Рабочая программа по татарскому языку (10 класс, русская группа)

Аңлатма язуы:

Татарстан Республикасының мәгарифне үстерү турындагы Законын, Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында Татарстан Республикасы Законын тормышка ашыру максатыннан, Татарстан Республикасы рус мәктәпләрендә укучы рус балаларына татар теле дәүләт теле буларак өйрәтелә.

10 нчы сыйныфның рус төркемендә татар теле фәне буенча эш программасы түбәндәге документларны исәпкә алып төзелде:

1. Рус мәктәпләрендәге рус төркеме укучыларына татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты. Казан, 2005 ел

2. ТР Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән «Рус телле балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту программасы" (1 -11 нче сыйныфлар) / Төз. Р.З.Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева. - Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2011

3. 2015-2016нче уку елына мәктәпнең базис укыту планы.

Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укытуның төп максат һәм бурычлары:

• укучыларның гомуми белем мәктәбендә үзләштерелгән белемнәрен һәм сөйләм күнекмәләрен камилләштерү һәм тирәнәйтү;

• тел күренешләрен танып белергә, чагыштырырга, гомумиләштерергә күнектерү;

• татар телен халыкның рухи, әхлакый, мәдәни хәзинәсе буларак аңларга ирешү;

• татар әдәбиятыннан алган белемне сөйләм телендә куллана белү;

• алган белемнәрне җанлы аралашу шартларында кулланырга өйрәтү;

• укучыларның орфографик, пунктуацион грамоталык дәрәҗәсен камилләштерү.

Белем бирү эчтәлегенең мәҗбүри минимумы

Тыңлап аңлау

• укучыларның җанлы сөйләмне тыңлап аңлау күнекмәләрен камилләштерү;

• тыңлап, мәгълүматка нигезләнеп, күмәк аралашуда катнашу.

Сөйләү

• аралашу барышында коммуникатив максатка ирешү һәм үз фикерләрен эзлекле итеп белдерү;

• тормыштагы вакыйгалар, күренешләр турында хәбәр итү һәм фикер йөртү;

• укылган яки тыңланган текстның эчтәлеген мөмкин кадәр эзлекле һәм аңлаешлы итеп сөйләү.

Уку

• танышу, эзләнү, өйрәнү, карап чыгу максаты белән уку төрләреннән файдаланып, төрле жанрдагы текстларны аңлап уку һәм интернет аша кирәкле мәгълүмат табып уку күнекмәләренә ия булу;

• укылган текстның эчтәлеген эзлекле итеп сөйләп бирү.

Язу һәм сөйләм

• бәйләнешле текстларны рус теленнән татарчага тәрҗемә итү;

• тәкъдим ителгән тема буенча чыгыш ясау өчен тезислар язу;

• аралашу ситуацияләрендә сөйләм үрнәкләрен һәм гыйбарәләреннән файдалану

Укыту планында 10нчы сыйныфта татар теленнән атнага 1 сәгать вакыт бирелә. Барысы 35 сәг.

10нчы сыйныф ахырында укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр:

• татар теле һәм әдәбиятының дөньякүләм тоткан урыны турында мәгълүмат бирү;

• татар һәм рус телләрендәге аерым грамматик категорияләрнең тәңгәл килү-килмәвен белү;

• татар теленең орфоэпик, орфографик, лексик, грамматик, пунктацион нормаларын белү һәм аларга нигезләнеп, телдән яки язма сөйләм күнекмәләрен булдыру;

• аралашу ситуацияләренә бәйле лексик берәмлекләрне, аларның синонимнарын һәм антонимнарын төгәл һәм урынлы куллана белү;

• татар теленең фразеологик берәмлекләрен таный һәм сөйләмдә куллана белү;

• гади һәм кушма җөмләләрнең төрен белү;

• татар җөмләсендә сөйләм яңалыгының хәбәр алдында урнашуын белеп, оештыру осталыгына ия булу;

• татар һәм рус телләре арасындагы тарихи, мәдәни бәйләнешләр турында белү;

• төрле чыганаклардан файдаланып, кирәкле мәгълүматны таба һәм башкаларга телдән яки язмача җиткерә алу;

• мәдәниара аралашу ситуацияләрендә әңгәмә кора алу;

• тиешле (3500-4000 сүз) күләмдә сүзләрне яттан белеп, аларны телдән һәм язма сөйләмдә дөрес куллана белү.

Программаның эчтәлегеИсем. Саңгырау тартыкка беткән исемнәрнең тартым белән төрләнеше.

Туры сөйләм.

Ия белән хәбәр арасында сызык кую.

Хикәя фигыль.

Исемнәрнең ясалышы

Хикәя фигыльнең заман формалары.

Сан төркемчәләре.

2

5

Иң зур байлык - күңел матурлыгы

Яңару, яшәрү, ябык, ераклык, ефәк, калфак, беркатлы, кыска, куе, ачуланыр, тизрәк, тар, юри генә, ояла, кияү, гади, уңайлы, сөйкемле, ягымлы, хис, күңел, шапшак, яман, хөрмәт, мәгънә, мәгънәсез, изге, изгелек, начарлык, киңәш, үз-үзеңне генә ярату, эгоистик хисләр, киң күңелле, мөнәсәбәтләр

Сыйфат фигыльнең заман формалары.

Җөмлә кисәкләре. Җыйнак һәм җәенке җөмләләр.

Исем фигыль.

Билгесез үткән заман хикәя фигыль

3

5

Зарарлы гадәтләрдән сакланыгыз!

Сәламәтлек, саклану, күңел, болгану, баш әйләнү, косу, йөршк тибү, һуштан язу, тарту, гадәт, яланбаш, исерткеч эчемлек, шәраб, бозык, зарар, җинаять, зарар, аер, сыра, тормыш, зыян, начарлык, ямьсезләнә

Инфинитиф.

Исем фигыльнең килеш белән төрләнеше.

Теләк белдерү формалары.

4.

6

Дустың булмаса - эзлә, тапсаң - сакла

Сизә, тәэсир итә, саубуллаша, хыянәт итә, кызыксына, тоя, буйсына, гафу итә, уртаклаша, ил гизә, шакыган, табак, сынамакчы, кыяфәт, мактыйлар, сөяк, печән, елан, йөзә, урала, бергәләп, чума, тешли, кылана, ахирт, бозылда, уңган, капшап карый, хыял, үрмәли, бернәрсә, югалдың, һәрбер, кайгы, һәлакәт, ант итәм, ккрак, кәкре

Тезмә фигыльләр.

Бәйлек һәм бәйлек сүзләр.

Инфинитиф + тиеш, мөмкин, кирәк, ярый.

Тезмә фигыль.

Кушма җөмләләр.

Тәмамланган үткән заман хикәя фигыль.

5

8

Саф хисләр - беренче хисләр

Каш җыеру, чишү, үч алу, чокыр казу, сак булу. өмет итү, катлаулы, пөхтә, гашыйк, гадәт, мәхәббәт, битараф, саф, кыю, чиста, караңгы, ялгыш, сер, бердәнбер, эчемлек, кочаклады, бозыклар, хәрби, янәшә, тыл, аңга килә, өмет

Хәл фигыль формалары.

Җөмлә төрләре.

Тезмә кушма җөмлә төрләре.

Иярченле кушма җөмлә төрләре

Иярченле кушма җөмләләрнең аналитик һәм синтетик төрләрен аера белү.

6

5

Беркем дә, бернәрсә дә онытылмый

Шигырь, әсир, читлек, коткару, газап чигә, тоткынлык, көрәштәш, хөкем ителә, җәза, һөҗүм, тирән, чокыр, явыз, сакчы, шуыша, курку, кан, җиңү, ату.

Шарт фигыль.

Иярчен шарт җөмлә.

Кушма җөмлә төрләре.

Иярчен сәбәп җөмлә

35

Барлыгы

Татар теленнән практик эшләр

(чирекләп бүленеш)

Мәгълүмат һәм белем бирү чыганакларыПрограмма: Татарстан Республикасы Мәгариф Министрлыгының "Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен» 1-11 сыйныфларда татар теле һәм әдәбияты укытуның үрнәк программасы, Казан - Татарстан китап нәшрияты, 2011ел. Төзүче-авторлары: Р.З.Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева

2. Дәреслек: Р.З.Хәйдәрова,З.Р.Нәҗипова Татар теле: Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәкт. 10 нчы с-фы өчен д-лек (рус телендә сөйләшүче балалар өчен)/ Р.З. Хәйдәрова, Р.Л. Малафеева. - Казан: Мәгариф, 2009. - 159 б.

