7 сынып сабақ жоспарлары

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Ақпарат

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың ақпарат туралы түсінігін қалыптастыру, сипаты мен қабылдау тәсілдері бойынша әр түрлі ақпарат түрлерімен таныстыру;

Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа, жүйелікке тәрбиелеу.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикасын, мәдениеттілік дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: Компьютер, интерак.тақта, электронды оқул

Сабақтың өту барысы:

1.Оқушыларды ұйымдастыру.

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4.Тапсырмаларды орындау.

5.Сабақты бекіту.

6.Үйге тапсырма беру

Жаңа түсініктер:

"Ақпарат" сөзі латынның түсіндіру, баяндау, мәлімет деген ұғымдарды білдіретін informatio cөзінен шыққан.Қазіргі кезде ақпарат күнделікті тұрмысқа, ғылымның әр түрлі философия, экономика физика, математика, информатика т.б салаларында кеңінен енді. Ақпаратты біз жазбаша немесе ауызша, тіпті қимыл-қозғалыс түрінде бере аламыз. "Ақпарат " деген сөз белгілі бір хабардың ,жаңалықтардың өткен оқиғалардың мазмұнын білдіреді. Тірі организмнің құрылысын зерттеу де бізге көп ақпарат береді.

Мысалы: баласы атасына неге ұқсайды? Иттен неге тумайды? Бұл сұрақтарға гинетика ғылымы жауап береді. Ол тұқым қуалаушылық болатының, әрбір организмнің негізгі белгілері ұрпақтан ұрпаққа ДНҚ молекулалары арқылы ақпарат беріледі. Сонымен ақпарат тірі табиғатта да, өлі табиғатта болады. Ол әрқашан сөзбен ғана жеткізілмейді, яғни ақпарат алмасудың сан алуан түрлері бар, қарым-қатынас жасау, өз бетімен ойлану, зертеу нәтижесінде пайда болады.

Ақпаратқа үзілді кесілді анықтама бере алмаймыз.Оны қаршаған дүние туралы және онда жүріп жатқан процестер туралы хабарлар мен мағлұматтар деп түсіyнуге болады.

Ақпарат материялымен және энергиямен қатар бізді қоршаған ортаның құрамды бөліктерінің бірі болып саналады.

Ақпарат түрлері

Барлық ақпараттарды төмендегідей бөлуге болады: қоғамдық саясаттық-әлеуметтік-экономикалық, ғылыми-техникалық, химия-биологиялық, физиологиялық т.б. Мұнымен қатар ақпарат өзінің сипаты бойынша:

1. статикалық (тұрақты) немесе динамикалық (айнымалы);

2. алғашқы (кірістік), туынды (аралық) немесе шығыстық;

3. басқарушы және мәлімет беруші;

4. объективті және субъективті болуы мүмкін.

Ақпарат қасиеттеріне мыналарды жатқызуға болады: толықтық, сенімділік (анықтық), бағалылық, маңыздылық (актуалдық), айқындылық, қысқалық, нанымдылық.

Тірі табиғатта ақпарат беру мен өңдеу мысалдары:

Жануарлар өздерінің жерлерін қорғап, иісті белгілер қалдырып кетеді.

Адам ақпаратты сезу, көру арқылы қабылдайды. Адам радиодан, теледидардан, газет-журналдан ақпараттарды сезім мүшелері арқылы қабылдайды. Адам қабылдайтын ақпарат таңбалы, бейнелі болып бөлінеді.

Бейнелік ақпарат деп-табиғат көріністерін, кескіндерді,дәм, иіс,сезу мүшелері арқылы қабылданған ақпараттарды айтады.

Таңбалы ақпаратқа сөйлеу, жазу түрінде алынған ақпараттар жатады. Ауызекі тіл де таңбалы ақпаратқа жатады. Себебі, әр түрлі таңбалардан тұрады, брақ олар дыбыстық таңбалар-феномендер деп аталады. Таңба түрінде қатынасуды қатынас тілі деп атайды. Табиғи қатынас тіліне: қазақ, орыс, ағылшын тілдері жатады. Жасанды тілдерге математика, физика, компьютермен қатынасу тілдері жатады. Әр тілдің өз алфабиті бар. Сандарды көрсететін алфабиттер: екілік, сегіздік, ондық, оналтылық болады.

