Сабақтың мақсаты: а) білімділік мақсаты: оқушыларды қонақ күту дәстүрімен таныстыру, қазақ халқының қонақжайлылығы жайында әңгімелеу, этномәдени мағлұмат беру, «құдайы қонақ» тіркесіне түсініктеме беру, күрделі зат есімнің ережесін ҰБТ-ге дайындық ретінд

Пәні: қазақ тілі

Сынып: 6.

Сабақтың тақырыбы: Қонақ күту. Күрделі зат есім.

Сабақтың мақсаты:

а) білімділік мақсаты: оқушыларды қонақ күту дәстүрімен таныстыру, қазақ халқының қонақжайлылығы жайында әңгімелеу, этномәдени мағлұмат беру, «құдайы қонақ» тіркесіне түсініктеме беру, күрделі зат есімнің ережесін ҰБТ-ге дайындық ретінде қайталату.

б) дамытушылық мақсаты: оқушылардың ҰБТ бойынша біліктілік деңгейлерін шындай түсіп, күрделі зат есім ережесі бойынша алған білім тәжірибелерін практика жүзінде қолдана білу дағдыларын дамыта отырып, сауаттылықтарын арттыра түсу; «Қонақ күту» тақырыбы бойынша оқушылардың лексикалық қорын молайту, сөйлеу дағдысын қалыптастыру, қызығушылығын ояту.

в) тәрбиелік мақсаты: сабақ үрдісінде қолданылатын мысалдар немесе мәтіндер арқылы оқушылардың қазақ халқына сүйіспеншілік сезімдерін ояту, халық дәстүрін сыйлауға үйрету.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, ауызша және жазбаша шығармашылық жұмыс түрлері, тест әдісі.

Көрнекі-құралдар: тақырыпқа байланысты жасалған презентация, суреттер көрмесі.

Пәнаралық байланыс: әдебиет, Қазақстан тарихы, этномәдениет.

Пайдаланылған дереккөздер реті: 11 сынып оқулығы, қазақ тілі пәні бойынша әдістемелік көмекші құралдар.

Сабақтың барысы

1. Ұйымдастыру кезеңі.

1. оқушылармен амандасу.

2. сабаққа даярлықты тексеру және оқушыларды белгілеу.

3. оқушылар назарын сабаққа аудару.

4. сабақтың мақсатын айту.

2. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:

• Өткен сабақтың тақырыбы «Мал бағу» болғанымен, үй тапсырмасы осы мәтін бойынша сызба құрастыру болды. Мысалы мынадай сызбалар құрастырылып әкелінді.

Жылқы - Қамбар ата

Түйе - Ойсылқара

Сиыр - Зеңгі баба

Қой - Шопан ата

Ешкі - Сексек ата

-Осындай кесте арқылы мәтіннің мазмұнын айтуға болады.

III. Өткен тақырыпты қайталау кезеңі:

• Өткен тақырыпты жалпы қайталау үшін сұрақтарға жауап берейік.

1. Қазақ халқының өмір-тіршілігі неге байланысты болған?

2. Ертеде амандасқанда не деп сұраған?

3. Малдың сүті, жүні, терісі, еті неге жараған?

4. Әрбір түліктің пірін қалай атаған?

IV.Жаңа тақырыпты игеруге дайындық кезеңі:

-Балалар, қазақ халқы қонақжай халық екенін естідіңдер ме? Қазақ халқының қонақжайлылығы жайында не білесіңдер? Қонақ күту дегеніміз не? Осы дәстүр туралы қандай мәліметтерді айта аласыңдар?

-Мәтін оқу арқылы аудирование жасау.

«Қонақ асы. Қонақ асы- үйге келген қонақты қарсы алу; оны төрге отырғызу, мал сойып қонақ ету. Қазақ халқында ерте VII-X ғасырларда қалыптасқан жомарттық салт болған. Қонақ асы- адамдардың бір-бірімен арасындағы бөлінбейтін еншісі, мұның өзі «Адам адамға қарыздар», «Адам күні адаммен», «Жүз қойың болғанша, жүз досың болсын» деген сияқты ата-бабамыздан келе жатқан жақсы салт.» (оқылған мәтін бойынша сұрақ қойып, түсініктерін тексеру).

V. Жаңа тақырыпты игеру кезеңі:

-Балалар, өздерің түсініп отырғандай бүгінгі сабақтың тақырыбы «Қонақ күту». Осы тақырып бойынша мәтінмен танысамыз. Мәтіннің мазмұнын түсіну үшін жаңа сөздер берілген. Жаңа сөздермен жұмыс жасайық. (төрге отырады, сыбаға сақтаған, отағасы, қалауын береді, бауырмал халық, қонақжай халық, жергілікті халық, ақ көңіл халық сөз тіркестерді слайд арқылы көрсетіп, оқуға болады да, осы тіркестермен тез арада 3-5 сөйлем құрастыру.)

