Конспект урока по татарскому языку 'Иярчен сәбәп җөмлә' (9 класс, русскоязычная группа) .

Татарстан Республикасы

Мәгариф һәм Фән министрлыгы

Лениногорск муниципаль районы

8нче гомуми белем бирү мәктәбе.

Тема:

Иярчен сәбәп җөмлә. -

Сложноподчиненное

предложение причины.

Сыйныф: 9 В.

Укытучы:

Сафуанова Э.Р.

.

Компьютер тесты:

1.Иярчен сәбәп җөмләгә нинди сорау куябыз?

а) Кайчан ?

б) Нинди ?

в) Ни өчен ?

г) Кем ?

2.Иярчен сәбәп җөмләнең аналитик төрен табыгыз:

а.Әтием токарь булганга күрә, минем дә әти кебек буласым килә.

б. Быел яңгыр күп яуды: игенчеләргә эш күп булачак.

в. Монда эш кайный, шуңа күрә куңелле.

3.Иярчен сәбәп җөмләнең синтетик төре баш җөмләгә ничек кушыла?

а. Җирдә, якка, урында.

б. Күрә, сәбәпле, аркасында.

в. Сыман, төсле, кебек.

4.Иярчен сәбәп җөмләнең дөрес тәрҗемәсен тап.

а. Спектакль караганда, автобус ватылды.

б. Автобус ашыкмыйча бара, без спектакль карыйбыз.

в. Автобус ватылганга күрә, без спектакльга соңга калдык.

Сыйныф: 9в.

Грамматик тема: Иярчен сәбәп җөмлә.

Лексик тема: Һөнәр сайлау.

Дәрес тибы: Грамматик күнекмәләр формалаштыру һәм камилләштерү.

Дәрес вакыты: 30 минут.

Кулланылган технология: компьютер технологиясе, схемалар, таблицалар, карточкалар, төркемнәрдә эш.

Дәрескә хәзерлек: схемалар һәм карточкалар ясау

Максат:

1. Иярчен кушма җөмләләр белән таныштыруны дәвам итү.

2. Иярчен сәбәп җөмлә турында төшенчә формалаштыру, аның белдерелү үзенчәлекләрен аңларга ярдәм итү. (дидактик).

3. Иярчен сәбәп җөмләләрне тану һәм аеру ысулларын билгеләү. (үстерелеш).

4. Төрле һөнәр кешеләренә карата хөрмәт хисләре тәрбияләү. ( тәрбияви).

Дәрес барышы:

I.Оештыру өлеше.

Максат: Укучыларны уңай мохиткә әзерләү.

Укытучы сүзе:

- Исәнмесез! Кәефләрегез ничек? Дәрескә барыгызда әзерме? Яхшы.

Это ребята у нас необычный урок, А необычен он тем, что вместо 45 минут он длится всего 30 минут и за это время мы многое должны успеть с вами.

Ознакомление учащихся с целью урока, который учитель ставит перед учащимися.

1. Вспомнить виды сложных предложений (по модулям).

2. Изучить новый материал.

3. Провести беседу.

4. Проверить свои знания за компьютером.

- Укучылар, бүгенге дәрестә без сезнең белән кушма җөмләләр дигән теманы дәвам итәбез, яңа темага күчкинче, әйдәгез әле, искә төшереп алыйк.

II. Актуализация.

Максат : Күрсәткән модельлар аша, укучыларның үткән темаларын искә тешерүләре таләп ителә).

- Нинди кушма җөмләләр була? (1нче схема күрсәтелә).

(Укучылардан көтелгән җавап).

- Бу нинди җөмлә? (2 нче схема күрсәтелә).

(Укучылардан көтелгән җавап).

- Ә бу нинди җөмлә? (3 нче схема күрсәтелә).

(Укучылардан көтелгән җавап).

- Иярчен җөмләнең нинди төрләре бар?

Укучылардан көтелгән җавап).

- Иярчен җөмләләрнең кайсы төре берничә төркемгә бүленә.

(Укучылардан көтелгән җавап).

- Иярчен хәл төрләрен атап чыгыгыз.

(Укучылардан көтелгән җавап).

Максат: Үткән темаларны искә тешерү, аларның кагыйдәләрен белү, чагыштыру. Өйрәнелгән төрләрен аера белү күнекмәләрен тикшерү.

Укытучы: Дөрес, хәзер укучылар мин һәрбер төркемгә карточкалар таратам, сез бирелгән җөмләләрне тикшерегез һәм сез тикшергән җөмләләр нинди иярчен җөмлә төркеменә кергәнен әйтегез. Шул төркемнең кагыйдәсен искә төшерегез.

(Укучылардан көтелгән җавап) (1нче төркем, 2нче төркем, 3нче төркем).

III. Яңа тема.

Укытучы: Ә хәзер укучылар тактага карыйбыз.

А. Баштан җөмләне эчтән укыгыз.

Б. 1 укучы укый.

Тактада:

Мин табиб булырга телим, чөнки табиб булу - бик дәрәҗәле һәм еирәкле эш.

(Я хочу стать врачом, потому что быть врачом - это почетное и нужное дело.).

(Җөмләне тулысынча тикшерәбез).

Укытучы: Для того, чтобы найти главное предложение задаем вопрос: Какой?

(Укучылардан көтелгән җавап).

Укытучы: Правильно. Наша сегодняшняя тема, ребята Иярчен сәбәп җөмлә - Придаточное предложение причины,

Максат: Яңа теманы үз фикерләү сәләте белән дәлилләр аша ачу.