1. А.Ш.Асадуллин, Р.А.Юсупов «Рус телле балаларга татар телен укыту методикасы нигезләре» Казан, «Мәгариф» нәшрияты,1998

2. Хәйдәрова Р.З. Татар теле дәресләре: 10 нчы сыйныф: Рус телендә сөйләшүче балалар белән эшләүче укытучылар өчен кулланма. - Казан: Мәгариф, 2009 - 51 б.

3 . Ф.Ф.Харисов «Татар телен чит тел буларак өйрәтүнең фәнни-методик нигезләре» Казан, "Мәгариф", 2002.

4. Хәйдарова Р.З. Гомуми белем бирүче оешмаларда рус телле балаларның таар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы. - Яр Чаллы, 2014

5. «Мәгариф» журналлары, "

6. . Интернет-ресурслар:

Татарский интернет портал. www.tatarlar.narod.ru/Татарская электронная библиотека. www.kitap.net.ru/Татар әдипләре. www.adiplar.ru/

1. Ф.С.Сафиуллина «Базовый татарско- русский и русско-татарский словарь для школьников» . Казан: ТаРИХ

2007

п/п

Дәреснең темасы

Дәрес тибы

Максатлар

Дәрес методы

Тикшерү

төрләре

Предметара бәйләнеш

Уку эшчәнлеген оештыру формалары

Үткәрү вакыты

План буенча

Факкта

I яртыеллык

Белем һәм тормыш ( 6 сәг.)

Туры сөйләм

ЛКК

туры сөйләм төшенчәсен искә төшерү, ныгыту; мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү; саңгырау тартыкка беткән исемнәрнең тартым белән төрләнешен ныгыту;

аңлату,

әңгәмә

телдән эш, аерым укучылардан сорау

рус теле, әдәбият

дәреслек белән эшләү

2.09

Ия белән хәбәр арасында сызык

ЛКФ

ия белән хәбәр арасында сызык кую очракларын күрсәтү, тыныш билгеләрен дөрес кую күнекмәләрен камилләштерү

укытучы сүзе, әңгәмә

күнегүләр эшләү

рес теле

дәреслек белән эш

9.09

Хикәя фигыль

ЛКК

хикәя фигыль төркемчәләре турында белгәннәрне искә төшерү, укучыларның мөстәкыйль рәвештә җөмлә төзү күнекмәләрен ныгыту

аңлату, әңгәмә

карточкалар

рус теле, әдәбият

дәреслек белән эш, күнегүләр эшләү

16.09

Ясалма һәм тамыр исем.

ЛКФ

ясалма һәм тамыр исемнәрне искә төшерү, ныгыту; аларны сөйләмдә активлаштыру, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү

күнегүләр эшләү

сорауларга җавап бирү, такта янында эш

рус теле, тарих

коллектив эш

23.09

Сүзтезмәләр. Сүзлек диктанты (исемнәр буенча)

ЛКК

сүзтезмәләр турында гомуми төшенчәне искә төшерү

тикшерү, әңгәмә

сорауларга җавап бирү, такта янында эш

рус теле

коллектив һәм индивидуаль эш

30.09

Сан төркемчәләре

ЛКК

саннарның төркемчәләрен таный, аларны урынлы каллана алуны ныгыту

эзләнү

күнегүләр эшләү, сорауларга җвап бирү

рус теле

дәреслек белән эш

7.10

Иң зур байлык - күңел матурлыгы (5 сәг.)

Сыйфат фигыль

ЛКК

сыйфат фигыльнең заман формаларын аңлап аера белү һәм фикерне төгәл белдерү өчен куллану күнекмәләрен камилләштерү

аңлату,

эзләнү

телдән эш, аерым укучылардан сорау

рус теле, әдәбият

дәреслек белән эш

14.10

Контроль эш ("Белем һәм тормыш" темасы буенча)

тикшерү

укучыларның үткән темалар буенча белемнәрен, үтелгән лексика, грамматик материалны үзләштерүне тикшерү

язма эш

-

рус теле

индивидуаль эш

21.10

ХӨЭ. Җөмлә кисәкләре

ЛКК

җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләре турында белгәннәрне искә төшерү, җөмләнең баш һәм иярчен таба һәм аера белү күнекмәләрен үстерү эшен активлаштыру

аңлату,

әңгәмә

телдән эш, аерым укучылардан сорау

рус теле,әдәбият

коллектив һәм индивидуаль эш

28. 10

Җыйнак һәм җәенке җөмләләр

ЛКК

җыйнак һәм җшенке җөмләләрне аера, җыйнак җөмләләрдән җәенке җөмләләр төзи алуны формалаштыру

эзләнү

телдән җөмләләр төзү

рус теле

күнегүләр эшләү

11.11

Исем фигыль

ЛКК

исем фигыльнең барлыкта-юклыкта килеш, тартым, сан белән төрләнүен һәм рус теленә тәрҗемә итү үзенчәлекләрен гамәли үзләштерү

аңлату, эзләнү

такта янында эшләү, карточкалар

рус теле

күнегүләр эшләү, телдән җавап бирү

18.11

Зарарлы гадәтләрдән сакланыгыз (5 сәг.)!

Инфинитив

ЛКК

инфинитив кушымчаларны искә төшерү, дөрес тәрҗемә итү, куллана белү

тикшеренү,

эзләнү

такта янында мөстәкыйль эшләү

рус теле

күнегүләр эшләү, телдән җавап бирү

25.11

Исемнәрнең килеш белән төрләнеше

ЛКК

исемнәрнең килеш белән төрләнешен ныгыту, аларны сөйләмдә дөрес куллануны камилләштерү

әңгәмә, эзләнү

дәфтәрләрдә аерым эшләү

рус теле

күнегүләр эшләү

2.12

Теләк белдерү формалары. Тест (тема буенча)

ЛКК

теләк белдерү формаларын аера белү

тикшеренү, әңгәмә

карточкалар

рус теле

коллектив һәм индивидуаль эш

9.12

Контроль эш (Зарарлы матдәләрдән сакланыгыз" темасы буенча)

тикшерү

укучыларның үткән темалар буенча белемнәрен, үтелгән лексика, грамматик материалны үзләштерүне тикшерү

язма эш

-

рус теле, математика

индивидуаль эш

16.12

БСҮ. Хаталар өстендэ эшләү. Кабатлау

ЛКК

укучыларның алган белемнәрен кабатлау

әңгәмә

такта янында эшләү

рус теле, математика

коллектив эш

23.12

II яртыеллык

Дустың булмаса - эзлә, тапсаң - сакла (6 сәг.)

1.

Төзелеше ягыннан фигыльләр

ГКФ

төзелеше ягыннан фигыльләрне аңлата белү, дөрес тәрҗемә итү, куллана алу

тикшеренү, әңгәмә

сорауларга җавап бирү

рус теле

күнегүләр эшләү, телдән җавап бирү

13.01

2.

Бәйлек сүзләр.

ГКК

бәйлек һәм бәйлек сүзләрне искә төшерү, аларны сөйләмдә дөрес кулланырга күнектерү

аңлату,

күнегүләр эшләү

такта янында эш,

сорауларга җавап бирү

рус теле, әдәбият

күнегүләр эшләү, телдән җавап бирү

20.01

3.

Предикатив сүзләр. Тест (тема буенча)

ГКК

предикатив сүзләр белән таныштыру, аларны сөйләмдә дөрес кулланырга күнектерү

аңлату

сорауларга җавап бирү

рус теле

дәфтәрләрдә күнегүләр эшләү

27.01

4.

Фразеологик әйтемнәр

ГКК

укучыларның үткән темалар буенча белемнәрен, үтелгән лексика, грамматик материалны үзләштерүне тикшерү

тикшеренү, әңгәмә

такта янында эш,

сорауларга җавап бирү

рус теле, әдәбият

күнегүләр эшләү

3.02

5.

Кушма җөмләләр

ГКФ

алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту

аңлату,

эзләнү

һәр укучының өй эшен тикшерү

рус теле, әдәбият

такта янында җөмлә тикшерү

10.02

6.

Тәмамланган үкән заман хикәя фигыль

ГКК

укучыларның үткән темалар буенча белемнәрен, үтелгән лексика, грамматик материалны үзләштерүне тикшерү

тикшеренү, әңгәмә

сорауларга җавап бирү; такта янында эш

рус теле

күнегүләр эшләү, телдән җавап бирү

17.02

Саф хисләр - беренче хисләр ( 8 сәг.)

