Урок по казахскому языку: Көктем. Етістіктіктің шақтары (өткенді қайталау), 7 класс

Итемгенова Гүлнәр Болатбекқызы,

№1 орта мектебінің

қазақ тілі мен әдебиеті пәндерінің мұғалімі.

Қостанай қаласы.

Сабақтың тақырыбы: Көктем. Етістіктіктің шақтары (өткенді қайталау)

Сабақтың мақсаты:

1. Білімділік: тақырып бойынша сөйлей білу; етістік және етістіктің шақтарының жасалу жолдарын білу;

2. Дамытушылық: оқушылардың сөйлеу тілдерін дамыту, есту, ойлау, көру қабілеттерін дамыту, аударуға дағдыландыру;

3. Тәрбиелік: Наурыз мейрамын біле алып, оны қадір тұтуға тәрбиелеу

Сабақтың түрі: өткенді қайталау, бекіту, бәйге.

Сабақтың әдістері: суреттермен жұмыс, әңгімелеу, тест.

Сабақтың көрнекілігі: көктем, киіз үйлер, аттардың суреттері, ауылдардың атаулары.

Пәнаралас байланыс: қазақ халық ауыз әдебиеті.

Сабақтың барысы:

І Ұйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу, сыныпты түгендеу

ІІ Тіл дамыту. Бүгінгі ауа райы.

ІІІ Сабақтың мақсатын, барысын айту.

Оқушы нені білуі тиіс:

• Етістік және етістіктің шақтарының жасалу жолдарын білу;

• Өтілген сөздерді, сөз тіркестерін меңгерту;

• Қойылған сұрақтарға жауап беру.

Оқушы нені үйренуі қажет:

• Берілген тақырып бойынша сөйлесу

• Көктем туралы сөйлей білу.

ІV Жаңа сабақ.

Көктем мейрамдарға бай. Бірақ қазақ халқыда ежелден бері Наурыз тойын тойлаудың дәстүрі бар. Бұл күні наурыз көже пісіріледі. Қазақ халқы Наурыз мейрамында ән шырқайды, күй тартады, ойын-сауық өткізеді, бір-біріне қоноққа барады, бірін-бірі құттықтайды. Бүгін біз де бәйге өткізіп лексикалық, аудармашы, жұмбақ, мақал-мәтел, грамматикалық ауылдарға қонаққа барамыз.

Ал біздің бәспемізді бастайық.

V Лексикалық ауыл.

а) Жаңылтпаштарды тез, дұрыс айтуға жаттығыңдар.

1. Досым маған еліктеп,

Домбырамен ән салады,

Дән риза болып көп,

Дуылдады, тамсанды.

2. Алатауда неше шың бар?

Қаратауда неше шың бар?

Алатауда бір мың шың бар,

Қаратауда бір мың шың бар.

ә) Көктем туралы әңгімелеңдер.

VІ Аудармашы ауыл.

Орыс тілінен қазақ тіліне, қазақ тілінен орыс тіліне аудару.

VІІ Жұмбақ ауыл.

Берілген жұмбақтарды шешу.

VІІІ Мақал-мәтел ауыл.

Мақал-мәтелдердің сөздерін дұрыс табың:

1. Тіл тас жарады, тас жармаса да бас жарады

2. Күш білімде, білім - кітапта.

3. Көп сөз көмір, аз сөз алтын.

4. Атаңның баласы болма, адамның баласы бол.

5. Ерлің сыншысы халық.

6. Кітап алтын қазына.

7. Өмір үлкен мектеп.

8. Отан отбасынан басталады.

9. Сөз қадірін білмеген өз қадірін білмейді.

10. Жеті рет өлшеп, бір рет кес.

ІХ Грамматикалық ауыл.

а) 1. Етістік деген не?

2. Етістіктің шақтары қалай жасалады?

ә) Берілген сөздерді 3 шаққа қойып, кестені толтырыңдар.

1. Оқу - оқып тұр - оқыды - оқийды

2. Істеу - істеп тұр - істеді - істейді

3. Жазу - жазып тұр - жазды - жазады

4. Теру - теріп тұр - терді - тереді

5. Жинау - жинап тұр - жинады - жинайды

6. Бағалау - бағалап тұр - бағалады - бағалайды

7. Беру - беріп тұр - берді - береді

8. Көру - көріп тұр - көрді -көреді

9. Өсіру - өсіріп тұр - өсірді - өсіреді

10. Егу - егіп тұр - екті - егеді

б) Төменде берілген сөйлемдердегі етістіктерді нақ осы шаққа қойып, дәптерлеріңе жазыңдар.

1. Қыстан кейін көптен күткен көктем де келді.

2. Күн жарқырады.

3. Біздің 6-сынып мектеп ауласында әр түрлі ағаш екті.

4. Ұлдар әр жерден шұңқыр қазды.

5. Қыздар ағаштарды отырғызды.

6. Жоғары сынып оқушылары бізге көмектесті.

в) берілген сөйлемдердегі етістіктерді ауыспалы келершаққа қойыңдар.

1. Көктем келді.

2. Ауа райы жылынды.

3. Мұз, қар еріді, өзендерде сең жүрді.

4. Жерден ақ бу көтерілді.

5. Наурыз мейрамын тойладық.

6. Наурыз көже пісірдік.

г) Тұйық етістіктерді септелеңдер.

Атау с. - басталу беру көру

Ілік с. - басталдың берудің көрудің

Барыс с. - басталуға беруге көруге

Табыс с. - басталуды беруді көруді

Жатыс с. - басталуда беруде көруде

Шығыс с.- басталудан беруден көруден

Көмектес с.- басталумен берумен көрумен

д) Бекіту тест. Көктем. Етістіктің шақтары.

Х Ал, біз бәрі ауылдарда қонақта болдық. Жаңа жылды қуанышпен қарсы аламыз. Бір-бірімізге қандай тілектерімізді айтамыз?

Наурыз құтты болсың!

Ақ мол болсың!

Ұлыс оң болсың!

Ұлыс береке берсің!

Ұлыс бақытты болсың!

ХІ Қорытынды: Сабақта не істедік?

Не білдік?

ХІІ Үйге тапсырма: өткенді қайталау

ХІІІ Бағалау.