Учителю
Элективный курс 'ABC Pascal'

Элективный курс 'ABC Pascal'

Автор публикации: Абилова А.Т.

Дата публикации: 10.09.2015

Краткое описание:

предварительный просмотр материала

Астана қаласының Білім басқармасы

№66 мектеп-лицей

«ABC Pascal графикасы»

информатика пәні бойынша

6-сыныптарға арналған элективті курс

Абилова Айнагүл Төлегенқызы,

информатика пәні мұғалімі

Астана 2014

ӘОЖ 371.214

КБЖ 74.202

А 11

А 11 «ABC Pascal графикасы»: информатика пәні бойынша 6-сыныптарға арналған элективті курс/ Құраст: Айнагүл Төлегенқызы Абилова. - Астана, 2014.- 64 бет.

ISBN 978-601-301-270-4

Информатика пәні бойынша 6-сыныптарға арналған «ABC Pascal графикасы» элективті курсында декарттық координата жүйесінде салынған графикалық бейнелерді ABC Pascal программалау тілін қолдану арқылы бейнелерді құрып шығуға арналған күнтізбелік жоспарымен сабақ үлгілері жинақталған. Әр тақырыпта өтілген процедуралар мен операторларға практикалық жұмыстар, шығармашылық жұмыстар ұсынылады.

«ABC Pascal графикасы» элективті курс бағдарламасы информатика пәні мұғалімдеріне арналады.

ӘОЖ 371.214

КБЖ 74.202

ISBN 978-601-301-270-4

Түсінік хат

"ABC Pascal графикасы" элективті курс 6-сынып оқушылары үшін таңдау курсы болып ұсынылады. Элективті курс оқу жылында 34 сағатқа бекітіліп, аптасына 1 сағат жүргізіледі.

Элективті курс дәріс алушыларды графикалық суретті программалау арқылы жұмыс жасауға үйретеді. Курс жаңа ақпараттық технологиялар мамандарын жетілдіру мәселесі бойынша ішкі профильдік мамандандырулар құралы ретінде қызмет көрсетеді, яғни жеке білім беру арқылы ақпараттық қоғамға білікті маман даярлайды

Элективті курстың мақсаты:

Графикалық бейнелерді декарттық координата жүйесінде салуға, ABC Pascal программалау тілін қолдану арқылы бейнелерді құруға және математикалық фигураларды программалап жазуға үйрету.

Элективті курстың міндеттері:

Декарттық координат жүйесіне байланысты мәндермен таныстыру;
Паскаль программалау тіліндегі пайдаланылатын ұғымдарды үйрету;
Шығармашылық жұмыстарға байланысты оқушылардың қабілеттері мен ынталарын арттыру;
Жоба құруда оқушылардың коммуникативтік, техникалық және эвристикалық қабілеттерін қалыптастыру.

Элективті курстың тұжырымдамасы

Элективті курстың негізі - жекешілігі, практикалығы және сабақта берілген тапсырмалардың продуктивті бағытталуы. Информатиканы оқытудағы негізгі мақсаттардың бірі - оқушылардың алдарына қойылған мәселелерін өздері шешу мүмкіндігі және ақпараттық технологиялар мен ресурстарды қолдану арқылы білім деңгейлерін өз бетімен жетілдіру. Бұл мақсаттарға оқушылар жету үшін алған білімдері бойынша шығармашылық жұмыс немесе жоба жасаулары қажет. Оқушылардың бұл элективті курста жасаған жұмыстары, яғни жобалары дайын құралдары болып саналады.

Әрбір оқушы өз бетімен қандайда бір бағытты таңдау арқылы шығармашылық жұмыс жасайды. Алғашқыда олар қарапайым бейнелерді құрады, кейін жеке элементтерін және толық аяқталған суреттерді құрады. Тақырыптар бойынша программалап жазу арқылы дайындаған суреттеріне қарап қорытындыланады. Мұндай әдіс оқушылардың қызығушылығын арттыруға кепілдік береді және білім берудің нәтижесі артады.

Элективті курстың тақырыптық-күнтізбелік жоспары

(аптасына 1 сағат, жылына 34 сағат)

№ сабақ

Сабақтың тақырыбы

Сағат саны

Мерзімі

Кіріспе. ABC Pascal программасының анықтамасы

ABC Pascal программалау тілінің графикасы

Uses Crt, Graph модулі

SETPIXEL, LINE операторлары

Практикалық жұмыс №1 «Үй»

CIRCLE, RECTANGLE процедурасы

Практикалық жұмыс №2 «Бағдаршам»

SetPenColor, SetPenStyle процедуралары

Практикалық жұмыс №3 «Компьютер»

SetPenWidth, SetBrushColor процедуралары

Практикалық жұмыс №4 «Олимпиада шеңбері»

SetBrushStyle, FloodFill процедуралары

Практикалық жұмыс №5 «Аққала»

Шығармашылық жұмыс №1

LineTo, MoveTo процедуралары

Практикалық жұмыс №6 «Пирамида»

Arc, Ellipse процедуралары

Практикалық жұмыс №7 «Бәйтерек»

Шығармашылық жұмыс №2

For, Repeat және While операторлары

Төртбұрыш, шеңбер, эллипс фигураларын вертикаль қозғалту

Практикалық жұмыс №8 «Қозғалыс»

Төртбұрыш, шеңбер, эллипс фигураларын горизонталь қозғалту

Практикалық жұмыс №9 «Күн сәулесі»

Cls, RedRaw және LockDrawing операторлары

Практикалық жұмыс №9 «Әр түрлі шеңберлер»

Мәтіндермен жұмыс

Практикалық жұмыс №10 «Жұлдызды аспан»

Кездейсоқ шамалармен жұмыс

Әуен кірістіру процедуралары

Шығармашылық жұмыс №3

Жылдық жоба «Астана» бейнесі

Жылдық жоба «EXPO 2017» бейнесі

Жылдық жобаларды қорғау

Элективті курс мазмұны

1 - сабақ

Тақырыбы:

Кіріспе. ABC Pascal программасының анықтамасы

Оқушы меңгеруі тиіс:

Редактор
Ыстық пернелер
Енгізу және шығару терезесі
Программаны орындату және тоқтату операцияларын үйрену;

2 - сабақ

Тақырыбы:

ABC Pascal программалау тілінің графикасы

Оқушы меңгеруі тиіс:

Декарттық координата жүйесінің мәндерін
ABC Pascal программасының экрандық интерфейсін
Программаның жазылу құрлымын үйрену;

3 - сабақ

Тақырыбы:

Uses Crt, Graph модулі

Оқушы меңгеруі тиіс:

Uses кітапхана жүйесін
Uses Crt модулін
Uses GraphABC графикалық модулімен танысу;

4 - сабақ

Тақырыбы:

PSET, LINE операторлары

Оқушы меңгеруі тиіс:

Декарттық координата жүйесіндегі суреттердің ХУ мәндерімен жұмыс
ABC Pascal программасында нүкте, сызық салу операторымен танысу
SETPIXEL, LINE операторларының жазылуын үйрену;

5 - сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №1 «Үй»

Оқушы меңгеруі тиіс:

Үй бейнесін салуда декарттық координата жүйесіндегі мәндерін дәл өрнектеуге
ABC Pascal программасында сызық салу операторын қолдануға
LINE операторлары көмегімен программа жазуға үйрену;

