатынасын жақ-сартқаннан кейін, Сібірдегі орыс қалалары мен бекіністеріне айырбас сауда жасап, олардан қару-жарақ сатып алып отыр-ды.

XVII ғасырдың басында ғана ойраттар ішінде қайратты, жаугер басшылар шыға бастады. Олардың ішіндегі біріншісі чорстың Қарақұла (Хара-Хула) тайшасы еді. Қарақұла бар-лық ойраттарды казақтарды шабуға біріктірді, ақыр аяғы Жоң-ғар хандығы пайда болды. 1634 ж. Қарақұла өлгенде, билік оның Ұлы Батыр хонтайшыға көшті, ғылымда осы 1635 ж. Жоңғар хандығы құрылған жыл деп есептеледі.

Қазак жерін жаулау баяу және бірте-бірте жүргізілді. Әскери қақтығыстар мен бітімге келу қалмақтардың алдыңғы топтарының қазақ хандары мен сұлтандарының қол астына өтуімен кезектесіп отырды. 1598 ж. Тәуекел орыс патшасына өзін қазақ және қалмақ ханы деп жазады. 1635 жылы ойрат тайпалары бірігіп Жоңғар хандығын құрды. Бұл хандықтың құрылуына, біріншіден, жоңғар коғамындағы феодалдық қатынастардың дамуы әсер етсе, екіншіден, Батур қонтайшының жеке өзі де ерекше рөл атқарды. Бір орталыққа бағынған қуатты Жоңғар хандығының пайда болуы қазақ-жоңғар қатынасының сипатын өзгертті. Жоңғар хандығы Шығыс Түркістанды жаулап алғаннан кейін, бағытын Қазақстан мен Орталық Азияға бұрып, Сырдария өзенінің аңғары мен Жетісу өңірін басып алуға ұмтылды. Бұл уақытта Жоңғар хандығының басына Қалдан Серен келген еді.

Жоңғар хандығы сыртқы саясатта екіжүзділік керсетті: бір жағынан, олар жүз жыл бойы Цин империясын Орталық Азияға жолатпай, өз тәуелсіздігі үшін әділ корғаныс соғысын жүргізсе, екінші жағынан, өздерінің батыстағы түркі тектес көршілеріне қарсы басқыншылық саясатын ұстанды. Сондықтан да қазақ, өзбек, кырғыз халықтарының жоңғарларға қарсы күресі азаттық сипат алды. Ұрыстың ауыртпалығы ойрат феодалдарының шабуылына төтеп беріп отырған қазақтарға түсті. Жоңғар хандығы басшыларының ұстанған басқыншылық саясаты қазақ-жоңғар қатынастарын барынша шиеленістірді. Жойқын шайқастарда қазақтар жағы да айтарлықтай ерлік көрсетіп жеңіске жетіп отырды. Соның бір мысалы Жәңгір хан ұйымдастырган әйгілі Орбұлақ шайқасы.

Жоңғар шапқыншылығына қарсы қазақ халқының азаттық күресі

Жоңғарлардың қазақ жеріне басып кіруі. Орбұлақ шайқасы

1643 жылы Батур қонтайшы бастаған жоңғарлардың қалың колы қазақ даласына бет алды. Хабар кеш жеткендіктен, көп жасақ жинай алмай қалған Жәңгір хан Самарқаннан көмек келіп жеткенше жауды бөгей тұру мақсатында бар болғаны 600 жауынгерімен жоңғарларға қарсы аттанды. Қазақ-жоңғар қатынастары Батур хонтайшы (1634-1654) билік құрған кезде шиеленісе түсті. Онан кейінгі жоңғар хандары (Сенге, халдан) Оңтүстік қазақстанды, маңызды сауда жолдары өтетін қалаларды өздеріне қаратуға тырысты.

1718 жылы Тәуке өліп, орнына Болат хан болған кезде, қалмақтардың қазақ жеріне жорығы күшейді. Бұл жорықтардың табысты болуына шведтің артиилерия сержанты Иоганн Густав Ренаттың әсері күшті болды. 1709 жылы Полтава түбінде орыстардың қолына түскен Ренат Тобыл қаласына айдалды, осында Ертістің бойында Бухгольцтің экспедициясы құрамында Кереку қаласының маңында 1715 жылы қалмақтарға тұтқынға түседі. 1733 жылға дейін қалмақтардың қолында болды. Ол қалмақтарға зеңбірек құюды, баспахана жасап, әріп құюды үйретеді.

Жан-жақты әскери дайындығы бар жоңғарлар 1710-1711 жж. қазақ жеріне басып кіріп соғыс жүргізді. Олар 1717 жылы жазда Аякөз өзені жағасында қазақтардың 30 мың жасағын талқандады. Келесі жылы жоңғарлар қазақтарды Бөген, Шаян, Арыс өзендері бойында тағы да қырады.

1723 жылы ерте көктемде жоңғарлар қазақ жеріне тағы да соғысуға келді. Шуна Дабо деген қалмақ басқарған бұл шайқас екі бағытта жүруі тиіс еді. Бірінші бағыт Қаратауды басып өтіп, Шу мен Талас өзендеріне шығу болса, екінші бағыт қазақтарға соққы беріп, Шыршық өзеніне жету болатын. Бұл жоспарды іске асыру үшін әскерлер жеті топқа бөлініп, оның бірі Жетісу Алатауының етегіндегі Балқаш көліне құятын төрт өзеннің бойына топтастырылды. Қалмақтың ірі қолбасшысы Амурсана басқарған 70 мың адамнан тұратын екінші бір тобы Іле өзені бойына, Кеген өзенінің солтүстік жағасына, Нарын өзенінің күншығыс жағынадғы Кетпен тауы баурайына орналасты.

1723 жыл тарихта есте қаларлық жұт жылы болған еді. Осы жылдың көктемгі төл алу кезеңі мен жазғы көш-қону жұмыстарымен айналысып жатқан қазақ еліне тосыннан, күтпеген жерден шабуыл жасады. Осы жолы шапқыншы жоңғарлардың саны осылайша 70 мыңнан асып түсіп, жеті бағытпен қазақ еліне кірді. Осы ауыр жылдарда шыққан қазақтың қаралы да қайғылы, ән ұраны «Елім-ай», сол кездегі ауыр күндердің өшпес ескерткіші болып табылады.

Бейғам отырған қазақтар аяусыз қырылды. Жоңғарлар Жетісуды, Ұлы жүзді қырып-жойып, Ұлы жүз, Кіші жүз жеріне де жетті. Халық басы ауған жаққа шұбырды. Ұлы Жүз бен Орта Жүздің қазақтары Самарқан пен Ходжентке қарай шұбырды. Кіші жүз қазағы Хиуа мен Бұхараға ағылды. Босқындардың біразы Сырдың сол жағындағы Алакөл маңына топтасты. Халық бұл кезеңді "Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама" деп атады. "Елім-ай" деген ән туды.

Халық және батырлар ең соңында бірігудің қажеттігін түсінді. Дәл осындай ауыр кездерде халықтың ішінен суырылып алға шығып, халықтың қамын ойлаған атақты Хандарымыз бен билеріміз және халықтан шыққан батырларымыз да болды.

1726 жылы Ордабасында үш жүздің игі жақсыларының басын қосқан ұлы жиын болды. Осында үш жұздің баласы бір бәтуаға келіп, жауға қарсы бірігіп аттануда, сол қолға басшы етіп Әбілхайырды сайлайды.

Осы кездегі қазақтың саяси хал-ахуалын архив құжаттары былай суреттейді: «Сол кезде жоңғарлар Орта Азиядағы ірі сахара патшалығы болды. Оған ұйғырлар қарсылықсыз бағынды. Қырғыздар бір мезгіл қарсылық көрсетсе де, сұрапыл тегеурінге шыдамады. Ал, ұзақ жыл бойында жоңғарлармен тірескен тек қазақтар ғана болды. Жоңғарлар қазақ елінің шығыс және оңтүстік жағындағы біраз жерлерді жаулап алғанымен, қазақтардың кең байтақ орталық бөлігіне әл-күші жетпеді» - дейді.

1742 жылы 20 тамызда Ор қаласында Ресей, жоңғар және қарақалпақ, қазақтардың Кіші, Орта және Ұлы жүздің өкілдері қатысқан келіссөз жүргізілді. Онда Ресей өкілі қазақ пен жоңғар арасындағы қақтығысқа байланысты уәж айтпақшы болды. Бірақ жоңғарлар оны тыңдаған жоқ. Олар орыс қамал-бекіністеріне, қазақ қоныстарына жақын жерде 20 мың әскер ұстап, қазақты мазалауын қоймады. Ендігі жерде қазақтар өз күшіне ғана сенуіне тура келді. Осы идеяны орнықтыруға қазақтың жас Абылай ханы зор күш жұмсады.

Бұл кезде Бұқара, Хиуамен қатынас-шиеленісті, жоңғарлар үнемі қауіп төндіріп отырды. Ендігі жерде қазақ халқының тек өзінің күшіне ғана сенуі керектігі және үш жүздің басын қосып, жоңғарларға қарсы тұру керектігіне көздері жетті. Осы идеяны жүзеге асыруда Абылай хан еңбек сіңірді. Ол 1731 жылы ауылының адамдарымен бірге қалмақтарға қарсы шайқасқа қатысып, атасының атымен «Абылайлап» жауға шауып, көзсіз ерлігімен, батылдығымен көзге түседі. 1711 жылы дүниеге келген Абылай Уәлиұлының бастапқы есімі Әбілмансұр болды. Ол жастай жетім қалды. 1731 жылы жоңғарлармен шайқаста көзге түсті.

Жоңғарияның ханы Қалдан Серен 1745 жылы өліп, оның мұрагерлері таққа таласты. Осы кезде оған шығысынан Қытайлардың Манчжурлік (Шүршіттер) Цинь империясы тиісе бастайды. Абылай осы сәтті пайдаланды. Ол алдымен Сыр бойындағы қалаларды азат етуге кірісті. Ол бұл жорықта қазақ әскерлерін үш топқа бөлді. Оның бірінші тобын Қанжығалы Бөгенбай мен Үмбетей жырау басқарды. Бөгенбай басқарған 10 мың әскер алдымен шығып, Түркістанның солтүстік жағына, Созақ бекінісіне барып тиісуге тиіс еді. Екінші қолды Шақшақ Жәнібек батыр басқарды. Оған Тәтіқара жырау қосылды. Олар Сырдың төменгі ағасына қарай кетті.

Үшінші негізгі қолды Абылайдың өзі басқарды. Жорыққа қатысушылар Шиелі, Жаңақорған бойымен Түркістанның күнбатыс жағына қарай жылжыды. Бұл топта әйгілі батырлардан Қаракерей Қабанбай, Батыр Баян, Сырымбет, Малайсары, Жанұзақ болды.

Жоңғар әскерін басқарған Қалдан Сереннің ортаншы ұлы Цевен Доржи де өз әскерін үшке бөлді. Ол өзінің басты күшін Абылайға қарай бағыттады. Оның қару-мылтығы, түйе үстіне орнатқан 15 зеңбірегі бар еді. Қазақ жасақтары сойыл, шоқпар, садақпен қаруланды.

Цевен Доржи өзінің ауыр қолымен Абылай әскерлерінен бұрын келіп, Жаңақорғанға бекініп алды. Абылай Жаңақорған бекінісін алуды Қабанбайға тапсырды. Сырымбетті оң жақ қанатқа, Баянды әскердің сол жақ қанатына қойды. Олардың сыртынан үш мың қолы бар Малайсары, Оразымбет батырлардың әскерін топтастырды.

Бұл Сыр бойындағы, оңтүситік Қазақстандағы соғыстар екі айға созылды. Нәтижесәінде Қазақ әскерлері Жаңақорғанды, Шымкентті жаудан тазартты. Түркістанға дейін жетті. Ал Бөгенбай басқарған әскерлер Созақ пен Сайрамды жаудан босатты. Батыр Баян жауды өкшелеп Талас өзеніне дейін барды. Жәнібек батырдың әскерлері Қызылқұмдағы Қарақалпақ жерін босатып, қалмақтарды Сырдың жоғарғы саласына шегіндірді. Жан-жағынан қусырылып, амалы таусылған Цевен Доржи Абылайдан бітім сұрауға мәжбүр болды.

Келісім бойынша Созақ, Сайрам, Манкент, Шымкент қалалары сол кездегі қазақ ханы Әбілмәмбеттің қарамағына өтті. Түркістан туралы мәселе кейінірек шешілетін болды. Абылой бұл жолғы жеңістерін жоңғар хандығының күйреуінің бастамасы деп есептеді. 1745 жылғы соғыс осымен бітті. Жоңғарлар қазақ жерінен біртіндеп шегіне бастады. Алайда Абылай хан жауды бұл даладан мүлде қуып шықпай тыным таппады.

Қазақ жерін қалмақтардан толық тазарту мақсатымен Абылай бастаған қазақ жасақтары 1750 жылы жауды Тарбағатай, Жоңғар Алатауы жерімен өкшелеп, Жоңғар қақпасы маңында оңдырмай соққы берді. Жау Жоңғар Алатауынан әрі асып қашып кетті. Бұл ірі шайқастардың ішіндегі ақырғысы болатын.

1740 жылы Жоңғарияның өзінің ішінде билік үшін күрес туып, (Қалдан Церен өлген соң) туысқандар арасында дүбелең жағдай қалыптасқандықтан, Жоңғар елі әлсірей бастаған еді. Содан жалғасып бұл көшпенді мемлекетті 1758 жылы Қытай империясы түбегейлі жеңді. 1755 жылы жоңғарлар бірнеше ұсақ иеліктерге бөлініп кеткен еді. Осыдан кейінгі 1758 жылы Жоңғар мемлекеті құлады.

1758 ж. Цинь қытайлары Шығыс Түркістандағы қазіргі Синь-Цзянь жерін басып алды. Сөйтіп енді Цинь империясының батыс шекарасы қазақ жерімен шектесті. Сөйтіп енді қазақ жеріне Цин империясы шабуылын бастады.

XVIII ғасырдың 40-жылдарында жоңғар шонжарлары арасындағы өршіген алауыздықты пайдаланған Абылай жоңғарлардың ішкі ісіне араласып, үкімет билігіне таласқан шонжарлардың біресе ол жағын, біресе бұл жағын қолдап, талас-тартысты ушықтырды, сөйтіп, оларды әлсіретті. Осының нәтижесінде бұрын жоңғарлар бастап алған қазақ жерлерін қайтарып алды. 1745-1755 жылдар аралығында жоңғар шонжарлары хан тағы үшін өзара соғысып, әбден әлсіреді. Осыдан кейін 1757-1758 жылдары жоңғарлардың қазақ жеріне шабуылы біржола тоқтады.

Жоңғар Хандығы - Батыс Моңғолияда 17 ғасырдың 30-жылдарына қарай төрт ойрат тайпасының бірігуі негізінде құрылған мемлекет. Ғылыми әдебиеттерде Жоңғар Хандығының негізін салған төрт тайпа - шорос, хошоут, дурвэд, хойттар аталады (торғауттар 1627 жылы батыстағы Еділ бойына қоныс аударған). Шыңғыс хан ұрпақтары құрған Юань империясы ыдыраған соң (1368 жылы) олар Батыс Моңғолияда қоныстанып қалған еді. Олармен туысқан тайпалардың бір бөлігі халхалар Шығыс Моңғолияда тұратын. Қытайға апаратын сауда жолдарын иемдену құқығы үшін Шығыс Моңғолия мен Батыс Моңғолияда тұратын ойраттар арасында бірнеше дүркін қанды соғыстар болған. 15 ғасырдың 1-жартысында ойраттардың басшылары Тогон (1418 - 40) және Эсен (1440 - 50) шығыс пен батыстағы ойрат тайпаларын бір мемлекетке қосқан. Бірақ ішкі және сыртқы жағдайларға байланысты біріккен мемлекет ұзақ өмір сүрген жоқ. Олар Қытайға апаратын сауда жолынан айырылып қалды. Батыр қонтайшы кезінде (1635 - 53) хандықта қалалар сипатындағы отырықшы елді мекендер салына бастады, жер игеру біршама ілгеріледі. Осыған қарамай Жоңғар Хандығы көшпелі мемлекет ретінде тарихта қалды. 1640 жылы Тарбағатай тауларының етегінде біріккен моңғол, қалмақ және ойрат тайпалары басшылары моңғол - ойрат заңдарын қабылдайды. Жинақ "Цааджин бичиг" деп аталды. Онда моңғол-ойрат тайпаларының ішкі тіршілігі, мемлекет құрылымы, әскери қызмет атқару тәртібі, діни ұстанымдары белгіленген. Батыр қонтайшыдан кейін билік басында болған қонтайшылар Сенге (1653 - 1671), Қалдан Бошақты (1671 - 1697), Севан Рабдан (1697 - 1727), Қалдан Серен (1727 - 1745) Батырдың саясатын одан әрі жалғастырды. Олар хандықтың ішінде егін шаруашылығы мен ұсақ кәсіпшіліктер, сауда қатынастарының дамуына едәуір ықпал жасады. Қол өнері мен кәсіпшілік дамыды. Оларда соғыста қолға түскен тұтқындар да жұмыс істеді. Саудаға Шығыс түркістандықтар белсене қатысты. 18 ғасырларға қарай Жоңғар Хандығындағы адам саны 1 млн-ға жетті, басқа ұлттарды қосқанда мемлекеттегі халық саны 1,5 млн-ға жуық еді. Жоңғар Хандығында билеушілердің сатылы бағыныштылық тәртібі орнатылды, билеушілер тобына ұлы тайшылар, кіші тайшылар, зайсандар және жоғары ламалар кірген. Кіші тайшылар ұлы тайшылардың вассалдары болып есептелді. Ұлы тайшылар және кіші тайшылар көшпелі тайпалардың мал жайылымдарын, жоғары ламалар ғибадатханаларға тиесілі жерлерді иеленді. Зайсандар кіші тайшыларға бағынды. Ал төменгі әлеуметтік топтар араттар (қарапайым шаруалар) деп аталып, екіге бөлінді: албату -билеушілерге және шабинарлар - діндарларға тәуелділер. Олар өз иелеріне басыбайлы бекітіліп берілді. Албату Жоңғар Хандығы әскерінің негізін құрады, ал шабинарлар әскери қызметтен босатылды. Хандықта құлдар да болды, бірақ олардың қоғамда рөлі болмады. Хандықтағы жоғары билікті хандар жүргізді, хан тағына тек шорос тайпасынан шыққандар отырды. Хан лауазымы қонтайшы деп аталды. Жоңғар Хандығын құрған негізгі тайпалардан - ұлы тайшылар шықты, кейін қосылған тайпалардың билеушілері - кіші тайшылар болды. Кіші тайшылар билік жүргізген топтар - анги деп аталды. Ең шағын әлеуметтік бірлестік - хотон деп аталып, оның құрамында 4, 10, 50 жанұя болды. Бірнеше хотон аймақты немесе отоқты (шіркеу иелігінде иасы деп аталған) құрады. Әкімшілік басқару жүйесінде мемлекет аппарат маңызды рөл атқарды. Шенеуніктер 12 дәрежеге бөлініп, әрқайсысының атқаратын қызметі анықталды. Ұсақ қызметтерді атқарушылар да көп болды: 30 адамға бір басқарушыдан келді. Олардың жалпы саны 35 мыңға жеткен. Сот билігін атқарушылар зорго (сот өкілдері) деп аталып, ең беделді 8 зорго министрлер қызметін атқарды. Әскерді басқаруда бұрынғы Шыңғыс хан империясында қалыптасқан жүйе сақталып, өте қатаң тәртіп енгізілді. Сыртқы саясатта Шығыс Моңғолия тайпаларымен және Цин империясымен әр кез соғыстар жүргізіп отырды. Бұл саясат хандық жойылғанға дейін тоқталған жоқ. Ресей мен Жоңғар Хандығының арасында өзара елшілік қарым-қатынас орнады. Жоңғарлардың Кузнецк уезінен қару-жарақтар сатып алып тұрғаны туралы деректер бар. Жоңғар Хандығының Ресей империясына бодан болу туралы ұсыныс жасаған кезі де болған. Ресейден Жоңғар Хандығына тұтқынға түскендер онда маңызды рөл атқарған. Тұтқынға түскен швед офицері Ренат 18 ғасырдың 1-ширегінде Жоңғар Хандығының қарулы күштерін жарақтандыруға елеулі үлес қосқан. Жоңғар Хандығы Шығыс Түркістан халықтарына басқыншылық жорықтар жасап, оларға билік жүргізді. Басқа да тәуелді халықтарға қатаң тәртіп орнатты. Жоңғар Хандығы мен Қазақ хандығының арақатынасы өте шиеленісті болды. 16 ғасырдың 30-жылдарынан бастап Жоңғар Хандығы Қазақ мемлекетіне қарсы басқыншылық саясат ұстанды. Қазақ халқы ойрат-жоңғар шапқыншылығына қарсы екі жүз жылға жуық уақыт бойы ерлікпен күрес жүргізді (қ. Жоңғар шапқыншылығы). Қалдан Серен қайтыс болғаннан кейін Жоңғар Хандығында тақ үшін талас-тартыс басталды. Осы жағдайды пайдаланған Цин империясы 1755, 1756, 1757 жылдары бірнеше дүркін шабуылдар жасап, Жоңғар Хандығын талқандады. Цин империясы басқыншыларына қарсы Әмірсана бастаған көтеріліс жеңіліске ұшырады. Цин әскерлері көтерілісшілерді аяусыз басып-жаншыды. Жоңғарлар қатты қырғынға ұшырап, нәтижесінде Жоңғар Хандығы жойылып кетті. [

Пән: Дүние жүзі тарихы. 8 «а»,8 «ә» сынып.

Тақырып: §8. ХҮІІ-ХҮІІІ ғ. ғ. Қытай.

Оқыту мен тәрбиелеудің міндеттері:

Сабақтың мақсаты: Берілген тақырып бойынша оқытудың нормативтік көрсеткішіне жету.

Білімділік: Оқушыларға ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырлардағы Қытай мемлекетінің саяси-экономикалық дамуы,көтерлістер,олардың себептері,Қытайды жат жұртты маньчжурлардың билеуі туралы түсінік бере отырып тақырыпшалар бойынша дәріс оқылады.

Дамытушылық: Тақырыпқа ену барысында оқушылардың ақпаратты бөлу іскерліктері ақпараттық құзырлықтары дамиды. Оқушылар ойлаудың - дедукция мен индукция, зейін, қабылдау және жалпы есте сақтау сияқты негізгі түрлеріне жаттығады және қалыптасады. Жазбаша сөйлеудің жылдамдығы мен техникасы дамиды.