7.

Хәл фигыль формалары

ГКК

укучыларның хәл фигыль формалары буенча белемнәрен камилләштерү, үтелгән лексика, грамматик материалны формалаштыру

тикшеренү, әңгәмә

сорауларга җавап бирү; такта янында эш

рус теле

күнегүләр эшләү, дәреслек белән эш

24.02

8.

Җөмлә төрләре

ГКФ

укучыларның җөмлә төрләре буенча белемнәрен формалаштыру, үтелгән лексик һәм грамматик материалны ныгыту

тикшеренү, әңгәмә

сорауларга җавап бирү; такта янында эш

рус теле. әдәбият

дәреслек белән эш, күнегүләр эшләү

2.03

9.

Контроль эш ("Дустың булмаса - эзлә, тапсаң сакла" темасы буенча)

тикшерү

укучыларның үткән темалар буенча белемнәрен, үтелгән лексика, грамматик материалны үзләштерүне тикшерү

язма эш

-

рус теле, математика

индивидуаль эш

9.03

10.

Хаталар өстендә эш

ГКК

алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту; мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү

тикшеренү,

әңгәмә

телдән эш, аерым укучылардан сорау

рус теле

дәреслек белән эш, күнегүләр эшләү

16.03

11.

Тезмә кушма җөмлә

ГКФ

Тезмә кушма җөмлә буенча белемнәрен, үтелгән лексик һәм грамматик материалны үзләштерүне активлаштыру

тикшеренү,

әңгәмә

сорауларга җавап бирү; такта янында эш

рус теле

дәреслек белән эш, күнегүләр эшләү

23.03

12.

Иярчен хәл җөмләләрнең төрләре

ГКФ

иярчен хәл җөмләләрнең төрләрен аера белү, куллану һәм дөрес тәрҗемә итү

аңлату, эзләнү

карточкалар

рус теле, әдәбият

дәреслек белән эш, күнегүләр эшләү

6.04

13.

Иярчен җөмләләрнең аналитик чаралары

ГКК

иярчен җөмләләрнең аналитик чараларын аера белү, куллану һәм дөрес тәрҗемә итү

аңлату, эзләнү

карточкалар

рус теле, әдәбият

дәреслек белән эш, күнегүләр эшләү

13.04

14.

Иярчен җөмләләрнең синтетик чаралары

ГКК

иярчен җөмләләрнең синтетик чараларын аера белү, куллану һәм дөрес тәрҗемә итү

аңлату, эзләнү

карточкалар

рус теле, әдәбият

дәреслек белән эш, күнегүләр эшләү

20.04

Беркем дә, бернәрсә дә онытылмый (5 сәг.)

15.

Шарт фигыль. Аларны зат-сан белән төрләндерү

катнаш

шарт фигыльләрне таный алу, аларның тәрҗемәсен аңлау, сөйләмдә куллануны активлаштыру

тикшеренү,

әңгәмә

карточкалар, такта янында эш

рус теле

дәреслек белән эш, күнегүләр эшләү

27.04

16.

Күнегүләр эшләү дәресе. Сүзлек диктанты

тикшерү д.

укучыларның үткән темалар буенча белемнәрен, үтелгән лексика, грамматик материалны үзләштерүне тикшерү

тикшеренү,

әңгәмә

карточкалар, такта янында эш

рус теле, математика

дәреслек белән эш, күнегүләр эшләү

04.05

17.

Йомгаклау

контроль тест эше (10 нчы сыйныфта үтелгән темалар буенча)

тикшерү дәресе

укучыларның үткән темалар буенча белемнәрен, үтелгән лексика, грамматик материалны үзләштерүне тикшерү

язма эш

-

рус теле, математика

индивидуаль эш

11.05

18.

Хаталар өстендә эш. Кушма җөмләләр

ГКК

алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту; мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү

тикшеренү,

әңгәмә

телдән эш, аерым укучылардан сорау

рус теле, математика

дәреслек белән эш, күнегүләр эшләү

18.05

19.

Кабатлау.

катнаш

укучыларның үткән темалар буенча белемнәрен, үтелгән лексика, грамматик материалны камилләштерү

тикшеренү,

әңгәмә

сорауларга җавап бирү

рус теле, әдәбият

дәреслек белән эш, күнегүләр эшләү

25.05

Кушымта 1

Контроль эш (1 яртыеллык)

1. В каком ряду везде пишется ә ?

а) н.шрият, бел.н, гас.р . б) чәч.к, чир.м, үл.н

ә) х.бәр, бет.ргеч, җәнл.к. в) мәсьәл., тар.х, хал.к.

2. Найдите слово, где есть звук [къ]?

а) игенче б) галстук

ә) гөлбакча в) гаилә

3. Таблицаны тутырыгыз.

Аккош, каен җиләге, КФУ, китап, бакча, бакчачы, карабодай, дустың, ТР, кара карга, ата-ана, көньяк, борынгы, бала-чага

4. Тәрҗемә итегез.

а) Татарский язык, река Волга, классный журнал, выходной день

б) Вопрос учителя, конец урока, начало предложения

в) Учительница никому не поставила оценки. У меня есть своя ручка.

5. Җөмләләрдән сыйфат фигыльне (причастие) табыгыз. Тәрҗемә итегез.

а) Минем яраткан дустым авылда яши.

ә) Алдан баручы малай Ринат исемле иде.

б) Без барасы юллар озын әле.

в) Азат куйган максатына иреште.

6. Җөмләләне дәвам итегез:

а) Сәламәт булу өчен, ...

ә) Кеше үз сәламәтлеген...

б) Мәктәпне тәмамлагач,...

в) Безнең илдә ...

7. Поинтересуйтесь у друга:

- кем она хочет стать;

- на какую специальность он хочет учиться;

- какое у него любимое увлечение;

- какой совет дадут ему родители.

Контроль эш (II яртыеллык)

1.Напишите цифры словами.

9,11, 90, 506, 1945, 14 369.

2.Найдите пары антонимов.

матур, яхшы, күп, беренче, бай, чиста, батыр, акыллы.

3. Проспрягайте по лицам и числам

туп

4. Подчеркните главные и второстепенные члены предложения и укажите части речи.

Мин кичә билет алып кайттым.

5.Образуйте глаголы имя действия (исем фигыль).Запишите и в положительной и отрицательной форме. Один глагол просклоняйте по падежам.

Бар-

киен-

әзерлә-

кара-

6.Из данных слов образуйте прилагательные:

аяк-

тел-

кич-

җәй-

7. Как скажете о том, что:

-Ваня сегодня красиво одет;

-вы любите играть в шахматы;

-Муса Джалиль был героем.

8.Составьте диалог по следующей схеме:

-приглашение погулять

-отказ, ссылаясь на то, что идет дождь

-убеждение

-вопрос

-ответ

-согласие.

9.Переведите сложные предложения.

1)Саша яхшы укый, шуңа күрә күп белә.

2)Кем чыгы, шул була .

Кушымта 2

Укучыларның белем дәрәҗәсенә таләпләр

Тыңлап аңлау

• Җанлы сөйләмнең төп фикеренибилгели белү;

• иң мөһим мәгълүматны сайлап ала белү;

• элек үзләштерелгән мәгълүмат белән яңа тыңланганын чагыштыру һәм бәяләү;

• тыңлап аңлаган мәгълүматка таянып сөйләшү үткәрү һәм һәм ирекле аралаша алу.

Диалогик сөйләм

• Аралашканда, орфоэпик һәм лексик-грамматик нормаларны саклап, сораулар бирә һәм җавап кайтара алу;

• әңгәмәдәшнең сүзенә игътибарлы булып, сөйләм яңалыгын дөревс җиткерүгә ирешү;

• кирәкле урыннарда киңәйтелгән репликалар кулланып, бәхәсләшә, үз фикерләреңне дәлилли белү.

Монологик сөйләм

• Төрле төзелешле җөмлә калыпларын урынлы кулланып һәм аларны интонацион яктан дөрес әйтеп, вакыйгалар, күренешләр, кызыклы фактлар турында хәбәр итү, аларга карата үз мөнәсәбәтеңне һәм фикерләреңне эзлекле итеп белдерүгә ирешү;

• сөйләмне мөмкин кадәр тулы һәм аңлаешлы итеп оештыра белү.