6 - сабақ

Тақырыбы:

CIRCLE, RECTANGLE процедурасы

Оқушы меңгеруі тиіс:

Шеңбер және тіктөртбұрыш салу процедураларын
ABC Pascal программасында CIRCLE, RECTANGLE процедурасын қолдануға
CIRCLE, RECTANGLE процедураларының ішкі атрибуттарын жазуға үйрену;

7 - сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №2 «Бағдаршам»

Оқушы меңгеруі тиіс:

ABC Pascal программасында CIRCLE, RECTANGLE процедурасын қолдана отырып бағдаршам бейнесін салуға үйрену;

8 - сабақ

Тақырыбы:

SetPenColor, SetPenStyle процедуралары

Оқушы меңгеруі тиіс:

RGB түстер моделін
Ағылшын тілінде түстердің атауын
ABC Pascal программасында SetPenColor, SetPenStyle процедураларын
Суреттің жиек түсін және стилін қолдана отырып сурет салуға үйрену;

9 - сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №3 «Компьютер»

Оқушы меңгеруі тиіс:

RGB түстер моделін пайдалана алу
ABC Pascal программасында SetPenColor, SetPenStyle процедураларын практикада қолдана білуге үйрену;

10 - сабақ

Тақырыбы:

SetPenWidth, SetBrushColor процедуралары

Оқушы меңгеруі тиіс:

RGB түстер моделін пайдалана алу
Тұйықталған облысты бояу процедурасын
ABC Pascal программасында SetPenWidth, SetBrushColor процедураларын практикада қолдана білуге үйрену;

11 - сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №4 «Олимпиада шеңбері»

Оқушы меңгеруі тиіс:

ABC Pascal программасында Circle, SetPenColor, SetPenStyle процедураларын практикада қолдана отырып «Олимпиада шеңбері» суретін шығара білу;

12 - сабақ

Тақырыбы:

SetBrushStyle, FloodFill процедуралары

Оқушы меңгеруі тиіс:

Бояу түрлерін
Тұйықталмаған облысты бояу әдістерін
ABC Pascal программасында SetBrushStyle, FloodFill процедураларын қолдана білуге үйрену;

13 - сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №5 «Аққала»

Оқушы меңгеруі тиіс:

ABC Pascal программасында Circle, SetBrushStyle, FloodFill процедураларын қолдана отырып аққала бейнесін салуға үйрену;

14- сабақ

Тақырыбы:

Шығармашылық жұмыс №1

Оқушы меңгеруі тиіс:

ABC Pascal программасында өтілген процедураларын қолдана отырып шығармашылық жұмыс жасауға үйрену;

15- сабақ

Тақырыбы:

LineTo, MoveTo процедуралары

Оқушы меңгеруі тиіс:

LineTo, MoveTo процедураларының қолдану тәсілдерін
LineTo, MoveTo процедураларының айырмашылығын білуге
ABC Pascal программасында LineTo, MoveTo процедураларын практикада қолдануға үйрену;

16- сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №6 «Пирамида»

Оқушы меңгеруі тиіс:

ABC Pascal программасында LineTo, MoveTo процедураларын қолдана отырып пирамида бейнесін шығаруға үйрену;

17- сабақ

Тақырыбы:

Arc, Ellipse процедуралары

Оқушы меңгеруі тиіс:

Эллипс және доға математикалық фигурасын салу процедурасы
Arc, Ellipse процедураларының ішкі атрибуттарының мәнін
ABC Pascal программасында Arc, Ellipse процедураларын практикада қолдана отырып бейне шығаруға үйрену;

18- сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №7 «Бәйтерек»

Оқушы меңгеруі тиіс:

ABC Pascal программасында Arc, Ellipse процедуралары практикада қолдана отырып «Бәйтерек» бейнесін практикада шығаруға үйрену;

19- сабақ

Тақырыбы:

Шығармашылық жұмыс №2

Оқушы меңгеруі тиіс:

ABC Pascal программасында өтілген процедураларын қолдана отырып шығармашылық жұмыс жасауға үйрену;

20- сабақ

Тақырыбы:

For, Repeat және While операторлары

Оқушы меңгеруі тиіс:

Шартты операторлардың қолданылуын
ABC Pascal программасында For, Repeat және While операторларын практикада қолдана білуге үйрену;

21- сабақ

Тақырыбы:

Төртбұрыш, шеңбер, эллипс фигураларын вертикаль қозғалту

Оқушы меңгеруі тиіс:

Математикалық фигураларды программалап жазуға
У мәндері бойынша жылжыту операторларын ABC Pascal программасында жазуға үйрену;

22- сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №8 «Қозғалыс»

Оқушы меңгеруі тиіс:

ABC Pascal программасында For, Repeat және While операторларын қолдана отырып допты қозғалысқа келтіруге үйрену;

23- сабақ

Тақырыбы:

Төртбұрыш, шеңбер, эллипс фигураларын горизонталь қозғалту

Оқушы меңгеруі тиіс:

Математикалық фигураларды программалап жазуға
Х мәндері бойынша жылжыту операторларын ABC Pascal программасында жазуға үйрену;

24- сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №9 «Күн сәулесі»

Оқушы меңгеруі тиіс:

ABC Pascal программасында For, Repeat және While операторларын практикада қолдана отырып күн сәулесінің бейнесін шығаруға үйрену;

25- сабақ

Тақырыбы:

Cls, RedRaw және LockDrawing операторлары

Оқушы меңгеруі тиіс:

Экранды тазарту операторы
ABC Pascal программасында салынған бейнелерді қозғалысқа келтіру жолдарын
RedRaw және LockDrawing операторларын қолдана отырып бейнелерді анимациялауға үйрену;

26- сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №9 «Әр түрлі шеңберлер»

Оқушы меңгеруі тиіс:

ABC Pascal программасында For, Repeat және While операторларын қолданып радиустары әртүрлі шеңберлерді шығаруға үйрену;

27- сабақ

Тақырыбы:

Мәтіндермен жұмыс

Оқушы меңгеруі тиіс:

Мәтінді енгізуді
ABC Pascal программасында мәтіндерді енгізу, түсі және өлшемін өзгертуді практикада жаза білуге үйрену;

28- сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №10 «Жұлдызды аспан»

Оқушы меңгеруі тиіс:

ABC Pascal программасында RedRaw және LockDrawing операторларын қолдана отырып бейнелерді анимациялауға үйрену;

29- сабақ

Тақырыбы:

Кездейсоқ шамалармен жұмыс

Оқушы меңгеруі тиіс:

Кездейсоқ сандар ұғымымен
Random, Randomize операторларының жазылуын
ABC Pascal программасында кездейсоқ бейнелерді шығаруды программалап жаза алуға үйрену;

30- сабақ

Тақырыбы:

Әуен кірістіру процедуралары

Оқушы меңгеруі тиіс:

Программаға дыбыс, әуен қосу жолдарын
Delay(), Sound (), NoSound () операторларының жазылу үлгісін
ABC Pascal программасында дыбыс және әуендерді программалап жазу арқылы қосуға үйрену;

31- сабақ

Тақырыбы:

Шығармашылық жұмыс №3

Оқушы меңгеруі тиіс:

ABC Pascal программасында өтілген процедураларын қолдана отырып шығармашылық жұмыс жасауға үйрену;

32- сабақ

Тақырыбы:

Жылдық жоба «Астана» бейнесі

Оқушы меңгеруі тиіс:

ABC Pascal программасында өтілген процедураларын қолдана отырып «Астана» бейнесін шығаруға үйрену;

33- сабақ

Тақырыбы:

Жылдық жоба «EXPO 2017» бейнесі

Оқушы меңгеруі тиіс:

ABC Pascal программасында өтілген процедураларын қолдана отырып «EXPO 2017»

бейнесін жасауға үйрену;

34- сабақ

Тақырыбы:

Жылдық жобаларды қорғау

Күні:

Сынып: 6

1 сабақ

Тақырыбы:

Кіріспе. ABC Pascal программасының анықтамасы

Мақсаты:

ABC Pascal программасын редакторын енгізу және шығару терезесін, программаны орындату және тоқтату операцияларын үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Енгізу және шығару терезесін біледі;
Программаны орындату және тоқтату операцияларын біледі;
Ыстық пернелермен жұмыс жасай алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІ. Психологиялық ахуал «Өзіңізге тілегенді, өзгелерге тілеңіз» (оқушылар жұпқа бөлініп, бір-бірінің қолын алып, жұптасына тілегін айту керек)

ІІІ. Түйінді пікір:

ABC Pascal программалау тілі - оқушыларға еркін пайдалануға жеңіл Pascal программалау тілінің бір түрі.

ABC Pascal программасының экрандық интерфейсі мынадай бөліктерден тұрады:

Тақырып жолы
Меню қатары
Құрал-саймандар тақтасы
Енгізу терезесі
Шығару терезесі
Қалып-күй қатары

Ыстық пернелер

1-сурет. ABC Pascal бағдарламасы терезесі• F2, Ctrl-S - файлды сақтау

• F3, Ctrl-O - файлды ашу

• F12 - жаңа атпен сақтау

• Ctrl-Shift-S - ашық тұрған файлдарды сақтау

• Ctrl-Shift-0 ... Ctrl-Shift-9 -программа жолдарын 0..9 сандарымен белгілеу

• Ctrl-0 ... Ctrl-9 -0..9 сандармен белгіленген жолдарға өту

• Ctrl-Tab, Ctrl-Shift-Tab -келесі немесе алдыңғы терезелерге өту

Программаны орындату және тоқтату (1-сурет)

• Программаны орындату үшін F9 пернесін немесе құрал-саймандар тақтасынан батырмасын басамыз.

• Егер программа жолдарында қате табылмаған жағдайда программа орындалуға кіріседі.

• Ctrl-F2 пернелер комбинациясын басу арқылы программаны кез-келген жағдайда тоқтатуға мүмкіндігі бар.

IV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

2 сабақ

Тақырыбы:

ABC Pascal программалау тілінің графикасы

Мақсаты:

ABC Pascal программасында декарттық координата жүйесінде салынған бейнелерді программалап жазудың тәсілімен танысу;

Күтілетін нәтиже:

Декарттық координата жүйесіне сурет сала алады;
Программа жазу құрлымын біледі;
Программаны орындата алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

http://www.slideshare.net/yak-ella/pascal-abc

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір:

2-сурет. Декарттық координата жүйесі

Графикалық экранның мүмкіндігі дегеніміз - бұл экранға шығарылатын бейненің дәлдігі. Мысалы, экранға графикалық бейнелерді шығару мүмкіндігі қаншалықты жоғары болса, функциялардың графигін соншалықты дәл тұрғызуға болады. (2-сурет)

Кез-келген программаның алғашқы жолы PROGRAM сөзінен басталатын оның тақырыбынан, яғни атынан тұрады (3-сурет). Одан кейін графикалық режимді іске қосатын USES GRAPHABC бөлімі орналасады. Программаның негізгі бөлігі BEGIN түйінді сөзінен басталып, барлық атқаратын операторлар (командалар) тізбегі жазылып біткен соң, END түйінді сөзінен аяқталып, соңына нүкте қойылады.

PROGRAM Bagdarsham;

USES GRAPHABC;

BEGIN

END

негізгі программа бөлігі

3-сурет. Программа құрлымы

IV. Практикалық бөлім

ХУ декарттық координата жүйесіне үй бейнесін салу (4-сурет)

4-сурет. Координата жүйесінде салынған үй бейнесі

ХУ декарттық координата жүйесіне бағдаршам бейнесін салу

V. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

3 сабақ

Тақырыбы:

Uses Crt, Graph модулі

Мақсаты:

ABC Pascal программасында декарттық координата жүйесінде салынған бейнелерді программалап жазуда Uses Crt, Graph модулімен танысу;

Күтілетін нәтиже:

Декарттық координата жүйесіне сурет сала алады;
Программа жазу құрлымын біледі;
Uses Crt, Graph модулінің жұмыс жасау принциптерін біледі;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

http://www.slideshare.net/yak-ella/pascal-abc

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір:

Дисплей экраны нүктелер жиыны болып табылатын төртбұрышты аймақ болып табылады. Ол графикалық және мәтіндік режимдерде жұмыс атқара алады. Графикалық режимде экранның әрбір нүктесін түрлі түске бояп, сол түстер арқылы сызық, мәтін және әр түрлі бейнелер кескіндеуге болады.

Графикалық программалау процесі тиімділігін арттыру мақсатында Borland International фирмасы GRAPH арнайы программалар кітапханасын жасап шығарған болатын, онда қазіргі кездегі мониторлардың барлық типтерімен жұмыс істейтін, экранға түрлі мөлшердегі қаріптер шығара алатын драйверлер жиыны бар.

Экранға мәлімет шығаруды аппараттық жағынан сүйемелдеу екі модуль - бейнеадаптер және бейнемонитор арқылы қамтамасыз етіледі.

Бейнемонитор немесе дисплей - мәтін және графикалық бейнелер шығарылатын құрылғы, ол электрондық сәулелік түтікшеден немесе сұйық кристалды тақтадан тұрады. Дисплей теледидар сияқты жұмыс істеп, экрандағы бейне секунд сайын 25 рет жаңаланып отырады. Экрандағы бейнелер кішкене нүктелерден (пиксельдерден) тұратын қатарларға біріктірілген. Сондықтан экранның басқарылатын ең кіші элементі пиксель болып табылады. Экрандағы кез келген бейне осы пиксельдер арқылы салынады.

Экран бетіндегі қатарлар саны бір қатардағы нүктелердің саны пайдаланылатын бейнеадаптердің жұмыс режиміне байланысты болады. Бейнеадаптер - экранды басқару блогы, оны дисплей адаптері немесе адаптер деп те атайды. Бейнеадаптер екі бөліктен - электрондық - сәулелік түтікше контроллерінен (CRT контролері ) және бейнебуферден тұрады.

ABC Pascal программасында бейнелерді - шығаруды жетілдіретін бірнеше стандартты мен процедуралары бар, олар кітапханалық GRT (Cathode ray tube Display - электрондық сәулелік түтікшедегі дисплей) және GRAPHмодулінде жинақталған.