Тәрбиелік: Оқушылар өз бетімен материалды түсініп, негізгісін алуға тәрбиеленеді.

Үстеме міндет: Картаның регламентін орындау. Мүмкіндігінше кілттік сөздер негізінде ақпаратты ұяшықтарға толтыра отырып, қысқарту.

Күтілетін нәтиже: Қойылған мақсатқа жету. Оқу үрдісіне деген жоғары қызығушылықты ояту.

Әдіс-тәсілдер: Әңгіме, жеке, жұптық, топтық және ұжымдық жұмыстар.

Сабақ түрі: «Белгілі. Арнайы. Жаңа» технологиялық картасы. 3 типтегі оқу сабағы. Білім мен іс-әрекет тәсілдерін кешенді қолдану сабағы: Сергіту сәті>білім мен оқу іс-әрекеті кешенін өзектендіру>ұқсас және жаңа жағдаяттарда өз бетімен білімді қолдана білу>өзіндік бақылау және бақылау>түзету>рефлексия.

Құрал-жабдықтар, көрнекті құралдар: Оқулық, деректі фильм, мультимедиялық презентация, қосымша материал.

Кестені толтыру әдістемесі: Кесте үш бөлікке бөлінеді: белгілі, арнайы, жаңа. 1. Әрбір баған түскен дәрістік материалдың негізінде толтырылады. Жеке іріктеліп, сөздер мен ұғымдар арнайыға жазылады - бұл ең алдымен пәннің тілі мен негізгі ұғымдары. Мысалы, тарих: кезеңдер, даталар, тарихи тұлғалар, тарихи ұғымдар. Белгілі бағанына оқушыға таныс тірек сөздер енгізіледі, жаңа бағанына - таныс емес сөздер жазылады. Оқушыларға тірек конспект жазуға рұқсат берілмейді. Кестені толтыру ұғымдар негізінде болуы шарт, оны мұғалім сабақтың алдында әрбір баған бойынша таңдайды.

Кесте: «Белгілі. Арнайы. Жаңа»

Белгілі

Арнайы

Жаңа

Наполеон - таныс сөз, бәлкім торттың атымен байланысты.

1812 жыл - бұл дата.

Ресейге басып кірді - бұл оқиға.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңі. Сергіту сәті. Сынып-команда ретінде сабаққа ынталандырылады. Карта бойынша жұмыс тәртібі түсіндіріледі. Сынып белсенділігін арттыру мақсатында сөз сынып көшбасшысына беріледі.

І. Кезең. Білім кешені мен оқу іс-әрекетін өзектендіру. Өткен тақырып бойынша қарама-қарсы сұрақтар. Үй жұмысын тексеру. Бірінші белгі.

ҚҚС.

1.Осман империясын кім,қашан құрды? (Осман бей, 1299ж)

2. 1400 ж Осман империясы қай қалаға шабул жасады? ( Константинопольге)

3. 1453ж қандай жерлер Түркияның иелігіне көшті? ( Кіші Азия және Балқандағы барлық византиялық аумақтар)

4. Осман империясы күшті мемлекет болсада нені бастан кешірді? ( артта қалған әскери -феодалдық мемлекет )

5. ХҮІІ ғ.жер иеленудегі қандай жүйеге өзгерістер енгізіле бастады? ( сипахилік жүйеге)

6. Осман империясының әлсіреу себебі не? ( жағ.нашарлауы,ашаршылық,яничарлар көтерлісі,сарай төңкерісі,өзара соғыс)

7. Түріктер халқы қалай бөлінді? ( мұсылман және мұсылман емес)

8. 1475ж Қандай хандық бағынышты болды? ( Қырым хандығы)

9. Қай жерлерді басып алу халықаралық сауданың дамуына себепші болды? ( Кіші Азиядағы Анадолының шығыс бөліктерін)

10. 1514 ж Кімді түріктер женді? ( сефидік Иранды)

11. Иранды басып алу қандай жерге шығуға мүмкіндік жасады? ( Шығысқы шығуға)

12. 1516-1517ж.ж қандай жерлер Түрік билігіне көшті? ( Мысыр,Сирия,Хиджаз,Мекке мен Медине)

13.Қуатты Осман империясы қандай елдерге қауіпті болды? ( Еуропа,Ресей)

14. 1684ж Осман империясына қарсы қандай коалиция құрылды? ( «Қасиетті Лига»)

15. «Қасиетті Лига» құрамына қандай мемлекеттер кірді?

( Австрия,Польша,Мальта,Ресей)

16. І Петр қай жылы Осман империясынан қандай жерді тартып алды? ( 1696ж.Азов бекінісін)

17. Тиса өзені бойында түрік әскерін кім талқандады? ( австриялық қолбасшы Евгений

Савойский)

18. 1699ж Карловыдағы келісімшарт бойынша Австрия қандай жерлерді қайтарып алды?

(Венгрия,Трансильвания,Словенияны)

19. Ресеймен қай жылы бітім жасады? ( 1700ж)

20. ХҮІІІ ғ.Түркия қандай мемлекеттермен сауда байланысын жасады? (Англия,Франция,Голландия)

21. Мемлекеттік баспахана қашан пайда болды? ( 1729ж)

22. 1730ж не себептен қала халқы көтерліске шықты? ( жоғары әскери салықтыңи енгізілуі)

23. Стамбулда көтерлісті кім бастады? ( Патрон Халил)

24. Көтерлісшілерге кімдер қосылды? (Яничарлар)

25. Кімді тақтан түсірді? ( ІІІ Ахмет сұлтанды)

26. Таққа кім отырды? (І Махмұт)

27. 1768-1774ж.ж не болды? ( орыс-түрік соғысы)

28. ІІІ Селим не істеді? (реформа жасады)

29. Не себептен реформалар сәтсіз болды? ( феодалдық құрлысты жоюға еш әрекет жасамады)

30. Көтерлісті ұйымдастырушылар кімдер болды? ( яничарлар)

Ұқсас және жаңа жағдаяттарда өз бетімен білімді қолдану. Мұғалім дәріс оқиды. Дәрістің уақыты: 5 минуттан кем емес және 10 минуттан артық емес болуы шарт.

Бақылау және өзіндік бақылау. Егер оқушы, мұғалімнің жоспарлаған ұғымдарынан қажетті бағанға 60%-дан кем емес сөз жазса, осы сәйкестіктің санына қарай плюс қойылады. Оқушыларды сұрау және бағалау ООМ арқылы «Арнайы» бағанынан басталады. Екінші белгі.

Түзету. Бұл кезеңде «Арнайы» бағанын толтыру бойынша оқушылардың жұмысын талдау жүргізіледі. Мысалдар келтіріліп, оқушылардың қателіктері анықталады. Қойылан міндетті шешуге дұрыс қатынас көрсетіледі. Мұғалім кезеңнен кейін және белгі қойылған соң, өзінің жоспарлы ұғымдарын оқиды.

Рефлексия. Мұғалім таға да «Жаңа» бағанды толтыру тәртібін түсіндіреді. Мұнда «Арнайы» бағанындағы ескертулер ескеріледі. Бірінші кезеңнен табысты өткен оқушылар ауызша мадақталады.

ІІ. Кезең. «Жаңа» бағанын толтыру. І кезең қайталанады.

Егер уақыт болса, мұғалім оқушылардан үш бағанды да оқуын сұрайды, бірақ белгі тек жоспарлы кезеңге қойылады. Үшінші белгі.

ІІІ. Кезең. «Белгілі» бағанын толтыру. І кезең қайталанады.

Егер уақыт болса, мұғалім оқушылардан үш бағанды да оқуын сұрайды, бірақ белгі тек жоспарлы кезеңге қойылады. Төртінші белгі.

Сөздік қор. Өткен тақырып бойынша оқушылар тақырыптық сөздік қор жазады. Бесінші белгі.

Бағалар. Журналға бағалар келесі норматив бойынша қойылады.

4 - 5 белгі - 5 ұпай.

3 белгі - 4 ұпай

2 белгі - 3 ұпай Сапа нормативі: оқушылардың 63%-ы

1 белгі - 2 ұпай 5 ұпай алулары тиіс.

Дәріс.

Б.з.б. 140 - 87 жылы конфуцийшілдік ресми идеологияға айналды. Хань әулеті тұсында бірыңғай қытай халқы қалыптасты. Халық өзін ханьдықтармыз деп атай бастады. Бірақ 184 жылы 20 жылдан астам уақытқа созылған көтерілістен Хань әулеті құлап, үш патшалық құрылды. Хань әулетімен бірге Қытайда құл иеленушілік қатынастар да жойылып, жаңа қоғамдық қатынастар (феодализм) орнады. Солтүстік Қытайды көшпелі тайпалар басып алды. Елде түрлі кезеңдерде қытайлық емес 16 патшалық құрылды. 589 жылы ел Суй әулетінің төңірегіне қайта бірікті. 618 жылы оның орнына Тан әулеті келді. Қытай елі қайта гүлденді. Империя түрлі бағытта басқыншылық соғыстар жүргізді. 630 жылы Шығыс Түрік қағандығын жойды. 8 ғасырдың бас кезінде Жетісуға басып кіріп, 751 - 52 жылы Атлах шайқасында арабтар мен жергілікті түркі тайпаларының одағынан күйрей жеңілді. 10 ғасырдың басына қарай Тан империясы ыдырап, 960 - 1279 жылы Оңтүстік Қытайды Сун әулеті біріктірді. Солтүстікте, солтүстік-шығыста, солтүстік-батыста көшпелі тайпалар билеген мемлекеттер өмір сүрді. Олар бір-бірімен және Сун әулетімен үздіксіз соғыстар жүргізді. 13 ғасырдың бас кезінен Қытайды Шыңғыс хан билеген түркі-моңғол тайпалары жаулап ала бастады. 1271 жылға қарай Шыңғыс ханның немересі Құбылай бүкіл Қытайды өзіне бағындырып, Юань әулетінің негізін қалады. 14 ғасырдың 2-жартысында Юань әулеті биліктен кетіп, орнына қытайлық Мин әулеті келді. 16 ғасырда Қытайға еуропалықтар келе бастады. 1551 жылы Португалия Аомэн (Макао) жерін жалға алады. Миссионер-иезуиттер келіп, христиан дінін уағыздай бастады. 17 ғасырда солтүстікүстіктен көшпелі тайпалардың шабуылы күшейді, аса ірі шаруалар көтерілістері басталды. Мин әулеті биліктен кетіп, өкімет көтерілістерді басу үшін көшпелі маньчжур билеушілерінен көмек сұрауға мәжбүр болды. Билікке маньчжурлік Цинь әулеті (1644 - 1911) келді. Жаңа әулет Қытайды қайта біріктірді. 17 ғасырдың аяғына қарай олар Халханы (қазіргі Моңғолияны) жаулап алды, 1757 жылы жоңғар хандығын жойды, Шығыс Түркістан Шыңжаң (жаңа шекара) деп аталды. 18 ғасырдың аяғына қарай Тибет алынды. Осы кезден Цинь әулеті дағдарысқа ұшырай бастады. 19 ғасырда Қытайға еуропалықтардың әсіресе ағылшындардың экспансиясы күшейді. 1840 - 42, 1856 - 60 жылы еуропалықтармен арада «апиын соғыстары» болды. Жеңіске жеткен Англия, Франция, АҚШ өкіметтері елдің кейбір аралдарын алды. Солтүстікте пайда болған қуатты көрші Ресеймен шекара белгілене бастады. Халықтың тұрмысы күрт төмендеді. 1850 - 64 жылы елде аса ірі шаруалар көтерілісі болып, еуропалықтардың көмегімен зорға басылды. Шеткі аймақтарда да халық көтерілістері болып жатты. Оның ішіндегі ең ірілері 1862 - 77 жылы болған дүнгендер мен ұйғырлардың көтерілістері еді. 1860 - 70 жылы Қытайда капиталисттік қатынастар дами бастады. Жаңа экономикалық орталықтар (Шанхай, Ухань, тағы басқа) құрылды. Цинь империясы дағдарысқа ұшырап, Англия, Германия, Жапония, Франция, Ресей, АҚШ, тағы басқа елдер Қытайды өзара бөліске сала бастады. Халық тұрмысының нашарлығымен шетелдіктердің үстемдігі төңкерісшіл қозғалыстардың күрт күшеюіне алып келді. 1898 жылы басталған Ихэтуаньдар көтерілісі шетелдіктердің көмегімен басылып, Қытайдың ішкі-сыртқы саясатына толық бақылау орнатылды. 1911 - 13 жылы елде Синьхай революциясы болып өтті. Цинь әулеті биліктен кетіп (1912 жылы 12 ақпан), оңшыл күштер билікке келді

Қытай тарихын мерзімдеу

Қытай тарих ғылымында қабылданған қысқа реттік кестеЖылдар Мемлекет (әулет)

Біздің заманымызға дейін

б.з.д. 2357. - б.з.д. 2255 Аты аңызға айналған Яо билеуші

б.з.д. 2255 - б.з.д. 2205 Аты аңызға айналған Шунь билеуші

б.з.д. 2205 - б.з.д. 1766 Аты аңызға айналған Ся әулеті

б.з.д. 1766 - б.з.д. 1122 Аты аңызға айналған Шан-Инь әулеті

б.з.д. 1122 - б.з.д. 247 Чжоу әулетінің дәстүрлі мерзімдері

б.з.д. 246 - б.з.д. 207 Цинь әулетінің дәстүрлі мерзімдері

б.з.д. 206 - б.з.д. 220 Хань әулетінің дәстүрлі мерзімдері (в том числе Западная Хань - с 206 до н. э. по 25 н. э., Восточная Хань - 25 - 220 н. э.)

Біздің заманымыз

220 - 264 Вэй әулеті

265 - 420 Цзинь әулеті (Батыс Цзинь: 265 - 316, Шығыс Цзинь: 317 - 420)

420 - 479 Сун әулеті

479 - 501 Ци әулеті

502 - 556 Лян әулеті

557 - 588 Чэнь әулеті

589 - 618 Суй әулеті

618 - 907 Тан әулеті

907 - 959 Бес әулеттің заманы

960- 1279 Сун әулеті

1280 - 1368 Юань әулеті (моңғол)

1368 - 1644 Мин әулеті

1644 - 1911 Цин әулеті (манчжур)

1912 - 1949 Қытай мемлекеті

1949 ж. 30 қыркүйегі Қытай Халық Республикасы

Бірақ Қытай жартылай отар ел ретінде қалып қойды. 1-дүниежүзілік соғыс жылдарында (1914 - 18) Жапония еуропа елдердің өзара соғысып жатқанын пайдаланып, Қытайға жаңа талаптар қойды. Жаңа үкімет ол талапты мойындап, Жапонияға тәуелді елге айнала бастады. 1917 жылы Ресейдегі Ақпан революциясынан кейін елде Сунь Ятсен басқарған ұлт-азаттық қозғалысы басталды. Қозғалыс Оңтүстік Қытайда жеңіске жетіп, Сунь Ятсен Кеңес өкіметіне хат жазып, «империалистерге» қарсы бірлесіп күресуді ұсынды. 1923 жылы ақпанда, Кеңес өкіметі Сунь Ятсен басқарған Гоминьдан партиясының өтініші бойынша Қытайға саяси, әскери кеңесшілер, қару-жарақ, тағы басқа көмек жібере бастады. 1927 жылы 18 сәуірде Гоминьдан партиясының оңшыл қанаты әскери төңкеріс жасап, билікті өз қолдарына алды. Оған қарсы 1921 жылы іргесі қаланған Қытай Коммунистік партиясы (ҚКП) бірқатар көтерілістер ұйымдастырды. Сөйтіп, солтүстік. Аудандарда ҚКП-ның басшылығымен Қытай Қызыл Армиясы мен Кеңестер деп аталатын өкіметтік органдар құрылды. 1930 - 36 жылы Гоминьдан өкіметі солтүстікке үздіксіз жорықтар жасап, ҚКП -ның базасын жойып жіберуге тырысты. 1931 жылдан бастап Жапония Қытайды жаулап алуға кірісті. Солтүстік-шығыс Қытайды басып алған жапондар орталық аудандарға ұмтылды. 1937 жылы шілдеде Жапония Қытайды толық жаулап алу үшін шабуылға шықты. Олар Солтүстік, Орталық Қытайдың едәуір бөлігін және Оңтүстік Қытайдағы теңіз порттарын басып алды. 1945 жылы 8 тамызда Кеңес өкіметі Жапонияға соғыс жариялап, Солтүстік-Шығыс Қытайды және Ішкі Моңғолияны азат етті. КСРО жапондардан қолға түскен қару-жарақтар мен әскери техниканы ҚКП-на беріп, оны күшейтіп жіберді. 1946 жылы басталған ҚКП мен Гоминьдан өкіметі арасындағы азамат соғысы, 1949 гоминьдан әскерлерінің талқандалып, Тайвань аралына қашуымен аяқталды. 1949 жылы 1 қазанда Қытай Халық Республикасы жарияланды. 1950 жылы 14 ақпанда кеңес-қытай келісімі жасалып, ол бойынша КСРО ҚХР-ға 300 миллион доллар көлемінде көмек көрсетті. 1953 - 57 жылы тағы да бірқатар келісімдерге қол қойылып, КСРО Қытайға 125 ірі өнеркәсіп орындарын салуға көмектесті. 50 жылдардың 2-жартысынан бастап Мао Цзедун бастаған ҚКП басшылығы ұлтшылдық бағыттағы саясатты күшейтті. «Үлкен секіріс» саясатын жүргізді. Аз ұлттарға қысым күшейді. 1960 жылдан бастап кеңес-қытай шекарасы жиі бұзыла бастады. 1966 - 76 жылы «мәдени революция» саясатын жүргізді. «Үлкен секіріс» және «мәдени революция» жылдарында мыңдаған адамдар репрессияға ұшырады. Мао Цзедун қайтыс болғаннан (1976) кейін, 1978 жылы желтоқсан айынан бастап ҚКП ОК елде Дэн Сяопиннің басшылығымен экономикалық реформалар жүргізе бастады. Бұл реформа нәтижесінде ҚХР экономикасы тез дамып, халықтың тұрмысы күрт жақсарды. Қытай әлемдегі жетекші елдермен бәсекеге түсе бастады. 2003 жылы күзде ҚКП ОК басшылығы ауысып, билікке жаңа буын өкілдері келді (Бұрынғы басшы Цзян Цзэминнің орнына Ху Цзиньтао тағайындалды).

Үйге тапсырма : : §9 Жоңғар мемлекеті. (БАЖ картасы)

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: §7 ХVІІІ ғасырдағы Осман империясы.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға дүние жүзілік мемлекеттердегі ревалюциялар туралы үйрету. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу ХVІІІ ғасырдағы Осман империясы мемлекетінің саяси-экономикалық жағдайы туралы түсінік беру.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (7 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

Жылдамдық: 1.билік

2.мемлекет

3.бей

4.империя

5.дағдарыс

6.көтерліс

7.соғыс

І.ҚҚС ( үй тапсырмасын тексеру)

1.Үндістанның Солтүстігінде қандай мұсылман мемлекеті құрылды ? (Дели сұлтандығы)

2. Қай жылы,кім Дели сұлтандығын жаулап алды? (1526ж,Орта Азиядан шыққан Бабыр)

3. Бабыр кім? ( Әмір Темірдің ұрпағы)

4. Бабырдың Ауғаныстан мен Солтүстік Үндістандағы иеліктері қалай аталады? ( Ұлы Моғолдар мемлекеті)

5. Барлық билік кімнің қолында болды? ( падишахтың )

6. Моғолдардың соңғы билеушісі кім,оның билігі кезінде мемлекет неше облсқа бөлінген? ( Аурангзеб падишах,19 обл)

7. Әр облысты кім басқарды? ( падишах тағайындаған субаттар)

8. Не себептен Ұлы Моғол мемлекеті әлсіреді? ( мұсылмандар мен үнділер арасы шиелен,дағдарыс,халық қозғалысы)

9. Феодалдық жеке меншік жерлерді ата? ( джагир,заминдар,инам,уакф)

10. Джагир дегеніміз не? ( әскери қызмет үшін берілген жер)

11. Инам және уакф деген не? ( мұсылман дінбасшысына берілген жер,уакф- діни орындардың меншік жерлері)

12. Ұлы Моғол мем.құрамына кірген Үндістанның ұлыстарын ата?

( Бенгал,Маратха,Гуджарат,Пенджаб)

13.Касталық жүйе дегеніміз не? (халықтың әлеуметтік жағынан бөлінуі)

14. Неше сатыға бөлінеді? ( 5, «ең жоғарғылар». «жоғарғылар» «орташалар» «төменгілер» «ең төменгілер»)

15. Пенджабта қандай қозғалыс болды,себебі не? ( сикхалардың діни қозғалысы,кастаны жою....)

16. Қашан Сикха мемлекеті құрылды? (ХҮІІІ ғ.ІІ жарт)

17. 20 жыл бойы моғолдарға қарсы партизандық қозғалысты басқарған кім? ( Шиваджи)

18. 1739ж кім Делиге шабул жасады? (Иран билеушісі,Нәдір шах)

19. Ауған мемлекетінің негізін салушы кім? ( Ахмед-шах-Дурранид)

20. ХҮІІІғ.орт.Үндістанды отарлауда Еуропа мемлекеттері ішінен қандай мемлекеттер белсенді әрекет етті?( француздар мен ағылшындар)

21. 1756-1763ж Франция мен Англия арасында не болды? (7 жылдық соғыс)

22. Қандай мемлекет жеңді,қандай компания құрды? ( Англия,Ост-Үнді компаниясы)

23. Сипайлар кімдер? ( еуропаша тәрбиеленген үнді әскері)

24. Үндістандағы ірі сауда орталықтары болған қалаларды ата? ( Бомбей,Мадрас,Калькута)

25. Алғаш Үндістанда пайда болған еуропалықтар кімдер? ( португалдықтар)

26. Үнді тауарлары ішінде Шығысқа не тасылды? (маталар)

27. Үндістанда мануфактура қашан пайда бола бастады? ( ХҮІІ-ХҮІІІ ғас)

28. Раджалар кімдер? ( үнді ақсүйектері)

29. 1757-1780ж Англия Үндістаннан неше млн. Стерлинг тауар мен ақша алып кетті? ( 38млн)

30. Отар ел мен метрополиялы елдер дегеніміз не? ( бағынышты ел,үстемдік етуші ел)

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 6 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1.империя

2. дағдарыс

3 Осман бей

4. провинция

5. ұлт

6. феодал

7. сұлтан

8. халифат

9. «Қасиетті Лига»

10. сипахилік әскер

11. ІІ Мұстафа

12. бітім

13. сауда

14. Патрон Халил

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1.Осман империясын кім,қашан құрды? (Осман бей, 1299ж)

2. 1400 ж Осман империясы қай қалаға шабул жасады? ( Константинопольге)

3. 1453ж қандай жерлер Түркияның иелігіне көшті? ( Кіші Азия және Балқандағы барлық византиялық аумақтар)

4. Осман империясы күшті мемлекет болсада нені бастан кешірді? ( артта қалған әскери -феодалдық мемлекет )

5. ХҮІІ ғ.жер иеленудегі қандай жүйеге өзгерістер енгізіле бастады? ( сипахилік жүйеге)

6. Осман империясының әлсіреу себебі не? ( жағ.нашарлауы,ашаршылық,яничарлар көтерлісі,сарай төңкерісі,өзара соғыс)

7. Түріктер халқы қалай бөлінді? ( мұсылман және мұсылман емес)

8. 1475ж Қандай хандық бағынышты болды? ( Қырым хандығы)

9. Қай жерлерді басып алу халықаралық сауданың дамуына себепші болды? ( Кіші Азиядағы Анадолының шығыс бөліктерін)

10. 1514 ж Кімді түріктер женді? ( сефидік Иранды)

11. Иранды басып алу қандай жерге шығуға мүмкіндік жасады? ( Шығысқы шығуға)

12. 1516-1517ж.ж қандай жерлер Түрік билігіне көшті? ( Мысыр,Сирия,Хиджаз,Мекке мен Медине)

13.Қуатты Осман империясы қандай елдерге қауіпті болды? ( Еуропа,Ресей)

14. 1684ж Осман империясына қарсы қандай коалиция құрылды? ( «Қасиетті Лига»)

15. «Қасиетті Лига» құрамына қандай мемлекеттер кірді?

