Тематическое планирование по английскому языку для обучения на дому, 7 класс

11-гч класст хальмг утх-зокъялын шүүврин даалһврмуд

(өршәңгү җурм)

1 - вариант

I. Җимбин Андрей. Җирһлин болн билгин хаалһнь.

II. "Мини уңг-тохм" гидг төрәр келвр тогталһн.

11-гч класст хальмг утх-зокъялын шүүврин даалһврмуд

(өршәңгү җурм)

2 - вариант

I. Буджала Егор. Җирһлин болн билгин хаалһнь.

II. "Хальмг келнә байҗлт" гидг төрәр келвр тогталһн.

11-гч класст хальмг утх-зокъялын шүүврин даалһврмуд

(өршәңгү җурм)

3 - вариант

I. Бадмин Серәтр. Җирһлин болн билгин хаалһнь.

II. "Һашута җилмүд" гидг төрәр келвр тогталһн.

11-гч класст хальмг утх-зокъялын шүүврин даалһврмуд

(өршәңгү җурм)

4- вариант

1 Нуура Владимирин җирһлин болн билгин хаалһ.

II. "Номт Зая-Пандит" гидг төрәр келвр тогталһн.

11-гч класст хальмг утх-зокъялын шүүврин даалһврмуд

(өршәңгү җурм)

5- вариант

I. Бадмин Алексей. Җирһлин болн билгин хаалһнь.

II. "Хальмг Таңһчин алдр улс " гидг төрәр келвр тогталһн.

№1 Җимбин Андрейин җирһлин болн билгин хаалһ. Үүдәлтин төрмүд

Җимбин Андрей Лагань нутга Ниицән хотнд 1924-гч җилд төрҗ һарсмн. 9 класс чиләчкәд, багш болҗ көдлсмн.Арвн долатадан Төрскән харсгч дәәнд одад,альмг Таңһчан болн Элст балһсиг немшнрәс сулдхсмн.Хөөннь киитн Сиврүр туугдсмн.1957-гч җилд һазртан ирәд,барин халхар көдлсмн.Журналист болн бичәч Җимбин Андрей Дегтр һарһачд чигн,»Хальмг үнн» газетд чигн көдлҗ йовсмн. Пеньсд һарсн бийнь «Байр» гидг бичкдүдин җурналд кодлдг билә.Җимбин Андрей хальмг болн орс келәр хөр шаху дегтрмүд барлсмн.. Түрүн дегтрнь «Түрүн хавр» гидг нертә шүлгүд болн поэмсин хураңһу билә.Дәкәд иим шүлгүдин хураңһус бәәнә: «Җирһлин айс», Намчрҗ көкрсн теңгр дор», «Дусал болһнд -җирһл».Түүкләнәс болхла, «Үүрмүд» келврмүд," «Күүнд му үзгдхлә».»Күн болн цаг»,роман «Темән үүлн».Бичәчин дегтрмүдин төрмүд- дәәнә төр болн бичкдүд, баһчуд.Сән гисн юмб,мунь гисн юмб?Дәәнә төр «Темән үүлн» гидг романд үзүлгдҗәңә. Хальмг көвүд йосн Җаңһрин баатрмуд мет Төрскән харссна тускар келгднә.

2 Мини уңг-тохм

Күн болһн уңг-тохмта.Күн болһн эврәннь долан үйән медх зөвтә.Долан үйд бәәх элгн-садн төрлмүд болдг.Өөрхн төрл,хол төрл гиҗ бәәнә..Эцкин тохман цуһар медх зөвтә.Мини эцкин эцк нанд өвк эцк ( аав) болна . Аавм әмд-менд бәәнә.Аавин эцк нанд элнцг эцк.Элнцг эцкм дәәнд үксмн. Элнцг эцкин эцк нанд хулнцг эцк болх. Хулнцг эцкин эцк нанд солнцг эцк(аав) болх.Цааранднь толнцг эцк,энүнә эцкнь- уг эцк гиҗ бәәсмн.Уг эцкин эцк уңг эцк(тохм) болдмн.Харм төрхд, би эднә нерд медхшв

.Билет №2 . Буджала Егорин җирһлин болн билгин хаалһнь

Буджала Егор Ростовск областин Кутейниковск района Буһу хотнд хальмг күүнә өрк-бүлд 1929 җилд төрҗ һарсмн.Баһ наснь Сиврт давсмн. Хальмг һазртан ирәд, Ленинградск театральн институт сурад чиләсмн.Хөрн җилдән Хальмг дегтр һарһачин редактор болҗ көдлсмн.Түрүн шүлгүднь,очеркснь газетмүдт болн "Теегин Герл" альманахд барлгдсмн.