Ол үшін программа тақырыбынан кейін арнайы жол жазылуы тиіс:

Program <��

��

��рактикалық бөлім

ХУ декарттық координата жүйесіне шырша бейнесін салу

V. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

4 сабақ

Тақырыбы:

SETPIXEL, LINE операторлары

Мақсаты:

ABC Pascal программасында нүкте және сызықтарды салуды үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Декарттық координата жүйесіне сурет сала алады;
Нүкте және сызық салу операторын біледі;
SETPIXEL, LINE операторларының ішкі атрибуттарын қолданып программа құра алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір:

SETPIXEL (x, y, color)- нүкте салу операторы. Мұндағы х, у - координат жүйесінде орнына сәйкес мәндері. Color - түсі (5- сурет)

5-сурет. Координата жүйесінде салынған нүкте

LINE (x1, y1, x2, y2) - кесінді салу операторы. Мұндағы - x1, y1- кесіндінің бастапқы нүктесі, ал x2, y2 - соңғы нүктесі (6-сурет)

6-сурет. Координата жүйесінде салынған сызықтар

IV. Практикалық бөлім

Қарапайым тіктөртбұрыш бейнесін салу; (7-сурет)

Программа құрлымы:

Program TortBurish;

Uses GraphABC;

Begin

Line(100,50,300,50);

Line(300,50,300,150);

Line(100,50,100,150);

7-сурет. Координата жүйесінде

салынған тіктөртбұрышLine(100,150,300,150);

End. { F9 пернесін басып программаны орындатамыз}

8-суреттегідей бейне шығатын программа құрыңыз

8-сурет. Координата жүйесінде салынған тіктөртбұрыштар

V. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

5 сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №1 «Үй»

Мақсаты:

ABC Pascal программасында сызық салу операторын қолдана отырып үй бейнесін программалап жазу;

Күтілетін нәтиже:

Декарттық координата үй бейнесін сала алады;
Сызық салу операторын біледі;
PSET, LINE операторларының ішкі атрибуттарын қолданып программа құра алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Практикалық жұмыс №1 «Үй» (9-сурет)

9-сурет. Координата жүйесінде салынған «Үй» бейнесі

Программа құрлымы:

Program Yi;

Uses GraphABC;

Begin

Line(100,125,200,50);

Line(200,50,300,125);

..................................

End.

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

6 сабақ

Тақырыбы:

CIRCLE, RECTANGLE процедурасы

Мақсаты:

ABC Pascal программасында шеңбер, тіктөрбұрыш салу операторын қолдана отырып программалап жазу;

Күтілетін нәтиже:

Шеңбер, тңктөртбқрыш операторын біледі;
CIRCLE, RECTANGLE операторларының ішкі атрибуттарын қолданып программа құра алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

http://www.slideshare.net/yak-ella/pascal-abc

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір:

CIRCLE (X, Y, R) - шеңбер салу операторы. Мұндағы х, у - шеңбердің центрінің сәйкес мәндері. R - шеңбер радиусы (10-сурет)

10-сурет. Координата жүйесінде салынған шеңбер

RECTANGLE (x1, y1, x2, y2) - тіктөртбұрыш салу операторы. Мұндағы - x1, y1- тіктөртбұрыштың бастапқы нүктесі, ал x2, y2 - диаганоль бойынша нүктесі (11-сурет)

11-сурет. Координата жүйесінде салынған тіктөртбұрыш

ІV. Практикалық бөлім

«Сағат» бейнесін құру (12-сурет)

12-сурет. Координата жүйесінде салынған «Сағат» бейнесі

Машина бейнесін құру

V. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

7 сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №2 «Бағдаршам»

Мақсаты:

ABC Pascal программасында CIRCLE, RECTANGLE процедурасын қолдана отырып бағдаршам бейнесін салуға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Декарттық координатта бағдаршам бейнесін сала алады;
Сызық, шеңбер, тіктөртбұрыш салу операторын біледі;
CIRCLE, RECTANGLE операторларының ішкі атрибуттарын қолданып программа құра алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Практикалық жұмыс №2 «Бағдаршам» бейнесін құру (13-сурет)

13-сурет. Координата жүйесінде салынған «Бағдаршам» бейнесі

Программа құрлымы:

Program Bagdarsham;

Uses GraphABC;

Begin

Rectangle(X1,Y1,X2,Y2);

Circle(X,Y,R);

………………………………..

End.

2-тапсырма: Үлгідегідей машина бейнесін программалап жазыңыз (14-сурет)

14-сурет. Координата жүйесінде салынған «Бульдозер» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

8 сабақ

Тақырыбы:

SetPenColor, SetPenStyle процедуралары

Мақсаты:

ABC Pascal программасында SetPenColor, SetPenStyle процедураларын қолдана отырып бейнелерді бояуға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Сызық, шеңбер, тіктөртбұрыш салу операторын біледі;
RGB түс моделдерінің ағылшынша жазылуын біледі;
Жиек бояуының түрлерін прктикада қолдана алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір:

Түстер

clBlack

қара

clBlue

көк

clPurple

күлгін

clSkyBlue

ақшыл көк

clWhite

ақ

clYellow

сары

clMaroon

күрең қызыл

clGray

сұр

clRed

қызыл

clLime

ақшыл жасыл

clNavy

күрең көк

clDarkGray

күрең сұр

clGreen

жасыл

clBrown

қоңыр

SetPenColor (түс) - қылқалам түсін орнатады
SetPenWidth (қалыңдығы) - қылқалам қалыңдығын орнатады
SetPenStyle (түрі) - қылқалам түрін таңдайды (15-сурет)

Мысалы:

psSolid
psClear
psDash
psDot
psDashDot
psDashDotDot

15-сурет. Жиектері әртүрлі шеңберлер

ІV. Практикалық бөлім

Математикалық фигуралар (16-сурет)

16-сурет. SetPenStyle процедурасы қолданылып салынған бейне

V. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

9 сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №3 «Компьютер»

Мақсаты:

ABC Pascal программасында SetPenColor, SetPenStyle процедураларын қолдана отырып компьютер бейнесін құруға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Сызық, шеңбер, тіктөртбұрыш салу операторын біледі;
RGB түс моделдерінің ағылшынша жазылуын біледі;
Жиек бояуының түрлерін практикада қолдана алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Практикалық жұмыс № 3«Компьютер» (17-сурет)

17-сурет. Декарттық координата жүйесінде салынған «Компьютер» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

10 сабақ

Тақырыбы:

SetPenWidth, SetBrushColor процедуралары

Мақсаты:

ABC Pascal программасында SetPenWidth, SetBrushColor процедураларын қолдана отырып бейнелерді бояуға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Сызық, шеңбер, тіктөртбұрыш салу операторын біледі;
RGB түс моделдерінің ағылшынша жазылуын біледі;
Обьектілерді бояу түрлерін прктикада қолдана алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір:

SetBrushColor (түс) - обьектінің түсін орнатады

Мысалы: SetBrushColor (clred)

SetBrushColor (clyellow)

SetBrushColor (clgray)

SetPenWidth(қалыңдығы) - қылқалам қалыңдығын орнатады
SetPenStyle(түрі) - қылқалам түрін таңдайды

ІV. Практикалық бөлім

Үлгідегідей бейне шығатын программа құрыңыз (18-сурет)

18-сурет. Декарттық координата жүйесінде салынған «Машина» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

11 сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №4 «Олимпиада шеңбері»

Мақсаты:

ABC Pascal программасында Circle, SetPenColor, SetPenStyle процедураларын практикада қолдана отырып «Олимпиада шеңбері» суретін шығаруға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Сызық, шеңбер, тіктөртбұрыш салу операторын біледі;
RGB түс моделдерінің ағылшынша жазылуын біледі;
Обьектілерді бояу түрлерін прfктикада қолдана алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Практикалық жұмыс №4 «Олимпиада шеңбері» (19-сурет)

19-сурет. Декарттық координата жүйесінде салынған «Олимпиада шеңбері» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып:

12 сабақ

Тақырыбы:

SetBrushStyle, FloodFill процедуралары

Мақсаты:

ABC Pascal программасында SetBrushStyle, FloodFill процедуралары қолдану арқылы обьектілерді бояу түрлерін және тұйықталмаған облыстарды бояуды үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Сызық, шеңбер, тіктөртбұрыш салу операторын біледі;
RGB түс моделдерінің ағылшынша жазылуын біледі;
Тұйықталмаған обьектілерді бояу түрлерін практикада қолдана алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір

Геометриялық фигуралар және шектелген аймақтардың іштерін бояу кезінде қолданылатын процедура SetBrushStyle(n); Мұнда n- стиль түрлерінің нөмері. n=1, 2, 3, 4 . . .(20-сурет)

1-тегіс бояу

2-горизонталь сызықтар

3-вертикаль сызықтар

4- негізгі диагональ бойынша сызықтар

5- қосымша диагональ бойынша сызықтар

6-вертикаль және горизонталь сызықтар бойынша торкөздер

7-диагональ бойынша торкөздер

Floodfill (x, y:integer; сolor) -таңдалған стиль бойынша тұйық фигураның ішін бойяйды.Мұндағы х, у - фигураның ішінде жатқан кез келген нүктенің координатасы.

Мысалы: Жиегі 2 стилімен, ал іштері 7 стильмен сары және қызыл шеңберлер салу програмасы төменде көрсетілген.

20-сурет. SetBrushStyle процедурасы қолданылып боялған шеңбер

uses graphABc;

begin

setPenStyle(2);

SetBrushStyle(7);

SetBrushColor(clred);

circle(100,150,60);

SetBrushColor(clYellow);

circle(180,150,60);

end.

ІV. Практикалық бөлім

«Машина» бояу стилі әртүрлі әдіспен программалап жазыңыз(21-сурет)

21-сурет. SetBrushStyle процедурасы қолданылып боялған «Машина» бейнесі

V. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

13 сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №5 «Аққала»

Мақсаты:

ABC Pascal программасында Circle, SetBrushStyle, FloodFill процедураларын қолдана отырып аққала бейнесін салуға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Сызық, шеңбер, тіктөртбұрыш салу операторын біледі;
RGB түс моделдерінің ағылшынша жазылуын біледі;
Тұйықталмаған обьектілерді бояу түрлерін прктикада қолдана алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Практикалық жұмыс №5 «Аққала»(22-сурет)

22-сурет. «Аққала» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

14 сабақ

Тақырыбы:

Шығармашылық жұмыс №1

Мақсаты:

ABC Pascal программасында өтілген процедураларын қолдана отырып шығармашылық жұмыс жасауға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Сызық, шеңбер, тіктөртбұрыш салу операторын біледі;
RGB түс моделдерінің ағылшынша жазылуын біледі;
Тұйықталмаған обьектілерді бояу түрлерін практикада қолдана алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Шығармашылық жұмыс №1

«Кеме» бейнесін программалап жазу(23-сурет)

23-сурет. Түрлі-түспен боялған «Кеме» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

15 сабақ

Тақырыбы:

LineTo, MoveTo процедуралары

Мақсаты:

ABC Pascal программасында LineTo, MoveTo процедураларын қолдану арқылы обьектілерді программалап жазуға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Тұйықталмаған обьектілерді бояу түрлерін практикада қолдана алады;
LineTo, MoveTo процедураларын программалап жаза алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір

Процедурасы санақ басынан х осі арқылы өзгеріп отыра сызады. Яғни, жоғарғы сол жақ шетінен басталады. LineTo процедурасы Line-түзу, To -дейін деген екі сөзден құралған (24-сурет)

MoveTo (Х, У);

LineTo (Х,У); мұндағы Х,У - бастапқы жәте соңғы нүкте мәндері

24-сурет. Декарттық координата жүйесінде салынған «Жұлдыз» бейнесі

ІV. Практикалық бөлім

«Шырша» бейнесін LineTo, MoveTo процедуралары қолдана отырып программалап жазу (25-сурет)

Программа құрлымы:

Program TortBurish;

Uses GraphABC;

Begin

MoveTo(50,50);

LineTo(50,150);

End. { F9 пернесін басып программаны орындатамыз}

25-сурет. «Шырша» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

16 сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №6 «Пирамида»

Мақсаты:

ABC Pascal программасында LineTo, MoveTo процедураларын қолдана отырып пирамида бейнесін шығаруға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Тұйықталмаған обьектілерді бояу түрлерін практикада қолдана алады;
LineTo, MoveTo процедураларын программалап жаза алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Практикалық жұмыс №6 «Пирамида» (26-сурет)

26-сурет. «Пирамида» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

17 сабақ

Тақырыбы:

Arc, Ellipse процедуралары

Мақсаты:

ABC Pascal программасында Arc, Ellipse процедураларын қолдану арқылы обьектілерді программалап жазуға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Arc, Ellipse процедураларының ішкі атрибуттарының мәнін біледі
ABC Pascal программасында Arc, Ellipse процедуралары практикада қолдана отырып бейне шығара алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір

Ellipse(x1 ,y1, x2, y2) - эллипс салу операторы, мұндағы (x1, y1) және (x2, y2) ені бойынша Х, У мәндері (27-сурет)
Arc(x, y, r, a1, a2) - доға салу операторы, мұндағы x, y -центрі,

r - радиусы, a1, a2-сағат тіліне қарсы доғаның түйінің Х, У мәндері

27-сурет. Декарттық координата жүйесінде салынған эллипс, доға бейнесі

ІV. Практикалық бөлім

Ағаш бейнесін программалап жазу (28-сурет)

28-сурет. Эллипс процедурасын қолданып салынған ағаш бейнесі

Кемпірқосақ бейнесін программалап жазу (29-сурет)

29-сурет. Доға процедурасын қолданып салынған «Кемпірқосақ» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

18 сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №7 «Бәйтерек»

Мақсаты:

ABC Pascal программасында Arc, Ellipse процедуралары практикада қолдана отырып «Бәйтерек» бейнесін практикада шығаруға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Arc, Ellipse процедураларының ішкі атрибуттарының мәнін біледі
ABC Pascal программасында Arc, Ellipse процедуралары практикада қолдана отырып бейне шығара алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Практикалық жұмыс №7 «Бәйтерек» (30-сурет)

30-сурет. «Бәйтерек» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

19 сабақ

Тақырыбы:

Шығармашылық жұмыс №2

Мақсаты:

ABC Pascal программасында өтілген процедураларын қолдана отырып шығармашылық жұмыс жасауға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Arc, Ellipse процедураларының ішкі атрибуттарының мәнін біледі
ABC Pascal программасында Arc, Ellipse процедуралары практикада қолдана отырып бейне шығара алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Шығармашылық жұмыс №2 «Көктем» бейнесі (31-сурет)

31-сурет. «Көктем» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

20 сабақ

Тақырыбы:

For, Repeat және While операторлары

Мақсаты:

ABC Pascal программасында For, Repeat және While операторларын практикада қолдана білуге үйрену

Күтілетін нәтиже:

ABC Pascal программасында Arc, Ellipse процедуралары практикада қолдана отырып бейне шығара алады;
Обьектілерді әртүрлі бағытта қозғалысқа келтіре алады

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір

Көптеген алгоритмдерде белгілі бір әрекеттер тізбегі бірнеше рет қайталанып орындалып отырады. Математикада есеп шығару кезінде бір теңдеуді пайдаланып, ондағы айнымалы мәнінің өзгеруіне байланысты оны бірнеше рет қайталап есептеуге тура келеді. Осындай есептеу процесі бөліктерінің талап орындауын цикл деп атайды, ал қайталанатын бөлігі бар алгоритмдер тобы циклдік алгоритмдерге жатады. Циклдік алгоритмдерді пайдалану, оларды кейіннен программаларда цикл командалары түрінде қысқартып жазу мүмкіндігін береді.