( Австрия,Польша,Мальта,Ресей)

16. І Петр қай жылы Осман империясынан қандай жерді тартып алды? ( 1696ж.Азов бекінісін)

17. Тиса өзені бойында түрік әскерін кім талқандады? ( австриялық қолбасшы Евгений

Савойский)

18. 1699ж Карловыдағы келісімшарт бойынша Австрия қандай жерлерді қайтарып алды?

(Венгрия,Трансильвания,Словенияны)

19. Ресеймен қай жылы бітім жасады? ( 1700ж)

20. ХҮІІІ ғ.Түркия қандай мемлекеттермен сауда байланысын жасады? (Англия,Франция,Голландия)

21. Мемлекеттік баспахана қашан пайда болды? ( 1729ж)

22. 1730ж не себептен қала халқы көтерліске шықты? ( жоғары әскери салықтыңи енгізілуі)

23. Стамбулда көтерлісті кім бастады? ( Патрон Халил)

24. Көтерлісшілерге кімдер қосылды? (Яничарлар)

25. Кімді тақтан түсірді? ( ІІІ Ахмет сұлтанды)

26. Таққа кім отырды? (І Махмұт)

27. 1768-1774ж.ж не болды? ( орыс-түрік соғысы)

28. ІІІ Селим не істеді? (реформа жасады)

29. Не себептен реформалар сәтсіз болды? ( феодалдық құрлысты жоюға еш әрекет жасамады)

30. Көтерлісті ұйымдастырушылар кімдер болды? ( яничарлар)

ІV. Т.С.Қ

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: §6 ХVІІІ ғасырдағы Үндістан.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға дүние жүзілік мемлекеттердегі ревалюциялар туралы үйрету. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу ХVІІІ ғасырдағы Үндістан мемлекетінің саяси-экономикалық жағдайы туралы түсінік беру.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (7 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

Жылдамдық: 1.билік

2.мемлекет

3.падишах

4.салық

5.каста

6.заң

7.отар

І.ҚҚС ( үй тапсырмасын тексеру)

1. І Петрдің реформалары қалай жүзеге асырылды? (халықтың үлкен құрбандығы нәтижесінде жүзеге асырылды)

2. 1705 ж. шілдеден-1706ж наурызына дейін Астраханда кімдердің көтерлісіне себеп болды? (салық төлеушілер мен атқыштардың көтерлісіне)

3. Астрахан ненін орталығы және халқының құрамы қандай? ( сауда-өнеркәсіп орт.халқы құрамы әртүрлі)

4. І Петр Астрахандағы көтерлісті қалай шешпек болды? ( бейбіт жолмен)

5. Кездесуге патша өкілі жағынан кім жіберілді? ( фельдмаршал Шереметьев)

6. Не мақсатпен Шереметьев көтерлісшілермен жағдайды шиеленістірді? ( патшадан сый алу үшін)

7. Шереметьев әскері Астраханды басып алған соң,қай жерлерді соғыссыз алды? ( Красный Яр және Гурьевті)

8. Бұл көтерліс ішкі саясатқа қалай әсер етті? ( уездерде салық жинау тоқтатылды ,кейбір міндеткерліктерге тыйым салды)

9. 1725-1762 ж.ж Ресей экономикасының жетекші саласы қандай шаруашылық болды?

(ауылшаруашылығы)

10. ХҮІІІ ғ.ІІ ширегінде қандай өндіріс жедел дамыды? ( мануфактуралық өндіріс)

11. І Петр өлгеннен кейін таққа кім отырды? ( І Екатерина)

12. 1725-1762ж.ж 37 жылда неше император ауысты? ( 6 император)

13.1725-1727ж.ж тақта кім отырды? ( І Екатерина)

14. 1727-1730ж.ж кім? ( ІІ Петр)

15. 1730-1740ж.ж кім? ( Анна Иоанновна)

16.1740-1741ж.ж кім? ( ІҮ Иван)

17. 1741-1761ж.ж кім? (Елизавета Петровна)

18.1761-1762ж.ж кім таққа отырды? (ІІІ Петр)

19. В.О.Ключевский бұл кезеңді қалай атады? (сарайлар төңкерісі дәуірі деп атады)

20. 1762ж 28 маусымда қандай оқиға болды? ( мемлекеттік төңерісболды)

21. «Патша ана» кім? ( ІІ Екатерина)

22. ІІ Екатерина билік құрған 50 жылда қандай кезеннің дамуына жағдай жасады? ( ағартушылық абсолютизм)

23. ІІ Екатерина билік құрған кезенің неше кезенге бөледі? (1773-1775ж Пугачев көтерлісіне дейін және одан кейінгі кезең)

24. 1765ж 17 қаңтардағы жарлық не туралы? ( шаруны азапты жұмысқа салу)

25. 1773ж шаруалар соғысын кім басқарды? ( Е.Пугачев)

26. Немен аяқталды? (1775ж басып тасталды,Пугачев басы алынды)

27. 1775ж қандай заңнамалық акт шықты? (Губернияларды басқару мекемесі)

28. ІІ Екатерина мәдениеттің дамуына қандай үлес қосты? (12 томдық шығармалар жинағын жазған)

29. ІІ Екатерина кезінде мануфактура саны қалай ұлғайды? ( 500 ден 2000 ға)

30. ІІ Екатерина қашан қайтыс болды? ( 1796ж)

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 6 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1.мемлекет

2. реформа

3 Бабыр

4. падишах

5. каста

6. Джагир

7. заминдар

8. инам

9. Сикха

10. моғол

11. ұлыс

12. буржуазия

13. Ост-Үнді

14. отар

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1.Үндістанның Солтүстігінде қандай мұсылман мемлекеті құрылды ? (Дели сұлтандығы)

2. Қай жылы,кім Дели сұлтандығын жаулап алды? (1526ж,Орта Азиядан шыққан Бабыр)

3. Бабыр кім? ( Әмір Темірдің ұрпағы)

4. Бабырдың Ауғаныстан мен Солтүстік Үндістандағы иеліктері қалай аталады? ( Ұлы Моғолдар мемлекеті)

5. Барлық билік кімнің қолында болды? ( падишахтың )

6. Моғолдардың соңғы билеушісі кім,оның билігі кезінде мемлекет неше облсқа бөлінген? ( Аурангзеб падишах,19 обл)

7. Әр облысты кім басқарды? ( падишах тағайындаған субаттар)

8. Не себептен Ұлы Моғол мемлекеті әлсіреді? ( мұсылмандар мен үнділер арасы шиелен,дағдарыс,халық қозғалысы)

9. Феодалдық жеке меншік жерлерді ата? ( джагир,заминдар,инам,уакф)

10. Джагир дегеніміз не? ( әскери қызмет үшін берілген жер)

11. Инам және уакф деген не? ( мұсылман дінбасшысына берілген жер,уакф- діни орындардың меншік жерлері)

12. Ұлы Моғол мем.құрамына кірген Үндістанның ұлыстарын ата?

( Бенгал,Маратха,Гуджарат,Пенджаб)

13.Касталық жүйе дегеніміз не? (халықтың әлеуметтік жағынан бөлінуі)

14. Неше сатыға бөлінеді? ( 5, «ең жоғарғылар». «жоғарғылар» «орташалар» «төменгілер» «ең төменгілер»)

15. Пенджабта қандай қозғалыс болды,себебі не? ( сикхалардың діни қозғалысы,кастаны жою....)

16. Қашан Сикха мемлекеті құрылды? (ХҮІІІ ғ.ІІ жарт)

17. 20 жыл бойы моғолдарға қарсы партизандық қозғалысты басқарған кім? ( Шиваджи)

18. 1739ж кім Делиге шабул жасады? (Иран билеушісі,Нәдір шах)

19. Ауған мемлекетінің негізін салушы кім? ( Ахмед-шах-Дурранид)

20. ХҮІІІғ.орт.Үндістанды отарлауда Еуропа мемлекеттері ішінен қандай мемлекеттер белсенді әрекет етті?( француздар мен ағылшындар)

21. 1756-1763ж Франция мен Англия арасында не болды? (7 жылдық соғыс)

22. Қандай мемлекет жеңді,қандай компания құрды? ( Англия,Ост-Үнді компаниясы)

23. Сипайлар кімдер? ( еуропаша тәрбиеленген үнді әскері)

24. Үндістандағы ірі сауда орталықтары болған қалаларды ата? ( Бомбей,Мадрас,Калькута)

25. Алғаш Үндістанда пайда болған еуропалықтар кімдер? ( португалдықтар)

26. Үнді тауарлары ішінде Шығысқа не тасылды? (маталар)

27. Үндістанда мануфактура қашан пайда бола бастады? ( ХҮІІ-ХҮІІІ ғас)

28. Раджалар кімдер? ( үнді ақсүйектері)

29. 1757-1780ж Англия Үндістаннан неше млн. Стерлинг тауар мен ақша алып кетті? ( 38млн)

30. Отар ел мен метрополиялы елдер дегеніміз не? ( бағынышты ел,үстемдік етуші ел)

ІV. Т.С.Қ

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә»,8 «б».

Пәні: Қазақстан тарихы.

Сабақтың тақырыбы: §9 Қазақтардың Е.Пугачев бастаған шаруалар көтерлісіне қатысуы.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға қазақтардың Е.Пугачев бастаған шаруалар көтерлісіне қатысуы туралы түсіндіре отырып, қазақ халқының ауыр тағдыры туралы айту. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.МЖ (1 бетке 1,5 мин тақырып 6 бет- 10 мин)

ІІ.КС (14 сөз)

ІІІ.КС бойынша ҚҚС (ООМ бойынша)

ІV. Тест сұрақ (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ. (5 мин)

Жылдамдық:1 қозғалыс

2. билік

3. патша

4. үкімет

5. әскер

6. жүз

7. жасақ

І.МЖ((1 бетке 1,5 мин тақырып 6 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен кілттік сөздерді есте сақтап,іріктейді)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1.қозғалыс

2.сұлтан

3. Е.Пугачев

4. Орта жүз

5. бекініс

6. патша

7. жасақ

8. империя

9. рубасы

10.Кіші жүз

11. көтерліс

12.гусар

13.хуторлар

14.шекаралық экспедиция (1 мин 30 сек)

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ.КС бойынша ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1.Қай жылы,қай жерде ірі шаруалар соғысы болды? ( 1773-1775ж.ж Ресейде)

2.Кім басқарды,өзін кім деп таныстырды? ( Е.Пугачев.өзін ІІІ Петрмін деді)

3.Қозғаушы күштері кімдер,өзіндік ерекшеліктері қандай? (Орал казактары,әртүрлі халықтардың қатысуы)

4.Не себептен Орта және Кіші жүз қазақтары бұл қозғалысқа қатысты? ( жайылым жетіспеді,бекініс салуға қарсы болды)

5. Е.Пугачев қазақтарға не таратты? ( үндеу,жерлерін қайтарып берем)

6. Кіші жүзге кім,қашан келді? ( 1773ж Пугачев)

7. Кіші жүзге ертіп келген Пугачев жасағының құрамы қанша,кімдер болды? ( 400 адам,

Орыс,чуваш,башқұрт т.б)

8. Қазақ жасақтары Пугачев әскерінің қандай бөліміне қабылданды? ( атты әскер полкіне)

9. Қазақтардан құрылған жасақтың командирі кім болды? ( Андрей Овчинников)

10.Нұралы хан не істеді? ( 1000 сарбазымен келіп,Пугачевпен бірге соғысуға әзір екенің білдірді)

11.Не себептен Нұралы қандай екітүрлі саясат ұстады? ( патшаға көмектеспек болды,көшіп қашып кетті)

12.Қай жылдары қазақ көтерлісшілері Орынборды шабулдауға қатысты? ( 1773-1774ж наурыз айы)

13. Орынборға шабул жасауда кім көзге түсті? ( Досалы сұлтан,200 сарбазымен)

14. Қандай қазақ рубасылары көтерлісті жақтады? ( Ералы,Досалы,Айшуақ,Сейдалы)

15.Қазақ көтерлісшілері қандай ірі бекіністерге шабул жасады? ( Жайық қалашығы,Гурьевке,Орскі,Саратов)

16. Ағаш бекіністерді қазақтар қалай өртеп жіберді? ( жебенің басына от жағып)

17. Қазақтар зеңбірек доптарын қалай жарылмау әдісін тапты? ( суға малынған кигізбен жауып тастады)

18.Е.Пугачевке кім хат жазды? ( Абылай хан)

20. Көтерлісті басуға патша үкіметі қай жердегі әскерлерін әкелді? (Сібірдегі және Орынбор губерниясындағы әскерін)

21.1774ж Орта жүз қазақтары қай бекіністі толық талқандады? ( Ала бұға дала бекінісін)

22.Ресей бұл кезеңде қандай мемлекетпен соғысып болған еді? ( Түркиямен)

23. Е.Пугачев қай жерде талқандалды? (1774ж тамызда,Царицин түбінде)

24. Е.Пугачевты қалай жазалады? ( Мәскеуде басын алды)

25. Пугачев көтерлісі басылғанымен Кіші жүзде көтерлісті кім бастады? ( Сырым)

26. Көктемір кім,ол не деді,неге оның көтерлісін «көзге көрінбейтін қозғалыс»деп аталды? ( Көктемір деген адам Пугачев тірі деп айтты)

27. Жеңілу себебі не? ( жоспар болмады,ұйымдаспаған,)

28. Не себептен 1775ж патша Жайықтың атын өзгертті? ( Пугачевты ұмыттыру үшін,Орал деп атады)

29. Тарихи маңызы қандай? (отаршылдыққа қарсы әр ұлт өкілдерінің бірлестігі болды,1782ж Еділ мен Жайық жағасына қазақтардың қыстап шығуына рұқсат берді)

30. Қандай ұлт-азаттық көтерлістің шығуына сабақ болды? ( 1783ж Сырым Датұлы көтерлісіне)

ІV. Тест сұрақ (ООМ бойынша)

(Оқушылар ООМ бойынша бір-біріне сұрақ қояды)

V. Т.С.Қ. (5 мин)

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә»,8 «б»

Пәні: Қазақстан тарихы.

Сабақтың тақырыбы: §8 Абылай хан билігі тұсындағы Қазақ хандығы.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Абылай хан билігі тұсындағы Қазақ хандығы туралы түсіндіре отырып, қазақ халқының ауыр тағдыры туралы айту. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.МЖ (1 бетке 1,5 мин тақырып 7 бет- 10 мин)

ІІ.КС (14 сөз)

ІІІ.КС бойынша ҚҚС (ООМ бойынша)

ІV. Тест сұрақ (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ. (5 мин)

Жылдамдық:1 хан

2. билік

3. шежіре

4. ұран

5. сұлтан

6. мемлекет

7. бірлік

І.МЖ((1 бетке 1,5 мин тақырып 7 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен кілттік сөздерді есте сақтап,іріктейді)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1.хандық

2.сұлтан

3. сабалақ

4.шежіре

5.Абылай хан

6.Шарыш

7.Түркістан

8. жырау

9.алауыздық

10.Ресей

11. император

12.боғдыхан

13.манап

14.стелла (1 мин 30 сек)

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ.КС бойынша ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1.Абылай қай жылы,қайда дүниеге келді? (Түркістанда 1711ж)

2.Оның азан шақырып қойған есімі кім,неге «сабалақ» атанды? ( Әбілмансұр. Төле бидің ауылында қозы баққан кезі)

3.Ол қандай адам? ( 7 тіл білді,домбырада ойнады,20 дан аса күйі бар,мұсылманша білімі бар)

4.Ол қандай жағынан ерекшеленді? ( ежелден келе жатқан әдет заңдарын және шежірені жақсы біліді)

5.Оны қалай «Абылай» деп атап кетті? ( Ұрандап жауға жекпе-жекке шықты)

6.Шарыш кім? ( Жоңғардың батыры)

7.Абылайдың бейбіт қарым-қатынас орнатуда нені мақсат етті? ( құданалық саясат)

8. «Абылай рубасылары мен сұлтандардың өркөкірек үстемдігіне тыйым салды» деп кім жазды? ( Шоқан)

9.Қай жылы ол хан болды? (1771ж)

10.Абылай билігін қалай жүргізді? (үш жүздің әрқайсысына өз туыстарын билеуші етіп тағайындады)

11.Абылайдың кеңесшісі кім? ( Бұқар жырау)

12.Қандай жағдайларға тыйым салды? (барымтаға,алауыздыққа)

13. Қандай шаруашылықтың дамуына жағдай жасады? ( егіншіліктің дамуы)

14. Патша үкіметі Абылай ханды тек қай жүздің ханы деп таныды? ( Орта жүздің)

15.Не себептен Абылай патша алдында ант қабылдаудан бас тартты? ( мені халық сайлады)

16.Қай жылы Абылай Жоңғарлардың тұтқынында болды?( 1741ж)

17. Жоңғар хандығы қандай жағдайдан кейін әлсіреді? ( Галдан-Цереннің өлімінен кейін)

18.1755ж Цин императоры не істеді? (Жоңғарияға әскер кіргізді)

20.Қай жылы Абылай Қытаймен байланыс орнатты? ( 1756ж)

21.1761ж Қытай боғдыханы қандай жарлық шығарды? ( Аягоз өзенінің оңтүстік жағына көшіп-қонуға тыйым салу)

22.Қай жылы Қытайлар Тарбағатай мен Іле өзені бойындағы жайлымды қайтарды? ( 1767ж)

23. Қазақ -қырғыз байланысы қандай болды? (жаугершілік)

24. Қай жылдары Абылай қырғыздарға жорық жасады? ( 1765ж,1770ж,1779ж)

25. Жорықтар немен аяқталды? ( келісім жасаумен,Абылай аманатқа қырғыз манабының баласын алды)

26.Қай жылы қайтыс болды? (1781ж)

27. Қай жерде жерленген? ( Қожа Ахмет Яссауи мазарында)

28. «Абылай ешкімгеде бас иген жоқ» деп орыстың ғалымы кім айтты? ( И.Краф)

29. «қазақ даласына ұлы істер тындыру үшін жіберілген құдіретті билеуші болды» деп кім айтты? ( Шоқан)

30. Стелла қай қалада орнатылған? ( Көкшетауда алып ескерткіш стелла орнатылған)

ІV. Тест сұрақ (ООМ бойынша)

(Оқушылар ООМ бойынша бір-біріне сұрақ қояды)

V. Т.С.Қ. (5 мин)

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 13 Дәстүрлі билер соты.

Сабақ түрі: «АС-№3»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға билер соты,билердің қызметі қазақ қоғамында алатын орны туралы түсінік беру.Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.КС. (21 сөз.ООМ бойынша)

ІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІІІ.ИС (ООМ бойынша)

ІV. Т.С.Қ.(5 мин)

І.КС (21 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. азаматтық

2. әскери

3. сот

4. құқық

5. би

6. әдет

7. «бидің билігі»

8. куәлар

9. ант

10. жасауыл

11. жаза

12. жер аудару

13. айып

14. құн

15.дүре

16. «үш тоғыз»

17.қылмыс

18. «дат тақсыр»

19. барымта

20.патша

21.отар.( 2 мин)

Жаттайды,есіне сақтауға 2 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)топтар.

ІІІ.ИС (әр топ бір сұрақтан қояды.Өмірмен байланыстыра)

ІҮ. ТСҚ (5 мин.)

ІІ және ІІІ кезеннен кейін әр топтың сыншыларына сөз беріледі.

Сабақ балмен есептеледі.

І,ІІ,ІІІ орын алғандарға -5 ,

ІҮ-4,

Ү,ҮІ,ҮІІ- үйге тапсырма беріледі.

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 11 ХҮІІІ ғасырдағы Сауданың дамуы.

Сабақ түрі: «АС-№1»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ХҮІІІ ғасырдағы қазақ-орыс сауда қатынасының дамуы туралы түсіндіру.Сауда орталықтарының ашылуы,орта жүз қазақтарының сауда ісімен айналысы жөнінде мағұлмат беру. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.ҚҚС ( үй тапсырмасы).МЖ (4 бет-10 мин)

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.СТС (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

І.ҚҚС ( үй тапсырмасы)

1.Қай жылы,қай жерде Сырым батыр бастаған көтерліс болды? ( 1783-1797ж.Кіші жүзде)

2. Көтерлістің шығу себебі не? ( жайлым жер азайды,казак әскерлерінің әрекеті,Нұралының патша қолшоқпары болуы.)