Түрүн дегтрнь-"Хаврин дун"-шүлгүдин хураңһу 1968-гч җилд барас һарсмн. Тер цагас авн арв һар дегтрмүд бичҗ барлсмн.Хальмг литературт эврә айста шүлгч ирснь медгдв. Шүлгүд ,помс болн шүлгләни кев-янзар үүдәсн драматическ поэмс-наадд драмтеатрин сцен деер тәвгдлә."Зүркни цоклт",Нернчн кемб, салдс?",Бумбин орна күүкн",Төгрәш(наадн)."Мини уласд " Үүдән тәәлтн хальмгуд" болн нань чигн үүдәврмүд бәәнә.Шүлгчин һол төрмүднь- төрскн тег, хальмг улс, өвкнрин авъяс,Cиврин төр.Дәкәд шүлгч олн шүлгүдән бичкдүдт нерәдсмн.Буджала Егор Хальмг Таңһчин улсин шүлгч, Хальмг АССР-ин культурин ачта көдләч. 2009=гч җилд сәәһән хәәсмн.

2 Хальмг келнә байҗлт

Мини төрскн келн- хальмг келн. Мана келн әвр байн,сәәхн келн. Алдр Җаңһр,өврмҗтә ут туульс, цецн үлгүрмүд, сәәхн йөрәлмүд мана келнд олн.Эн амн үгин зокъялмудт хальмг күүнә гүн ухань,җирһлин хәләцинь товчлата.Цуг эдн- хальмг келнә булг. Хальмг улс күүндхләрн, эркн биш үлгүр олзлҗ келдг бәәҗ. Хальмг келн келц үгмүдәрн бас байн. Келц үгмүд мана хальмг келиг кеерүлсн деерән, келнә хурцинь медүлнә.Эдн мана келиг бас байҗулҗана.

Хальмг бичәчнрин үүдәврмүд, олн-зүсн тольмуд,дегтрмүд бас ик тусан күргҗәнә. Хальмг улсин келн ямаран байн, кев-янзарн кедү мет сәәхн, хурц-мергн болдгинь туульсас, үлгүрмүдәс, келц үгмүдәс мадн меднәвидн.

«Кен ахан күндлн келдг,

Кетркә баһчудан тевчн келдг,

Эвтнь тәвәд,еңсгәр келдг,

Эйлдг,һольшг хальмг келн

Тосн кевтә илн келдг,

Торһн- томчар кеерүлн келдг

Усн әдләр уһан келдг

Уул хальмг келн - гиҗ нертә шүлгч Калян Санҗ хальмг келнә тускар бичсмн.

Билет 3 I. Бадмин Серәтр. Җирһлин болн билгин хаалһнь.

Хальмг

2. "Һашута җилмүд" гидг төрәр келвр тогталһн.

Хальмг улсин тууҗд һашута җилмүд бәәнә. 1943-гч җилин бар сарин 28-д хальмг улсиг хар гөрәр Сиврүр туусмн. Арвн һурвн өдр,арвн һурвн жилд хальмгуд киитн Сиврт бәәсмн. Дулан хувцн уга, иддг хот уга хальмгудын ик зунь тенд үклән олсмн.Көгшн өвгд,эмгд, күүкд улс болн бичкдүд кедү зовлң, түрү- зүдү үзсн болхви? Кесгнь хаалһдан өлсәд, даарад, царцад үксн бәәҗ.1944-гч җилд хальмг дәәчнриг фронтас буулһад, Широколагур йовулсмн .Эднә ик зууһинь күчәр алсмн. Хальмгуд ө-шуһу модн заагт мод көрәдлһнд көдлдг билә,зәрм гергчүд үкр саалһна фермд көдлсмн..Сиврт үзсн зовлң мана аавнр болн ээҗнр кезәчн мартшго.Тегәд мадн җил болһн бар сарин 28-д Санлын өдр темдглнәвидн. Гертән зулан өргәд мөргнәвидн.

Билет №4

Нуура Владимирин җирһлин болн билгин хаалһ.Үүдәлтин төрмүд.

Нуура Владимир 1938 -гч җилд Үлдчнә әәмгин Буһу хотнд багшин өрк-бүлд

төрсмн.Эцкнь фронтд йовсн цагт Нуура Владимириг тавтаднь киитн Сиврүр туусмн.

Тенд школан чиләһәд,Тюменск областьд механизаторин училищ төгсәсмн. 1957-гч

Җилд һазртан ирәд көдлҗәһә,Черкасск балһснд багшин эрдм дассмн,хөөннь Элстин

Пединститутд сурһуль сурсмн .Багш, Хальмг үнн газетд , Хальмг дегтр һарһач директор

Болад көдлсмн.Дәкәд «Теегин герл» альманахин редактор,Хальмг радион һардач болҗ

Бас көдлсмн.