Язу һәм язма сөйләм

• Тәкъдим ителгән ситуациягә карата фикерләрне язмача оештыра алу;

• өйрәнелгән темага сочинение язу;

• укылган яки тыңланган текстның планын төзеп, аның эчтәлнеген язмача сөйләп бирү

• текстка аннотация язу;

• язма формада аралашу тәкъбирләрен гамәли үзләштерү.

Гомумбелем күнекмәләрен бәяләүнең критерийлары һәм нормалары

Тыңлап аңлау (минутларда) - 4

Тыңланган текстның эчтәлеге буенча сорауларга язмача җавап бирүне бәяләү

Тыңланган текстның эчтәлеген тулаем аңлап, тәкъдим ителгәнбарлык сорауларга язмача дөрес җавап бирелгән, 1 орфографик хатасы яки эчтәлеккә бәйле 1 хатасы булган эшкә"5"лекуела.

Тыңланган текстның эчтәлеген аңлап, тәкъдим ителгән сорауларга дөрес җавап бирелгән, әмма 2-3 орфографик,3 пунктуацион яки эчтәлеккә бәйле2-3 хатасы булган эшкә «4»ле куела.

Тыңланган текстның эчтәлеген өлешчә аңлап, тәкъдим ителгән сорауларга төгәл җавап бирелмәгән, 5 орфографик,5 пунктуацион яки эчтәлеккә бәйле 4-5 хатасы булган эшкә «3»ле куела.

Тыңланган текстның эчтәлеге буенча тәкъдим ителгән сорауларга бирелгән җавапларның яртысы дөрес булмаса,6 орфографик, 6 пунктуацион яки эчтәлеккә бәйле 5 тән ар­тык хатасы булган эшкә «2»ле куела.

Диалогик сөйләм (репликалар саны) - 14

Диалогик сөйләмне бәяләү

Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча әңгәмә кора алганда, әйтелеше һәм грамматик төзелеше ягыннан дөрес, эчтәлеге ягыннан эзлекле һәм тулы диалогик сөйләм төзегәндә, «5»ле куела.

Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча әңгәмә кора алганда, әмма репликаларның әйтелешендә һәм аерым сүзләрнең грамматик формаларында 2-3 хата җибәреп, эчтә­леге ягыннан эзлекле диалогик сөйләм төзегәндә, «4»ле куела.

Өстәмә сораулар ярдәмендә генә әңгәмә кора алганда, репликаларның әйтелешендә һәм сүзләрнең грамматик формаларында 4-6 хата җибәреп, эчтәлеген бозып диалогик сөйләм төзегәндә, «3»ле куела.

Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча диалог төзи алмаганда, «2»ле куела.

Монологик сөйләм (фразалар саны) - 16

Монологик сөйләмне бәяләү

Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча әйтелеше, грамматик төзелеше ягыннан дөрес һәм эчтәлеге ягыннан тулы, эзлекле булган монологик сөйләм өчен «5»ле куела.

Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча эзлекле төзелгән, әмма аерым сүзләрнең әйтелешендә, грамматик формаларында яки җөмлә төзелешендә 2-3 хатасы булган монологик сөйләм өчен «4»ле куела.

Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча эзлекле төзелмәгән, сүзләрнең әйтелешендә, җөмлә төзелешендә 4-7хатасы булган монологик сөйләм өчен «3»ле куела.

Өрәнелгән яки тәкъдим ителгән темага монолог төзи алмаганда, «2»ле куела.

Язма эшләрне тикшерү һәм бәяләү

Сүзлек диктанты һәм аны бәяләү - 28-33 сүз

Пөхтә, төгәл һәм орфографик хатасыз язылган эшкә «5»ле куела.

Пөхтә, төгәл язылган, әмма 1-3 төзәтүе яки 1-2 орфо­графикхатасы булган эшкә «4»ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 4-5 төзәтүе яки 3-5 орфографик хатасы булган эшкә «3»ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 6 яки артыграк орфографик катасы пулган эшкә «2»ле куела.

Йомгаклау билгесе

Йомгаклау билгесе яртыеллык һәм уку елы ахы­рында куела. Ул, беренче чиратта, укучыларның телдән сөй­ләм күнекмәләре, бәйләнешле сөйләм төзи белү осталыгы, татар телендә аралаша алу мөмкинлекләреннән чыгып, шул ук вакытта язма эшләрнең нәтиҗәләрен исәпкә алып куелырга тиеш.

Аңлатма язуы

Татарстан Республикасының мәгарифне үстерү турындагы Законын, Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында Татарстан Республикасы Законын тормышка ашыру максатыннан, Татарстан Республикасы рус мәктәпләрендә укучы рус балаларына татар теле дәүләт теле буларак өйрәтелә.

10 нчы сыйныфның рус төркемендә татар теле фәне буенча эш программасы түбәндәге документларны исәпкә алып төзелде:

1. Рус мәктәпләрендәге рус төркеме укучыларына татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты. Казан, 2005 ел

2. ТР Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән «Рус телле балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту программасы" (1 -11 нче сыйныфлар) / Төз. Р.З.Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева. - Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2011

3. 2015-2016нче уку елына мәктәпнең базис укыту планы.

Рус телендә сөйләшүче балаларга татар әдәбияты укытуның төп максат һәм бурычлары:

• матур әдәбият текстларын кабул итү, төп әдәби-тарихи мәгълүматларны һәм әдәби-теореитик төшенчәләрне белү, әдәби-тарихи процесс турында гомуми караш булдыру;

• гомумхалык карашлары, граңданлык тойгысы, патриотизм хисләре, татар әдәбиятына һәм татар халкының мәдәни кыйммәтләренә ихтирам тәрбияләү;

• әдәби зәвыкны, телдән һәм язма сөйләмне үстерү;

• татар әдәбиятыннан алган белемне сөйләм телендә куллана белү;

• татар классик әдәбияты, балалар әдәбиятының, хәзерге татар әдәбиятының күренекле вәкилләрен атый белү, аларның әсәрләреннән өзекләрнең эчтәлекләрен аңлау һәм фикер алыша белү;

• татар халкының әдәбияты, тарихы, мәдәнияте буенча мәгълүматлы булу;

• бүгенге татар сәнгатенең күренекле вәкилләре турында хәбәрдар булу

Төп эшчәнлек төрләре

• тарихи-иҗтимагый, мәдәни вакыйгаларның әдәбиятка йогынтысы. Реалистик әдәбият үсеше. Тема-мотивларның, жанрларның төрлелеге;

• төрле жанрдагы әдәби әсәрләрне аңлап һәм иҗади уку;

• сәнгатьле уку, кабатлап сөйләүнең төрләре;

• шигъри текстларны яисә чәчмә әсәрләрдән өзекләрне яттан өйрәнү;

• укылган әдәби текстның төрен һәм жанрын билгеләү, автор позициясен, геройларның теге яки бу гамәленә нигез булган мотивларны һәм конфликтның асылын ачыклау;

• рус һәм татар телендәге әсәрләрне чагыштырып бәяләү;

• рус телендәге әдәби текстларны татарчага һәм татар текстларын русчага тәрҗемә итү.

Белем бирү эчтәлегенең мәҗбүри минимумы

Тыңлап аңлау

• укучыларның җанлы сөйләмне тыңлап аңлау күнекмәләрен камилләштерү;

• тыңлап, мәгълүматка нигезләнеп, күмәк аралашуда катнашу.

Сөйләү

• аралашу барышында коммуникатив максатка ирешү һәм үз фикерләрен эзлекле итеп белдерү;

• тормыштагы вакыйгалар, күренешләр турында хәбәр итү һәм фикер йөртү;

• укылган яки тыңланган текстның эчтәлеген мөмкин кадәр эзлекле һәм аңлаешлы итеп сөйләү.

Уку

• танышу, эзләнү, өйрәнү, карап чыгу максаты белән уку төрләреннән файдаланып, төрле жанрдагы текстларны аңлап уку һәм интернет аша кирәкле мәгълүмат табып уку күнекмәләренә ия булу;

• укылган текстның эчтәлеген эзлекле итеп сөйләп бирү.

Язу һәм сөйләм

• бәйләнешле текстларны рус теленнән татарчага тәрҗемә итү;

• тәкъдим ителгән тема буенча чыгыш ясау өчен тезислар язу;

• аралашу ситуацияләрендә сөйләм үрнәкләрен һәм гыйбарәләреннән файдалану

Укыту планында 10нчы сыйныфта татар щдщбиятыннан атнага 2 сәгать вакыт бирелә. Барысы 70 сәг.