3.Қозғаушы күштері кімдер,кім басқарды? (кіші жүз халқы, Сырым)

4. Сырым кім? ( Байбақты руының старшыны)

5. Бала кезіңде қандай атқа ие болған,өз замандастары арасынан қалай ерекшеленеді? ( «Бала би» ақылды,шабандоз)

6. « Сырым батыр-жігерлі,терең ойлы,қайратты,батыл,айлалы ерекше тұлға » деп кім айтты? ( Д.Ч.Бульжер)

7. Көтерлісшілердің басты талабы не? ( патшаның қазақ жерлерін тартып алуын тоқтату)

8. 1782 ж қандай жарлық шықты? (Жайық жағасына уақытша мал бағуға рұқсат етті)

9. 1783ж қай жерге қазақтар шабул жасады? (Гирьял бекінісіне)

10. Не себептен Орта Азия хандықтарымен жасаған Ресей патшасының сауда қатынасы әлсіреп кетті? ( сауда керуендерге қазақтардың шабул жасауы)

11.Нұралы хан Кіші жүзден қашан қуылды? ( 1786ж)

12.Патша үкіметі алдында қандай міндет түрды? ( Кіші жүзде басқарудың жаңа түрін енгізу)

13. 1784ж Орынбор губерниясының бастығы болып кім келді? ( О.А.Игельстром)

14. О.А.Игельстром реформасының мәні не болды? ( хан билігін жою)

15. Оның ұсынысын кім қолдады? ( ІІ Екатерина)

16. Реформа бойынша қандай жаңа әкімшілік орган құрылды? ( расправалар)

17. Расправалардың құрылуы кімдерді биліктен шектетті? ( сұлтандарды)

18.Сырым кімдермен келіссөз жүргізе бастады? ( Хиуа хандығымен)

20. 1791ж Кіші жүзге кім хан болды? ( Ералы)

21. Қай жылы Сырым Елек қорғанына шабул жасады? ( 1792ж 1000 сарбазымен)

22. 1797ж Сырым қайда шабул жасады? ( Хан ордасына,Есім ханды өлтірді)

23. Кіші жүзге хан етіп кімнің кандидатурасын ұсынды? ( қартайған Айшуақтың)

24. Не себептен Сырым Хиуа хандығына көшіп кетті? ( көтерлісті жалғастыруға мүмкіндіктері болмады)

25. Жеңіліп қалу себебі не? (екі жақты соғысуы,бір жағы патшамен,екінші жағы сұлтандар мен хан төңірегіне топтасқандармен)

26. Екінші жеңіліп қалу себебі? ( ұйымдаспаған,стихиялы)

27. Ең басты жнңілу себебін ата? ( рулар арасындағы алауыздық)

28. Тарихи маңызы қандай? ( отаршылдыққа қарсы көтерліс болды)

29. Патша көтерлісті басып тастағанымен қандай жеңілдік жасауға мәжбүр болды? ( жайлым жерге жеңілдіктер берді)

30. Ішкі Орда қай жерде , қашан құрылды? (1801ж Жайық өзенінің оң жағалауында)

МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 4 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. сауда

2. тауар

3. базар

4. ақша

5. «Ақ базар»

6. саудагер

7. сұлтан

8. қамба-қойма

9. жәрмеңке

10. дүкен

11. «шаңды жорық»

12. керуен-сарай

13. құл

14. патша.

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1. «Олар өздерінің тұрмысына қажетті нәрселердің барлығын да Ресеймен,Бұхармен сауда жасау арқылы алып тұрды» деп кім айтты? ( зерттеуші ғалым Георги)

2. Қазақтар Ресеймен сауданы қандай бекіністерде жасады? ( Орынбор,Петропавл,Омбы)

3. Қазақ халқы базарға қандай тауарлар әкелді? ( мал,мал шаруашылығы шикізаты,аң терісі)

4. Ресейден қандай тауарлар әкелінді? ( фабрика -зауыт өнімдері)

5. Қазақ-Ресей саудасының ерекшеліктері қандай? ( айырбас сауда,баға баламасы болмады,сапасы төмен тауарлар әкелді)

6. Сауда бірлігі не болды? (ісек қой)

7. Бағасы 75 тиын тұратын 18 метр кенепті неге айырбастады? ( жылқы мен өгізге)

8. «Қырғыздардың (қазақ) саудаға ебі жоқ.....» деп кім жазды? ( П.Паллас)

9. Айырбас сарайы қашан,қайда салынды? ( 1743ж Орынбор түбінде )

10. Жергілікті қазақтар Айырбас сарайын қалай атады? ( «Ақ базар»)

11. Оның құрлысы,қабырғасының ұзындығы қанша? ( 4 бұрышты,ұзындығы- 430м)

12. Айырбас сарайының ішкі жағында нелер салынған? ( дүкендер мен қамба-қоймалар)

13. Орта Азиядан нелер әкеліп сатты? ( жібек,мата-мақта,шапан,кілем,)

14. Сауда кезіңде тәртіпті кімдер қадағалап отырды?( аға офицер басқаратын 1 рота солдаттар)

15. Орта жүз қазақтарына қай жерде сауда жасауға рұқсат берді?( 1743ж Үй шекара бекінісіне,1745ж Орск бекінісіне )

16. Қай жылы Абылай сұлтан Жәмішев бекінісінде сауда жасауға кімнен рұқсат сұрады?

( Сібір өкімет билігінен,1745ж)

17. Өтініш жасаудың себебі не? (астық,шұға,пышақ,балта жеткіліксіз еді)

18. Кім Семей мен Жәмішев бекіністеріне сауда жасауға рұқсат берді? ( ген.Киндерман)

19. Не себептен бұл бекіністерде сауда тоқтап қалды? ( жоңғар шапқыншылығынан)

20. 1750ж қазақтар қай жерде сауда жасай бастады? ( Троицкіде)

21. Қандай қалалардан көпестер келді? ( Мәскеу,Қазан,Тула....)

22. Қай жылы,кімнің өтініші бойынша Петропавл бекінісіне қысқы сауда жасауға рұқсат етілді(1759ж,Абылай сұлтанның)

23. Малмен қатар қазақтар саудаға тағы не шығарды? ( тұз)

24. Шекара шебіндегі бекіністерде қазақ және Орта Азия саудагерлеріне арнап нелер салынды? ( мешіттер мен керуен-сарайлар)

25. Қандай бекіністер ірі сауда орталықтарына айналды? ( Петропавл мен Семей)

26. ХҮІІІ ғ.қазақтар арасында қандай сауда кенінен тараған жоқ,оларды тек неге пайдаланды? ( құл саудасы,үй қызметіне пайдаланды)

27. Құлдарға неге сенбеді? ( малдарын да, ауылды а оларға тастап кетпеген,олар соғыс кезінде тұтқынға түскен жаулар)

28. «Шаңды жорық» қай жылы болды? ( 1771ж)

29. Ресейде қай жәрмеңкеде құл саудасы болды? ( Ірбіт жәрмеңкесінде)

30. Қай жылы,кім орта жүз қазақтарынан алынған 400 құлды бостандыққа жіберді?

( 1822ж,Батыс-Сібір ген.губ. Г.Х. Гасфорт)

ІV. СТС (ООМ бойынша)

1. «Олар өздерінің тұрмысына қажетті нәрселердің барлығын да Ресеймен,Бұхармен сауда жасау арқылы алып тұрды» деп Паллас айтты? ( зерттеуші ғалым Георги)

2. Қазақтар Ресеймен сауданы Жетісу,Верный бекіністерде жасады?

( Орынбор,Петропавл,Омбы)

3. Қазақ халқы базарға қазан,соқа,самавар әкелді? ( мал,мал шаруашылығы шикізаты,аң терісі)

4. Ресейден мал,тұз тауарлар әкелінді? ( фабрика -зауыт өнімдері)

5. Қазақ-Ресей саудасының ерекшеліктері жоқ? ( айырбас сауда,баға баламасы болмады,сапасы төмен тауарлар әкелді)

6. Сауда бірлігі теңге болды? (ісек қой)

7. Бағасы 75 тиын тұратын 18 метр кенепті алтынға айырбастады? ( жылқы мен өгізге)

8. «Қырғыздардың (қазақ) саудаға ебі жоқ.....» деп Георги жазды? ( П.Паллас)

9. Айырбас сарайы 1744ж,қайда салынды? ( 1743ж Орынбор түбінде )

10. Жергілікті қазақтар Айырбас сарайын «Қара базар» атады? ( «Ақ базар»)

11. Оның құрлысы,қабырғасының ұзындығы 530м? ( 4 бұрышты,ұзындығы- 430м)

12. Айырбас сарайының ішкі жағында монша салынған? ( дүкендер мен қамба-қоймалар)

13. Орта Азиядан қазан,соқа әкеліп сатты? ( жібек,мата-мақта,шапан,кілем,)

14. Сауда кезіңде тәртіпті сұлтандар қадағалап отырды?( аға офицер басқаратын 1 рота солдаттар)

15. Орта жүз қазақтарына Баспана шекара бекінісінде сауда жасауға рұқсат берді?

( 1743ж Үй шекара бекінісіне,1745ж Орск бекінісіне )

16. 1746 жылы Абылай сұлтан Жәмішев бекінісінде сауда жасауға кімнен рұқсат сұрады?

( Сібір өкімет билігінен,1745ж)

17. Өтініш жасаудың себебі астық мол болды? (астық,шұға,пышақ,балта жеткіліксіз еді)

18. Семей мен Жәмішев бекіністеріне сауда жасауға рұқсат берген жоқ? ( ген.Киндерман)

19. Ақшаның болмауы бұл бекіністерде сауданың тоқтап қалуына себеп болды? ( жоңғар шапқыншылығынан)

20. 1750ж қазақтар Мәскеуде сауда жасай бастады? ( Троицкіде)

21. Алматы,Семейден көпестер келді? ( Мәскеу,Қазан,Тула....)

22. 1760 жылы Петропавл бекінісіне қысқы сауда жасауға рұқсат етілді(1759ж,Абылай сұлтанның)

23. Малмен қатар қазақтар саудаға астық шығарды? ( тұз)

24. Шекара шебіндегі бекіністерде қазақ және Орта Азия саудагерлеріне арнап монша салынды? ( мешіттер мен керуен-сарайлар)

25. Мәскеу бекіністер ірі сауда орталықтарына айналды? ( Петропавл мен Семей)

26. ХҮІІІ ғ.қазақтар арасында құл саудасы кенінен тарады,оларды тек неге пайдаланды?

( құл саудасы,үй қызметіне пайдаланды)

27. Құлдарға сенді? ( малдарын да, ауылды а оларға тастап кетпеген,олар соғыс кезінде тұтқынға түскен жаулар)

28. «Шаңды жорық» 1781 жылы болды? ( 1771ж)

29. Ресейде жәрмеңкеде құл саудасы болған жоқ? ( Ірбіт жәрмеңкесінде)

30. 1833 жылы орта жүз қазақтарынан алынған 400 құлды бостандыққа жіберді?

( 1822ж,Батыс-Сібір ген.губ. Г.Х. Гасфорт)

ІV. СТС (ООМ бойынша)

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 16 Қазақстанды басқарудың жаңа түрі.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға хандық биліктің жойылуы туралы түсіндіру.Отарлау саястының алғашқы қадамдары туралы айту.1822-1824ж.ж жарлықтар олардың мақсаттары жөнінде түсіндіру.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.МЖ (5 бет-10 мин)

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.СТС (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

І.МЖ ( 6бет-10 мин)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. керуен

2. үкімет

3. хан билігі

4. бастық

5. округ

6. старшын

7. округтық приказ

8. заседатель

9. баж салығы

10. дистанциялар

11. империя

12. «түтін салығы»

13. І Александр

14. реформа

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1. ХІХ ғ. 20 шы жылдары патша үкіметі қандай шешімге келді? ( қазақ жерінде хандық билікті жою)

2. Хандық биліктің жою себебін ата? ( хан беделі түсті,сұлтандар арасында алауыздық,патшаға қарсы көтерлістердің көбеюі)

3. 1822ж « Сібір қырғыздары туралы Жарғаның» авторы кім? ( М.М.Сперанский)

4. Бұл Жарлықты кім бегітті? ( І Александр патша)

5. Қазақстанда жүргізіліп жатқан реформалардың мақсаты не? (Орта жүзде хандық биліктің жойылуы)

6. Қандай өзгерістер жүргізілді? ( әкімшілік,сот,аумақтық басқару)

7. «Қазақстанға жаңа құрылымды қабылдату үшін агенттерді,татар молдаларын жібере бастады» деп кім айтты? ( Н.Коншин)

8. Басқарудың қандай жүйесі енгізле бастады? ( округтік жүйе)

9. Округтер неге бөлінді? ( округ-болысқа-болыс-ауылғы)

10. Әр округте неше болыс,әр болыста неше ауылдан болды? ( 15-20 болыс,10-12 ауыл)

11.Округті,болыстарды,ауылдарды кімдер басқарды? ( округ-аға сұлтан,болыс- болыстар,ауылдауыл старшындары)

12. Әр округте қандай мекеме құрылды? ( округтік приказдар)

13. Округтік приказдар құрамында кімдер тағайындап қойылатын болды? ( ресейлік 2 заседатель)

14. Ішкі күзет кімдерден іріктелді? ( Сібір казактарынан)

15. Сайлау неше жылда бір рет жүргізілді, ауыл старшындары қалай сайланды? ( 3 жылда бір рет,өздері сайлады,округтік мекеме бегітетін)

16. Патша биліктен кімдерді шеттете бастады? ( Шыңғыс тұқымдарын)

17. Округтік приказдардың міндеттерін ата? ( қауіпсіздік,білім беру,барымта тыйым салу,діни мәселені шешу,көпестерді бақылау)

18. «приказдардың сот жүргізу ісі ұзақ уақытқа созылып,еш нәтижесіз аяқталды» деп кім айтты?

( А. Гейнс)

19. Жасақ төлеу деген не,қандай малға салынған жоқ? ( 100 бастан бір бас, түйеге салынған жоқ)

20. Жатақтар кімдер? ( көшуге жағдайы келмеген кедейлер)

21. Сауда керуендерінен қандай салық алынды? ( баж салығы)

22. Миссанерлер кімдер,олардың мақсаты не? ( хрстиан дінін уағыздаушылар,мұсылмандарды өз діндеріне күштемей кіргізу)

23. 1824ж,1831ж қандай округтер ашылды? ( Қарқаралы және Көкшетау,Аягөз)

24. 1856ж Жетісу жерінде қандай округ ашылды? ( Алатау ерекше округі)

25. Орта жүзді басқаруды кім қолына алды? ( Батыс Сібір ген-губер.Омбы обылыстық басқармасы)

26. Кіші жүздің соңғы ханы кім? ( Шернияз)

27. 1824ж қандай Жарғы шықты,оның авторы кім,не мақсатпен қабылданды? ( « Орынбор қазақтары жөніндегі Жарғы»,Эссен, Кіші Жүзде хандық билік жойылды)

28. Дистанция дегеніміз не? ( Кіші жүз территориясына шекара шебіне жақын тұратын қазақтарды басқару үшін құрылған әкімшілік бірлік)

29. «қамқоршы» қызметі қашан пайда болды? (1844ж .Кіші жүзде)

30. «Округ басшылары параны кім көп берсе,соны басшы еткен» деп кім айтты? ( Ф.фон Шварц)

ІV. КС (анықтама) (ООМ бойынша)

Ү. ТСҚ.

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».8 «б»

Пәні: Қазақстан тарихы.

Сабақтың тақырыбы: §10 Сырым Датұлы бастаған қазақтардың ұлт-азаттық көтерлісі.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Сырым Датұлы бастаған қазақтардың ұлт-азаттық көтерлісі туралы түсіндіре отырып, қазақ халқының ауыр тағдыры туралы айту. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.МЖ (1 бетке 1,5 мин тақырып 6 бет- 10 мин)

ІІ.КС (14 сөз)

ІІІ.КС бойынша ҚҚС (ООМ бойынша)

ІV. Тест сұрақ (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ. (5 мин)

Жылдамдық:1 қозғалыс

2. билік

3. патша

4. үкімет

5. әскер

6. жүз

7. жасақ

І.МЖ((1 бетке 1,5 мин тақырып 6 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен кілттік сөздерді есте сақтап,іріктейді)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1.шекара

2.көтерліс

3. Сырым

4. патша

5. старшын

6. казак

7. реформа

8. хан билігі

9. ұлт-азаттық

10. сұлтан

11. расправа

12. қазына

13.үкімет

14.отряд (1 мин 30 сек)

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ.КС бойынша ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1.Қай жылы,қай жерде Сырым батыр бастаған көтерліс болды? ( 1783-1797ж.Кіші жүзде)

2. Көтерлістің шығу себебі не? ( жайлым жер азайды,казак әскерлерінің әрекеті,Нұралының патша қолшоқпары болуы.)

3.Қозғаушы күштері кімдер,кім басқарды? (кіші жүз халқы, Сырым)

4. Сырым кім? ( Байбақты руының старшыны)

5. Бала кезіңде қандай атқа ие болған,өз замандастары арасынан қалай ерекшеленеді?

( «Бала би» ақылды,шабандоз)

6. « Сырым батыр-жігерлі,терең ойлы,қайратты,батыл,айлалы ерекше тұлға » деп кім айтты?

( Д.Ч.Бульжер)

7. Көтерлісшілердің басты талабы не? ( патшаның қазақ жерлерін тартып алуын тоқтату)

8. 1782 ж қандай жарлық шықты? (Жайық жағасына уақытша мал бағуға рұқсат етті)

9. 1783ж қай жерге қазақтар шабул жасады? (Гирьял бекінісіне)

10. Не себептен Орта Азия хандықтарымен жасаған Ресей патшасының сауда қатынасы әлсіреп кетті? ( сауда керуендерге қазақтардың шабул жасауы)

11.Нұралы хан Кіші жүзден қашан қуылды? ( 1786ж)

12.Патша үкіметі алдында қандай міндет түрды? ( Кіші жүзде басқарудың жаңа түрін енгізу)

13. 1784ж Орынбор губерниясының бастығы болып кім келді? ( О.А.Игельстром)

14. О.А.Игельстром реформасының мәні не болды? ( хан билігін жою)

15. Оның ұсынысын кім қолдады? ( ІІ Екатерина)

16. Реформа бойынша қандай жаңа әкімшілік орган құрылды? ( расправалар)

17. Расправалардың құрылуы кімдерді биліктен шектетті? ( сұлтандарды)

18.Сырым кімдермен келіссөз жүргізе бастады? ( Хиуа хандығымен)

20. 1791ж Кіші жүзге кім хан болды? ( Ералы)

21. Қай жылы Сырым Елек қорғанына шабул жасады? ( 1792ж 1000 сарбазымен)

22. 1797ж Сырым қайда шабул жасады? ( Хан ордасына,Есім ханды өлтірді)

23. Кіші жүзге хан етіп кімнің кандидатурасын ұсынды? ( қартайған Айшуақтың)

24. Не себептен Сырым Хиуа хандығына көшіп кетті? ( көтерлісті жалғастыруға мүмкіндіктері болмады)

25. Жеңіліп қалу себебі не? (екі жақты соғысуы,бір жағы патшамен,екінші жағы сұлтандар мен хан төңірегіне топтасқандармен)

26. Екінші жеңіліп қалу себебі? ( ұйымдаспаған,стихиялы)

27. Ең басты жнңілу себебін ата? ( рулар арасындағы алауыздық)

28. Тарихи маңызы қандай? ( отаршылдыққа қарсы көтерліс болды)

29. Патша көтерлісті басып тастағанымен қандай жеңілдік жасауға мәжбүр болды? ( жайлым жерге жеңілдіктер берді)

30. Ішкі Орда қай жерде , қашан құрылды? (1801ж Жайық өзенінің оң жағалауында)

ІV. Тест сұрақ (ООМ бойынша)

(Оқушылар ООМ бойынша бір-біріне сұрақ қояды)

V. Т.С.Қ. (5 мин)

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 16 Қазақстандағы хандық биліктің жойылуы.

Сабақ түрі: «АС-№1»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға хандық биліктің жойылуы туралы түсіндіру.Отарлау саястының алғашқы қадамдары туралы айту.1822-1824ж.ж жарлықтар олардың мақсаттары жөнінде түсіндіру.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.МЖ (5 бет-10 мин)

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.СТС (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

І.МЖ ( 6бет-10 мин)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. патша

2. әкімшілік

3. хан билігі

4. жарғы

5. округ

6. старшын

7. округтық приказ

8. заседатель

9. баж салығы

10. дистанциялар

11. шекара комиссиясы

12. жалпы ереже

13. қара сүйек

14. реформа

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1. ХІХ ғ. 20 шы жылдары патша үкіметі қандай шешімге келді? ( қазақ жерінде хандық билікті жою)

2. Хандық биліктің жою себебін ата? ( хан беделі түсті,сұлтандар арасында алауыздық,патшаға қарсы көтерлістердің көбеюі)

3. 1822ж « Сібір қырғыздары туралы Жарғаның» авторы кім? ( М.М.Сперанский)

4. Бұл Жарлықты кім бегітті? ( І Александр патша)

5. Қазақстанда жүргізіліп жатқан реформалардың мақсаты не? (Орта жүзде хандық биліктің жойылуы)

6. Қандай өзгерістер жүргізілді? ( әкімшілік,сот,аумақтық басқару)

7. «Қазақстанға жаңа құрылымды қабылдату үшін агенттерді,татар молдаларын жібере бастады» деп кім айтты? ( Н.Коншин)

8. Басқарудың қандай жүйесі енгізле бастады? ( округтік жүйе)

9. Округтер неге бөлінді? ( округ-болысқа-болыс-ауылғы)

10. Әр округте неше болыс,әр болыста неше ауылдан болды? ( 15-20 болыс,10-12 ауыл)

11.Округті,болыстарды,ауылдарды кімдер басқарды? ( округ-аға сұлтан,болыс- болыстар,ауылдауыл старшындары)

12. Әр округте қандай мекеме құрылды? ( округтік приказдар)

13. Округтік приказдар құрамында кімдер тағайындап қойылатын болды? ( ресейлік 2 заседатель)

14. Ішкі күзет кімдерден іріктелді? ( Сібір казактарынан)

15. Сайлау неше жылда бір рет жүргізілді, ауыл старшындары қалай сайланды? ( 3 жылда бір рет,өздері сайлады,округтік мекеме бегітетін)

16. Патша биліктен кімдерді шеттете бастады? ( Шыңғыс тұқымдарын)

17. Округтік приказдардың міндеттерін ата? ( қауіпсіздік,білім беру,барымта тыйым салу,діни мәселені шешу,көпестерді бақылау)

18. «приказдардың сот жүргізу ісі ұзақ уақытқа созылып,еш нәтижесіз аяқталды» деп кім айтты?

