Туысқандық қарым — қатынас. Зат есім. Зат есімнің септелуі.

Сабақтың тақырыбы: Туысқандық қарым - қатынас. Зат есім.Зат есімнің септелуі.

Сабақтың мақсаты: Білімділік: Туысқандық қарым - қатынас тақырыбы бойынша сөздерді меңгеріп,олармен сөз тіркестері,сөйлемдер құрастыру. Мәтіннің мазмұнын сауатты айтуға дағдыландыру. Зат есім және зат есімнің жіктелуі тақырыбын қайталап,жаттығулар арқылы бекіту.Дамытушылық:оқушылардың ойлау қабілеттерін,жазба және ауызша тіл байлықтарын дамыту,тақырыпқа қатысты айтылған ақпараттарды талдап,өңдеп,жинақтай алу және сабақ барысында меңгерген сөздік қор мен құрылымдарды өзіне танысөмірлік жағдаяттарда орынды қолдана алу. Тәрбиелік: туған-туысқандарды қастерлеуге,құрметтеуге тәрбиелеу.

Ынталандыру: оқушылар алған білімдерін болашақта тәжірибе барысында жүзеге асыра алуы қажет. Сабақта қолданылатын әдіс: М. Жанпейісованың «Модульдік оқыту технологиясы». Сабақтың түрі:сұрақ-жауап,ойын тәсілдері,әңгімелеу. Сабақтың көрнекілілігі: кеспелер,ИКТ, сандықша Сабақтың барысы: І Ұйымдастыру кезеңі ІІ Үй тапсырмасын тексеру ІІІ Жаңа материалды меңгерту.

Сөздік жұмысы.

Тәлім-пример,назидание

Тағылым-урок,пример,влияние

Қамқор-заботливый,покровитель

Ілтипат-внимание,почтение

Пана-кров,приют,убежище

Үдесінен шығу-сбываться

Пайым-разумение(Мұғалім жаңа сөздермен және сөз тіркестерімен жұмыс жүргізеді.Алдымен сөздердің айтылу дағдыларына көңіл бөледі. Содан кейін оқушылар 1 тапсырмада берілген сызбалар бойынша сөз тіркестерін құрастырады. 2 тапсырма бойынша берілген сөздерді септік жалғаумен байланыстырады. 3 тапсырма боыйнша тиісті сөздерді қойып шығады.)

1.Жаңа сабақты бекіту «Даналық ағашы» ойыны. Ойынның шарты. Оқушылар «Туыстық қарым-қатынас » мәтінін жылдам,бірақ мұқият оқып шығуы тиіс. Енді әрқайсысы мәтін бойынша бір сұрақ құрап,қағазға жазады. Жүргізушінің қолында сандықша болуы тиіс,соған оқушылар кезегімен өз сұрақтарын салады.Мәтінді тағы бір рет жылдам оқып шығу керек. Әр оқушы сандықшадан сұрақ жазылған қағаз алып,дауыстап оқып,неғұрлым толық жауап беруі тиіс.

Туыстық қарым-қатынас

Отбасы - баланың өмір тәжірибесін жинақтайтын қайнар бұлақтың бастауы. Адам баласы шыр етіп дүниеге келгеннен бастап сол ортаның бар - жоғына бейімделіп, ықпалына көніп, осында ер жетіп, өз отбасын құрады. Қазақта туысқандық қарым - қатынастарды өзара топтастырып, сабақтас үш жұртқа бөліп қарастырады.

1) Адамның әкесі жағынан туысатын өз жұрты әйел адамдар «төркін жұрт» деп атайды.

2) Шеше жағынан туысатын нағашы жұрты

3) Әйел не күйеуі жағынан туысатын қайын жұрты

Адамның өз жұртына жататын туыстары - баба, ата , әже, көке, апа,әке, шеше, аға, әпке, іні, қарындас, ұл, қыз, немере, жиен, шөбере, жиен, жиеншар, немене, шөпшек, туажат, немере апа, немере іні, немере қарындас, шөбере аға, шөбере апа, шөбере қарындас болып таратылады. Жетінші ұрпақты қазақтар «немене» немесе «туажат» деп атайды. «Немене» деген атаудың өзі беймәлім, түсініксіз деп сұрақ қойып тұрған сияқты. Ал «шөпшек» шөбереден кейінгі ұрпақ. «Шөпшек» деп қазақстар ағаштың қурап сынып түскен жіңішке бұтақтарын айтады. Осыған қарағанда, жеті атаға толғанда сегізінші ұрпақтың туыстық мәні жойылып, туажат (бөтен) елге саналады да, қыз алысуға жол ашылады.

2. «Саяхат»ойыны (ИКТ арқылы) Сынып оқушылары 3 бөлінеді. Әр топ өз таңдаулары бойынша ұпайлардың артында берілген сұрақтарға жауап береді.

Зат есім. 15 20 30 10 25

Септіктер 10 15 25 20 30

15 Зат есім дегеніміз не?

20 Зат есімнің неше жалғауы бар?

30 Зат есімнің неше септігі бар?

10 Туыс деген сөзді септе

25 Нағашы деген сөзді септе.

5. тапсырма бойынша синонимдік қатар көрсету

1. адам,пенде,жан кісі

2. сыйлау,құрметтеу,қадірлеу

3. парыз,борыш,міндет,қарыз

4. тәрбие,тәлім,тағылым,сабақ

5. ғұмыр,дүние ,тіршілік ,өмір

6. үнемі,әрдайым,әркез,әрқашан.

«Ережені еске түсірейік» Мұнда мұғалім оқушыларға грамматикадан берілген тақырыпты еске түсіріп,пысықтайды. Мәтіннен септіктерде тұрған сөздерді тауып қай септікте тұрғанын анықтау.

ІV.Сабақты қорыту «Блиц-турнир» оқыта үйрету ойыны. Ойынның шарты. Мұғалім сөйлемді бастап береді. Ал оқушылар сөйлемдерді дұрыс аяқтауы керек. Әрбір дұрыс жауапқа бір ұпай беріледі.

1. Әке -ұрпақтың панасы,...

2. Баланың әрбір сәтті қадамы әке үшін...

3. Қос сөздер:ата-ана,салт-сана,...

4. Атау,ілік,барыс....

5. Ата,әже,әке,шеше....

V.Үй тапсырмасы. Зат есім. З сөз септеп келу.

VІ, Рефлексия.

• Бүгін сабақта не не туралы әңгімеледік?

• Тақырып бойынша қандай жаңа сөздерді үйрендіңдер?