10нчы сыйныф ахырында укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр:

• текстның исеме, андагы таныш сүзләр ярдәмендә укучыларның эчтәлекне аңлаулары;

• укылган текст буенча әңгәмәдә катнаша алу, сөйләмдә гади һәм җәенке җөмләләрдән файдалана белү;

• өйрәнелгән язучылар турында сөйләп бирү;

• укылган текстның эчтәлеген сөйли һәм нәтиҗә ясый белү, әсәргә үз мөнәсәбәтеңне белдерә алу;

• тәкъдим ителгән ситуация, тема яки рәсем буенча 12-14 җөмләдән торган текст белән сөйли белү;

• уку һәм сөйләм барышында орфоэпик нормаларны саклау;

• тыңлап аңлаган мәгълүматка таянып, сөйләшү үткәрү һәм ирекле аралаша алу;

• аралашканда, орфоэпик һәм лексик-грамматик нормаларны саклап, сорауларга җавап бирә һәм җавап кайтара алу;

• сөйләмне мөмкин кадәр тулы һәм аңлаешлы итеп оештыра белү;

• тексттан кирәкле мәгълүматны таба алу һәм аның эчтәлеген телдән һәм язмача логик эзлелектә яктырта белү;

• укылган яки тыңланган текстның планын төзеп аның эчтәлеген язмача сөйләп бирү.

Программаның эчтәлегеМ.Хөсәен "Китап" шигыре

Р. Фәхреддин. "Китап һәм уку" әсәре

Каюм Насыйри. "Тәрбия китабы"

Х. Шабанов "Китап" шигыре

"Казан дәүләт университеты" тексты

Роалҗд Сәгъдиев - фән күгендәге йолдыз" тексты

"Тататрлар кайда яшиләр" тексты

2

8

Иң зур байлык - күңел матурлыгы

Яңару, яшәрү, ябык, ераклык, ефәк, калфак, беркатлы, кыска, куе, ачуланыр, тизрәк, тар, юри генә, ояла, кияү, гади, уңайлы, сөйкемле, ягымлы, хис, күңел, шапшак, яман, хөрмәт, мәгънә, мәгънәсез, изге, изгелек, начарлык, киңәш, үз-үзеңне генә ярату, эгоистик хисләр, киң күңелле, мөнәсәбәтләр

Фатих Әмирхан. "Хәят" әсәре

Галиәсгар Камал. "Беренче театр"

"Киенә белү - үзе бер һөнәр" тексты

Н. Дереклеева "Тормыш мәгънәсе" (легенда)

3

9

Зарарлы гадәтләрдән сакланыгыз!

Сәламәтлек, саклану, күңел, болгану, баш әйләнү, косу, йөршк тибү, һуштан язу, тарту, гадәт, яланбаш, исерткеч эчемлек, шәраб, бозык, зарар, җинаять, зарар, аер, сыра, тормыш, зыян, начарлык, ямьсезләнә

"Сәламәтлек - зур байлык" тексты

"Тәмәке тартуның зарары" тексты

"Аракы кешене нишләтә?" тексты

"Ак үлемнән саклан" тексты

4.

13

Дустың булмаса - эзлә, тапсаң - сакла

Сизә, тәэсир итә, саубуллаша, хыянәт итә, кызыксына, тоя, буйсына, гафу итә, уртаклаша, ил гизә, шакыган, табак, сынамакчы, кыяфәт, мактыйлар, сөяк, печән, елан, йөзә, урала, бергәләп, чума, тешли, кылана, ахирт, бозылда, уңган, капшап карый, хыял, үрмәли, бернәрсә, югалдың, һәрбер, кайгы, һәлакәт, ант итәм, ккрак, кәкре

"Дус була белү серләре" тексты

"Өч дус" әкияте

"Тугрылыклы дуслык" тексты

Фатих Хөсни. "Кабак" әсәре (I өлеш)

Ф. Хөсни "Кабак" әсәре (II өлеш)

Һади Такташ. "Мокамай" шигыре

Илдар Юзеев. "Мин телим дусларга"

5

14

Саф хисләр - беренче хисләр

Каш җыеру, чишү, үч алу, чокыр казу, сак булу. өмет итү, катлаулы, пөхтә, гашыйк, гадәт, мәхәббәт, битараф, саф, кыю, чиста, караңгы, ялгыш, сер, бердәнбер, эчемлек, кочаклады, бозыклар, хәрби, янәшә, тыл, аңга килә, өмет

Габделхәй Сабитов. "Ярсулы яз" әсәре

Алмаз Гыймадиев "Зөлфия + ... мин" әсәре (I өлеш)

А. Гыймадиев "Зөлфия + ... мин" әсәре (II өлеш)

В. Казыйханов "Йөрәк киңәш итә" тексты

Әмирхан Еники. "Кем җырлады?" әсәре

6

11

Беркем дә, бернәрсә дә онытылмый

Шигырь, әсир, читлек, коткару, газап чигә, тоткынлык, көрәштәш, хөкем ителә, җәза, һөҗүм, тирән, чокыр, явыз, сакчы, шуыша, курку, кан, җиңү, ату.

Шәйхи Маннур. "Әсирлектә туган дуслык" әсәре

Гариф Ахунов. "Шагыйрьнең каһарманлыгы" әсәре

Габдрахман Әпсәләмов "Газинур" әсәре

Мөхәммәт Мәхдиев "Бәхилләшү" әсәре

70

Барлыгы

Татар теленнән практик эшләр

(чирекләп бүленеш)

Мәгълүмат һәм белем бирү чыганакларыПрограмма: Татарстан Республикасы Мәгариф Министрлыгының "Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен» 1-11 сыйныфларда татар теле һәм әдәбияты укытуның үрнәк программасы, Казан - Татарстан китап нәшрияты, 2011ел. Төзүче-авторлары: Р.З.Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева

3. Дәреслек: Р.З.Хәйдәрова,З.Р.Нәҗипова Татар теле: Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәкт. 10 нчы с-фы өчен д-лек (рус телендә сөйләшүче балалар өчен)/ Р.З. Хәйдәрова, Р.Л. Малафеева. - Казан: Мәгариф, 2009. - 159 б.

1. А.Ш.Асадуллин, Р.А.Юсупов «Рус телле балаларга татар телен укыту методикасы нигезләре» Казан, «Мәгариф» нәшрияты,1998

2. Д.Ф.Заһидуллина «Урта мәктәптә татар әдәбиятын укыту методикасы», Казан, Мәгариф, 2000

3. Хәйдәрова Р.З. Татар теле дәресләре: 10 нчы сыйныф: Рус телендә сөйләшүче балалар белән эшләүче укытучылар өчен кулланма. - Казан: Мәгариф, 2009 - 51 б.

4. Ф.Ф.Харисов «Татар телен чит тел буларак өйрәтүнең фәнни-методик нигезләре» Казан, "Мәгариф", 2002.

5. «Мәгариф» журналлары, "

6.. Интернет-ресурслар:

Татарский интернет портал. www.tatarlar.narod.ru/Татарская электронная библиотека. www.kitap.net.ru/Татар әдипләре. www.adiplar.ru/

1. Ф.С.Сафиуллина «Базовый татарско- русский и русско-татарский словарь для школьников» . Казан: ТаРИХ

2007

2. Программа буенча каралган язучыларның әсәрләре

п/п

Дәреснең темасы

Дәрес тибы

Максатлар

Дәрес методы

Тикшерү төрләре

Предметара бәйләнеш

Уку эшчәнлеген оештыру формалары

Үткәрү вакыты

план буенча

фактта

I яртыеллык

Белем һәм тормыш (15 сәг.)

1.

Мәхмүт Хәсәен "Китап"

д\м сөйләм

шигырьнең эчтәлеген аңлату, сөйләм телен үстерү, сәнгатьле укуга ирешү

иҗади уку,

әңгәмә

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле

иҗади уку, фикер алышу

2.09

2.

Ризаэддин Фәхреддин

ЛКФ

язучының тормыш юлы белән таныштыру, укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

репродуктив

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле, тарих

коллектив эш, телдән җавап бирү

4.09

3.

Р.Фәхреддин "Китап һәм уку"

ЛКФ

укучыларның сөйләм телен үстерү; әсәрнең эчтәлеген аңлату, анализлау

аңлату, әңгәмә

телдән эш, такта янында эш

татар теле, рус теле

коллектив эш, телдән җавап бирү

9.09

4.

Каюм Насыйри "Тәрбия китабы"

ЛКФ

язучының тормыш юлы белән таныштыру, укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

репродуктив

сорауларга җавап бирү,

татар теле, руса теле, тарих

коллектив эш, телдән җавап бирү

11.09

5.