( А. Гейнс)

19. Жасақ төлеу деген не,қандай малға салынған жоқ? ( 100 бастан бір бас, түйеге салынған жоқ)

20. Жатақтар кімдер? ( көшуге жағдайы келмеген кедейлер)

21. Сауда керуендерінен қандай салық алынды? ( баж салығы)

22. Миссанерлер кімдер,олардың мақсаты не? ( хрстиан дінін уағыздаушылар,мұсылмандарды өз діндеріне күштемей кіргізу)

23. 1824ж,1831ж қандай округтер ашылды? ( Қарқаралы және Көкшетау,Аягөз)

24. 1856ж Жетісу жерінде қандай округ ашылды? ( Алатау ерекше округі)

25. Орта жүзді басқаруды кім қолына алды? ( Батыс Сібір ген-губер.Омбы обылыстық басқармасы)

26. Кіші жүздің соңғы ханы кім? ( Шернияз)

27. 1824ж қандай Жарғы шықты,оның авторы кім,не мақсатпен қабылданды? ( « Орынбор қазақтары жөніндегі Жарғы»,Эссен, Кіші Жүзде хандық билік жойылды)

28. Дистанция дегеніміз не? ( Кіші жүз территориясына шекара шебіне жақын тұратын қазақтарды басқару үшін құрылған әкімшілік бірлік)

29. «қамқоршы» қызметі қашан пайда болды? (1844ж .Кіші жүзде)

30. «Округ басшылары параны кім көп берсе,соны басшы еткен» деп кім айтты? ( Ф.фон Шварц)

ІV. СТС (ООМ бойынша)

1. ХІХ ғ. 20 шы жылдары патша үкіметі хандық билікті күшейтті.? ( қазақ жерінде хандық билікті жою)

2. Хандық билікті күшейту себебі қазақтарға тәуелсіздік берді.? ( хан беделі түсті,сұлтандар арасында алауыздық,патшаға қарсы көтерлістердің көбеюі)

3. 1822ж « Сібір қырғыздары туралы Жарғаның» авторы Пушкин? ( М.М.Сперанский)

4. Бұл Жарлықты ІІ Никалай бегітті? ( І Александр патша)

5. Қазақстанда жүргізіліп жатқан реформалардың мақсаты тәуелсіз ел ету? (Орта жүзде хандық биліктің жойылуы)

6. Әкімшілік өзгерістер жүргізілмеді? ( әкімшілік,сот,аумақтық басқару)

7. «Қазақстанға жаңа құрылымды қабылдату үшін агенттерді,татар молдаларын жібере бастады» деп кім айтты? (Абай)

8. Басқарудың кімшілік жүйесі енгізле бастады? ( округтік жүйе)

9. Округтер облысқа бөлінді? ( округ-болысқа-болыс-ауылғы)

10. Әр округте 25 болыс,әр болыста 15 ауылдан болды? ( 15-20 болыс,10-12 ауыл)

11.Округті-әкім,болыстарды-директорлар,ауылдарды кімдер басқарды? ( округ-аға сұлтан,болыс- болыстар,ауылдауыл старшындары)

12. Әр округте әкімшілік мекеме құрылды? ( округтік приказдар)

13. Округтік приказдар құрамында қазақстандық тағайындап қойылатын болды? ( ресейлік 2 заседатель)

14. Ішкі күзет қазақтардан іріктелді? ( Сібір казактарынан)

15. Сайлау 5 жылда бір рет жүргізілді, ауыл старшындары қалай сайланды? ( 3 жылда бір рет,өздері сайлады,округтік мекеме бегітетін)

16. Патша биліктен Темір тұқымдарын шеттете бастады? ( Шыңғыс тұқымдарын)

17. Округтік приказдардың міндеттері болған жоқ. ? ( қауіпсіздік,білім беру,барымта тыйым салу,діни мәселені шешу,көпестерді бақылау)

18. «приказдардың сот жүргізу ісі ұзақ уақытқа созылып,еш нәтижесіз аяқталды» деп кім айтты?

( Шоқан)

19. Жасақ төлеу деген ақша ,қандай малға салынған жоқ? ( 100 бастан бір бас, түйеге салынған жоқ)

20. Жатақтар байлар? ( көшуге жағдайы келмеген кедейлер)

21. Сауда керуендерінен жер салық алынды? ( баж салығы)

22. Миссанерлер ақша беретіндер,олардың мақсаты не? ( хрстиан дінін уағыздаушылар,мұсылмандарды өз діндеріне күштемей кіргізу)

23. 1824ж,1831ж Алатау округтер ашылды? ( Қарқаралы және Көкшетау,Аягөз)

24. 1856ж Жетісу жерінде Аягөз округ ашылды? ( Алатау ерекше округі)

25. Орта жүзді басқаруды хан қолына алды? ( Батыс Сібір ген-губер.Омбы обылыстық басқармасы)

26. Кіші жүздің соңғы ханы Абылай? ( Шернияз)

27. 1824ж қандай Жарғы шықты,оның авторы Сперанскии,не мақсатпен қабылданды? ( « Орынбор қазақтары жөніндегі Жарғы»,Эссен, Кіші Жүзде хандық билік жойылды)

28. Дистанция дегеніміз сауда? ( Кіші жүз территориясына шекара шебіне жақын тұратын қазақтарды басқару үшін құрылған әкімшілік бірлік)

29. «қамқоршы» қызметі 1944ж пайда болды? (1844ж .Кіші жүзде)

30. «Округ басшылары параны кім көп берсе,соны басшы еткен» деп І Александр айтты? ( Ф.фон Шварц)

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 17 Ақмола бекінісінің салынуы.

Сабақ түрі: «АС-№3»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Ақмола бекінісінің салынуы туралы түсінік беру.Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.КС. (21 сөз.ООМ бойынша)

ІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІІІ.ИС (ООМ бойынша)

ІV. Т.С.Қ.(5 мин)

І.КС (21 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. приказ

2. округ

3. экспедиция

4. І Николай

5. аға сұлтан

6. ру

7. отряд

8. мешіт

9. шекара

10. станция

11. бекініс

12. патша

13. әскер-әкімшілік

14. империя

15. сауда

16. жәрмеңке

17. генерал-губернатор

18. депутат

19. полиция

20. интернат

21.уезд.( 2 мин)

Жаттайды,есіне сақтауға 2 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)топтар.

ІІІ.ИС (әр топ бір сұрақтан қояды.Өмірмен байланыстыра)

ІҮ. ТСҚ (5 мин.)

ІІ және ІІІ кезеннен кейін әр топтың сыншыларына сөз беріледі.

Сабақ балмен есептеледі.

І,ІІ,ІІІ орын алғандарға -5 ,

ІҮ-4,

Ү,ҮІ,ҮІІ- үйге тапсырма беріледі.

Қазақстан тарихы. 8 «А»,8 «Ә» сыныптар.

Тақырып: XVIII ҒАСЫРДЫҢ БІРІНШІ ШИРЕГІНДЕГІ ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНЫҢ ІШКІ ЖӘНЕ СЫРТҚЫ ЖАҒДАЙЫ.

Мақсат:

Білімділік: XVIII ғасырдың бірінші ширегіндегі Қазақ хандығының ішкі және сыртқы жағдайы туралы және де қазақ жеріне Жоңғар шапқыншылығының ұйымдастырылуы мен оған қарсы үш жүз өкілдерінің қарсы жасаған қадамдары туралы білім беру.

Дамытушылық: Туған өлкенің тарихын терең үйрену арқылы оқушылардың Отан тарихына қызығушылығын оятып, өз білімін жетілдіруге бағыт-бағдар беру.

Тәрбиелік: Оқушылардың қызығушылығын арттыра отырып Отансүйгіштікке тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: Тақырыптық карталар, кесте, тірек сызбалар.

Сабақ түрі: Аралас сабақ.

Әдіс-тәсілдер: Ауызша баяндау, сұрақ-жауап, кесте толтыру, өзіндік жұмыс.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Қазақстан аумағына қазақтардың қалай орналасқанын және олардың жалпы саны қанша болғанын сипаттаңдар.

2. Хан сайлаудың дәстүрлі тәртібі мен әдет-ғұрпы қалай өткізілді?

3. Сұлтандар тобының әлеуметтік артықшылықтарын атаңдар.

4. Қожалардың қазақ қоғамындағы орны қандай болған?

5. Құрамалар туралы не білесіңдер?

6. Қазақтар тархан деген құрметті атақты қандай еңбек сіңіргені үшін алған?

7. Би дегеніміз кім?

8. Батыр атағын қалай алуға болатын еді?

9. Емін-еркін көшіп-қонып жүретін қатардағы қандас қауымдастардың жағдайы қандай болды?

10. Төлеңгіттер тобы қалай құрылып, қалай қалыптасты?

11. Құлдарға сиапттама беріңдер.

12. Мазмұны хандардың, сұлтандардың, батырлардың, билердің, құлдардың және басқалардың қызметін бейнелейтін қандай қазақ мақалдары мен мәтелдерін білесіңдер?

1.Тірек сөздер:

1. Төле би

2. Қазыбек би

3. Әйтеке би

4. Тәуке хан

5. Жеті жарғы

6. Түркістан

7. А.И. Левшин

8. Алтын ғасыр

9. Сеператизм

10. Сұлтандар

11. редуттер

12. форпосттар

13. «Ата жау»

14. құрылтай

2.Қарама-қарсы сұрақтар:

1.1680 - 1715 жылдары билік еткен хан? ( Тәуке хан)

2. Тәуке хан қандай заңдар жинағын жасады? ( Жеті жарғы)

3. Қазақ даласының данышпандары, « Жеті жарғыны» шығаруға қатысқан атақты билер? ( Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би )

4. Тәуке ханның кезінде қазақтардың үш жүзінің ең таңдаулы да беделді дегендері, жыл сайын бас қосып, маңызды міселелерді талқылып, шешім қабылдайтын жиын қай жерде өткізілді? ( Күлтөбеде )

5. Қазақтар сырдария өзенінің өңіріндегі қанша қалаға иелік етіп, басқарып отырды? ( 32 )

6. Тарихшы ғалымдар Тәуке хан билік құрған уақытты Қазақ хандығының қандай ғасыр деп атады? ( Алтын ғасыр )

7. Тәуке ханның букіл қызметі неге бағытталды? ( көрші халықтармен тату - тәтті, жақсы қарым қатынас орнатуға және қазақ жерін сыртқы жаулардан қорғауға )

8. Тәуке ханның жасағы қанша жауынгерден тұрды? ( 80 мың )

9. Елдің әскери күш - қуатын нығайтақан аса көрнекті еңбегі үшін қандай атақ берілді? ( батыр )

10. Тәуке хан қай жылы қайтыс болды? ( 1715 )

11. Тәуке ханның мұрагері кім? ( Қайып хан )

12. Сұлтандардың аймақтық несі күшейді? ( сеператизмі )

13. Қазақтың барлық жүзінің өз ішінде қандай хандар пайда бола бастады? ( келте хандар)

14. 1716 - 1720 жылдардың кезеңінде Ертістің оң жақ жағалауында қандай бекіністер салынды? ( Омбы, Черкасск, Железинск, Жәмішев, Семей, Өскемен )

15. 1697 жылы жоңғар хандағының басына келген билеуші? ( Цеван - Рабтан )

16. Цеван Рабтан өмір - сүрген жылдар? ( 1663 - 1727 )

17. Жоңғар әскерлерінің Қазақстан аумағына баса - көктеп кірген ең ірі жорықтары қай жылдары болды? ( 1710, 1717 )

18. Қазақ ақсүйектерінің құрылтайы қай жерде өткізілді? ( Қарақұмда )

19. Бұл құрылтайда қандай шешім қабылданды? ( Бөгенбай батыр бастаған бүкілқазақтық жауынгерлік жасақ құру жөнінде )

20. Кіші жүздің ханы етіп кімді сайлады? ( Әбілқайырды )

21. Біріккен қазақ жасақтары қай жылы жауға тойтарыс берді? ( 1711 )

22. Қазақ әскерлері мен жоңғар әскерлерінің кескілескен қанды шайқас қай жылы болды? ( 1717 )

23. Не себепті қазақ жасақтары жеңіліп қалды? ( біріккен, орталықтан басшылықтың болмау себебінен )

24. Әр рудың, әр тайпаның несі болды? ( жауынгерлік ұраны )

25. Қонтайшы дегеніміз кім? ( Жоңғар хандығы билеушісінің лауазымы)

26. Сеператиз дегеніміз не? ( өзінше бөлініп шығуға, жеке билікке ұмтылу )

27. Мемлекеттік лауазымынан айырылған ел калай аталады? ( отар )

28. Император басқаратын, орталық иеліктері бар монархиялық мемлекет? ( империя )

29. Көшпелі ақсүйектердің аса маңызды мемлекеттік шешімдер қабылдайтын жиналысы, яғни түргі - монғол халықтырының ең жоғарғы өкімет билік органы. ( құрылтай )

30. Әбілқайыр өмір сүрген жылдар? ( 1680 - 1748 )

3.Сыни тұрғыдағы сұрақтар:

1680 - 1715 жылдары Тәуке хан билік еткен? ( иә )

1. Тәуке ханның кезінде қазақтардың үш жүзінің ең таңдаулы да беделді дегендері, жыл сайын бас қосып, маңызды міселелерді талқылып, шешім қабылдайтын жиын Қарақұмда өткізілді? ( жоқ )

2. Қазақтар сырдария өзенінің өңіріндегі 32 қалаға иелік етіп, басқарып отырды? ( иә)

3. Тәуке хан «Жеті жарғы» атты заңдар жинағын жасады? (иә)

4. Тарихшы ғалымдар Тәуке хан билік құрған уақытты Қазақ хандығының алтын ғасыр деп атады? (иә)

5. Тәуке ханның букіл қызметі көрші халықтармен тату - тәтті, жақсы қарым қатынас орнатуға және қазақ жерін сыртқы жаулардан қорғауға бағытталды? ( иә)

6. Әбілқайыр 1680 - 1715 жылдары өмір сүрген? ( жоқ )

7. Тәуке хан 1715жылы қайтыс болды? ( иә )

8. Тәуке ханның мұрагері Қайып хан? (иә)

9. Қазақ ақсүйектерінің құрылтайы Қарақұм жерінде өткізілді? ( иә )

10. Тәуке ханның жасағы 80мың жауынгерден тұрды? (иә)

11. Елдің әскери күш - қуатын нығайтақан аса көрнекті еңбегі үшін қонтайшы атағы берілді? ( жоқ )

12. Қазақ даласының данышпандары, атақты Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би « Жеті жарғыны» шығаруға қатысқан? ( иә )

13. Жоңғар әскерлерінің Қазақстан аумағына баса - көктеп кірген ең ірі жорықтары 1710, 1716 жылдары болды? (жоқ)

14. Әр рудың, әр тайпаның жауынгерлік ұраны болды? ( иә )

15. 1697 жылы жоңғар хандағының басына Цеван - Рабтан келген? ( иә)

16. 1716 - 1720 жылдардың кезеңінде Ертістің оң жақ жағалауында Омбы, Черкасск, Железинск, Жәмішев, Семей, Өскемен бекіністері салынды? (иә)

17. Цеван Рабтан 1663 - 1727 жылдары өмір - сүрген? (иә)

18. Қазақтың барлық жүзінің өз ішінде келте хандар хандар пайда бола бастады? ( иә)

19. Құрылтайда Бөгенбай батыр бастаған бүкілқазақтық жауынгерлік жасақ құру жөнінде шешім қабылданды? ( иә)

20. Кіші жүздің ханы етіп Әбілқайырды сайлады? ( иә)

21. Біріккен қазақ жасақтары 1711жылы жауға тойтарыс берді? ( иә )

22. Қазақ әскерлері мен жоңғар әскерлерінің кескілескен қанды шайқас 1717 жылы болды? ( иә)

23. Біріккен, орталықтан басшылықтың болмау себебінен қазақ жасақтары жеңіліп қалды? ( иә)

24. Қонтайшы дегеніміз Жоңғар хандығы билеушісінің лауазымы ? (иә)

25. Мемлекеттік лауазымынан айырылған ел империя деп аталады? ( жоқ)

26. Император басқаратын, орталық иеліктері бар монархиялық мемлекет империя? (иә)

27. Көшпелі ақсүйектердің аса маңызды мемлекеттік шешімдер қабылдайтын жиналысы, яғни түргі - монғол халықтырының ең жоғарғы өкімет билік органы құрылтай. ( иә )

28. Сеператиз дегеніміз өзінше бөлініп шығуға, жеке билікке ұмтылу? (иә)

29. Қайып хан 1715 жылы хан болды? ( иә)

4.Қортынды.

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 30.Қазақстан аумағындағы казак әскерлері.

Сабақ түрі: «АС-№3»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Қазақстан аумағындағы казак әскерлері туралы түсінік беру.Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.КС. (21 сөз.ООМ бойынша)

ІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІІІ.ИС (ООМ бойынша)

ІV. Т.С.Қ.(5 мин)

І.КС (21 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. казак

2. империя

3. десятина

4. патша

5. тұз кәсіпшілігі

6. әкімшілік

7. Жайық казактары

8. әскери топ

9. діни-наным

10. Орынбор казактары

11. губерния

12. Сібір казактары

13. мещеряктар

14. егіншілік

15. шекара

16. «махорка»

17. Жетісу казактары

18. округ

19. әскери губернатор

20. еход

21. бау-бақша.( 2 мин)

Жаттайды,есіне сақтауға 2 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)топтар.

ІІІ.ИС (әр топ бір сұрақтан қояды.Өмірмен байланыстыра)

ІҮ. ТСҚ (5 мин.)

ІІ және ІІІ кезеннен кейін әр топтың сыншыларына сөз беріледі.

Сабақ балмен есептеледі.

І,ІІ,ІІІ орын алғандарға -5 ,

ІҮ-4,

Ү,ҮІ,ҮІІ- үйге тапсырма беріледі.

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 45 Ғылыми мекемелер мен ғылыми-зерттеу жұмыстары .

Сабақ түрі: «АС-№3»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Қазақстан аумағындағы ғылыми мекемелер мен ғылыми-зерттеу жұмыстары туралы түсінік беру.Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.КС. (21 сөз.ООМ бойынша)

ІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІІІ.ИС (ООМ бойынша)

ІV. Т.С.Қ.(5 мин)

І.КС (21 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. ғалым

2. мәдениет

3. А.И.Левшин

4. патша

5. география

6. ХІХғ

7. Г.Н.Потанин

8. Шоқан

9. «Шоң би»

10. этнография

11. Ә.Диваев

12. фольклор

13. «Тазша бала»

14. мақал

15. А.С.Пушкин

16. «Қозы Көрпеш-Баян сұлу»

17. В.Даль

18. ұлт-азаттық

19. Т.Шевченко

20. комиссия

21. ориенталистер.( 2 мин)

Жаттайды,есіне сақтауға 2 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)топтар.

ІІІ.ИС (әр топ бір сұрақтан қояды.Өмірмен байланыстыра)

ІҮ. ТСҚ (5 мин.)

ІІ және ІІІ кезеннен кейін әр топтың сыншыларына сөз беріледі.

Сабақ балмен есептеледі.

І,ІІ,ІІІ орын алғандарға -5 ,

ІҮ-4,

Ү,ҮІ,ҮІІ- үйге тапсырма беріледі.

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 41-42 Ұлттық-демократиялық қозғалыстың өрлеуі.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға қазақ зиялы қауымының атқаратын қызметінің нәтижесінде ұлттық-демократиялық қозғалыстардың өрлеуі туралы түсінік беру.Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.МЖ (1 бетке 1,5 мин тақырып 7 бет- 10 мин)

ІІ.КС (14 сөз)

ІІІ.КС бойынша ҚҚС (ООМ бойынша)

ІV. Тест сұрақ (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ. (5 мин)

Жылдамдық: 1. өкімет

2. реакция

3. старшин

4. патша

5. қаражүздік

6. сұлтан

7. көтерліс

І.МЖ((1 бетке 1,5 мин тақырып 6 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен кілттік сөздерді есте сақтап,іріктейді)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. сайлау

2. социал-демократтар

3. полиция

4. қаражүздік

5. старшын

6. азаттық

7. Ә.Бөкейханов

8. сьезд

9. «Қазақ»

10. «Алаш»

11. «Оян,қазақ»

12. «Айқап»

13. Орынбор

14. «Қырық мысал».( 1 мин.30 сек)

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ.КС бойынша ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1.Қазақтар қай жылы сайлау құқығынан айырылды? (1907ж)

2. 1907ж бастап Қазақстанда нелерге тыйым салынды? ( шеру,митинг өткізуге,ұйымдар талқандалды)

3. Оқу-ағарту министрі қай жылы қазақ тілінің мәртебесін төмендету туралы ереже шықты?(1907ж)

4. 1909ж Дала облыстарының әскери губернаторы қандай талаптар қойды? ( орыс тілін білмейтін адам болыс,старшын болуға тыйым салды)

5. Өкімет билігі қандай ұйымдар құрды? ( «Орыс халқы одағы», «қаражүздік»)

6. Ұлттық сана сезімнің оянуына қандай жағдайлар әсер етті?( отаршылдық езгінің күшеюі,қоныстандыру ,капитализмнің енуі)

7. ХХғ қазақ зиялылырын ата.( Ә.Бөкейханов,А.Байтұрсынов......)

8. Қазақ зиялылыры өз мақалаларын қайда жариялады? ( қырым татарларының «Тәржіман», «Шора», «Уақыт)»

9. Қазақ ұлттық демократиялық қозғалыстың жетекшісі кім? ( Ә.Бөкейханов)

10. Ә.Бөкейхановтың көзқарасының қалыптасуына қандай жағдай әсер етті? ( Ұлы Француз ревалюциясы)

11. Ол қандай оқу орнын бітірді? ( Омбы тех.училищесі,Санкт-Петербург орман шаруашылық институтының экономика бөлімі)

12. Ә.Бөкейханов қайда делегат болып қатысты? ( Ресейдің земство және қала қайраткерлерінің Мәскеуде өткен сьезге)

13. Ә.Бөкейханов нешінші Думаға қай облыстан делегат болып сайланды? ( І мем.Думаға.Семей облысынан)

14. 1905-1907ж.ж кадеттердің қандай газеттеріне мақаласын жазып тұрды? ( «Степной пионер», «Голос»)

15. «Қазақ» газетін кімдер ұйымдастырды? (Ә.Бөкейханов,А.Байтұрсынов,М.Дулатов)

16. Ә.Бөкейханов қай жылы «Алаш» партиясының төрағасы болды? ( 1917ж 21-26 шілде Орынборда І Бүкілқазақ сьездінде)

17. Ә.Бөкейханов қай жылы қуғынға ұшырап,атылды,қашан ақталды? ( 1937ж атылды,1988ж ақталды)

18. 1913-1918ж.ж А.Байтұрсынов қайда қызмет етті? ( «Қазақ» газетінде редактор)

19. «Оян,қазақ» кімнің жыры? ( М.Дулатов)

20. М.Дулатов қандай жобаны жазуға көмектесті? ( Қарқаралы петициясын)

21. Оның кітабын замандастары қалай атады? ( «Ұлттық манифест»)

22. М.Тынышбаев 1900ж қандай гимназияны алтын медальмен бітірді? ( Верный гимназиясын)

23. Алғашқы газет 1870ж Ташкенте шыққан қалай аталады? ( «Түркістан уәлаятының газеті»)

24. «Дала уәлаятының газеті» қашан,қайда шықты? ( Омбыда, 1888ж)

25. 1911ж Троицк қаласында қандай журнал шықты? ( «Айқап»)

26. «Айқап» журналының редакторы кім болды? ( М.Сералин)

27. Қазақ тілінде кітаптар қандай қалаларда басылып шықты? ( Санк-Петербург,Қазан,Уфа,Орал,Верный,Ташкент)

28. 1909ж А.Байтұрсыновтың қандай өлендері жарық көрді? ( «Қырық мысал»)

29. 1911ж кімнің кітабы жарық көрді? ( Шәкәрімнің )

30. Қазақ халқы әдеби шығармаларды қандай тілдерде оқи алды? ( қазақ,татар.орыс)

ІV. Тест сұрақ (ООМ бойынша)

(Оқушылар ООМ бойынша бір-біріне сұрақ қояды)

V. Т.С.Қ. (5 мин)

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 29 ХІХ ғасырдың 80-90 жылдарындағы әкімшілік реформалар.