-Мәтіннің мазмұнымен танысу. (Мәтінді ішінен оқып шығу, дауыстап мәнерлеп оқу.) (Мәтінге лайықты суреттерді көрсетуге болады.)

VI. Жаңа тақырып бойынша түсініктерін тексеру кезеңі:

-Балалар, мәтінді ішінен, дауыстап, мәнерлеп оқып шықтық. Енді осы мәтінді сендер қалай түсіндіңдер сұрақ арқылы тексеремін. (сұрақтарды слайдқа жазып қойып, жауаптарын тез арада айтуын талап етуге болады )

1. Қазақ халқының дәстүрі бойынша жолаушы үйге кірмей тұрып не дейді?

2. Қонақ қай орынға отырады?

3. Қонақты қалай күтеді?

4. Сыйлы қонаққа не береді?

5. «Қонақ кәде» деген не?

6. Отағасы кетер алдында қонақтан не себепті бұйымтай сұрайды?

7. Қонақты қалай шығарып салады?

-Сұрақтарға жауап берген соң, слайд арқылы тақырыпқа сай суреттерді көрсетуге болады.

-Өздік жұмысын орындайық. Слайдқа жазылған мәтінді оқып, 2-3 оқушы мәтінге сұрақтарды құрастырады, 2-3 оқушы мәтінді аударады, 2-3 оқушы мәтіннің мазмұнын айтады.

«Ертеде қазақтардың үйіне кез келген адам «құдайы қонақпын» деп келе беретін болған. «Құдайы қонақ»- бір түнеп, аттанатын бейтаныс жолаушы. Қонақ қыс, жаз болсын, күндіз немесе түнгі мезгілде, яғни кез келген уақытта «құдайы қонақпын» деп тура келген үйіне түсетін болған. Егер үй иесі «құдайы қонағын» қондырмаса, ертесіне оны биге, шақыртып, жазаға тартқан».

-Жақсы, енді грамматикалық тақырыпқа назар аударайық. Грамматикалық ереже «Күрделі зат есім». (күрделі зат есімнің плакатына назар аударып, ережесін қайталатып, мысалдарын дәптерге жаздырту.)

-Ережеге сай тапсырма орындайық. Мәтіннен күрделі зат есімдерді теріп жазыңдар.

-ҰБТ-ге дайындық ретінде тест сұрақтарына жауап беру.

1. Күрделі зат есімнің неше түрі болады?

А) 5; ә) 4; б) 2.

2. Біріккен сөзді белгіле.

А) ханымдар мен мырзалар!

ә) сабақ кестесі, үйдің алды;

б) Қызылорда, шекара;

в) ата-баба, бала-шаға.

3. Қосарланған сөзді тап.

А) баспасөз, ә) бәйге, б) ата-ана.

4. Тіркескен зат есімді анықта:

А) күн тәртібі; ә) ТМД; б) Ақбілек.

5. Сөйлемді толықтыр.

Оқушылар, мектептегі ... өзгертілді!

А) ауа райы; ә) дастарқан жаю; б) сабақ кестесі.

6. Қонақ қай орынға отырады?

А) төрге; ә) ауыз үйге; б) ас үйге.

7. Қонақты қалай шығарып салады?

А) сәлеметсіз бе; ә) қош-сау болыңыз; б) денсаулығыңыз қалай.

(Дұрыс жауаптарды слайдта көрсетілген кілттер бойынша сабақ үстінде тексеруге болады.)

-Тағы тапсырма орындайық. Кесте толтыру.

Берілген сөздерді кестеге толытырыңдар.

Баспасөз, көзқарас, құрт-құмырсқа, АҚШ, қалыңмал, сана-сезім, жанұя, жан-жануар, бұзаубас, см, алтын сағат, кг, ҚХР, Ақбілек, мал-жан.Біріккен сөздер

Қос сөз

Тіркескен зат сім

Қысқарған сөз

VII. Қорытынды:

-Қорытынды ретінде кластер толтырайық

-Жақсы, сонымен балалар, бүгінгі сабақта қандай тақырыппен таныстық?

Жұмыстың қандай түрлерін орындадық?

Сабақтың тақырыбы ұнады ма?

Қандай қызықты нәрселерді біліп алдыңдар?

VIII. Үй тапсырмасын беру кезеңі.

-Үйге тапсырма жазып алыңдар. Үйге тапсырма: ережені қайталату, өз мысалдарын айту, «Қонақ келгенде, мен не істер едім?» тақырыпта шағын шығарма жазып келу.

IX. Бағалау кезеңі.

Біліміне, сабақта берген жауабына қарай бағаланады.