Укытучы: Придаточное предлоңение причины отвечает на вопросы:

Ни өчен? Нигә? Ни сәбәпле? Ник?

( Почему? Из - за чего? По какой причине?).

Аналитическая связь: (Показывается схема).

Чөнки, шуңа күрә, относительными словами, посредством интонационного предупреждения.

(в учебнике страница -

Синтетическая связь:

Падежными окончаниями, аффиксами деепричастий, послелогами күрә, сәбәпле, аркасында и другими.

Максат: Иярчен җөмләләр белән таныштыруны дәвам итү. Иярчен сәбәп ңөмлә турында төшенчә формалаштыру. Аның белдерелү үзенчәлекләрен аңларга ярдәм итү.

Апам пешекче булып эшли, әуҗа күрә ул аш - суга бик оста кеше.( Ан. Ч.).

Иртән су краны өзелгәнгә, эшкә бармыйча слесарьларны көттем. ( син. Ч.).

Укытучы: Сравните 2 этих предложения и скажите которая из них аналитического вида, которая синтетического вида. Объясните.

(Укучылардан көтелгән җавап).

IV. Өй эше:

1.Көчле бирем: №5, 42нче бит.

2.Уртача бирем: №2, 41нче бит.

3.Җиңел бирем: №1, 40нче бит.

Укучы өй эше биремен үз мөмкинлегеннән чыгып сайлый.

V. Физкультминут.

Укучылар торып басалар һәм баш белән " Иярчен сәбәп җөмлә ", дип язалар.

VI. Дәфтәрдә эшләү:

Укытучы: Дәфтәрләрегезне ачыгыз, бүгенге теманы һәм 1 җөмләне дәфтәрләрегезгә язып куегыз.

Укучылар дәфтәрдә эшлиләр.

Ребята, прочитайте пожалуйста все предложения которые мы с вами разбирали в течении урока. Что их объединяет?

(Укучылардан көтелгән җавап.).

Укытучы: Какие вы знаете профессии, которые востребованы в нашем крае?

(Укучылардан көтелгән җавап.).

А как эти профессии можно прославить?

(Укучылардан көтелгән җавап.).

Кого вы из местных художников знаете?

(Укучылардан көтелгән җавап.).

Какие вы знаете картины которые отраңают труд человека?

(Укучылардан көтелгән җавап.).

Если вы не знаете, то я вас познакомлю с местным художником и его работами. Он часто бывает в нашей школе, вы его встречали в наших школьных коридорах.

Показывается презентация картин Мудариса Мингазова.

В этот момент идет рассказ про Мудариса Мингазова и показывается его портрет.

Перед вами член союза художников Республики Татарстан наш местный художник Мударрис Мингазов.Он пишит :" К какаим бы темам в своем творчестве я не обращался, в каком бы жанре я не писал, в первую очередь, меня всегда волнует национально - региональное бытие, народные мотивы и образы. Источником моего вдохновления является все то, что связано с внутренней красотой, духовным богатством, а так же их профессиональное мастерство в своем деле.Труд красила человека во все времена. Нужно выбирать профессию по своему темпераменту, по характеру и по своим физическим и интеллектуальным возможностям.

" Все работы хороши, выбирай на вкус"., так гласит народная мудрость. А я - художник. И я горжусь этим., потому что моим трудом любуются многие люди. И когда мне удается достичь поставленной цели, я с удовольствием ощущаю свою причастность к нему.

Как хорошо , ребятаю когда человек находит свое место в обществе; когда с удовольствием он ходит на работу. Я желаю ам, дорогие мои ученики. Найти правильный путь в жизни и утвердиться в нем.

Люди каких профессий здесь изображены?

Вывод: Мы с вами выпускной класс и многие из вас выберут себе профессию по которой вы будете учиться и работать. Поэтому вам придется серьёзно подумать над выбором своей профессии так как выбранная вами профессия это ваше будущее, ваше благосостояние.

VI. Йомгаклау :

Укытучы: Ребята, что вы узнали из сегодняшнего урока?

(Укучылардан көтелгән җавап).

Укытучы: Я думаю те задачи, которые мы с вами поставили перед собой вы выполнили. Сейчас рассаживайтесь за компьютеры для выполнения теста.

Заодно узнаете как вы хорошо усвоили новую тему.

Укучылар компьютер артына утыралар һәм тестлар ясыйлар.

1. Иярчен сәбәп җөмләгә нинди сорау куябыз?

а) Кайчан ?

б) Нинди ?

в) Ни өчен ?

г) Кем ?

2. Иярчен сәбәп җөмләнең аналитик төрен табыгыз:

а.Әтием токарь булганга күрә, минем дә әти кебек буласым килә.

б.Быел яңгыр күп яуды: игенчеләргә эш күп булачак.

в. Монда эш кайный, шуңа күрә куңелле.

3.Иярчен сәбәп җөмләнең синтетик төре баш җөмләгә ничек кушыла?

а. Җирдә, якка, урында.

б. Күрә, сәбәпле, аркасында.

в. Сыман, төсле, кебек.

4.Иярчен сәбәп җөмләнең дөрес тәрҗемәсен тап.

а. Спектакль караганда, автобус ватылды.

б. Автобус ашыкмыйча бара, без спектакль карыйбыз.

в. Автобус ватылганга күрә, без спектакльга соңга калдык.

VII. Билге куела.