Сабақ түрі: «АС-№3»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ХІХ ғасырдың 80-90 жылдарындағы әкімшілік реформалар

туралы түсінік беру.Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.КС. (21 сөз.ООМ бойынша)

ІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІІІ.ИС (ООМ бойынша)

ІV. Т.С.Қ.(5 мин)

І.КС (21 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. реформа

2. стихиялы көтерліс

3. Торғайдағы көтерліс

4. Орал облысы

5. әкімшілік

6. патша өкіметі

7. Хиуа хандығы

8. Маңғыстау

9. флотилия

10. Кавказ

11. Адайлар

12. патша әскері

13. контрибуция

14. жансыз агенттер

15. ІІІ Александр

16. сот

17. христиан діні

18. полиция басқармалары

19. түтін салығы

20. империя

21. қоныстандыру.( 2 мин)

Жаттайды,есіне сақтауға 2 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)топтар.

ІІІ.ИС (әр топ бір сұрақтан қояды.Өмірмен байланыстыра)

ІҮ. ТСҚ (5 мин.)

ІІ және ІІІ кезеннен кейін әр топтың сыншыларына сөз беріледі.

Сабақ балмен есептеледі.

І,ІІ,ІІІ орын алғандарға -5 ,

ІҮ-4,

Ү,ҮІ,ҮІІ- үйге тапсырма беріледі.

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 24 Қазақтардың дәстүрлі шаруашылығы.

Сабақ түрі: «АС-№3»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға қазақтардың дәстүрлі шаруашылығы,қысқы және жазғы үйлері туралы түсінік беру.Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.КС. (21 сөз.ООМ бойынша)

ІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІІІ.ИС (ООМ бойынша)

ІV. Т.С.Қ.(5 мин)

І.КС (21 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. ауыл

2. киіз үй

3. Ф.фон Шварц

4. шебер үйшілер

5. қалмақы үй

6. қыстау

7. мал шаруашылық

8. Баянауыл

9. өрт қою

10. патша

11. жұт

12. жұқпалы ауру

13. темір шалғы

14. машина

15. жоңышқы

16. И.Г.Андреев

17. аңшылық

18. балықшы

19. қадақ

20. шикі кесек

21. темір жол.( 2 мин)

Жаттайды,есіне сақтауға 2 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)топтар.

ІІІ.ИС (әр топ бір сұрақтан қояды.Өмірмен байланыстыра)

ІҮ. ТСҚ (5 мин.)

ІІ және ІІІ кезеннен кейін әр топтың сыншыларына сөз беріледі.

Сабақ балмен есептеледі.

І,ІІ,ІІІ орын алғандарға -5 ,

ІҮ-4,

Ү,ҮІ,ҮІІ- үйге тапсырма беріледі.

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 23 Қазақтардың Орта Азиялық хандықтар мен патша үкіметіне қарсы көтерлістері:

Сабақ түрі: «АС-№3»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға қазақтардың Орта Азия мен патша үкіметіне қарсы күресі туралы түсінік беру.Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.КС. (21 сөз.ООМ бойынша)

ІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІІІ.ИС (ООМ бойынша)

ІV. Т.С.Қ.(5 мин)

І.КС (21 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. Қоқан хандығы

2. әскери бекініс

3. көпес

4. алым-салық

5. Хиуа

6. Құртөбе бекінісі

7. шекара

8. Жанқожа батыр

9. Бесқала

10. патша

11. билік

12. казак

13. әкімшілік

14. жасауыл

15. 1857ж 9 қаңтар

16. Л.Мейер

17. Есет батыр

18. үкімет

19. империя

20. отар

21. реформа.( 2 мин)

Жаттайды,есіне сақтауға 2 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)топтар.

ІІІ.ИС (әр топ бір сұрақтан қояды.Өмірмен байланыстыра)

ІҮ. ТСҚ (5 мин.)

ІІ және ІІІ кезеннен кейін әр топтың сыншыларына сөз беріледі.

Сабақ балмен есептеледі.

І,ІІ,ІІІ орын алғандарға -5 ,

ІҮ-4,

Ү,ҮІ,ҮІІ- үйге тапсырма беріледі.

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 20-21 1837-1847ж.ж К.Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық көтерліс.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға 1837-1847ж.ж К.Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық көтерліс туралы түсінік беру.Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.МЖ (1 бетке 1,5 мин тақырып 5 бет- 10 мин)

ІІ.КС (14 сөз)

ІІІ.КС бойынша ҚҚС (ООМ бойынша)

ІV. Тест сұрақ (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ. (5 мин)

Жылдамдық: 1. өкімет

2. зекет

3. старшин

4. патша

5. Кенесары

6. сұлтан

7. көтерліс

І.МЖ((1 бетке 1,5 мин тақырып 6 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен кілттік сөздерді есте сақтап,іріктейді)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. Л.Майер

2. мыңбасы

3. генерал-губернатор

4. хан

5. хорунжий

6. округ

7. бекініс

8. Бопай

9. шайқас

10. жасауыл

11. сарбаз

12. жүзбасы

13. жасақ

14. салық.( 1 мин.30 сек)

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ.КС бойынша ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1.Кенесары көтерлісі қашан,қай жерде болды? ( 1837-1847ж.ж Үш жүзде)

2. Қозғалыстың себебі мен мақсаты не? ( жер, жерді қайтару,алым-салықты жою,округтерді тарату)

3. Қозғаушы күштері кімдер,басшысы кім? ( халық,старшин мен билер.Кенесары хан)

4. «Кенесарыға көзсіз ерлік тән еді деп кім айтты?» (Л.Майер)

5. 1837ж аяқ кезіңде Кенесарының әскері кімнің отрядың тас-талқан етті? ( хорунжий Рытовтың)

6. Батыс Сібір генерал-губернаторына қашан хат жазды? ( 1838,1842ж)

7. Кенесары өз хатында не туралы жазды? ( Ақтау мен Ақмола приказын жоюды,Омбыда тұтқында отырған өз адамдарын босатып беруді,қазақ жерін қалпына келтіруді талап етті)

8. Неге Кенесары көтерлісті бастап жіберді? ( тұтқындағы адамдарды ген-губернатор дүре соқтырды,қалғаның Сібірге жер аударды)

9. Көкшетау округіне кім шабул жасады? ( кенесарының қарындасы Бопай)

10. 1838ж тамызда Кенесары не істеді? ( Ақмола бекінісін өртеп жіберді)

11. Қашан Кенесарыны хан етіп көтерді? ( 1841ж Ұлытауда)

12. Кенесары мемлекетін қалай құрды? ( Кеңес құрлы,жасауылдар арқылы басқарды)

13. Жасауылдар қандай қызмет атқарды? ( салық жинау,әскери істермен,келісім жасау)

14. Салықтың қандай түрі болды,кімдер төледі? ( зекет-малшы,ұшыр-егінші)

15. Кімдерді салықтан босатты? ( 40 бастан аспайтын малы барлар)

16. Әскерді қалай құрды? ( ондық,жүздік,мыңдық)

17. Әскерде кімдердің қызметі маңызды болды? ( барлаушылар)

18. Патша неге бұл көтерлістен қорықты? ( отаршылдыққа қарсы үш жүздің барлығы қатысты)

19. 1842ж кім Кенесары ауылына қарақшылық жасады? ( Сотниковтың әскері)

20. Патша Кенесарының басына қанша ақша тікті? ( 3 мың сом)

21. Жазалаушы отрядты кім бастап келді? ( старшин Лебедев,300 солдатымен)

22. Долгов және Гери кімдер? ( Орынбордан жіберілген елшілер,Кенесарыны патшаның талабына көндіру керек болды)

23. Не себептен Кенесары мен Қоқан хандығы арасы шиеленісіп кетті? ( ағасы мен әкесін өлтірген еді)

24.Қоқан хандығынан қандай бекіністерді тартып алды? ( Жаңақорған,Жүлек,Созақ, Меркені)

25. Кенесарыны жақтаған Ұлы Жүз батырларын ата? ( Сұраншы,Байсейіт,Тайшыбек)

26. Қай жылы Кенесары қырғыз жеріне басып кірді? ( 1847ж сәуірде)

27. Қырғыздармен шайқас қай жерде болды? ( Кекілік сеңгір тауында)

28. «Қазақ даласының Митридаты» деп орыс ғалымдары кімді айтты? ( Кенесарыны)

29. Қытай Кенесарыны өз жеріне жіберуден неге бас тартты? ( Ресеймен жағдайын бұзғысы келмеді)

30. Тарихи маңызы қандай? (отаршылдыққа қарсы барлық қазақ халқы көтерліске шықты)

ІV. Тест сұрақ (ООМ бойынша)

(Оқушылар ООМ бойынша бір-біріне сұрақ қояды)

V. Т.С.Қ. (5 мин)

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 12 Қазақстанның ХҮІІІ ғ. Ғылымы мен білімі және мәдениеті.

Сабақ түрі: «АС-№3»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға қазақтардың ХҮІІІғ ғылым мен мәдениет және білімнің дамуы туралы түсінік беру.Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.КС. (21 сөз.ООМ бойынша)

ІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІІІ.ИС (ООМ бойынша)

ІV. Т.С.Қ.(5 мин)

І.КС (21 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. ғылыми мекеме

2. экспедиция

3. П.С.Паллас

4. провинция

5. отар

6. П.И.Рычков

7. сауда

8. бекініс

9. әдебиет

10. «Көмекей әулие»

11. жырау

12. Шал

13. шежіре

14. фольклор

15. музыка

16. айтыс

17. «Аллам жар»

18. мектеп

19. Омбы

20. дін

21. Азиялық мектеп.( 2 мин)

Жаттайды,есіне сақтауға 2 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)топтар.

ІІІ.ИС (әр топ бір сұрақтан қояды.Өмірмен байланыстыра)

ІҮ. ТСҚ (5 мин.)

ІІ және ІІІ кезеннен кейін әр топтың сыншыларына сөз беріледі.

Сабақ балмен есептеледі.

І,ІІ,ІІІ орын алғандарға -5 ,

ІҮ-4,

Ү,ҮІ,ҮІІ- үйге тапсырма беріледі.

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә» 8 «б».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 6 ХҮІІІ ғасырдың ортасындағы Қазақстан..

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға қазақ-орыс қарым-қатынасының шиеленісуі,жер мәселесі туралы түсінік беру.Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.МЖ (1 бетке 1,5 мин тақырып 5 бет- 10 мин)

ІІ.КС (14 сөз)

ІІІ.КС бойынша ҚҚС (ООМ бойынша)

ІV. Тест сұрақ (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ. (5 мин)

Жылдамдық: 1. өкімет

2. зекет

3. старшин

4. патша

5. жер

6. сұлтан

7. көтерліс

І.МЖ((1 бетке 1,5 мин тақырып 6 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен кілттік сөздерді есте сақтап,іріктейді)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. Нұралы

2. 600 сом

3. генерал-губернатор

4. хан

5. башқұрт

6. отар

7. Қарасақал

8. И.Кириллов

9. Батырша

10. И.И.Неплюев

11. генерал-майор

12. Жаңаесіл

13. И.Шпрингер

14. округ.( 1 мин.30 сек)

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ.КС бойынша ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1. 1748ж Кіші жүздің ханы кім болды? ( Нұралы)

2. Нұралы ханға патша өкіметі қанша сом жалақы тағайындады? ( 600 сом)

3. Не себептен қазақтар арасында Нұралы ханның беделі түсті? ( патшаға тәуелді болғандықтан)

4. Патша қай жерге көшіп-қонуға тыйым салды? ( Жайқтың оң жағалауына)

5. Қазақтарды оң жағалауға өткізбеу үшін патша не әрекет істеді? ( шөбін өртеді)

6. Башқұрттар қандай халық? ( көшпелі мал шаруашылығымен айн)

7. 1740ж башқұрттарда кім көтерліс бастады? ( Қарасақал)

8. Қазақ-башқұрт арасында қандай келіспеушілік болды? ( қыз алып қашу,барымта)

9. И.Кирилловқа қандай нұсқау берілді? ( қазақ-башқұрттарды бір-біріне айдап салу)

10. Ресей отаршыл саясатына қарсы башқұрттар қай жылы көтерліске шықты? ( 1755ж)

11. 1755ж көтерлісті кім басқарды? ( Батырша)

12. Қанша мың адаммен Батырша Кіші жүз жеріне шекаралас жерге көшіп барды? ( 50 мың)

13. Не мақсатпен көшіп келді? ( күш біріктіру)

14. Қазақ билеушілеріне кім башқұрттарды қуып тастауды тапсырды? ( И.Неплюев)

15. Кім бұл бұйрықты қуана қарсы алды? ( Нұралы хан бастаған аз топ)

16. Башқұрттар қазақтардан кек алу үшін кімнен рұқсат сұрады? (( И.Неплюев)

17. И. И.Неплюев шекара бастықтарына қандай құпия бұйрық берді? ( башқұрттардың Жайықтан өткенің әдеі байқамауды)

18. Тевкелев қандай мақсатпен қазақ жеріне жіберілді? ( башқұрттарды ұстап беруге қазақтарды көндіру)

19. Ертіс шекара шебінің құрлысы қашан аяқталды? ( ХҮІІІғ 50 жылдарында)

20. 1752-1755ж Орта жүз жерінде қандай әскери шеп салынды? ( Жаңаесіл)

21. Жаңаесіл шекара шебі қандай шептерді байланыстырды? ( Үй шекара шебі мен Ертіс шекара шебін)

22. Оның бойында қандай бекіністер салынды? ( Звериноголовская,Петропавл,Пресновская)

23. «Ащы шеп» деп неге аталды? ( бойында суы ащы көлдер көп)

24. 1765ж кім Ертістің далалық бетіне ені 10 шақырым келетін жерге алқап салып,қазақтарды жақындатпау туралы бұйрық шығарды?( ген-поручик И.Шпрингер)

25. Қай жылы ғана Ертістің оң жағалауына мал бағуға рұқсат алды? ( 1771ж)

ІV. Тест сұрақ (ООМ бойынша)

(Оқушылар ООМ бойынша бір-біріне сұрақ қояды)

V. Т.С.Қ. (5 мин)

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 37 Қазақстанда этностық топтардың қалыптаса бастауы.

Сабақ түрі: «АС-№3»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға қазақ этностық топтардың қалыптасуы туралы түсінік беру.Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.КС. (21 сөз.ООМ бойынша)

ІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІІІ.ИС (ООМ бойынша)

ІV. Т.С.Қ.(5 мин)

І.КС (21 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. казактар

2. киіз үй

3. қоныс

4. секта

5. «Дударай»

6. орыстар

7. украиындар

8. «Хлебороб»

9. В.Марченко

10. патша

11. өлке

12. татарлар

13. хан

14. сұлтан

15. немістер

16. Г.И.Глазенап.

17. поляктар

18. дваряндар

19. ассимиляция

20. мордвалық

21. шығыр.( 2 мин)

Жаттайды,есіне сақтауға 2 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)топтар.

ІІІ.ИС (әр топ бір сұрақтан қояды.Өмірмен байланыстыра)

ІҮ. ТСҚ (5 мин.)

ІІ және ІІІ кезеннен кейін әр топтың сыншыларына сөз беріледі.

Сабақ балмен есептеледі.

І,ІІ,ІІІ орын алғандарға -5 ,

ІҮ-4,

Ү,ҮІ,ҮІІ- үйге тапсырма беріледі.

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 33 Қазақстан аумағындағы қалалар.

Сабақ түрі: «АС-№3»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға қазақтардың шаруашылығындағы өзгерістер,қалалардың дамуы туралы түсінік беру.Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.КС. (21 сөз.ООМ бойынша)

ІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІІІ.ИС (ООМ бойынша)

ІV. Т.С.Қ.(5 мин)

І.КС (21 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. астана

2. әскери бекініс

3. әдет-ғұрып

4. алым-салық

5. Гурьев

6. уезд

7. пароход

8. мал өнімдер

9. фабрика-зауыт

10. көпес

11. мұсылман

12. округ

13. император

14. географиялық қоғам

15. мұражай

16. Үлбі өзені

17. омарта шаруашылығы

18. Зайсан

19. Орынбор казактары

20. Орал бекінісі

21. табиғи-географиялық.( 2 мин)

Жаттайды,есіне сақтауға 2 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)топтар.

ІІІ.ИС (әр топ бір сұрақтан қояды.Өмірмен байланыстыра)

ІҮ. ТСҚ (5 мин.)

ІІ және ІІІ кезеннен кейін әр топтың сыншыларына сөз беріледі.

Сабақ балмен есептеледі.

І,ІІ,ІІІ орын алғандарға -5 ,

ІҮ-4,

Ү,ҮІ,ҮІІ- үйге тапсырма беріледі.

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 36. Ұйғырлар мен дүнгендердің Жетісуға қоныс аударуы.

Сабақ түрі: «АС-№3»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Қазақстан аумағындағы ұйғырлар мен дүнгендердің Жетісуға қоныс аударуы туралы түсінік беру.Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.КС. (21 сөз.ООМ бойынша)

ІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІІІ.ИС (ООМ бойынша)

ІV. Т.С.Қ.(5 мин)

І.КС (21 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. ұйғырлар

2. империя

3. десятина

4. патша

5. дүнгендер

6. Іле сұлтандығы

7. Бый Янь Ху

8.Жаркент

9. бау-бақша

10.қоныс

11. губерния

12. дуал

13. жүк тасу

14. егіншілік

15. сауда

16. пароход

17.монополия

18. округ

19. фофуди

20. Цинь

21. мәдениет.( 2 мин)

Жаттайды,есіне сақтауға 2 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)топтар.

ІІІ.ИС (әр топ бір сұрақтан қояды.Өмірмен байланыстыра)

ІҮ. ТСҚ (5 мин.)

ІІ және ІІІ кезеннен кейін әр топтың сыншыларына сөз беріледі.

Сабақ балмен есептеледі.

І,ІІ,ІІІ орын алғандарға -5 ,

ІҮ-4,

Ү,ҮІ,ҮІІ- үйге тапсырма беріледі.

Сыныбы: 8 «а»,8 «ә».

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 22 Ұлы Жүздің Ресейге қосылуы.

Сабақ түрі: «АС-№3»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Ұлы Жүздің Ресейге қосылуы туралы түсінік беру.Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.КС. (21 сөз.ООМ бойынша)

ІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІІІ.ИС (ООМ бойынша)

ІV. Т.С.Қ.(5 мин)

І.КС (21 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. империя

2. өнеркәсіп

3. Англия

4. патша

5. тайпиндер

6. әкімшілік

7. Қоқан

8. ұлы Жүз

9. 14 сұлтан

10. пристав

11. билік

12. ғазауат соғыс

13. Мерке

14. бекініс

15. Черняев

16. кесене

17. дәстүрлі сот

18. қазы

19. алым-салық

20. отар

21. десятина.( 2 мин)

Жаттайды,есіне сақтауға 2 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)топтар.

ІІІ.ИС (әр топ бір сұрақтан қояды.Өмірмен байланыстыра)

ІҮ. ТСҚ (5 мин.)

ІІ және ІІІ кезеннен кейін әр топтың сыншыларына сөз беріледі.

Сабақ балмен есептеледі.

І,ІІ,ІІІ орын алғандарға -5 ,

ІҮ-4,

Ү,ҮІ,ҮІІ- үйге тапсырма беріледі.

Сыныбы: 9 «а»,9 «ә»

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 1 ХХ ғ. басындағы Қазақстанның саяси және қоғамдық жағдайы.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға КСРО саяси жағдайының құлдырай бастауы,Егемендік Декларациясының жариялануы,президенттік басқарудың енгізілуі туралы түсіндіру.Өз елінің патриоты болуға тәрбиелеу.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (4 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 4 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

І. Тірек сөздер - 21 сөз

1. демократия

2. дағдарыс

3. реформа

4. Конституция

5. Идеология

6. Жастар ұйымы

7. Өнеркәсіп

8. президент

9. Демография

10. декларация

11. егемендік

12. экономика

13. одақ

14. мемлекет

ІІ. ҚҚС

1. 1988ж бастап КСРО мемлекетінің қандай елдерінде қозғалыстар бола бастады? ( балтық елдері)

2. 1989ж бастап қандай саяси талаптар қойыла бастады?( орталықтанған жүйенің бұзылуын,тоталитарлық жүйені жойып,түбегейлі өзгеріс жасау)

3. Халық депутаттарының І сьезі қашан болды? ( 1989ж маусымда)

4. Балтық жағалауы елдерін ата? ( Латвия,Литвия,Эстония)

5. КСРО мемлекеттерінің өз егемендігін жариялау қандай жағдайға әкелді? ( КСРО ыдырауы)

6. Кеңестік жүйеге ең ауыр тиген оқиға не? ( Ресей Федерациясының КСРО құрамынан шығуы)

7. Қазақ КСР-і Президентінің қызметі қашан тағайындалды? ( 1990ж сәуірде)

8. Қазақ КСР -інің тұңғыш президенті кім? ( Н.Ә.Назарбаев)

9. Қазақстанда қандай жағдайды жариялау тездетіле бастады? ( егемендікті)

10. 1990ж қазан айында Қазақстанда нелер болды? ( саяси митингілер)

11. Қазақстан қай жылы өзінің егеменділігін жариялады? ( 1990ж 25 қазан)

12. Қазақ КСР-нің Егеменділігі туралы Құжаттың жариялануының тарихи маңызы қандай? (тәуелсіздікке апаратын алғаш қадам болды)

13. Маңызды қадам не? ( Семей полигонының жабылуы)

14. Семей полигонында 1949 жылдан 1963 жылға дейінгі кезеңде қанша жарылыс болды? - ауда 113 ашық жарылыс

15. Арал теңізінің проблемасы неде? - Сырдария мен Әмудария өзендерін суармалы егіске пайдаланды

16. Қазақ КСР Президенті қандай Жарлықтар шығарды? ( Қауіпсіздік кеңес құру,Қазақ КСР алтын және алмас қорын құру)

17. Нелер жойылды? ( одақтық министрліктер жойылды)

18. КСРО құрамындағы республикалар өзара не істеді? ( келісімге келе бастады)

19.Демократия дегеніміз не? ( халықтық билік)

20. КСРО ның алғаш және соңғы президенті кім? ( М.С.Горбачев)

21. 1991ж 8 желтоқсанда славьян мемлекеттері қай жерде кездесті? ( Минскі)

22. 1991ж 13 желтоқсанда Орта Азия мен Қазақстан мемлекеттері қай жерде кездесті? ( Ашхабатта)

23. 1991ж 21 желтоқсанда барлық мемлекеттер қай жерде кездесті? ( Алматыда)

ІҮ. КС (анық)

Ү. ТСҚ.

