Ақпаратты кодтау тәсілдері. Ақпараттың өлшем бірлігі.

Екінші теория ақпаратты материяның қасиеті ретінде қарастырады. Оның пайда болуы кибернетиканың пайда болуымен байланысты және адам немесе аспап қабылдайтын кез-келген хабарламада ақпарат болады деген пайымдауға негізделген. Ақпаратты бұлай түсінуді В.М.Глушков айқын бейнелеп жеткізген. Ол «Ақпаратты тек әріптермен шимайланған кітап беттері немесе адамның тілі ғана емес, күн сәулесі де, тау жоталарының қыртысы да, сарқыраманың шуылы да, шөптің сыбдыры да жеткізеді.» деп жазады. Яғни ақпарат материя қасиеті ретінде оның табиғаты мен құрылымы, реттелуі, көптүрлілігі және т.б. туралы түсінік береді. Ол материядан тыс болуы мүмкін емес, демек, ол болған және мәңгі болады. Оны жинауға, сақтауға және өңдеуге болады.

Үшінші теория мағыналық (семантикалық) тұрғыдан негізделген., ол бойынша ақпарат білім ретінде және кез келген білім емес, оның бағдарлау үшін, белсенді әрекет жасау үшін, басқару және өзін-өзі басқару үшін пайдаланылатын бөлігі ретінде түсіндіріледі. Басқаша айтқанда, ақпарат - бұл білімнің әрекеттегі, пайдалы, «жұмыс істеуші» бөлігі.

Бұл теориялар бірін бірі белгілі бір шамада толықтырады, ақпарат түсінгіінің мәнін жан-жақты көрсетіп, соынсымен оның негізгі қасиетерін түсінуді жеңілдетеді.

Ақпараттың әр ортада, әр салада өз анықтамасы бар. Ал ақпараттың көптеген анықтамаларының ішіндегі орындысы: Ақпарат, бұл - айналадағы дүние туралы анықталмағанды (белгісіздікті) анықтайтын мәліметтер. Олар: сақтау, түрлендіру, беру және пайдалану обьектісі болып табылады.

Ақпаратты беру, сақтау және өңдеу ақпараттық процестер екенін сендер 6-сыныптан білесіңдер.

Осы жөнінде қайталауға мынадай мысал: Ақпараттық процеске жатпайтындарын анықтаңдар.

Ақпаратты талдай отырып, біз алынған ақпараттың сапасын бағалау мен мөлшерін анықтау қажеттігімен кездесеміз. Ақпараттың сапасын анықтау өте қиын, ал кей жағдайларды тіпті мүмкін емес. Мысалы кебір тарихи мәліметтер бірнеше жыл бойы керек болмай жатып, кенеттен олардың бағалылығы күрт артуы мүмкін.

Ал ақпарат мөлшерін анықтау - алдымен, бұл ақпаратты бірі бірімен салыстыру үшін, бұл ақпаратты сақтайтын материалдық обьектілердің (қағаз, диск, магниттік таспа т.б.) өлшемі қандай болу керек екенін анықтау үшіні қажет.

Ол үшін ақпаратты оның техникалық аспектісінде қарастырады және оның көлемін хабардағы символдар саны бойынша анықтайды.

Мысал:

Көлемі жағынан мына хабарда қанша ақпарат мөлшері бар: 36 байт (сөз арасындағы бос орындар да бір символ болып есептеледі).

Ақпарат және басқару түсініктерінің бірігуі ХХ ғасырдың 40 жылдары Н.Винердің кибернетиканы ашуына мүмкіндік тудырды. Кибернетика тұңғыш рет техникадағы, қоғамдағы және тірі оргаризмдегі ақпараттық процестердің ортақтығын көрсетті.

Н.Винер алғашқы рет жанды, жансыз және жасанды жүйелердегі басқару жүйелерінің ортақ белгілері бар екендігі жөнінде ой айтты. Ұқсастықтарды айқындау - нәтижелері әр түрлі жүйелерде қолданылатын «басқарудың жалпы теориясын» жасауға жетеледі.

Кибернетика жалпы табиғаты әртүрлі обьектілердегі жалпы басқару принциптерін зерттейді. Сондықтан оны осындай жүйелердегі тепе-теңдік күйлер мен оған жету тәсілдері өте қызықтырады. Ал автоматтық басқару теориясы, негізінен, тепе-теңдік күйге жету және оны сақтау тәсілдері туралы ғылым.

Кибернетиканы жеке обьектілерді (станоктарды, кәсіпорын құрлығыларын, автомобильдерді т.ь.) басқарудан бастап, тұтас кәсіпорын слаларын , банк дүйелерін, байланыс жүйелерін, яғни күрделілік дәрежесі әртүрлі автоматтық немесе автоматтандырылған басқару жүйелерін жасау және пайдалану саласында қолданбалы информатика ретінде қарастыруға болады.

Тапсырма: Кестені үйден толтырып келу.