Открытый урок по истории на тему 'Саклар'

Сақтардың тәуелсіздік жолындағы күресі

Мақсаты:

Білімдік: Сақ тайпаларының ел қорғаудағы ерліктері туралы толық түсінік беру.

Дамытушылық: Оқушылардың қызығушылығын арттыра отырып, өз бетінше жұмыс жасауына, шығармашылықпен айналысуына ықпал жасау, бағыт-бағдар беру.

Тәрбиелік: Жерін, елін қорғаған ержүрек сақ тайпаларының ерлігіне оқушылардың көңілін аудара отырып, олардың бойында патриоттық сезім қалыптастырып, ұлтжандылыққа баулу.

Сабақтың түрі: Дәстүрлі емес

Сабақтың әдісі: топтық, «Мұғалім-оқушы» ойыны, басқатырғыш, «Тұлғаны таны»

Көрнекілігі: Карта, Алтын адамның суреті, тапсырмалар жазылған парақтар

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру.

Оқушылармен сәлемдесу, сыныпты түгендеу, сабаққа назар аудару

ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс.

Сынып оқушыларын үш топқа бөлу:

1-топ: «Парадарайа» Ұраны: «Сақ атымыз жария. Көңіліміз дария»

2-топ: «Тиграхауда» Ұраны: «Шошақ бөрікті қазақпыз»

3-топ: «Хауомаварга» Ұраны: «Хауома сусынын дайындар,

шөліңізді қандырар»

Әр топтың үй тапсырмасы бойынша жасайтын жұмысы:

Тапсырма

«Парадарайа» тобы

«Тиграхауда» тобы

«Хауомаварга» тобы

Анықтаңдар

Сақтар ертедегі тарихи деректе қалай аталғандығын анықта

Сақтардың қоғамында өмір сүрген адамдардың топтарын анықта

Тайпа көсемінің атқарған қызметтерін анықта

Деректермен жұмыс

Геродот сақтардың тұрмыс-тіршілігі туралы не деп жазды?

Грек тарихшысы Ктесийдің дерегі бойынша сақ әйелдерін сипаттаңдар

Рим тарихшысы Квинт Курций Руф сақтар туралы қандай дерек келтіреді?

Картамен жұмыс

Картаға сақтардың қоныстарын түсір

Сақтардың қорғандарын картаға түсір

Картадан сақтардың кен өндіру орындарын көрсет.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Шабуылдар: 1. бзб 522 ж Кир

2. бзб 518 ж І Дарий

3. бзб ІVғ А.македонский

Бзб VІІІ-VІІ ғасырларда сақ тайпалары Ассириямен, Мидиямен қарым-қатынас жасады. Көрші парсы мемлекетімен соғыс одағын құрды. Парсы патшасы Кир бұл одақты місе тұтпай, сақтардыжаулап алуға бірнеше рет жорық жасады. Бірақ, нәтижесінде парсы әскерлері жеңіліп, Кир патшасоғыста қаза табады.

Кирдің жеңілісінен кейін 11 жылдан соң І Дарий қалың қолды бастап, сақтарға аттанады. Грек тарихшысы Полиеннің суреттеп жазуы бойынша сақ жылқышысы Шырақ парсыларды алдап, сусыз шөлге апарады. Парсы әскерлері шөлден қырылады. Шырақ парсылардан осылай кек алады.

Алайда, ұзақ жылғы соғыстан кейін сақтар парсыларға тәуелді болып, оларға алым-салық төлеп тұрады.

Бзб ІVғ сақ жеріне тағы бір қауіп төнеді. А.Македонский Орта Азияға басып кіріп, Самарқанды жаулап алады. Македонскийдің бұл соғысы сәтсіз аяқталады.сақ тайпалары сырттан келген жауларына күш біріктіре отырып, қарсы күресіп, өз жерлерін, тәуелсіздігін қорғап қалды.

«Мұғалім-оқушы» ойыны

Шарты:

1. Әрбір оқушы тапсырма алады. Тақырыбы бойынша материалды пысықтап, тезис-конспект немесе жоспар-конспекті жасайды. Дайындауға10 минут

2. Дайындалған соң оқушы конспектісін пайдалана отырып, өзі меңгергенін серігіне айтып береді, яғни, «мұғалім» рөлінде болады, ал «оқушы» оны тыңдайды.

3. Енді рөлдермен ауысады.

4. Тапсырмалары бар парақтар таратылады. Оқушылар тыңдаған материалы бойынша тапсырмалар орындайды.

5. Бірін-бірі тексереді.

І-нұсқа:

1. Кирдің Томириске жазған хаты туралы не түсіндің?

2. Кир сақ жауынгерлерін қалай тұтқынға алды?

3. Томирис Кирге қандай хат жолдады?

4. Томиристің баласы Спаргапис қандай қателік жіберді және ол неге өзіне-өзі қару жұмсады?

ІІ-нұсқа:

1. І Дарий сақ еліне қай жылы соғыс ашты?

2. Елінің тәуелсіздігі үшін Шырақ қандай ерлік көрсетті?

3. А.Македонский сақ еліне жорығы қалай аяқталды?

4. Кир, І Дарий сияқты парсы патшаларының сақтарды жеңе алмау себебі неде деп ойлайсың?

ІV. Бекіту:

«Парадарайа» тобы

«Тиграхауда» тобы

«Хауомаварга» тобы

Басқатырғы

НЫАНҰҚРЛЗЙА

РПГАСПА

МОИСТИР

Тұлғаны таны

Бұл кім, білесің бе? өзің оның орнында болсаң не істер едің?

Ертедегі грек тарихшысының айтуынша ол өзін ел тәуелсіздігі жолында құрбандыққа шалған, парсы әскерлерін сусыз шөлге апарып, адастырып, жарты әскеріне ажал құштырған.

Бұл кім, білесің бе?

Ол Кирдің денесін таптырып алып, қан толтырған торсыққа салып тұрып не деді?

Бұл кім?

Ол табылған қорған туралы не білесің?

V. Қорытынды

VІ. Бағалау

VІІ. Үйге тапсырма:

• Ролдерді бөліп алып, шағын көрініс шығару

• Ой-толғау жазып келу.