Сыныбы: 9 «а»,9 «ә»

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 4-5 Қазақстан 1917жылғы Ақпан революциясы кезінде.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға 1917ж Ресейдегі Ақпан революциясының шығу себебі мен барысы туралы түсіндіру.Өз елінің патриоты болуға тәрбиелеу.Қазақстанға әсері туралы айту.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (6 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 6 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

І. Тірек сөздер - 14 сөз

15. революция

16. уақытша өкімет

17. монархия

18. демократия

19. комиссар

20. билік

21. кеңестер

22. «Жас қазақ»

23. «Шура-ислами»

24. буржуазиялық-революция

25. самодержавия

26. «Жас азамат»

27. «Алашорда»

28. саясат

ІІ. ҚҚС

19. Ресейдегі революциялық жағдайдың пісіп-жетілгені қандай неден көрінді? ( Қазақстандағы 1916ж Ұлт-азаттық қозғалыстан)

20. 1917ж 27 ақпанда не болды? ( Ақпан рев. Жеңіске жетті)

21. Қандай саяси өзгеріс болды? ( монархия құлатылып,патша тақтан түсті)

22. Ақпан революциясы қандай екі өзгеріс жасады? ( 1.орыс самодержавиясын тамандады,2.қоғамның демократиялық дамуына жол ашылды)

23. Билік кімнің қолына шоғырланды? ( уақытша өкіметтің)

24. 1917ж 7 наурызда қандай Жарлық шықты? ( көтерліске қатысушыларға кешірім беру)

25. Қазақ халқы қандай проблемаларға кездесті? ( орыстандыру,жерден айырлу,орыс шаруаларының қоныстандыру)

26. Қазақ өлкесінде қандай талаптар қойылды? (патша шенеуліктерін биліктен тайдыруды)

27. Облыстар мен уездерге уақытша өкіметтін қандай органдары жіберілді? (комиссарлар)

28. Торғай облысында комиссар болып кім сайланды? ( Ә.Бөкейханов)

29. Жетісуда кім? ( М. Тынышбаев)

30. Түркістанда кім комиссар болды? ( М.Шоқай)

31. Уақытша өкімет елді қалай басқарды? ( буржуажияның мүддесін көздеді)

32. Қос өкіметтің бір тармағы кімдер? ( жұмысшы,солдат және шаруа кенестерінің)

33. Кеңестермен қатар тағы қандай комиттер құрыла бастады?(фабрика-зауыт комиттері)

34. Аудандық кеңестер не мақсатта құрылды? ( революцияны қорғаушыларды біріктіру)

35. Аудандық кеңестердің қандай әлеуметтік міндеттерді жүзеге асыра бастады? ( тұрғын үй,соғыс құрбандарына көмек,асхан мен бала-бақша ашу)

36. 1917ж наурыз-сәуірінде қанша кеңес құрылды? ( 25)

37. Не себептен Қазақстанда көпөкіметтік орнады?(уақытша,жұмысшы кенестері, «Алашорда», «Қоқан»(Түркістан)

38. Омбыда қандай жастар ұйымы құрылды? ( «Демократияшыл оқушы жастардың кеңесі)

39. Спасск зауыттарында қандай ұйым? ( Жас жүрек)

40. 1917ж Ақмолада қандай жастар ұйымы құрылды? ( Жас қазақ)

41. «Жас қазақ» ұйымының төрағасы кім,мүшелерін ата? ( С.Сейфуллин.Б.Әділов,А.Асылбеков)

42. «Бірлік» ұйымы қашан құрылды? ( 1914ж Омбыда.Мағжан Жұмабаев)

43. «Жас азамат» ұйымы қашан құрылды? ( 1918ж 5-13 мамыр,Омбыда)

ІҮ. КС (анық)

Ү. ТСҚ.

Сыныбы: 9 «а»,9 «ә»

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 9. Қазан революциясы.Қазақстанда Кеңес өкіметінің орнауы.

Сабақ түрі: «АС-№1»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Қазан революциясы,оның себептері,жеңісі туралы түсіндіру.

Қазақстанда Кеңес өкіметінің орнауы туралы айту.Өз елінің патриоты болуға тәрбиелеу.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (4 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 4 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ. ҚҚС

44. Қазақ халқы ұлт-азаттық күресінің асқар шыңы не? ( Алаш қозғалысы)

45. Қозғалыс атауы неге байланысты аталды? ( Алаша ханға)

46. Бұл қозғалыстың бастауында кімдер тұрды? ( қазақ зиялылары)

47. Қазақ зиялыларның саяси қозғалысын жандандырған қандай оқиғалар? ( І.д.ж.с. және Ресей революциялары)

48. Ұлттық партия құру қай кезеннен басталды? ( 1905-1907ж І ші орыс рев)

49. Оралда «делегаттық сьезд» ге неше обылыстан делегаттар келді? ( 5 обылыстан)

50. І Жалпықазақ сьезді қашан,қайда шақырылды? ( 1917ж шілдеде,Орынборда)

51. Қандай мәселелер қарастырылды? ( мемлекетті басқару,автономия,халықтық милиция құру,оқу-ағарту)

52. Сьездің негізгі шешімі не? ( демократиялық Ресей құрамында ұлттықавтономияда қазақтардың құқығын қорғау)

53. Алаш партиясын құрушылар - Ә.Бөкейханов, А.Байтұрсынов

54. Алашорда Уақытша Кеңесі 25 мүшеден тұрды, соның қаншасы орыс және басқа халықтарға берілді? - 10

55. Алаш партиясының баспасөз органы - «Қазақ» газеті

56. Большевиктерге оппозиция болған - Алаш партиясы

57. Көппартиялық жүйе Қазақстанда қай кезеңде қалыптасты? - Ақпан революциясынан Қазан төңкерісіне дейін

58. Қай губернияларда Алаш партиясын жақтап 75% дауыс берген? - Торғай, Орал губернияларында

59. Партия қатарындағы ғылым мен шығармашылық зиялылар өкілдері кімдер? ( М.Тынышбаев,М.Жұмабаев,Шәкәрім)

60. «Алаш» партиясының төңірегіне қазақ зиялылары қандай ұранмен бірікті? ( Қазақ халқын отарлық езгіден құтқару!)

61. «Алаш» партиясының мақсаты не? ( ХҮІІІғ жойылған қазақ халқының ұлттық мемлекетін қайта қалпына келтіру)

62. Қандай газетке, қашан «Алаш» партиясының бағдарламасы жарияланды? ( 1917ж 21 қараша, «Қазақ» газетіне)

63. Бағдарламаның ІІ бөлімі қалай аталады? ( «жергілікті бостандық»)

64. ІІІ бөлім қалай аталады? ( «Негізгі хұқық»)

65. «Алаш» партиясының жобасы қазіргі Конституцияның қандай бабымен үндеседі? ( 1995ж 14 бабымен)

66. ІҮ-Ү бөлімдер қалай аталады? ( «Дін ісі» және «Билік һәм сот»)

67. Ауыр қылмысты қандай сотта қаралуын ұсынды? ( присяжный сотқа)

68. ҮІ,ҮІІ және ҮІІІ бөлімдер қалай аталады? ( «Ел қорғау», «Салық» және «Жұмысшылар»)

69. ІХ және Х бөлім қалай аталады? ( «Ғылым-білім үйрету», «Жер мәселесі»)

ІІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. революция

2. ұлт-азаттық

3. большивиктер

4. декреттер

5. Бітім туралы

6. Декларация

7. ұлт

8. «бұратана»

9. кеңес өкіметі

10. «Алаш»

11. пролетариат

12. диктатура

13. метрополия

14. «Үш жүз» партиясы

ІҮ. ҚҚС ( жаңа сабақ бойынша)

1. Қазан төңкерісі қашан болды? - 1917ж. 25 қазанда Петроградта

2. Қазан төңкерісінің нәтижесі - Кеңес үкіметі орнатылды

3. Кеңес өкіметін қандай партия және кім басқарды? - большевиктер (коммунистік) партия, В.И.Ленин

4. Большевиктерге оппозиция болған - Алаш партиясы

5. Көппартиялық жүйе Қазақстанда қай кезеңде қалыптасты? - Ақпан революциясынан Қазан төңкерісіне дейін

6. Халық Комиссарлар Кеңесін кім басқарды? ( В.И.Ленин)

7. 1917ж екі әлеуметтік ревалюцияны ата? ( 1917ж Ақпан мен Қазан)

8. Кеңестердің ІІ Бүкілресейлік сьезді қашан болды? ( 1917ж 25 қазаны)

9. Қандай маңызды екі Декрет қабылданды? ( Бітім және Жер туралы)

10. Декреттер бойынша не жарияланды? ( Ресейдің соғыстан шығатыны мен жер шаруаларға берілетіні)

11. «Ресей халықтары құқықтарының Декларациясы» қашан қабылданды? ( 1917ж 2 ХІ-да)

12. Бұл Декларацияда қандай мәселе туралы айтылмады? ( ұлттың өз бетінше бөлінуі)

13. «Бұратаналар» деп кімдерді айтты? ( отар елдердің халқын)

14. Қазан революциясын кімдер қабылдамады? ( «Алаш» партиясы)

15. Әулеата депутаттары Кеңесінің төрағасы кім? ( Т.Рысқұлов)

16. Қазақстанда Кеңес өкіметінің орнауы қай кезеннен қай кезенге дейін жүргізілді? ( 1917ж қазан айынын соңынан 1918ж наурыз айына дейін)

17. Қазақстанда Кеңес өкіметінің орнауының қандай қиындықтары болды? ( әлеуметтік алғашарттардың болмауы,патриархалды-феодалдық қатынас,жұмысшы табының аздығы)

18. Қазақстанда Кеңес өкіметінің орнауының қандай ерекшелігі болды? ( бейбіт және қарулы күреспен орнауы,ірі қалаларда орнауы,)

19. Қазақстанда Кеңес өкіметі ең бірінші қай қалада орнады? ( Перовск қазіргі Қызылорда )

20. Қай жерлерде қарулы күреспен орнады? ( Торғай,Орал,Семей,Жетісу)

21. Кеңес өкіметін орнатуда белсене қызмет атқарған партия? ( Үш жүз)

22. «Үш жүз» партиясы қашан құрылды? ( 1917ж 17 қарашада)

23. Бұл партияны құрған кім? ( Мұқан Әйтпенов)

24. Қашан тарап кетті? ( 1918ж)

25. Неге тарап кетті? ( айқын бағдарламасы жоқ)

Ү.ТСҚ.

Сыныбы: 9 «а»,9 «ә»

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 10. Қазақстандағы ұлттық автономиялар.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Қазақстанда ұлттық автономияның құрылуы туралы түсіндіру. Алаш автономиясы туралы түсіндіру.Өз елінің патриоты болуға тәрбиелеу.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (4 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 3 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

І. Тірек сөздер - 14 сөз

29. Қоқан

30. автономия

31. большивик

32. М.Шоқай

33. АКСР

34. «Алаш»

35. сьезд

36. «Алашорда»

37. тоталитарлық

38. В.И.Ленин

39. революция

40. А.Байтұрсынов

41. экономика

42. милиция.

ІІ. ҚҚС

70. ІҮ Өлкелік төтенше мұсылман сьезді қайда,қашан өтті? ( 1917ж қарашада,Қоқан қаласында)

71. Бұл сьезде қандай шешім қабылданды? ( Түркістан автономиясын құру)

72. Кімдер басқарды? ( М.Тынышбаев,кейін М.Шоқай)

73. М.Шоқай қандай идеяны қозғады? ( бүкіл Түркістанды бір автономиялық республикаға біріктіру,оны демократиялық Ресей құрамына енгізу)

74. Большивиктер бұл жаңалықты қалай қабылдады? ( қарсы болды)

75. 1918ж қаңтарда қандай оқиға болды? ( Қоқанға жазалаушы отряд жіберілді)

76. Армян ұлтшылдарының партиясы қалай аталды? ( Дашнактар)

77. Не себептен большивиктер «Дашнактар» партиясымен одақтасты? ( мұсылман тұрғындарға қарсы қатығездік көрсеткен)

78. Қашан Қоқан қаласын басып алып,неше күн тоңады? ( 29 қаңтарда,3 күн )

79. Қалада қанша халық бар еді,қанша қалды? (150 мың тұрғыннан 60 мыңнан астам қалды)

80. 1918ж 4-7 ақпан аралығында қанша адам өлтірілді? ( 15 мың)

81. 1918ж 30 сәуірде Қазақстанда қандай мемлекет құрылды? ( Түркістан Кеңестік Федерациялық Республикасы)

82. Түркістан АКСР астанасы қандай қала болды? ( Ташкент)

83. «Алаш» партиясы 1917ж соңында қандай әрекетке көшті? ( автономия құру)

84. ІІ Жалпы Қазақ сьезді қашан,қайда болды? ( 1917ж желтоқсанда,Орынборда)

85. Сьездегі негізгі мәселе не? ( автономия мен үкімет құру)

86. Қазақ автономиясын қалай атады? ( Алашорда, Алаш автономиясы үкіметі)

87. Үкімет атауын неге байланыстырып қойды? ( «Алтын орда», «Ақ орда»)

19.Қандай қаулы қабылдады? (Құрамына Ақмола,Семей,Закаспий облысы,Бөкей ордасы,Орал,Торғай,Алтай)

20. Алашорда автономиясының орталығы қандай қала болды? ( Семей)

21. Кім басқарды? ( Ә.Бөкейханов)

22.Жетісуда милиция органын құруда кім зор еңбек етті? ( Отынша Әлжанов)

23. А.Байтұрсынов 1919ж кіммен кездесті? ( В.И.Ленинмен)

24. Қандай комитеттің құрамына кіргізілді? ( Қазақ Әскери -революциялық Комитеттің ұүрамына)

25.Тоталитаризм деген не? ( әміршіл-әкімшіл жүйе)

ІҮ. КС (анық)

Ү. ТСҚ.

Сыныбы: 9 «а»,9 «ә»

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 14. Қазақ АКСР-і аумағының қалыптасуы.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Қазақстанда ұлттық автономияның құрылуы туралы түсіндіру. Алаш автономиясы туралы түсіндіру.Өз елінің патриоты болуға тәрбиелеу.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (2 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 3 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

І. Тірек сөздер - 14 сөз

43. аграрлық

44. автономия

45. реформа

46. помещик

47. АКСР

48. сьезд

49. «Қосшы»

50. азамат соғысы

51. ОАК

52. ұлт

53. экономика

54. республика

55. уезд

56. санақ.

ІІ. ҚҚС

88. Қай жылдары қазақ жерінде агарлық реформалар жүргізілді? ( 20 жылдары)

89. 1921ж Қазақ АКСР ОАК қоныс аудару басқармалары нені талап етті? ( патша тартып алған жерлер,помещиктер иелігіне кеткен жерлердің қайтарылуын)

90. 1921ж Қазақ АКСР ОАК қоныс аудару басқармалары қандай Декреттер қабылдады? (патша тартып алған жерлер,помещиктер иелігіне кеткен жерлердің қайтарылуын талап еткен Декреттер)

91. Декреттер тағы қандай тәртіп орнатты? ( жер пайдаланудың әділетті тәртібін)

92. Қазақтарға қандай жерлер қайтарылды? ( Ертіс өзені бойындағы 10 шақырымдық алқап,Жайық өзені сол жағалауы)

93. Кеңес өкіметі қазақтарға қандай жерді берді? ( Көкшетау уезінің бос жатқан жерлерін)

94. Сібір мен Орал кімдердің меншігінде еді? ( казак әскерлерінің)

95. Казак әскерлерінің меншігіндегі Сібір мен Орал кімдерге берілді? ( қазақ еңбекшілеріне)

96. Не себептен Жетісу мен Оңтүстік Қазақстанда жер-су реформасын жүргізу қажет болды?

( кедейлер мен батрақтар кулактарға тәуелді болды,құқықтарын теңестіру)

97. Түркістан Республикасы Кеңестерінің ІХ сьезді қашан болды? ( 1920ж қыркүйекте)

98. Сьезд қандай шешім қабылдады? ( жер-су реформасын жүргізу,Кедейлер Одағын құру)

99. 1921ж қаңтарда қандай сьезд болды? ( қазақ кедейлерінің сьезді)

100. Қазақ кедейлерінің сьездінде қандай шешім қабылданды? ( «Қосшы Одағын» құру)

101. «Қосшы Одағын» құру,жер-су реформасын жүргізудің белсенді қайраткерлері кімдер?

( О.Жандосов ,А.Розыбакиев)

102. Кедейлер мен батырақтарға не берілді? ( құрал-саймандар)

103. Жер-су реформасына кімдер қарсы шықты? ( байлар,кулактар,казактардың басшы топтары)

104. Олар қандай әрекеттер жасады? ( егістікті өртеді,басшыларды өлтірді)

105. Отаршылдықтың ауыр мұрасы не болды? ( өлкенің бөлшектеніп кетуі)

106. 1921ж қандай жерлерде шекаралық межелеу болды? ( Қаз.батысы мен солтүстігінде,Батыс Сібірде)

107. Жетісу мен Сырдария облыстарын кімнің құрамына кіргізу керек деп шешті? ( Түркістанның)

108. 1924ж 16 қыркүйекте қандай сессия болды? ( Түркістан ОАК Төтенше сессиясы)

109. Түркістан ОАК Төтенше сессиясы қандай қаулы қабылдады? ( Орта Азия респуб.ұлттық-мемлекеттік тұрғыдан межелеу)

110. Бұл қаулы бойынша Қазақ АКСР құрамына қандай жерлер берілді? ( Ақмешіт,Қазалы,Шымкент.Түркістан уездері,Әулеата уездері,Мырзашөл)

111. Қандай губерния Қазақ АКСР құрамынан шығарылды?( Орынбор)

112. Қазақстанның аумағы қанша,халқы қанша болды? ( 2,7 млн.шаршы шақырым,халқы 5 млн.230 мың адам)

113. 1926ж санақ бойынша қазақтар Қазақстанда қанша пайызға жетті? ( 61,3 пайызға)

ІҮ. КС (анық)

Ү. ТСҚ.

Сыныбы: 9 «а»,9 «ә»,9 «б»

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 15-16 Білім мен ғылым.Әдебиет пен өнер.

Сабақ түрі: «АС-№1»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға білім мен ғылым.Әдебиет пен өнер туралы түсіндіру.

Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.МЖ.КС (1 бетке 1,5 мин тақырып 6 бет- 10 мин)

ІІ.ҚҚС .

ІІІ.СТС. бойынша (ООМ бойынша)

ІV.Т.С.Қ (ООМ бойынша)

І.МЖ((1 бетке 1,5 мин тақырып 6 бет- 10 мин)

КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

ІІ. Тірек сөздер - 21 сөз

1.«Сауатсыздықты жою»

2.Білім беру

3.Жоғары білім

4.Арнаулы орта білім

5.Ғылым

6.Асфендияров

7.Әдебиет

8.Драматургия

9.Орыс әдебиеті

10.Өнер

11.Ә.Қашаубаев

12.Театр

13.Кино

14.Филармония

15.Қастеев

16.Сәтбаев

17.Жазушылар

18.Кітапхана

19.М.Әуезов

20.К.Байсейітова

21.Оркестр

ІІ. Қисын сұрақтар (30)

1.«Сауатсыздықты жою» қоғамы қай жылы ұйымдастырылды? - 1924ж.

2.1926ж. мамырда қандай жарғы қабылданды? - үш жылдық және төрт жылдық мектептердің үлсе салмағын көбейту

3.Отырықшы және көшпелі аудандарда жалпыға бірдей білім беру қашан енгізілді? - 1930/31 оқу жылында отырықшы аудандарда, 1931ж. көктемде көшпелі аудандарда

4.1932 жылдың күзінде аштық салдарынан балалар үйлерінде жетім балалар саны көбейді, қаншасы орналастырылды? - 68 мың бала балалар үйлеріне орналастырылды

5.Қазақстанда тұңғыш жоғары оқу орны - педагогикалық институт 1928ж.

6.1934 жылы қандай жоғары оқу орны ашылды? - С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университет

7.Ұлы Отан соғысы қарсаңында Қазақстанда қанша жоғары оқу орны, орта арнаулы оқу орны жұмыс істеді? - 20 жоғары оқу орны, 118 орта арнаулы оқу орны

8.Қазақстан ғылымының қалыптасқан кезеңі - 1920-1930 жылдар

9.1935 жылы профессор С.Асфендияровтың еңбегі - «Қазақстанның көне заманнан бергі тарихының» бірінші бөлімі

10.Соғыс қарсаңында Қазақстанның 57 ғылыми мекемесінде қанша ғалым еңбек етті? - 1700-ден астам

11.Қазан төңкерісінен кейін қазақ кеңестік әдебиетінде С.Сейфуллиннің шығармасы - «Тар жол, тайғақ кешу» (1927ж.)