Үүдәлтин хаалһан Нуура Владимир җирдгч җилмүдт эклсмн. Түрүн шүлгүдән «Хальмг

Үнн» газетд,»Теегин герлд» барлсмн Тер цагас авн кесг шүлгүдин хураңгу барас һарв.Эннь-Цаһан седкл,Герлтә дун,Җирһлин үндсн,Булгин амтн болн нань чигн . Хөр һар дегтрмүд барлсмн. Үүдәврмүдин төрмүднь олн-зүсн: эннь- урдк болн өдгә цаг,эндрк өдр,Төрскн һазр-усн,күн болн әмдрл,Сиврин төр. Шүлгч узсән-медсән,жирһлднь харһсн тоотыг ухалҗ,одачн шүлгүдәрн мадниг байрлулна.

2."Зая-Пандита- алдр номт.

Зая-Пандита 1599-гч җилд Зүн һар гидг нутгт төрсмн. Зая- Пандитан аавнь - Күңкән Заяч нернь туурсн күн бәәҗ.Күңкән Заячин көвүнәс Баавхнас һарсн көвүн Зая-Пандит бәәҗ.Баһ цагин нерн -Шар Хавг бәәсмн.Зая-Пандит хошуд яста күн.Арвн зурһатаднь Бәәвһс нойн энүг көвүчлҗ авсмн.1616 җилд Зая-Пандитиг Төвд орн-нутгур сурһульд тәвсмн. Тенд Зая-Пандит 22 җилд сурад , ик номин цолта күн болҗ һарсмн.Далай ламин өөрхн күн болна. 1648-гч җилд "Тод бичг" үүдәсмн. 1640 -гч жилд цуг өөрднрин хурал хураһад,Ик Цааҗин бичг батлҗ һарһсмн.1662-гч җилд Зая-Пандит бурхн болсмн.Зая-Пандитын үлдәсн "Тодо бичг" ода чигн даснавидн.

Билет №5Бадмин Алексейин җирһлин болн билгин хаалһнь

Бадмин Алексей - нертә бичәч,прозаик.Баһ-Дөрвдә нутгин Баһ Ханата хотнд 1924

җилд төрлә. Школын хөөн дәәнд одла. Сталинград харслһнд орлцад, күндәр

шавтсмн. .Алтайск крайд техникум чиләһәд,тооч-экономист көдлсмн.Литературн

хаалһан тәвдгч җилмүдт ахр очерксәр эклсмн. Түрүн дегтрнь- «Ээҗ» гидг

келврмүдин хураңһу һарла. 1964 -гч җилд түрүн роман «Алтн шорад

даргддго» барас һарла. Романа төрнь- хальмг улсин Сиврин һашута

җирһлин тууҗ. Энүнә дару «Усна экн- булг»,(роман 1969җ), Төрнь-

селәнә болн селәнд бәәдг әмтнә бәәдл җирһл."Зултрһн - теегин ноһан»

гидг романд хальмг теегин революцин урдк болн хөөтк

җирһл узулҗәнә. « Мукөвүн»-романд һольшг,чик ухата,үннч күүнә

тускар келгдҗәнә.

«Арнзлын гүүдл»- бичәчин сүл романа төрнь эгл күүкд күүнә

җирһл-бәәдл болн әрүн шагшавдлын төр хаһлгдҗана.

2 Хальмг таңһчин алдр үрн.

Мана Хальмг Таңһчин алдр үрн -Басан Бадминович Городовиков.

Басан Бадминович зөргәрн болн кесн көдлмшәрн туурсн күн.1910 җилд дәәнә сурһуль сурла.Фрунзен нертә академь чиләсн күн. Төрскән харсгч дәәнд зөрмг кевәр орлцад,әмән әрвллго фашистнрлә ноолдсмн.Хөөннь Басң Бадминович дивизь толһалсмн.Энүнә дивизь хамгин түрүн государственн меҗә һатлҗ һарсмн.Городовиков Б.Б. Советск Союзин Герой нер зүүв.Дәәнә хөөн цергт церглҗ йовсмн.Хальмгуд Сиврәс ирснә хөөн Хальмг Таңһч толһалсмн.Городовиковин нилчәр Хальмг Таңһч өсәд,өргҗәд ирв.Аэропорт,төмр хаалһ,микрорайод,мотодром,университет,дундын училищмуд,үснә завод,гиигн промышленность,больниц,драмтеатр болн нань чигн объектмүд тосхгдла.Хагсу хальмг теегиг усар теткдг систем тосхгдла.Каспийск маши тосхдг завод бас көдлдг болв.Цуг хальмгуд Городовиковд дурта бәәсмн.