Сабақты бекіту сұрақтары:

1. Ақпарат деген сөзге қандай мағына бересіңдер?

2. Адам ақпараттың қандай түрлерін қабылдай алады?

3. Адам ақпаратты қалай және қайда сақтайды?

4. Адам ақпаратты өңдеуіне мысал келтір?

5. Адам ақпаратты қалай сақтайды?

Үйге тапсырма: 1.1 тақырып. Ақпарат.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Ақпаратты түрлендіру

Сабақтың мақсаты: Ақпаратты қабылдауды, жеткізуді өңдеуді, және сақтаудың

тәсілдерін үйрету. Кодтауды түсіндіру.

Білімділік: Оқушылардың ақпаратты техникалық құралдар мен дербес компьютердің көмегімен беру, сақтау және ұсыну тәсілдерімен, қабылданған екілік санау жүйесімен, ASСII кодтарымен таныстыру:

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелікке,ұптылыққа,тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін,логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер,инт.тақта, элект.оқулық

Сабақтың өту барысы:1.Оқушыларды ұйымдастыру

2.Үйге берген тапсырманы тексеру

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру

4.Тапсырмаларды орындау

5.Сабақты бекіту

6.Үйге тапсырма

Өткен материалдарды қайталау сұрақтары:

* Ақпарат деген сөзге қандай мағына бересіңдер?

* Адам ақпараттытың қандай түрлерін қабылдай алады?

* Байланыс тілі деп нені айтады?

* Қандай тілдерді білесің?

* Адам ақпаратты қалай және қайда сақтайды?

* Адамның ақпаратты өңдеуіне мысал келтір

Жаңа түсініктер:

Ақпаратты белгілі-бір алфавит арқылы ұсынуды кодтау деп атайды. Бір белгі тобынан екінші белгі тобына көшіру ережесін код деп атайды. Ақпаратты сақтау, қабылдау, ұсыну, және өңдеу әдістері іс жүзінде ақпараттың ұсынылу түріне байланысты болады. Ақпараттың кодталуы кейде шифрау депте айтылады,оның кері кодталуы декодирование процесімен тікелей байланысты. Екілік алфабиты 0 және 1 таңбаларымен ұсынылады. Ақпаратты екілік код пен көрсету үшін, құрылғы екі күйді

айыра білуі керек, мысалы; 1-құрылғыда тоқ бар, ал 0 жоғын , немесе 1-жоғары кернеу ,

0 төмен кернеу. Тек екі түрлі мәні немесе немесе оған сәйкес код разряды бар , 0 немесе

1 мәндерін ғана қабылдай алатын сигналды бит деп атайды . Символдарды кодтау үшін

8 биттен тұратын котты байт деп атайды. 8 нөл мен бірлердің көмегімен яғни бір байттың көмегімен 256 символ кодталады. Символдарды кодттау кобинациаларының

жиынтығын кодтау кестесі деп аталады.

ASCІІ коды.

Есептеуіш техникасында ең көп пайдаланатын код-ASCLL коды - американдық

апарат алмасудың стандарттық коды.

Кодтау кестенің 16 жолы 16 бағаны бар . Кесте екі бөліктен тұрады ; стандарты, баламалы .

Стандартты бөліктегі - бірінші 128 символдар , 0- ден 127-ге дейінгі коттар; Цифрлар, латын алфавитінің әріптерімен компютер жумысын басқаратын арнайы символдар.

Баламалы бөліктегі-128-ден 255-ке дейінгі кодтар алфавиттер (орыс, қазақ) Ондық, екілік, оналтылық санау жүйелерінің сәйкестендіру кестесі бойынша кодтауға болады.

Ақпарат оны тіркейтін құрылғыға дыбыс, электромагнитті сәуле, физикалық әреект түрінде келіп түседі. Бұл әрекеттер сигнал деп аталады.

Сигнал дегеніміз- оның көмегімен адам немесе, құрылғы ақпарат қабылдайтын процесс. Сигнал ақпарат тасуыш. Ақпарат жіберу дегеніміз- сигналадар жіберу.

