План открытого урока по истории и традициям гагаузского народа 'Gagauziyanın küüleri - temiz, açık gülleri'

Kongazçik gimnaziyası

Data : 29.11. 2013 yıl. Üüredici : İularji Alexandra Afanasyevna Predmet : Gagauzların istoriyası , kulturası hem adetleri . Uroon teması : «Gagauziyanın küüleri - temiz, açık gülleri». Uuron tipı : urok -aaraştırmak . Avadannıklar : kiyat sergisi , gazeta sergisi , multimediya prezentaţiyaları , halk türküleri ,evelki gagauzların içer avadannıkları , gagauz halk rubaları , notalamak yaprakları .

Speţifika kompetenţiyaları :

1. Bilmäk kendi Vatanının ,tarafının , küülerin istoriyasını hem adetlerini .

2. Bilmäk , nezaman hem neçin peydalandı Gagauziya , ne verdi , ne verer o burada yaşayan halklara .

3. Bilmäk dedelerin eski kulturasını hem adetlerini , koorumak hem ilerletmäk onnarı .

4. Kabletmäk informaţiya kendi tarafınçin ,kendi küüyün hem başka küüleri için .

5. Terbiyetmäk miilet kulturasını temelindä .

Ětaplar

Subkompetenţiyalar

İş çeşitleri

Didaktik kolaylıkları

Kantarlamak

I . Üürenicilerin dikatını çek - mäk uroon çeketmesindä .

II .Tema.

Neetlär.

III. Herbir grupanın prezentaţiyası.

Küülerin adları hem onnarın maanası .

IV. Diagrama

Vena.

V. Küülerdän

haberlär.

V.

Baalantı lıteraturaylan.

VI. Eski adetlär. «Evelki ay -ledä»

VII. Laflık zenginnemesi .

VIII. İtoglar.

1.Bilmäk nezaman geldi gagauzlar Bucaan kırlarına hem nicä onnar erleşti bu erlerdä .Aktiv seslemeyi uygun yapmak ,informaţiyanın kabul edilmesindä meraklandını göstermäk .

2.Tanışmak uroon tema -sınnan , neetlärlän

3.Bilmäk küüyün kuruluşunu hem adın maanasını .

Becermäk düzmää diagrama Vena , bulmak obyektların baalanmak tarafını hem neylän başkalanêêrlar .

4. Kabletmäk informaţiya küülerin büünkü gündä yaşamak için .

5.Bilmäk folklor yartamalarını ,angıla -

rında razgeler küülerin eski adları

6.Bilmäk gagauzların eski adetlerini hem kulturasını , onnarın yaşamasını hem duru - munu ,

Üürenmäk eni lafları , onnarın maanasını.

Becermäk serbest vermää

nota kendi işinä , dostların hem üüredicinin işinä .

.

- İkiüz yıldan zeedä gagauzlar gelmiş Bucaan bozkırlaarına , neredä büüyärmiş türlü gür ,dolaşık otlar hem gümelär : tikennär, yaban güülär , salkımnar, çorlannar, pıtıraklar ,güvennär . Bu otların içindä kaçınarmış türlü yaban kuşları hem hayvannarı , uluyarmış yabanılar. Zor çekmiş gagauzlar , işliincesinä bu çetin tolokaları , zerä sat hayvancılıklan zormuş yaşamaa . Sıra gelmiş kullanmaa çiftçilii , sürmää peklikleri .Üürenärkän eski halk türkülerini , gördük , ani onnar göstererlär hepsi güç yaşamayı eni erdä . Ölä bir halk türküsünü , angısını çalêr bir ihtiar karı taa 90 -cı yıllardaAvdarmadan , şindi biz işideris. Sesirgenelim bu asirlär aşırı gelän seslerä , aşıklansın bizä o vakıtlar , nicä düşä - kalka düzüldü bizim Vatanımız , sevgili Bucaamız. Bucak - o bir köşä , bir sapa er , kenar , ama o bizim ana , sevgili erimiz . Büük dünnä , ama sat bu köşecik bizim , zerä burda bizim köklerimiz , sat bırda toplu yaşêrlar gagauzlar. Geçti yıllar, da bu ulu erlerdä nicä güllär başçada , büüdü gagauz küüleri.

-Uroon teması : ' Gagauziyanın küüleri - temiz, açık gülleri'.