Хәсән Шабанов, Зәкия Туфайлова шигырьләре

ЛКФ

шигырьне дөрес интонация белән сәнгатле итеп укый белү

аңлату, әңгәмә

сорауларга җавап бирү, телдән эш

татар теле, рус теле

иҗади уку, фикер алышу

16.09

6.

БСҮ. "Китапханәдә"

д/м сөйләм

укучыларның бирелгән темага карата җөмләләр төзи белү күнекмәләрен, бер-берсенә сораулар биреп, аңа дөрес .җавап бирүне камилләштерү

әңгәмә, тикшеренү, эзләнү

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле

парлап, индивидуаль эш

18.09

7.

"Казан дәүләт университеты"

ЛКФ

укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

иҗади уку, тикшеренү

телдән эш, аерым укучылардан сорау

татар теле, рус теле, тарих

дәреслек белән эш, фикер алышу

23.09

8.

БСҮ. "Казан дәүләт университеты

д\м сөйләм

укучыларның бирелгән темага карата җөмләләр төзи белү күнекмәләрен, бер-берсенә сораулар биреп, аңа дөрес җавап бирүне камилләштерү

әңгәмә, тикшеренү, эзләнү

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле

парлап, индивидуаль эш

25.09

9.

Роальд Сәгъдиев - фән күгендәге йолдыз

ЛКФ

укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү; текстны сәнг. укуга ирешү

иҗади уку,

әңгәмә

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле, тарих

һәр укучыны мөстәкыйль тикшерү

30.09

10.

БСҮ. Роальд Сәгъдиев - фән күгендәге йолдыз

дсү

укучыларның бирелгән темага карата җөмләләр төзи белү күнекмәләрен, бер-берсенә сораулар биреп, аңа дөрес җавап бирүне камилләштерү

әңгәмә, тикшеренү, эзләнү

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле

парлап, индивидуаль эш

2.10

11.

"Татарлар кайларда яши?" тексты

ЛГКК

укучыларда бирелгән тема буенча хикәя төзеп, сөйләм күнекмәлрен булдыру

тикшеренү, әңгәмә

телдән эш, аерым укучылардан сорау

татар теле, рус теле, тарих

дәреслек белән эш, фикер алышу

7.10

12.

БСҮ. "Татарлар кайда яшиләр?"

д/м сөйләм

укучыларның бирелгән темага карата җөмләләр төзи белү күнекмәләрен, бер-берсенә сораулар биреп, аңа дөрес җавап бирүне камилләштерү

әңгәмә, тикшеренү, эзләнү

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле

парлап, индивидуаль эш

9.10

13.

Татарстан - туган җирем

ЛКФ

дәүләт символлары турында мәгълүмат бирү

тикшеренү, әңгәмә

сорауларга җавап бирү

рус теле, татар теле

дәреслек белән эш, фикер алышу

14.10

14.

БСҮ. Мин Татарстанда яшим

д\м сөйләм

укучыларның бирелгән темага карата җөмләләр төзи белү күнекмәләрен, бер-берсенә сораулар биреп, аңа дөрес җавап бирүне камилләштерү

әңгәмә, тикшеренү, эзләнү

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле

парлап, индивидуаль эш

16.10

15.

Тест. Белем һәм тормыш

тикшерү

укучыларның алган белемнәрен тикшерү

тикшеренү

-

рус теле

индивидуаль эш

Иң зур байлык - күңел матурлыгы (8 сәг. )

16.

Фатих Әмирхан. "Хәят"

ЛКФ

язучының тормыш юлы белән таныштыру, укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

иҗади уку, әңгәмә

сорауларга җавап бирү

рус теле, татар теле, рус әдәбияты

дәреслек белән эш, фикер алышу

21.10

17.

Ф.Әмирхан "Ах, Хәят, нинди матур син!.."

ЛГКК

укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

тикшеренү,

әңгәмә

сорауларга җавап бирү

рус теле, татар теле

дәреслек белән эш, фикер алышу

23.10

18.

Ф. Әмирхан "Хәят"

диалогик сөйләм

укучыларның бирелгән темага карата җөмләләр төзи белү күнекмәләрен, бер-берсенә сораулар биреп, аңа дөрес җавап бирүне камилләштерү

әңгәмә, тикшеренү, эзләнү

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле

парлап, индивидуаль эш

28.10

19.

Галиәсгар Камал "Беренче театр"

ЛКФ

язучының тормыш юлы белән таныштыру, укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

тикшеренү, әңгәмә

сорауларга җавап бирү

рус теле, татар теле, тарих

һәр укучыны мөстәкыйль тикшерү

30.10

20.

Г.Камал "Беренче театр"

ЛГКК

укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

әңгәмә, рольләргә бүлеп уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле

дәреслек белән эш, фикер алышу

11.11

21.

БСҮ. Театр турында сөйләшү.

д\м сөйләм

укучыларның бирелгән темага карата җөмләләр төзи белү күнекмәләрен, бер-берсенә сораулар биреп, аңа дөрес җавап бирүне камилләштерү

әңгәмә, тикшеренү, эзләнү

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле

парлап, индивидуаль эш

13.11

22.

"Киенә белү - үзе бер һөнәр"

ЛКФ

укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

тикшеренү, әңгәмә

телдән эш, аерым укучылардан сорау

татар теле, рус теле

коллектив эш, телдән җавап бирү

18.11

23.

"Тормыш мәгънәсе" тексты

ЛКФ

текстны аңлап уку, әлеге текст буенча сөйләшү үткәрү, бәйләнешле сөйләм телен үстерү

әңгәмә, аңлату

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле, чит тел

дәреслек белән эш

20.11

Зарарлы гадәтләрдән сакланыгыз! (9 сәг.)

24.

"Сәламәтлек - зур байлык"

ЛГКК

укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

тикшеренү, әңгәмә

телдән эш, аерым укучылардан сорау

татар теле, рус теле, физкультура

коллектив эш, телдән җавап бирү

25.11

25.

БСҮ. "Сәламәтлек - зур байлык"

д/м сөйләм

бирелгән тема буенча укучыларның дөрес, урынлы сүзләр кулланып җөмләләр төзүе, сораулар биреп, аларга җавап бирә алу күнекмәләрен камилләштерү

тикшеренү, эзләнү

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле, физкультура

индивидуаль, парлап эш

27.11

26.

"Тәмәке тартуның зарары"

ЛКФ

укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

иҗади уку, тикшеренү

телдән эш, аерым укучылардан сорау

татар теле, рус теле, биологияя

коллектив эш, телдән җавап бирү

2.12

27.

"Аракы кешене нишләтә?"

ЛКФ

укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

тикшеренү, әңгәмә

индивидуаль сорау

татар теле, рус теле

коллектив эш, телдән җавап бирү

4.12

28.

БСҮ. "Аракы кешене нишләтә?"

д/м сөйләм

бирелгән тема буенча укучыларның дөрес, урынлы сүзләр кулланып җөмләләр төзүе, сораулар биреп, аларга җавап бирә алу күнекмәләрен камилләштерү

тикшеренү, эзләнү

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле, физкультура

индивидуаль, парлап эш

9.12

29.

"Ак үлем"нән саклан!

ЛКФ

укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

тикшеренү, әңгәмә

индивидуаль сорау

татар теле, рус теле

коллектив эш, телдән җавап бирү

11.12

30.

"Ак үлем"нән саклан!

д/м сөйләм

бирелгән тема буенча укучыларның дөрес, урынлы сүзләр кулланып җөмләләр төзүе, сораулар биреп, аларга җавап бирә алу күнекмәләрен камилләштерү

тикшеренү, эзләнү

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле, физкультура

индивидуаль, парлап эш

16.12

31.

Инша. Сәламәтлек - зур байлык

тикшерү

укучыларның бирелгән темага карата үз фикерләрен белдереп җөмлә төзә белү күнекмәләрен тикшерү

тикшеренү, эзләнү

язма эш

татар теле, рус теле, физкультура

индивидуаль, парлап эш

18.12

32.

Тест. Зарарлы гадәтләрдән сакланыгыз

тикшерү

укучыларның алган белемнәрен тикшерү

тикшерү

язма эш

рус теле

индивидуаль эш

23.12

I I яртыеллык

Дустың булмаса - эзлә,тапсаң - сакла (13 сәг.)

1.

