Информатика пәнінен сабақ жоспарының тақырыбы Ақпараттардың алуан түрлілігі және оларды өңдеудің тәсілдері

Пәні: Информатика сынып:7 мерзімі:_______

Ақпараттардың алуан түрлілігі және оларды өңдеудің тәсілдері

Сабақтың тақырыбы: Ақпараттардың алуан түрлілігі және оларды өңдеудің тәсілдері. Ақпарат саны, ақпарат өлшем бірлігі.

Сабақтың мақсаты: Ақпаратты қабылдауды, жеткізуді өңдеуді, және сақтаудың тәсілдерін үйрету. Кодтауды түсіндіру.

Білімділік: Оқушылардың ақпаратты техникалық құралдар мен дербес компьютердің көмегімен беру, сақтау және ұсыну тәсілдерімен, қабылданған екілік санау жүйесімен, ASII кодтарымен таныстыру:

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық - абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар:компьютер, слайд, оқулық, жұмыс дәптері

Сабақтың өту барысы:1. Оқушыларды ұйымдастыру

2. Үйге берген тапсырманы тексеру

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

4. Тапсырмаларды орындау

5. Сабақты бекіту

6. Үйге тапсырма

Өткен материалдарды қайталау сұрақтары:

Ақпарат деген сөзге қандай мағына бересіңдер?

Адам ақпараттықтың қандай түрлерін қабылдай алады?

Байланыс тілі деп нені айтады?

Қандай тілдерді білесің?

Адам ақпаратты қалай және қайда сақтайды?

Адамның ақпаратты өңдеуіне мысал келтір

Жаңа түсініктер:

Ақпарат қасиеттерін үш аспектіде қарастыруға болады:

- техникалық тұрғыдан - дәлдік, сенімділік сигнал беру жылдамдығы;

- семантикалық - мәтіннің мағынасын кодтар көмегімен беру;

- прагматикалық - объектінің мінез-құлқына қаншалықты тиімді әсер етуі.

Ақпаратты беру сақтау және өңдеу процестері ақпараттық процестер деп аталды.



Ақпарат қасиеттеріне мыналарды жатқызуға болады: толықтық, сенімділік (анықтық), бағалылық, маңыздылық (актуалдық), айқындылық, қысқалық, нанымдылық.

Тірі табиғатта ақпарат беру мен өңдеу мысалдары:

Жануарлар өздерінің жерлерін қорғап, иісті белгілер қалдырып кетеді.

Адам ақпаратты сезу, көру арқылы қабылдайды. Адам радиодан, теледидардан, газет - журналдан ақпараттарды сезім мүшелері арқылы қабылдайды. Адам қабылдайтын ақпарат таңбалы, бейнелі болып бөлінеді.

Бейнелік ақпарат деп - табиғат көріністерін, кескіндерді, дәм, иіс, сезу мүшелері арқылы қабылданған ақпараттарды айтады.

Таңбалы ақпаратқа сөйлеу, жазу түрінде алынған ақпараттар жатады. Ауызекі тіл де таңбалы ақпаратқа жатады. Себебі, әр түрлі таңбалардан тұрады, бірақ олар дыбыстық таңбалар - феномендер деп аталады. Таңба түрінде қатынасуды қатынас тілі деп атайды. Табиғи қатынас тіліне: қазақ, орыс, ағылшын тілдері жатады. Жасанды тілдерге математика, физика, компьютермен қатынасу тілдері жатады. Әр тілдің өз алфавиті бар. Сандарды көрсететін алфавиттер: екілік, сегіздік, ондық, он алтылық болады.



Ақпаратты белгілі - бір алфавит арқылы ұсынуды кодтау деп атайды. Бір белгі тобынан екінші белгі тобына көшіру ережесін код деп атайды. Ақпаратты сақтау, қабылдау, ұсыну, және өңдеу әдістері іс жүзінде ақпараттың ұсынылу түріне байланысты болады. Ақпараттың кодталуы кейде шифрау деп те айтылады, оның кері кодталуы декодирование процесімен тікелей байланысты. Екілік алфавиты 0 және 1 таңбаларымен ұсынылады. Ақпаратты екілік код пен көрсету үшін, құрылғы екі күйді айыра білуі керек, мысалы; 1 - құрылғыда тоқ бар, ал 0 жоғын, немесе 1 - жоғары кернеу,

0 төмен кернеу. Тек екі түрлі мәні немесе немесе оған сәйкес код разряды бар, 0 немесе

1 мәндерін ғана қабылдай алатын сигналды бит деп атайды. Символдарды кодтау үшін

8 биттен тұратын котты байт деп атайды. 8 нөл мен бірлердің көмегімен яғни бір байттың көмегімен 256 символ кодталады. Символдарды кодттау кобинациаларының жиынтығын кодтау кестесі деп аталады.

Ақпарат адам үшін жаңа, белгісіз болу керек. Хабар бізге ақпарат алу деген бізге жаңа түсінікті болуы керек. Сол салада біліміміз жеткілікті болуы керек. Егер ақпарат біз үшін толық, объективті, жаңа, пайдалы, әрі нақты болса ол біз үшін бағалы болады. Хабардың ақпараттың көлемі деп - хабардың ұзындығын, яғни символдар санын білдіреді. Ендеше техникада кез - келген сақталатын берілетін ақпарат көлемі ондағы берілетін ақпарат көлемі ондағы ең кіші өлшем бір екілік разрядқа немесе 1 битке тең болады. Ақпаратты өлшеу бірлігі бір битке тең. Одан кейін 1 байт. Хабардың ақпараттың көлемі - бит немесе байтта өлшенетін оның ұзындығы.

1 бай=8бит;

1 кбайт(килобайт)=1024 байт;

1 мбайт(мегабайт)=1024кбайт;

1гбайт(гигабайт)=1024мбайт;

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Кодтау мен кері кодтау деген не?

• Бит, байт деген не?

• Техникалық жүйелерде неге екілік алфавитті пайдалануды таңдайды.

Үйге тапсырма:

Ақпараттардың алуан түрлілігі және оларды өңдеудің тәсілдері. Ақпарат саны, ақпарат өлшем бірлігі.