Bu uroktan sora biz lääzım bilelim küülerin şindiki hem eski adlarını , onnarın maanalarını ,nesoy dolayda bulunêrlar , onnarın özelliklerini ,bişeylär meraklı göstermää musafirlerä , bu uroktan sora çıkmaa taa zengin ruhlan , eni bilgilärlän hem becermeklärlän

-Biz büün işliiciz grupalarda , herbir grupa gösterecik , neyi hazırladı evdä . Küülär hem onnarın kurulması , adların maanaları ,gazeta konkursu .

-Herbir prezentaţiyanın ardına soruşlar.

Nesoy meraklı işlär işittiniz?

Kim tuttu aklısında küüyün eski yada gagauzça adını ? (Ferapontyevka - Paraponti ,Kotovskoye - Kırlannar ,Kongazçik -Kışla , Çok -Msydan - Kaarlık , Kirsovo - Baş küü , Svetlıy -Yeni Deneviţa , Russkaya Kiseliya- Rus Köseli.)

(Beşgöz - Kopkuy , Kazakliya - Kazayak , Gaydarı - Haydar).

(Etuliya -Tülü küü, Karboliya - Kırbalı).

Teklif etmäk üürenicilerä en önemli haberleri küülerdän açıklamaa urokta.(Nesoy meraklı işlär oldu küülerdä bitkinci aylarda , aftalarda).

-Bu yıl ceviz ayın irmi birindän irmi üçünädän Avdarmada geçti büük yortu , angısı baalıydı dörtüz elli yıla , nicä kuruldu Avdarma koloniyası nogay tatarlarınnan . Pek gözäl hem meraklı geçti bu yortu . Kutlamaa avdarmalıları geldi başkan Formuzal , Moldovanın premyer-ministr usu Yuriy Länka, Türkiyanın viţe-premyerı Bekir Bozdag hem başka memleketlerdän büük boylardan adamnar. Vardı çok musafir bütün Moldovadan , Gagauziyadan: başka memleketlerdän. Başkan Formuzal söledi ,ani Avdarma oldu dil sat Gagauziyanın , ama moldovanın da en düzgün küülerindän . Maasuz bu yortuya küüyün bir kırında , angısının adı Yozakay açıldı Tatar çöşmesi , kalmalı taa nogay tatarlarından . O çöşmedän akêr iki türlü su , bir daldan suuk su ,öbür daldan da lıcêcık su . Küüyun insanı büük sevimleklän hem şenniklän kaarşıladılar bu yortuyu

-2013 yılda tamannanêr seksäninci yıdönümü D. Karaçobana hem Mina Köseyä , iki anılmış adama , angıları dudular Beşalma küüyündä 1933 yılda. İki dost pek illerlettilär hem gagauzların literaturasını hem da kulturasını . Mina Kösä Gagauziya gimnın avtoru . Karaçoban en şanlı avtor gagauz dilin yaratmalarında, kinicu , resimci , Beşalma muzeyin kurucusu . 2013 yıl geçer adanmış bu anılmış gagauzlara

-Noyabrinin sekizindä Svetlıyda geçti yortu , angısı adandı küüyün üzüncü yıldönümünä . Yeni Deneviţa kuruldu 1913 yılda

Türkü «Başküü merası pustiya kaldı».

Teklif etmäk uşaklara , angıları ilerdän hazırlandılar göstermää

eski küülerdä evelki yaşamayı , uşakların oynamasını , folklor yaratmalarını (saymakları , pietleri , adeti «basma aldırması» , yavklu olmak ),

laflar :Din , Rışniţa , Desetina ,Pervaz , Sak

Eski oyunnar :Aşık - beşka, Cızık

Eski adetlär :Basma alması ,Köşä horusu

Teklif etmäk üürenicilerä versinnär kendi bakışını uroon kabul etmesinä : beendim , biraz beendim , beenmedim .

Üürenicinin demekli lafı .

Siiretmäk prezentaţiyeyi 'Gagauziya çeketmesindä'

Eski türküyü seslemäk.

Üüredicinin lafı .

İş büük grupalarda.

«Duzmäk gül gümesini»(taftada)

«Klaster»

Gazeta sergisi .

Diagrama Vena.

Haberleri açıklamak .

Prezentaţiya .

Demekli okumak .

Rollara görä

oyun .

Slayd -'Eski gagauz horusu'. (Köşä horusu).

Laf ilerletmesi .

'Meyvalı fidan'

Seslemäk .

Siiretmäk .

Seslemäk.

Üüredici verer nota grupalara ,

Üürenicilär biri-birini notalêêr.

Notalamak.

Nota duvar gazetalarına.

Notalamak .

Notalamak laflan .

Üüredici verer metin notayı .

Notalamak .

Üüredici meteder uşakları .

Notalamak

yaprakları