Сигнал аналогтық (үздіксіз), дискретті(үзілісті) болуы мүмкін. Аналогдық сигналдарға мысалдары: Сигналды дискретті түрде ұсынғанда ол сан қатары, алфавит әріптері,музыкалық нота нота оған мысал бола алады. Уақыт аралығын неғұрлым көбірек алған сайын, кернеудің уақыт аралығында өзгеру процесін соғұрлым дәлірек сипаттаймыз. Керісінше дискретті процесті аналогтық процеске айналдыруға болады.Адам сезім мүшелері арқылы сигналдарды аналогтық түрде қабылдайды, ал есептеуіш техникалары негізінде дискретті түрдегі сигналдармен жұмыс істейді.

Ақпарат адам үшін жаңа, белгісіз болу керек. Хабар бізге ақпарат алу деген бізге жаңа түсінікті болуы керек. Сол салада біліміміз жеткілікті болуы керек. Егер ақпарат біз үшін толық, объективті,жаңа,пайдалы, әрі нақты болса ол біз үшін бағалы болады. Хабардың ақпараттың көлемі деп- хабардың ұзындығын, яғни символдар санын білдіреді.Ендеше техникада кез-келген сақталатын берілетін ақпарат көлемі ондағы берілетін ақпарат көлемі ондағы ең кіші өлшем бір екілік разрядқа немесе 1 битке тең болады. Ақпаратты өлшеу бірлігі бір битке тең. Одан кейін 1 байт. Хабардың ақпараттың көлемі-бит немесе байтта өлшенетін оның ұзындығы.

1 байт = 8бит;

1 кбайт(килобайт) = 1024 байт;

1 мбайт(мегабайт) = 1024 кбайт;

1 гбайт(гигабайт) = 1024 мбайт;

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Кодтау мен кері кодтау деген не?

• Бит, байт деген не?

• Техникалық жүйелерде неге екілік алфавитті пайдалануды таңдайды.

Үйге тапсырма: Ақпаратты түрлендіру .

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Компьютер

Сабақтың мақсаты: Компьютердің - әмбебап ақпараттық машина екенін, информатиканың не екенін түсіндіру.

Білімділік: Оқушылардың информатика пәнімен, негізгі ақпараттық процестермен,

компьютер өндейтін ақпарат түрлерімен таныстыру. Бағдарлама және

бағдарламалық жабдықтама түсініктерімен таныстыру;

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық - абстракиясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер,интер.тақта, электронды оқулық

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру.

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4. Сабақты бекіту.

5. Үйге тапсырма беру.

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

Сигнал дегеніміз не?

Аналогтық сигналды дискреттік сигналға қалай аустыруға болады ?

Алынған хабарды қай кезде ахпарат деп есептеген , қай кезде есептеуіне болады?

Ақпараттың қандай қасиеттері бар ?

Хабардың ақпараттық көлемі деген не ?

Жаңа түсініктер

Ақпараттық процестерді зерттейтін ғылым информатика деп аталады. Ақпаратық процесті жүзеге асыратын негізгі құрылғы компъютер деп аталады. Ақпаратты автоматты түрде өндеу адамының қатысуынсыз өңдеу , бұл кезде компьютер алдын ала берілген багдарлама боиынша ақпаратты өңдеуі алғашқы мәліметтер енгізуден бастап нәтеже алғанға дейін жүргізіледі.

Кірістік мәліметтердің түрі мынадай болуы мүмкін:

Мәтіндік ақпарат

Оқулықтағы мәтін,дәптердің шығарма,ауа райын болжау,радио арқылы хабар

Сандық

Көбейту кестесі,арифметикалық мысал,хоккей оцындағы есеп.

Графикалық апарат

Суреттер,схемалар,сызбалар,фотосуреттер.

Музыкалық апарат

Дыбыстар,музыка,сөз.

Бейне апарат

Түрлі түсті графика,дыбыс,фильмдер,екі және үш өлшемді жылжымалы обьектілер.