Циклдік процесті қамтамасыз ететін алгоритм бөлігін қайталау командасы құрайды. Бұл команда алгоритмді жинақы етіп жазуға мүмкіндік береді.

Циклдік операторлардың үш түрі бар:

Арифметикалық цикл операторы

For-үшін to-дейін do-орындау

Шартты алдын ала тексеретін оператор

While - әзірше do - орындау

Шарттыкейін тексеретін оператор

Repeat - қайталау until - шейін

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

21 сабақ

Тақырыбы:

Төртбұрыш, шеңбер, эллипс фигураларын вертикаль қозғалту

Мақсаты:

ABC Pascal программасында For, Repeat және While операторларын практикада қолдана білугеүйрену;

Күтілетін нәтиже:

Arc, Ellipse процедураларының ішкі атрибуттарының мәнін біледі
ABC Pascal программасында Arc, Ellipse процедуралары практикада қолдана отырып бейне шығара алады;
Обьектілерді әртүрлі бағытта қозғалысқа келтіре алады

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір

Мысалы шеңбер салуды қайталайық:

USES GraphABC;

BEGIN

Circle(150,100,40);

END.

Ал енді шеңберді repeat қайталау операторының көмегімен салып көрейік:

USES GraphABC;

VAR x:Integer;

BEGIN

x:=150;

repeat

Circle(x,100,10);

x:=x+200;

until x>700;

ReadLn;

END.

REPEAT қайталау операторының көмегімен бірнеше ақ қалаларды салайық:

Ол үшін х-тері бірдей, бірақ у-тері және радиустері әртүрлі шеңберлер салайық.

USES GraphABC;

VAR x:Integer;

BEGIN

x:=150;

repeat

Circle(x,100,10);

Circle(x,128,20);

Circle(x,188,40);

x:=x+200;

until x>700;

ReadLn;

END.

Енді екі қолымен аяқтарын салайық.

USES GraphABC;

VAR x:Integer;

BEGIN

x:=150;

repeat

cls;

Circle(x,100,10);

Circle(x,128,20);

Circle(x+25,130,5);

Circle(x-25,130,5);

Circle(x+20,232,9);

Circle(x-20,232,9);

Circle(x,188,40);

x:=x+200;

until x>700;

ReadLn;

END.

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

22 сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №8 «Қозғалыс»

Мақсаты:

У мәндері бойынша жылжыту операторларын ABC Pascal программасында жазуға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

ABC Pascal программасында Arc, Ellipse процедуралары практикада қолдана отырып бейне шығара алады;
Обьектілерді вертикаль бағытта қозғалысқа келтіре алады

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Практикалық жұмыс №8 Бейне оңға қарай қозғалысқа келетіндей программ құрыңыз (31-сурет)

uses

crt, GraphABC;

var x: integer;

begin

for x := 1 to 305 do

begin

clearwindow;

rectangle(300, 300, 375, 430);

circle(x + 50, 350, 17);

line(x + 50, 367, x + 35, 390);

line(x + 50, 367, x + 65, 390);

line(x + 50, 367, x + 50, 407);

line(x + 50, 407, x + 35, 425);

31-сурет. Анимацияланған бейнеline(x + 50, 407, x + 65, 425);

circle(x + 43, 343, 3);

circle(x + 55, 343, 3);

line(x + 45, 355, x + 55, 355);

delay(20);

end;

end.

Доптың қозғалысы»жоғары, төмен және оңға солға допты қозғалысқа келтіретін программа құрыңыз

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

23 сабақ

Тақырыбы:

Төртбұрыш, шеңбер, эллипс фигураларын горизонталь қозғалту

Мақсаты:

У мәндері бойынша жылжыту операторларын ABC Pascal программасында жазуға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Arc, Ellipse процедураларының ішкі атрибуттарының мәнін біледі
ABC Pascal программасында Arc, Ellipse процедуралары практикада қолдана отырып бейне шығара алады;
Обьектілерді вертикаль бағытта қозғалысқа келтіре алады

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір

«Қоңыз» бейнесі (32-сурет)

uses

crt, GraphABC;

var x,y: integer;

begin

for x := 1 to 305 do

begin

clearwindow; {экран терезесін тазалау операторы}

setbrushcolor (clgreen);

circle (x+50,200,20);

circle (x+90,200,20);

circle (x+130,200,20);

circle (x+170,200,20);

circle (x+210,200,20);

circle (x+260,200,30);

setbrushcolor (clgray);

circle (x+250,190,5);

32-сурет. «Қоңыз» бейнеcircle (x+270,190,5);

setpenwidth (3);

line (x+250,170,x+230,150);

line (x+270,170,x+290,150);

delay (50);

end;

end.

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

24 сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №9 «Күн сәулесі»

Мақсаты:

ABC Pascal программасында For, Repeat және While операторларын практикада қолдана отырып күн сәулесінің бейнесін шығаруға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Arc, Ellipse процедураларының ішкі атрибуттарының мәнін біледі
ABC Pascal программасында Arc, Ellipse процедуралары практикада қолдана отырып бейне шығара алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Практикалық жұмыс №9 «Күн сәулесі» (33-сурет)

33-сурет. Анимацияланған «Күн» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

25 сабақ

Тақырыбы:

Cls, RedRaw және LockDrawing операторлары

Мақсаты:

RedRaw және LockDrawing операторларын қолдана отырып бейнелерді анимациялауға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Arc, Ellipse процедураларының ішкі атрибуттарының мәнін біледі
ABC Pascal программасында Arc, Ellipse процедуралары практикада қолдана отырып бейне шығара алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір

«Кеме» бейнесін қозғалысқа келтіретін программа құрыңыз (34-сурет)

34-сурет. Декарттық координата жүйесінде салынған «Кеме» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

26 сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №9 «Әр түрлі шеңберлер»

Мақсаты:

ABC Pascal программасында For, Repeat және While операторларын қолданып радиустары әртүрлі шеңберлерді шығаруға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Arc, Circle процедураларының ішкі атрибуттарының мәнін біледі
ABC Pascal программасында Arc, Circle процедуралары практикада қолдана отырып бейне шығара алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Практикалық жұмыс №9 «Әр түрлі шеңберлер»(35-сурет)

35-сурет. Кездейсоқ түрлі-түспен салынған әртүрлі шеңберлер

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

27 сабақ

Тақырыбы:

Мәтіндермен жұмыс

Мақсаты:

ABC Pascal программасында мәтіндерді енгізу, түсі және өлшемін өзгертуді практикада жаза білуге үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Мәтін енгізе алады
ABC Pascal программасында мәтін жазу процедуралары практикада қолдана отырып программалап жаза алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір

TextOut(X, У, ' мәтін') - мәтін кірістіру процедарасы (36-сурет)

SetFontName(Name)- шрифт аты

SetFontSize(Size) - мәтін өлшемі

SetFontColor(Color) - мәтін түсі

SetFontStyle(Fs….) - мәтін стилі

Қабылдайтын мәндері:

Bold - қалыңдатылған

Italic-курсив

Underline - асты сызылған

36-сурет. ABC Pascal программалау тілінде мәтін кірістіру

Программа нәтижесі:

ІV. Практикалық бөлім «Өзім жайлы» тақырбына мәтіндердің түсі, өлшемі және стилін әртүрлі етіп мәтін құрастырыңыз

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

28 сабақ

Тақырыбы:

Практикалық жұмыс №10 «Жұлдызды аспан»

Мақсаты:

ABC Pascal программасында RedRaw және LockDrawing операторларын қолдана отырып бейнелерді анимациялауға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Мәтін енгізе алады
ABC Pascal программасында мәтін жазу процедуралары практикада қолдана отырып программалап жаза алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Практикалық жұмыс №10 «Жұлдызды аспан» (37-сурет)

uses crt,graphABC;

var x,y,i:integer;

begin clrscr;

randomize;

for i:=1 to 500 do begin

x:=random(80);

y:=random(25);

gotoXY(x,y);

write ('*');

delay(10);

end;

end.

37-сурет. «Жұлдызды аспан» бейнесіІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

29 сабақ

Тақырыбы:

Кездейсоқ шамалармен жұмыс

Мақсаты:

ABC Pascal программасында Random, Randomize операторларын

қолдана отырып бейнелерді анимациялауға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Мәтін енгізе алады;
ABC Pascal программасында мәтін жазу процедуралары практикада қолдана отырып программалап жаза алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

38-сурет. «Шеңбер» бейнесіІ. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір

Кездейсоқ шамаларды шығару randomize; (38-сурет)

ProgramCircles;

UsesGraphABC, CRT;

varr : integer;

begin

SetWindowSize(500,500);

repeat

SetBrushColor(random($FFFFFF));

circle(random(500),random(500),random(10));

delay(10);

untilkeypressed;

end.

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

30 сабақ

Тақырыбы:

Әуен кірістіру процедуралары

Мақсаты:

ABC Pascal программасында дыбыс, әуендерді кірістіру операторларын

қолдана отырып бейнелерді анимациялауға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

Дыбыс, әуен енгізе алады
ABC Pascal программасында дыбыс, әуен енгізе алады
процедуралары практикада қолдана отырып программалап жаза алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Түйінді пікір

Soundsдыбыстар мен әуендерді кірістіру модулі:

n:=LoadSound(fname)- fname атты кез-келген форматтағы дыбыстарды енгізу жолы;

PlaySound(n)- дыбысты ойнату;

StopSound(n)-дыбысты тоқтату;

SoundLength(n)- миллисекундпен өлшенетін дыбыс ұзындығы;

Дыбыс кірістіру мысалы:

Program Player;

Uses Sounds, CRT;

varn: integer;

begin

n:=LoadSound('C:\WINDOWS\MEDIA\ringin.wav'); PlaySound(n);

Sleep(SoundLength(n));

DestroySound(n);

end.

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

31 сабақ

Тақырыбы:

Шығармашылық жұмыс №3

Мақсаты:

ABC Pascal программасында өтілген процедураларын қолдана отырып шығармашылық жұмыс жасауға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

ABC Pascal программасында дыбыс жазу процедуралары практикада қолдана отырып программалап жаза алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Шығармашылық жұмыс №3 (38-сурет)

38-сурет. «Машина» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

32 сабақ

Тақырыбы:

Жылдық жоба «Астана» бейнесі

Мақсаты:

ABC Pascal программасында өтілген процедураларын қолдана отырып «Астана» бейнесін шығаруға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

ABC Pascal программасында дыбыс жазу процедуралары практикада қолдана отырып «Астана» бейнесін программалап жаза алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Жылдық жоба «Астана» бейнесі (38-сурет)

38-сурет. «Астана» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

33 сабақ

Тақырыбы:

Жылдық жоба «EXPO-2017»бейнесі

Мақсаты:

ABC Pascal программасында өтілген процедураларын қолдана отырып «EXPO-2017» бейнесін шығаруға үйрену;

Күтілетін нәтиже:

ABC Pascal программасында дыбыс жазу процедуралары практикада қолдана отырып «EXPO-2017» бейнесін программалап жаза алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Жылдық жоба «EXPO-2017» бейнесі (39-сурет)

39-сурет. «EXPO-2017» бейнесі

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

Күні:

Сынып: 6

34 сабақ

Тақырыбы:

Жылдық жобалар қорғау

Мақсаты:

ABC Pascal программасында жыл көлемінде өтілген процедураларын қолдана отырып «Астана», «EXPO-2017» бейнелерін программалап жазылуын қорғап шығу; жыл бойы жасалған жұмыстарды немесе практикалық тәжірибелерді жоба ретінде қорғау

Күтілетін нәтиже:

ABC Pascal программасында дыбыс жазу процедуралары практикада қолдана отырып «Астана», «EXPO-2017» программалап жазған бейнесін қорғай алады;

Дерек көздері:

Тақырыпқа сәйкес презентация, ABC Pascal программасы

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру (Сәлемдесу)

ІІІ. Жылдық жоба қорғау

Қорғау уақыты 5 минут.

Қорғауда мынадай бөліктер айтылуы тиіс:

Жұмыс тақырыбы
Жұмыс мақсаты
Жұмыс нәтижесі
Жұмысты дайындауда қолданылған процедуралар
Жазылған операторлардың мәндері
Болашаққа жоспар

ІV. Рефлексия «Бағдаршам»

Қызыл түс- түсінген жоқпын

Сары түс - әлі де сұрақтар бар

Жасыл түс - бәрі түсінікті

ТЕСТ ТАПСЫРМАСЫ

1. Графиктік режимге өту үшін қосылатын модуль:

system
crt
dos
GraphABC

2. Rectangle(х1, у1,х2, у2) процедурасы қандай фигура сызады?

тіктөртбұрыш
іші боялған тіктөртбұрыш
кесінді
кез-келген төртбұрыш

3. Circle (x, y, r) нәтижесінде экранға қандай фигура сызылады?

доға
эллипс
шеңбер
сектор

4. Графиктік режимде кесіндіні шығару үшін қолданылатын процедура:

Line (x1,y1);
Line (x1,y1,x2,y2);
SettextStyle()
Line (x1,y1,clred);

5. SetPencolor(clYellow); CIRCLE (50,50, 20); программасы нені орындайды?

шеңберді сары түске бояйды
сары түсті шеңбер салады
доғаны кез-келген түске бояйды
шеңберді кез-келген түске бояйды

6. SetPencolor(clYellow); CIRCLE (50,50, 20); программасындағы радиусының мәні нешеге тең?

50, 50
20
25
10

7. Графиктік көрсеткішті координатасы (х,у) нүктесіне орналастыру процедурасы:

MoveTo(x,y)
OuttextXY()
Outtext()
GetX,CetY

8. Графиктік режимдегі SetPenStyle() процедурасы қандай параметрін өзгертеді?