"Дус була белү серләре"

ЛКФ

укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

тикшеренү, иҗади уку

телдән эш, аерым укучылардан сорау

татар теле, рус теле

һәр укучыны мөстәкыйль тикшерү

13.01

2.

БСҮ. "Дус була белү серләре"

д/м сөйләм

бирелгән тема буенча укучыларның дөрес, урынлы сүзләр кулланып җөмләләр төзүе, сораулар биреп, аларга җавап бирә алу күнекмәләрен камилләштерү

тикшеренү, эзләнү

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле

индивидуаль, парлап эш

15.01

3.

"Өч дус" (Көрд халык әкияте)

ЛКФ

укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

тикшеренү, әңгәмә

телдән эш, аерым укучылардан сорау

татар теле, рус теле

дәреслек белән эш, фикер алышу

20.01

4.

"Өч дус" (Көрд халык әкияте)

д/м сөйләм

бирелгән тема буенча укучыларның дөрес, урынлы сүзләр кулланып җөмләләр төзүе, сораулар биреп, аларга җавап бирә алу күнекмәләрен камилләштерү

тикшеренү, эзләнү

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле, чит тел

индивидуаль, парлап эш

22.01

5.

"Тугрылыклы дуслык (мәсәл)"

ЛКФ

укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

тикшеренү, әңгәмә

телдән эш, аерым укучылардан сорау

татартеле, рус теле, чит тел

дәреслек белән эш, фикер алышу

27.01

6.

БСҮ. "Тугрылыклы дуслык (мәсәл)"

д/м сөйләм

бирелгән тема буенча укучыларның дөрес, урынлы сүзләр кулланып җөмләләр төзүе, сораулар биреп, аларга җавап бирә алу күнекмәләрен камилләштерү

тикшеренү, эзләнү

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле

индивидуаль, парлап эш

29.01

7.

Фатих Хөсни. "Кабак" (1 өлеш)

ЛГКК

язучының тормыш юлы белән таныштыру, текстны аңлап, иҗади уку

тикшеренү,

иҗади уку

индивидуаль сорау

татар теле, рус теле, тарих

дәреслек белән эш, фикер алышу

3.02

8.

Ф.Хөсни "Кабак" (1 өлеш)

ЛГКК

укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

тикшеренү, әңгәмә

индивидуаль сорау

татар теле, рус теле

дәреслек белән эш, фикер алышу

5.02

9.

Ф.Хөсни "Кабак" (2 өлеш)

ЛГКК

текстны аңлап уку, укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

тикшеренү, әңгәмә

телдән эш, аерым укучылардан сорау

татар теле, рус теле

дәреслек белән эш, фикер алышу

10.02

10.

БСҮ. Ф. Хөсни "Кабак"(2 өлеш)

д/м сөйләм

бирелгән тема буенча укучыларның дөрес, урынлы сүзләр кулланып җөмләләр төзүе, сораулар биреп, аларга җавап бирә алу күнекмәләрен камилләштерү

тикшеренү, эзләнү

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле,

индивидуаль, парлап эш

12.02

11.

Һ.Такташ "Мокамай"

ЛГКК

укучыларны Һ. Такташ белән таныштыру, "Мокамай" шигырен дөрес интонация белән сәнгатьле итеп укый белү

әңгәмә, сәнгатьле уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле, тарих

һәр укучыны мөстәкыйль тикшерү

17.02

12.

Һ. Такташ "Мокамай"

ЛГКК

укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү

тикшеренү, әңгәмә

индивидуаль сорау

татар теле, рус теле

дәреслек белән эш, фикер алышу

19.02

13.

И.Юзеев "Мин телим дусларга"

д/м сөйләм

укучыларны И. Юзеев белән таныштыру,"Мин телим дусларга" шигырен дөрес интонация белән сәнгатьле итеп укый белү, шигырь буенча үз фикерләрен белдереп сөйли белү

әңгәмә, сәнгатьле уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле, тарих

һәр укучыны мөстәкыйль тикшерү

24.02

Саф хисләр - беренче хисләр (14 сәг.)

14.

Г.Сабитов "Ярсулы яз"

ЛГКК

укучыларны Г. Сабитов иҗаты белән таныштыру, текстны аңлап уку

әңгәмә, сәнгатьле уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле, тарих

һәр укучыны мөстәкыйль тикшерү

26.02

15.

Г.Сабитов "Ярсулы яз"

ЛГКК

текстны аңлап уку, укыган өлеш буенча сөйләшү алып бару күнекмәләрен камилләштерү

эзләнү, әңгәмә

индивидуаль сорау

татар теле, рус теле

дәреслек белән эш, фикер алышу

2.03

16.

БСҮ. Г.Сабитов "Ярсулы яз"

д/м сөйләм

бирелгән тема буенча сораулар куя һәм аларга дөрес җавап бирә белү күнекмәләрен ныгыту

тикшеренү, әңгәмә

индивидуаль сорау

татар теле, рус теле

дәреслек белән эш, фикер алышу

4.03

17.

А. Гыймадиев "Зөлфия +... мин" (1 өлеш)

ЛГКК

текстны аңлап уку, укыган өлеш буенча сөйләшү алып бару күнекмәләрен камилләштерү

әңгәмә, сәнгатьле уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле

һәр укучыны мөстәкыйль тикшерү

9.03

18.

А. Гыймадиев "Зөлфия +... мин" (1 өлеш)

ЛГКК

текстны аңлап уку, укыган өлеш буенча сөйләшү алып бару күнекмәләрен формалаштыру

әңгәмә, сәнгатьле уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле,

һәр укучыны мөстәкыйль тикшерү

11.03

19.

БСҮ. А. Гыймадиев "Зөлфия +... мин" (1 өлеш)

д/м сөйләм

бирелгән тема буенча сораулар куя һәм аларга дөрес җавап бирә белү күнекмәләрен ныгыту

тикшеренү, әңгәмә

индивидуаль сорау

татар теле, рус теле

дәреслек белән эш, фикер алышу

16.03

20.

БСҮ. Хат язу

бсү

текстның төп эчтәлеге буенча сораулар куя һәм җавап бирә белү

бсү

тикшеренү, эзләнү

татар теле, рус теле

индивидуаль эш

18.03

21.

А. Гыймадиев "Зөлфия +... мин" (2 өлеш)

ЛГКК

текстны аңлап уку, укыган өлеш буенча сөйләшү алып бару күнекмәләрен формалаштыру

әңгәмә, сәнгатьле уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле,

һәр укучыны мөстәкыйль тикшерү

30.03

22.

А. Гыймадиев "Зөлфия +... мин" (2 өлеш)

д/м сөйләм

бирелгән тема буенча сораулар куя һәм аларга дөрес җавап бирә белү күнекмәләрен ныгыту

тикшеренү, әңгәмә

индивидуаль сорау

татар теле, рус теле

дәреслек белән эш, фикер алышу

1.04

23.

Вил Казыйханов "Йөрәк киңәш көтә"

ЛКГГ

текстны аңлап уку, төп эчтәлеге буенча сораулар куя һәм җавап бирә белү

иҗади уку,

тикшеренү

телдән эш, аерым укучылардан сорау

татар теле, рус теле

дәреслек белән эш

6.04

24.

Вил Казыйханов "Йөрәк киңәш көтә"

ЛКГГ

текстның төп эчтәлеге буенча сораулар куя һәм җавап бирә белү

аңлату, эзләнү

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле

дәреслек белән эш, фикер алышу

8.04

25.

БСҮ. Яшьләр арасында әхлаксызлык

бсү

текстның төп эчтәлеге буенча сораулар куя һәм җавап бирә белү

эзләнү, тикшеренү

язма эш

татар теле, рус теле

индивидуаль, парлап эш

13.04

26.

Ә. Еники. "Кем җырлады?"

ЛГКК

укучыларны Ә. Еники иҗаты белән таныштыру, текстны аңлап уку

әңгәмә, сәнгатьле уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле, тарих

дәреслек белән эш

15.04

27.

Ә. Еники. "Кем җырлады?"

ЛГКК

текстны аңлап уку, укыган өлеш буенча сөйләшү алып бару күнекмәләрен формалаштыру

әңгәмә, сәнгатьле уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле,

һәр укучыны мөстәкыйль тикшерү

20.04

Беркем дә, бернәрсә дә онытылмый (11 сәг.)

28.

Ш.Маннур "Әсирлектә туган дуслык

ЛГКК

укучыларны Ш. Маннур иҗаты белән таныштыру, текстны аңлап уку

әңгәмә, сәнгатьле уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле, тарих

дәреслек белән эш

22.04

29.

