Открытый урок по казахской литературе на тему 'Тұрмыс - салт жырлары'

Күні:

Сынып:5

Сабақтың тақырыбы: Тұрмыс - салт жырлары.

Мақсаты: Білімділік -оқушыларды тұрмыс - салт жырлары арқылы тіл байлықтарын кеңейту, әдебиет сабағына деген қызығушылығын ояту.

Дамытушылық- дүниетанымын, ой - өрісін кеңейту шығармашылық қабілеттерін дамыту, өз бетімен әрекеттенуге дағлыландыру, сөйлеу тілін, сөйлеу мәдениетін дамыту.

Тәрбиелік - ұжымдасып еңбектенуге,әдептілікке ұлттық тәлім- тәрбие алуға, ұқыптылыққа ел жандылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту.

Сабақтың түрі: іздендіру сабағы.

Сабақтың әдісі: топпен жұмыс, сұрақ-жауап

Сабақтың барысы:

Ұйымдыстыру кезеңі:

а) сынып тазалығына назар аудару б) назарын сабаққа аудару.

Үй тапсырмасын тексеру: ауызша сұрау.

Жаңа сабақ.

Қазақ ауыз әдебиетінің үлкен бір саласы тұрмыс -салт жырлары.

Тұрмыс- салт жырларында халықтың өзіне тән тұрмыс-тіршілігі, салт -дәстүрі сөз болады, төрт түлік мал және жан-жануарлар туралы, наурыздағы көктемгі ел қуанышы туралы жырлар айтылады. Тұрмыс - салт жырларының бір түріне бесік жыры, тұсау кесер жыры, жар - жар, той бастар, беташар, бата-тілек, жоқтау сияқты салтқа байланысты туған жырлар жатады.

Тұрмыс -салт жырларының еңбек пен шаруашылық кәсібіне байланысты түрі төрт түлік малға арналған. Төрт түлік малға қазақ халқы түйені,жылқыны, сиырды, қойды жатқызған.Төрт түлік қазақ халқының тіршілік негізі. Ол сауса- сүт, сойса -ет, кисе-киім, мінсе - көлік. Сондықтан халық малды аса қадірлеп,оны өсіруге ерекше көңіл бөлген,өлең - жырларға қосып отырған. Хайуанаттардың да иесі бар деп танып, әрқайсысына жеке-жеке ат қойған. Халық төрт түлік туралы өлең -жырлара әр түліктің қасиетін, адамға тигізер пайдасын дөп басып айтқан:

Түйе - байлық,

Қой - мырзалық,

Жылқы -сәндік,

Сиыр - ақтық.

І. Топқа бөлу. Топты таныстыру.

ІІ. 1 қадам « Білу» Әр оқушыға бір сұрақ қойып , жауапты дәптерге жазғызу. Бір-бірден балалар тақтаға шығып, жазады.

ІІІ.2 қадам « Түсіну» Әр топқа бір сұрақ қойылады.

1 топ. Неліктен төрт түлік мал қазақ халқының тіршілік көзі болып саналады?

2 топ. Не себепті адамдар табиғатқа табынған?

3 топ . Неліктен халқымыз малды қадірлеп, оларға өлең-жырлар арнаған?

ІV. 3 қадам « Талдау» Әр топқа мәтінді мазмұндаудың жоспарын құрындар.

V.4 қадам. Мәтінің басты идеясын топтастырыңдар.

VІ. 5 қадам. «Қолдану»

Үлгі бойынша парталастарыңмен төрт түлік туралы диалог құрыңдар.

Сабақты бекіту:

6 қадам «Баға беру» Қалай ойлайсыңдар, орыс әдебиетінде малға арналған жырлар бар ма? Тұрмыс - салт жырлары қазір қолданыла ма?

Сабақты қорытындылау: Бүгінгі сабағымызда балалар, тұрмыс - салт жырларымен таныстық оның түрлері өздерің білгендей жар - жар, беташар, тұсау кесер, тойбастар, бата - тілек, жоқтау.

Бағалау.

Үйге тапсырма: 13 бет Тапсырма. Төрт түліктің пайдасы туралы мәліметтер тауып, бір-біріңмен бөлісіңдер. Кімнің мәліметі қызықты, пайдалы болар екен?