12.Қазақстандағы орыс әдебиеті И.П.Шуховтың романдары - «Ащы өзек» және «Өшпенділік»

13.Этнограф және сазгер А.В.Затаевич 2300-ден астам халық әндері мен күйлерін жазып қандай жинақтар жариялады? - «Қырғыз (қазақ) халқының 1000 әні» және «Қазақ халқының 500 әні мен күйі»

14.Әміре Қашаубаев Еуропаның қай қалаларында, қай жылы өз өнерін көрсетті? - 1925ж. Парижде, 1927ж. Германияның Майндағы Франкфуртте

15.Ұлттық қазақ театры қай жылы, қай қалада ашылды? - 1926ж. Қызылордада

16.Сахнада қойылған алғашқы шығарма - М.Әуезовтың «Еңлік-Кебек» пьесасы

17.Қазақстан үкіметі 1937 жылы театрға қандай атақ берді? - Қазақ академиялық драма театры

18.Қазақтың бірінші дыбысты фильмі - «Амангелді» 1938ж. «Ленфильм»

19.Нешінші жылы кім Қазақ мемлекеттік оркестрін құрды? - 1934ж. сазгер А.Қ.Жұбанов Құрманғазы атындағы

20.Мәскеуде қашан қазақ өнерінің алғашқы онкүндігі өтті? - 1936ж. мамыр айында

21.П.Г.Хлудовтың талантты шәкірттерінің бірі кім болды? - Әбілхан Қастеев

22.Мемлекеттік көпшілік кітапханасы қай жылы, кімнің атымен ашылды? - 1939ж. А.Пушкин атындағы

23.1946ж. 1 маусымда қандай мекеме ашылды? - Қазақ Ғылым академиясы

24.Қ.И.Сәтбаевқа 1942ж. Мемлекеттік сыйлық не үшін берілді? - Жезқазған мыс кен орындарына сіңірген еңбегі үшін

25.Қазақстаннан қанша жазушы мен ақындар соғыс майдандарында шайқасты? - 100-ге жуық

26.Қазақстанның өнер қызметкерлерінен құрылған 2 концерт бригадасы қандай майдандарға концерт қойды? - Калинин, Солтүстік-Батыс, Сталинград, Оңтүстік-Батыс, Беларусь

27.1942-1944 жылдары Қазақстанға майданнан қанша делегация келіп қайтты? - 22

28.М.Әуезовтың көптомдық эпопеясының бірінші кітабы - «Абай»

29.Қазақ Ғылым академиясының тұңғыш президенті - Қ.И.Сәтбаев

30.1936ж. Күляш Байсейітоваға қандай атақ берді? - КСРО халық әртісі

ІІІ. Сын тұрғысынан сұрақтар (30)

1.1931 жылы бірдей міндетті сауат ашу 12-49 жасқа дейін енгізілді (15-50 жас)

2.Ұлы Отан соғысы қарсаңында Қазақстанда 55 жоғары оқу орны болды (20)

3.1932ж. КСРО Ғылым академиясының Қазақстандағы базасы құрылды (ия)

4.1926ж. қаңтарда Республиканың Қызылорда қаласында ашылған ұлттық қазақ театрын басқарған режиссер Шанин (ия)

5.1933ж. Таразда ұйғыр музыкалық-драма театры ашылды (Алматыда)

6.Қызылордада поляк театры 1937ж. ашылды (корей)

7.1937ж. Қазақ мемлекеттік музыка театры ашылды (1934ж.)

8.Жамбыл атындағы Қазақ мемлекеттік филармония 1936ж. ашылды (ия)

9.А.В.Затаевичке КСРО халық әртісі атағы 1932ж. берілді (Қазақстан)

10.1928ж. комсомолдардың бастамасымен мәдени жорық басталды (ия)

11.1930 жылдары өзге республикалардың жоғары оқу орындары мен техникумдарында білім алған қазақстандықтар 30 мыңдай (20 мың)

12.1935ж. М.Әуезовтың «Қазақстанның көне заманнан бергі тарихының» бірінші бөлімі жарық көрді (Асфендияровтың)

13.1932ж. күзінде балалар үйлеріне - 38 мың бала орналастырылды (68 мың)

14.«Қалың мал» романының авторы С.Көбеев (ия)

15.1932 жылы Қазақ мемлекеттік музыка театры ашылды (1934ж.)

16. ХХғ. Басында халық мәдениетіндегі жан-жақты дамыған сала - музыкалық мәдениет (ия)

17.Қызылордада тұңғыш қойылған пьеса «Қыз Жібек» («Еңлік-Кебек»)

18.Қызылордада ұйғыр театрында қойылған пьеса «Чуп-хин-дон» (корей)

19.1936ж. Ленинградта өткен онкүндікте қойылған опералар: «Қыз Жібек», «Жалбыр» (Мәскеуде)

20.Ұлы Отан соғысы қарсаңында Қазақстанда 118 орта арнаулы оқу орны жұмыс істеді (ия)

21.Қазақстан театры қалыптасқан кезеңі 1920-1930 жылдар (ғылымының)

22.1926ж. Алматы қаласының орнында қазба жұмыстарын жүргізген Массон (Тараз)

23.1920-1930 жылдары қазақ әдебиетшілерінің қатарына қосылған дарынды жастар: Ж.Саин, Қ.Аманжолов (ия)

24.1930 жылдары қазақ әдебиетінің дамуына орасан зор зиянын тигізген қасіретті оқиға патшалық жазалау (Сталиндік)

25.Ұлы Отан соғысы жылдарында Алматыда шет тілдер институты ашылды (ия)

26.С.Мұқановтың кітабы «Қазақ солдаты» («Өмір мектебі»)

27.Толстой «Петр І» дилогиясын Қазақстанда жазды («Иван Грозный»)

28.Ұлы Отан соғысы кезінде әдебиетте публицистикалық мақалалары елеулі құбылыс болған майдангер офицер Б.Бұлқышев (ия)

29.Қазақ КСР Ғылым академиясы 1947ж. ашылды (1946ж.)

30.Соғыс жылдары Республика астанасына көшірілген 40-тан астам ғылыми-зерттеу институттар (20-дан астам)

Сыныбы: 9 «а»,9 «б»,9 «ә»

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 21 Ауыл шаруашылығының дамуы.Тың игеру.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға тың игеру туралы түсіндіру. Қазақстанның соғыстан кейінгі жылдардағы ауыл шаруашылығының дамуы туралы айту. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу .

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (4 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 4 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1.мәдениет

2. өндіріс

3 кадр

4. кеңшар

5. Одақ

6. экстенсивті

7. тың

8. баспасөз

9. республика

10. МТС

11. демография

12. комсомол

13. диаспора

14. әміршіл-әкімшілдік.

Жаттайды,есіне сақтауға 1 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)

1. Компартия қандай қызметтерге басшылық етті? - Кеңестерге, қоғамдық ұйымдарға, кооперацияларға, кәсіпорындарға, шаруашылықтарға

2. Кеңестерге қандай жұмыс жүктелді? - жергілікті өнеркәсіп өндірісін жоспарлау және олардың өнімін бөлу, тұрғын үй салуды ұйымдастыру, қаржы, бюджет мәселелері

3. 1940 жылдардың соңында Қазақстан кәсіпшілер одақтары қанша еңбекшілерді біріктірді? - 1 млн-нан астам

4. Комсомол қандай қызмет атқарды? - партияның көмекшісі және кадр резервін дайындау қызметі

5. Балалардың коммунистік құрылымы қалай аталды? - пионер ұйымы

6. 1954-1956 жылдарда одақтық органдардың қарауынан республиканың қарауына қанша кәсіпорын өтті? - 144 кәсіпорын

7. Е.Бекмаханов неше жылға бас еркіндігінен айырылып, нешінші жылы ақталып шықты? - 25 жылға, 1954ж. ақталды

8. Қай саланың ғылымдарына «космополит» деген айдар тағылды? - биология, медицина және геология ғылымдарына

9. 1940 және 1950 жылдардың басында әділетсіз саяси айыптауға ұшыраған қазақ зиялылары - А.Жұбанов, Қ.Жұмалиев, С.Мұқанов, Ә.Марғұлан, Қ.Сәтбаев

10. 1956ж. КОКП-ның ХХ съезінде қандай мәселе қаралды? - Сталиннің жеке басына табынушылықты айыптады

11. «Хрущев жылымығы» деген не? - Сталиннен кейін Хрущев қоғамды демократиялық жолға бұруға тырысты

12. 1947ж. Шығыс Қазақстанда қандай комбинат алғашқы мырышын берді? - Өскемен қорғасын-мырыш комбинаты

13. Соғыс жылдары пайда болған машина жасау өнеркәсібі - Алматы ауыр машина жасау зауыты, Шымкенттегі пресс-автомат, Көкшетаудағы механикалық зауыттар

14. Қандай қалаларда мақта-мата комбинаты салынды? - Алматы, Шымкент

15. 1945ж. республика теміржолдарының ұзындығы 8212 шақырым болса, 1950 жылы қаншаға жетті? - 12 419 шақырым

16. 1930 жылдары қалыптасқан қағида бойынша өнеркәсіптің қандай тобы жеделдете дамыту бағыты сақталып қалды? - «А» тобы (өндіріс құралдарын өндіру)

17. Зауыттар мен фабрикаларда жұмысшылардың кәсбіи даярлығы төмен болғанына нелер ашыла бастады? - еңбек резервтері

18. 1947ж. ақша реформасын жүргізгенде ескі ақшаны қандай қатынаспен алмастырды? - 1/10 қатынасымен

19. Тың игеру туралы шешім қашан қабылданды? - 1954 жылдың көктемінде

20. Орталықтың нұсқауы бойынша Қазақстан КП ОК-нің бірінші хатшысы болып П.К.Пономаренко сайланды, ал оның орынбасары кім болды? - Л.И.Брежнев

21. 1940-1950 жылдар ішінде Қазақстанда қанша қала және қала тұрпатты поселкелер пайда болды? - 15 жаңа қала, 86 қала тұрпатты поселке

22. Тың игеру туралы шешім қашан қабылданды? - 1954 жылдың көктемінде

23. Орталықтың нұсқауы бойынша Қазақстан КП ОК-нің бірінші хатшысы болып П.К.Пономаренко сайланды, ал оның орынбасары кім болды? - Л.И.Брежнев

24. 1940-1950 жылдар ішінде Қазақстанда қанша қала және қала тұрпатты поселкелер пайда болды? - 15 жаңа қала, 86 қала тұрпатты поселке

25. Көрнекті қазақ жазушысы, «Сырдария» романында замандастарының өмірін, еңбегін, арман-мақсаттарын бейнеледі - Сәбит Мұқанов

26. Тың игеру барысында 1960 жылдардың басына дейін Қазақстанға қанша адам қоныс аударды? - 2 млн-ға жуық адам

27. Теміртауда нешінші жылы не себептен тәртіпсіздік болды? - 1958 жылдың соңына, әлеуметтік жағдайға байланысты

28. Қазақ театрлары қандай қалалардан арнайы білім алып келген жас актерлермен толықтырылды? - Ташкенттен, Мәскеуден

29. 1960 жылдардың басына дейін Қытайда тұратын қанша қазақ Қазақстанға оралды? - 200 мың қазақ

30. Демографиялық ахуалы неге әкеліп соқтырды? - қазақ тілі мен мәдениетін ауыр жағдайға ұшыратты

31. 1950 жылдары мал шаруашылығының материалдық-техникалық жабдықталуы қандай деңгейде болды? - өте төмен деңгейде

ІV. Т.С.Қ

Сыныбы: 9 «а»,9 «б»,9 «ә»

Пәні: Қазақстан тарихы.

Сабақтың тақырыбы: § 42-43 Тәуелсіз Қазақстанның халықаралық жағдайы.

Сабақ түрі: «АС-№3»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ҚР халықаралық жағдайы, БҰҰ кіруі туралы түсіндіру. Қазақстанның ШЫҰ кіруі туралы айту. Өз елінің тарихын білетін,елін қорғай алатын патриот ұрпақ тәрбиелеу.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І.КС. (21 сөз.ООМ бойынша)

ІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІІІ.ИС (ООМ бойынша)

ІV. Т.С.Қ.(5 мин)

І.КС (21 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

1. ШЫҰ

2. тәуелсіздік

3. БҰҰ

4. ЮНЕСКО

5. Еуразия

6. этнос

7. шарт

8. Өзбекстан

9. ҚХР

10. КСРО

11. әлем

12. форум

13. «Анкара»

14. АҚШ

15. НАТО

16. әскер

17. Германия

18. ДСҮ

19. ЕҚЫҰ

20. саммит

21. ТМД.( 2 мин)

Жаттайды,есіне сақтауға 2 мин. беріледі,қайта жаңғыртып,дәптерге жазуға

1 мин.ООМ бойынша тексеріледі.

ІІ. ҚҚС қою.(ООМ бойынша сұрау)топтар.

ІІІ.ИС (әр топ бір сұрақтан қояды.Өмірмен байланыстыра)

ІҮ. ТСҚ (5 мин.)

ІІ және ІІІ кезеннен кейін әр топтың сыншыларына сөз беріледі.

Сабақ балмен есептеледі.

І,ІІ,ІІІ орын алғандарға -5 ,

ІҮ-4,

Ү,ҮІ,ҮІІ- үйге тапсырма беріледі.

Сыныбы: 9 «а»,9 «б»,9 «ә»

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 25 Өнеркәсіпте қалыптасқан жағдай.Экологиялық жағдай.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға 60-80ж тарихи атауы тоқырау жылдар екенің түсіндіру.Өз елінің патриоты болуға тәрбиелеу.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (4 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 4 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

І. Тірек сөздер - 21 сөз

57. Тоқырау жылдары

58. Социализм

59. Диссидент

60. Кемелденген социализм

61. Л.Брежнев

62. Д.Қонаев

63. Конституция

64. Идеология

65. Жастар ұйымы

66. О.Сүлейменов

67. Целиноград оқиғасы

68. Атом полигоны

69. Арал теңізі

70. Өнеркәсіп

71. Шаруашылық реформа

72. Ауыл шаруашылығы

73. Демография

74. Білім

75. Ғылым

76. Әдебиет

77. Өнер

ІІ. ҚҚС

114. Тоқырау жылдары қандай мерзімді қамтиды? - 1960 жылдардың ортасынан бастап, 1980 жылдардың ортасына дейін

115. 1968 жылы Чехословакияда, 1970 жылы Польшада болған саяси оқиғалар себебі? - Социализмге қарсы, экономикада нарықтық қатынастар жүргізу

116. Диссидент деген - социалистік режімге наразылықтың бір түрі

117. «Социализм кемелденіп, өзінің толық даму мүмкіндігін алды» деген түсінікті кім және қашан айтты? - Л.И.Брежнев 1967 жылы Қазан төңкерісінің 50 жылдығына арналған мәжілісте

118. Л.И.Брежнев нешінші жылдары КСРО-ны басқарды? - 1964-1982 жылдары

119. 1977 жылғы қабылданған жаңа Конституцияда қандай өзгерістер болды? - Конституцияның 6-бабында, Компартия бүкіл елдегі билігі конституциялық күшке ие болды

120. Қазақстан КП ОК-нің бірінші хатшысы Д.А.Қонаев нешінші жылдары болды? - 1960-1962, 1964-1982 жылдары

121. Қазақ КСР жаңа Конституцияны қашан қабылдады? - 1978ж. 20 сәуір Жоғарғы Кеңес

122. КОКП басшылары ішкі саясатта қандай идеология жүргізді? - орыстандыру саясаты

123. 1960 жылдардың ішінде Мәскеуде қазақ жастары қандай ұйым құрды? - «Жас тұлпар», ұйымдастырушысы М.Әуезов, А.Қадыржанов, Б.Тайжанов

124. 1975 жылы әйгілі қазақ ақыны Олжас Сүлейменовтың тарихи-лингвистикалық талдау кітабы - «Аз и Я» кітабы

125. «Аз и Я» кітабында Сүлейменов қандай шығарманы талдау жасады? - «Игорь жасағы туралы жырды»

126. 1979 жылғы Целиноград оқиғасының себебі неде? - Республика аумағында неміс автономиясын құру

127. 1964 жылы қазан айында пленумда КОКП ОК-ті Хрущевке қандай айып тақты? - шаруашылық мәселелерін шешуде субъективтік, волюнтаристік және өктемдікке әуестік

128. 1965 жылғы қыркүйек пленумында өнеркәсіпті басқарудағы өзгеріс қандай? - өнеркәсіптің салалары бойынша республикалық және одақтық министрліктер құру

129. КСРО Жоғары Кеңесі шаруашылық реформа туралы заңды қашан қабылдады? - 1965 жыл

130. Семей полигонында 1949 жылдан 1963 жылға дейінгі кезеңде қанша жарылыс болды? - ауда 113 ашық жарылыс

131. Арал теңізінің проблемасы неде? - Сырдария мен Әмудария өзендерін суармалы егіске пайдаланды

132. 1971 жылы Семей облысының Шұбартау ауданының комсомол ұйымы қандай шаруаны қолға алуға шақырды? - мектеп бітіретін жастарды қой шаруашылығына келуге шақырды

133. Компартия Қазақстан жастарының алдына қой санын қаншаға жеткізуді мақсат етті? - 50 млн-ға жеткізу, орындалмады

134. Қазақстанда 1980 жылдардың ортасында жергілікті халықтың үлесі басым екі-ақ облыс орталығы болды - Қызылорда, Атырау

135. 1959 жылы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі заң қабылдады мектепке байланысты, мәні неде? - 1962-1963 оқу жылынан бастап жалпыға бірдей міндетті 8 жылдық білім беруге көшу, 11 жылдық еңбек-политехникалық мектептерін құру, мектеп-интернаттар жүйесін көбейту

136. 1984 жылғы мектеп реформасы - 6 жастан оқыту, жаңа пәндер енгізу, мұғалімнің беделін көтеру

137. Академик Д.В.Сокольский қандай зерттеу мәселесін көтерді? - катализаторларды электрохимиялық әдістермен зерттеу

138. Тоқырау жылдарында қандай ғылым қатты зардап шекті? - қоғамдық, әсіресе Қазақстан тарихы

139. Әнуар Әлімжановтың шығармаларының маңызы? - Әбунасыр әл-Фараби туралы жазған «Ұстаздың оралуы» романы, Дж.Неру атындағы халықаралық сыйлыққа ие болды

140. Қай ақынның «Адамға табын, Жер енді» поэмасы кімге арналған? - 1961ж. сәуірде О.Сүлейменовтың шығармасы тұңғыш ғарышкерге арналған

141. Нешінші жылдары міндетті жалпы орта білім беру жүйесі енгізілді? - 1970 жылдары

142. 1985 жылғы 1 сом 1960 жылдардың ортасындағы қанша ақшаға тең болды? - 54 тиынға тең

ІҮ. КС (анық)

Ү. ТСҚ.

Сыныбы: 9 «а»,9 «б»,9 «ә»

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 34 Тәуелсіздік жолындағы қадам.

Сабақ түрі: «АС-№2»

Сабақ әдісі: ББД қалыптастыру.

Көрнекілігі: карта, кесте,суреттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға КСРО саяси жағдайының құлдырай бастауы,Егемендік Декларациясының жариялануы,президенттік басқарудың енгізілуі туралы түсіндіру.Өз елінің патриоты болуға тәрбиелеу.

Білім: тарихи анықтама,терминдер.

Біліктілік: ауызша және мәтіннен танып білу.

Дағды: жылдамдық,есте сақтау.

Сабақ барысы : І..МЖ (4 бет-10 мин)КС

ІІ.КС. (14 сөз.ООМ бойынша)

ІІІ. ҚҚС. (ООМ бойынша)

ІV.КС (анық) (ООМ бойынша)

V. Т.С.Қ.(5 мин)

І.МЖ(1 бетке 1,5 мин тақырып 4 бет- 10 мин)

(Оқушылар өз бетімен мәтінмен жұмыс жасайды)

ІІ.КС (14 сөз тақтаға жазылған,салыстырады)

І. Тірек сөздер - 21 сөз

78. демократия

79. дағдарыс

80. реформа

81. Конституция

82. Идеология

83. Жастар ұйымы

84. Өнеркәсіп

85. президент

86. Демография

87. декларация

88. егемендік

89. экономика

90. одақ

91. мемлекет

ІІ. ҚҚС

143. 1988ж бастап КСРО мемлекетінің қандай елдерінде қозғалыстар бола бастады? ( балтық елдері)

144. 1989ж бастап қандай саяси талаптар қойыла бастады?( орталықтанған жүйенің бұзылуын,тоталитарлық жүйені жойып,түбегейлі өзгеріс жасау)

145. Халық депутаттарының І сьезі қашан болды? ( 1989ж маусымда)

146. Балтық жағалауы елдерін ата? ( Латвия,Литвия,Эстония)

147. КСРО мемлекеттерінің өз егемендігін жариялау қандай жағдайға әкелді? ( КСРО ыдырауы)

148. Кеңестік жүйеге ең ауыр тиген оқиға не? ( Ресей Федерациясының КСРО құрамынан шығуы)

149. Қазақ КСР-і Президентінің қызметі қашан тағайындалды? ( 1990ж сәуірде)

150. Қазақ КСР -інің тұңғыш президенті кім? ( Н.Ә.Назарбаев)

151. Қазақстанда қандай жағдайды жариялау тездетіле бастады? ( егемендікті)

152. 1990ж қазан айында Қазақстанда нелер болды? ( саяси митингілер)

153. Қазақстан қай жылы өзінің егеменділігін жариялады? ( 1990ж 25 қазан)

154. Қазақ КСР-нің Егеменділігі туралы Құжаттың жариялануының тарихи маңызы қандай? (тәуелсіздікке апаратын алғаш қадам болды)

155. Маңызды қадам не? ( Семей полигонының жабылуы)

156. Семей полигонында 1949 жылдан 1963 жылға дейінгі кезеңде қанша жарылыс болды? - ауда 113 ашық жарылыс

157. Арал теңізінің проблемасы неде? - Сырдария мен Әмудария өзендерін суармалы егіске пайдаланды

158. Қазақ КСР Президенті қандай Жарлықтар шығарды? ( Қауіпсіздік кеңес құру,Қазақ КСР алтын және алмас қорын құру)

159. Нелер жойылды? ( одақтық министрліктер жойылды)

160. КСРО құрамындағы республикалар өзара не істеді? ( келісімге келе бастады)

19.Демократия дегеніміз не? ( халықтық билік)

20. КСРО ның алғаш және соңғы президенті кім? ( М.С.Горбачев)

21. 1991ж 8 желтоқсанда славьян мемлекеттері қай жерде кездесті? ( Минскі)

22. 1991ж 13 желтоқсанда Орта Азия мен Қазақстан мемлекеттері қай жерде кездесті? ( Ашхабатта)

23. 1991ж 21 желтоқсанда барлық мемлекеттер қай жерде кездесті? ( Алматыда)

ІҮ. КС (анық)

Ү. ТСҚ.