Ш.Маннур "Әсирлектә туган дуслык

ЛГКК

текстны аңлап уку, укыган өлеш буенча сөйләшү алып бару күнекмәләрен формалаштыру

әңгәмә, сәнгатьле уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле,

дәреслек белән эш, фикер алышу

27.04

30.

БСҮ. Ш.Маннур "Әсирлектә туган дуслык

д/м сөйләм

текстның төп эчтәлеге буенча сораулар куя һәм җавап бирә белү

эзләнү, тикшеренү

язма эш

татар теле, рус теле

индивидуаль, парлап эш

29.04

31.

Г.Ахунов "Шагыйрьнең каһарманлыгы"

ЛГКК

укучыларны Г. Ахунов иҗаты белән таныштыру, текстны аңлап уку

әңгәмә, сәнгатьле уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле, тарих

дәреслек белән эш

4.05

32.

БСҮ. Г.Ахунов "Шагыйрьнең каһарманлыгы"

д/м сөйләм

текстның төп эчтәлеге буенча сораулар куя һәм җавап бирә белү

эзләнү, тикшеренү

язма эш

татар теле, рус теле

индивидуаль, парлап эш

6.05

33.

Арадаш аттестация эше (тест) (10 нчы сыйныфта алган белемнәр буенча)

тикшерү

укучыларның ел дәвамында алган искә төшерү, сорауларга дөрес җавап бирү

тикшерү

язма эш

татар теле, рус теле

индивидуаль, эш

11.05

34.

Г.Әпсәләмов "Батырлык"

ЛГКК

укучыларны Г. Әпсәләмов иҗаты белән таныштыру, текстны аңлап уку

әңгәмә, сәнгатьле уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле, тарих

дәреслек белән эш

13.05

35.

Г.Әпсәләмов "Батырлык"

ЛГКК

текстны аңлап уку, укыган өлеш буенча сөйләшү алып бару күнекмәләрен формалаштыру

әңгәмә, сәнгатьле уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле,

дәреслек белән эш, фикер алышу

18.05

36.

М. Мәһдиев "Бәхилләшү"

ЛГКК

укучыларны Ә. Еники иҗаты белән таныштыру, текстны аңлап уку

әңгәмә, сәнгатьле уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле, тарих

дәреслек белән эш

20.05

37.

М. Мәһдиев "Бәхилләшү"

ЛГКК

текстны аңлап уку, укыган өлеш буенча сөйләшү алып бару күнекмәләрен формалаштыру

әңгәмә, сәнгатьле уку

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле,

дәреслек белән эш, фикер алышу

25.05

38.

Кабатлау

кабатлау

укучыларның ел дәвамында алган искә төшерү, сорауларга дөрес җавап бирү

тикшерү, әңгәмә

сорауларга җавап бирү

татар теле, рус теле

фирек алышу

27.05

Гомумбелем күнекмәләрен бәяләүнең критерийлары һәм нормалары

Тыңлап аңлау (минутларда) - 4

Тыңланган текстның эчтәлеге буенча сорауларга язмача җавап бирүне бәяләү

Тыңланган текстның эчтәлеген тулаем аңлап, тәкъдим ителгән барлык сорауларга язмача дөрес җавап бирелгән, 1 орфографик хатасы яки эчтәлеккә бәйле 1 хатасы булган эшкә "5"ле куела.

Тыңланган текстның эчтәлеген аңлап, тәкъдим ителгән сорауларга дөрес җавап бирелгән, әмма 2-3 орфографик,3 пунктуацион яки эчтәлеккә бәйле 2-3 хатасы булган эшкә «4»ле куела.

Тыңланган текстның эчтәлеген өлешчә аңлап, тәкъдим ителгән сорауларга төгәл җавап бирелмәгән, 5 орфографик, 5 пунктуацион яки эчтәлеккә бәйле 4-5 хатасы булган эшкә «3»ле куела.

Тыңланган текстның эчтәлеге буенча тәкъдим ителгән сорауларга бирелгән җавапларның яртысы дөрес булмаса, 6 орфографик, 6 пунктуацион яки эчтәлеккә бәйле 5 тән ар­тык хатасы булган эшкә «2»ле куела.

Диалогик сөйләм (репликалар саны) - 14

Диалогик сөйләмне бәяләү

Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча әңгәмә кора алганда, әйтелеше һәм грамматик төзелеше ягыннан дөрес, эчтәлеге ягыннан эзлекле һәм тулы диалогик сөйләм төзегәндә, «5»ле куела.

Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча әңгәмә кора алганда, әмма репликаларның әйтелешендә һәм аерым сүзләрнең грамматик формаларында 2-3 хата җибәреп, эчтә­леге ягыннан эзлекле диалогик сөйләм төзегәндә, «4»ле куела.

Өстәмә сораулар ярдәмендә генә әңгәмә кора алганда, репликаларның әйтелешендә һәм сүзләрнең грамматик формаларында 4-6 хата җибәреп, эчтәлеген бозып диалогик сөйләм төзегәндә, «3»ле куела.

Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча диалог төзи алмаганда, «2»ле куела.

Монологик сөйләм (фразалар саны) - 16

Монологик сөйләмне бәяләү

Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча әйтелеше, грамматик төзелеше ягыннан дөрес һәм эчтәлеге ягыннан тулы, эзлекле булган монологик сөйләм өчен «5»ле куела.

Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча эзлекле төзелгән, әмма аерым сүзләрнең әйтелешендә, грамматик формаларында яки җөмлә төзелешендә 2-3 хатасы булган монологик сөйләм өчен «4»ле куела.

Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча эзлекле төзелмәгән, сүзләрнең әйтелешендә, җөмлә төзелешендә 4-7 хатасы булган монологик сөйләм өчен «3»ле куела.

Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән темага монолог төзи алмаганда, «2»ле куела.

Укуны бәяләү

Кычкырып уку (сүзләр саны) - 90-95

Искәрмә. Эчтән уку тизлеге, кычкырып уку белән чагыштырганда, 5-7 нче сыйныфларда - 20-30%, ә 8-9 нчы сыйныфларда 30-40% ка югарырак була.

Тәкъдим ителгән текстның эчтәлеген тулаем аңлап, авазларны һәм сүзләрне дөрес әйтеп, басымны дөрес куеп, сәнгатьле Һәм аңлаешлы итеп тиешле тизлектә укыганда, 5»ле куела.

Тәкъдим ителгән текстның эчтәлеген аңлап, сәнгатьле һәм аңлаешлы итеп, әмма 2-3 орфоэпик хата җибәреп (авазларның әйтелелешен бозу, басымны дөрес куймау, синтагмаларга бүленеиештә ялгышу) укыганда, «4»ле куела.

Тәкъдим ителгән текстның эчтәлеген өлешчә аңлап, 4-6 орфоэпик хата җибәреп укыганда һәм уку тизлеге акрын булганда, «3»ле куела.

Тәкъдим ителгән текстның эчтәлеген бөтенләй аңламыйча,, орфоэпик кагыйдәләрне бозып, 7 дән артык әйтелеш хатасы җибәреп һәм уку тизлегенә куелган таләпләрне сакламыйча укыганда, «2» ле куела.

Язма эшләрне тикшерү һәм бәяләү

Сочинениеләрне бәяләү

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган һәм эчтәлеге ту­лы ачылган, 1 орфографик, 1 пунктуацион яки 2 грамматик хатасы булган эшкә «5»ле куела.

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган, ләкин 2-3 эчтәлек ялгышы, 2-3 орфографик, 2-3 пунктуацион хатасы булган эшкә «4»ле куела.

Тәкъдим ителгән темага өлешчә эзлекле язылган, эчтәлеге тулысынча ачылмаган, 4-5 орфографик, 4-5 пунктуацион һәм җөмлә төзелешендә хаталары булган эшкә «3»ле куела.

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылмаган һәм эчтәлеге ачылмаган, 6 дан артык орфографик, 6 дан артык пунктуа­цион һәм грамматик хаталары булган эшкә «2»ле куела.

Йомгаклау билгесе

Йомгаклау билгесе чирек, яртыеллык һәм уку елы ахы­рында куела. Ул, беренче чиратта, укучыларның телдән сөй­ләм күнекмәләре, бәйләнешле сөйләм төзи белү осталыгы, татар телендә аралаша алу мөмкинлекләреннән чыгып, шул ук вакытта язма эшләрнең нәтиҗәләрен исәпкә алып куелырга тиеш