түсін
бағытын
жиек түрін
шрифт атын

9. Графиктік режимдегі SetPenStyle() процедурасы неше мән қабылдайды?

10. Графиктік режимдегі SetBrushColor() процедурасы қандай параметрін өзгертеді?

түсін
бағытын
жиек түрін
шрифт атын

11. 640х480 шешімді графиктік режимде экранның ортасына шеңбер салу операторы

Circle (40,40,10);
Circle (320,240, 5) ;
Circle (630,250,80);
Circle (40,250,10);

12. Программаның орындалу нәтижесінде экранға не шығады?

Uses GraphABC; begin CIRCLE (100,100,R); end.

экранға доға шығады
экранға эллипс шығады
экранға шеңбер шығады
экранға қате туралы хабарлама шығады,себебі шеңбер радиусы анықталмаған

13. Шеңбер салып, оның ішін бояу фрагменті:

SetPenColor(clred); SetBrushColor (clyellow); Circle(200,200,50);
SetColor(2); Circle(200,200,50);
SetPenColor(clyellow); Circle(200,200,50);
SetColor(2); Circle(200,200); SetFillStyle(1,4);

14. FloodFill(х,у,c); продурасындағы х, у мәні нені білдіреді?

бояйтын облыс ішіндегі нүктенің координаталары
бояйтын облыс шекарасындағы нүктенің координаталары
бояйтын облыс центрінің координаталары
бояйтын шеңбер центрінің координаталары

15. FloodFill(х,у,c); продурасындағы c мәні нені білдіреді?

бояйтын облыс ішіндегі нүктенің координаталары
бояйтын облыс шекарасындағы нүктенің координаталары
түсі
бояйтын шеңбер центрінің координаталары

16. Шеңбер салып, оның ішін бояу қажет. SetPenColor(clgreen); Circle(150,100,50); FloodFill(150,100,С); С-ның мәні …….. деп жазу керек?

clgreen;
green;
1
clred;

17. SetPenColor(Color1); SetBrushColor(Color2); Circle(150,100,50); FloodFill(150,100,Color4);

Қызыл түсті шеңбер сызу үшін Red мәнін қай айнымалының орнына жазамыз?

Color1 және Color4
Color2
Color3
Color4

18. Программаның орындалу нәтижесінде экранға не шығады?

Uses GraphABC; begin Rectangle (100,100,150,200); end.

экранға тіктөртбұрыш шығады
экранға эллипс шығады
экранға шеңбер шығады
экранға қате туралы хабарлама шығады,себебі шеңбер радиусы анықталмаған

19. Программаның орындалу нәтижесінде экранға не шығады?

GraphABC; begin Rectangle (100,100,150,200); end.

экранға тіктөртбұрыш шығады
экранға эллипс шығады
экранға шеңбер шығады
экранға қате туралы хабарлама шығады

20. Программаның орындалу нәтижесінде экранға не шығады?

Uses GraphABC; begin SetPenColor (clred);Circle (100,100,150); end.

экранға тіктөртбұрыш шығады
экранға эллипс шығады
экранға шеңбер шығады
экранға қате туралы хабарлама шығады

МАЗМҰНЫ

Түсінік хат .....................................................................................................

Элективті курстың тақырыптық-күнтізбелік жоспары .............................

Элективті курс мазмұны................................................................................

Элективті курc сабақ жоспарлары ...............................................................

1 - сабақ.

Кіріспе. ABC Pascal программасының анықтамасы.........................

2 - сабақ.

ABC Pascal программалау тілінің графикасы ...................................

3 - сабақ.

UsesCrt, Graph модулі ...........................................................................

4 - сабақ.

SETPIXEL, LINE операторлары ..........................................................

5 - сабақ.

Практикалық жұмыс №1 «Үй» ............................................................

6 - сабақ.

CIRCLE, RECTANGLE процедурасы .................................................

7 - сабақ.

Практикалық жұмыс №2 «Бағдаршам» ..............................................

8 - сабақ.

SetPenColor, SetPenStyle процедуралары ...........................................

9 - сабақ.

Практикалық жұмыс №3 «Компьютер» .............................................

10 - сабақ.

SetPenWidth, SetBrushColor процедуралары .....................................

11 - сабақ.

Практикалық жұмыс №4 «Олимпиада шеңбері» ...............................

12 - сабақ.

SetBrushStyle, FloodFill процедуралары .............................................

13 - сабақ.

Практикалық жұмыс №5 «Аққала» ....................................................

14 - сабақ.

Шығармашылық жұмыс №1.................................................................

15 - сабақ.

LineTo, MoveTo процедуралары ..........................................................

16 - сабақ.

Практикалық жұмыс №6 «Пирамида» ...............................................

17 - сабақ.

Arc, Ellipse процедуралары ..................................................................

18- сабақ.

Практикалық жұмыс №7 «Бәйтерек» ..................................................

19 - сабақ.

Шығармашылық жұмыс №2 ................................................................

20 - сабақ.

For, Repeat және While операторлары .................................................

21 - сабақ.

Төртбұрыш, шеңбер, эллипс фигураларын вертикаль қозғалту ......

22 - сабақ.

Практикалық жұмыс №8 «Қозғалыс» .................................................

23 - сабақ.

Төртбұрыш, шеңбер, эллипс фигураларын горизонталь қозғалту....

24 - сабақ.

Практикалық жұмыс №9 «Күн сәулесі» .............................................

25 - сабақ.

Cls, RedRaw және LockDrawing операторлары ..................................

26 - сабақ.

Практикалық жұмыс №9 «Әр түрлі шеңберлер» ...............................

27 - сабақ.

Мәтіндермен жұмыс .............................................................................

28 - сабақ.

Практикалық жұмыс №10 «Жұлдызды аспан» ..................................

29 - сабақ.

Кездейсоқ шамалармен жұмыс ............................................................

30 - сабақ.

Әуен кірістіру процедуралары ............................................................

31 - сабақ.

Шығармашылық жұмыс №3.................................................................

32 - сабақ.

Жылдық жоба «Астана» бейнесі .........................................................

33 - сабақ.

Жылдық жоба «EXPO 2017» бейнесі...................................................

34 - сабақ.

Жылдық жобалар қорғау .....................................................................

Тест тапсырмасы ...........................................................................................

Пайдаланылған әдебиеттер ..........................................................................

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

А.С.Цветков. «Язык программирования PASCAL» система программирования ABC Pascal, 2008ж
С. В. Симонович - Информатика. Базовый курс., 2001 ж.
В. В. Егоров, В. А. Криворучко, Н. Н. Шпигарь - Pascal для студентов и школьников., 2007 ж.
М. Мансұрова - Компьютерлік орта., 2004 ж.
А.С.Цветков. Язык программирования PASCAL, 2009ж

Ескертпелерге арналған

АБИЛОВА АЙНАГҮЛ ТӨЛЕГЕНҚЫЗЫ

информатика пәні мұғалімі

«ABC Pascal графикасы»

информатика пәні бойынша 6-сыныптарға арналған

элективті курс

e-mail: ainagul_abilova@mail.ru

⇧

⇩