Компьютердің аппараттық құралдары: * Бағдарламаларды компьютердің жадына екілік көрсетілуде ұсынуда арналған енгізу құрылғыларына:

* Ішкі және сыртқы болып бөлінетін, деректерді, бағдарламаларды сақтауға арналған кампьютерлік жадынан: * Мәліметтерді өңдеу процесін басқаратын процессрдан.

* өңдеу нәтижелерін шығаратын-шығару құрылғылардан :

* барлық құрылғылар арасында ақпарат жеткізу қызметін атқаратын ақпараттық

Бағдарламалық құралдар - әр түрлі мақсаттарға арналған бағдарламалар жиынтығы. Компьютердің бағдарламалық құралдарын бағдарламалық жасақтама деп те атайды.

Олар:

Жүйелік деп, аталатын, к-ң барлық құрылғылары мен мәліметтерді өңдеуді жасақтау қорларының жұмыстарын басқаратын;

Қолданбалы деп, аталатын, мәліметтерді өңдеуге арналған;

Бағдарламалау жүйелері деп аталатын, басқа бағдарламаларды өңдеу қызметін атқаратын бағдарламалардан тұрады.

Программалық жабдықтамалар

Компьютердің программалық жабдықтамалары жүйелік, қолданбалы бағдарламалардан және бағдарламалау жүйелерінен тұрады.

Жүйелік бағдамалардың ішінде операциялық жүйе (ОЖ) (операционная система -ОС) негізгі болып табылады.

ОЖ - компьютердің барлық мәліметтерді өңдеу жұмысын ұйымдастыратын бағдарламалар жүйесі. Ол компьютердің барлық құрылғыларын басқарады, компьютер құрылғыларының арасында және компьютер мен адам арасында мәліметтер алмасуын жүзеге асырады. Сонымен қатар ОЖ-әмбебап жүйе, оны әр түрлі типтегі компьютерлерге, компьютерге қосылған қосымша құрылғыларға сәйкестендіріп баптауға болады, компьютерді дербес түрде баптауға мүмкіндік береді.

ОЖ - лер өте көп, бірақ біздің қарастыратынымыз үйде және мектептерде тұрған компьютелердің операциялық жүйелері. Бұдан аз-ақ уақыт бұрын мұндай компьютерлерде ОЖ MS DOS тұратын. Қазірг кезде кең тараған жүйелер: WINDOWS 95, WINDOWS 98, WINDOWS NT.

Бұл операциялық жүйелердің және көпдеген өте маңызды қолданбалы бағдарламалардың, бағдарламалау жүйелерінің негізгі әзірлеушісі (жауапшысы) американың Microsoft фирмасы.

Компьютерде жұмыс істеу- негізінде оның ОЖ-мен жұмыс істеу. Сондықтан компьютер мен адамның қатынасу тәсілі қаншалықты қарапайым, түсінікті және жақын долстықта екендігі өте маңызды.

Адам мен компьютер арасындағы қарым-қатынас тәсілін интерфейс деп те атайды.Дербес компьютерлерде қатынасудың -интерфейстің-команданың және терезелік екі тәсілі болады.

Командалық интерфейсте адам компьтермен ОЖ-нің командаларының жиынтығының көмегімен қатынас құралады,олар өте көп және жазылу түрлері де әр түрлі.Командалық интерфейсі бар ОЖ-ға ОЖ МSDOS жатады,олкомпьютерлерде соңғы жылдарға дейін негізгі болып келді.компьютерде дұрыс жұмыс істеу үшін,ОЖ MSDOS нұсқауларының қалың томдарын оқып үйрену қажет болды.

Терезелік интерфейстің жөні басқа,ол WINDOWS тіпті Ож-де жүзеге асырылған.Мұнда компьютермен қатынасу көбіне тек маус құрылғысы арқылы жасалады.Компьютермен жұмыс істеу үшін,экранда графикалық формаларды компьютермен қатынас құруды сезу дәрежесіндетүсінікті еді.

Оның үстіне ОЖ WINDOWS бір мезгілде бірнеше мәсел елерді,ал MSDOS тек бір мәселені ғана шешуге мүмкіндік береді.

Әрине, WINDOWS типті ОЖ-лар тек белгілі жағдай жасалғанда,яғни процессордың жұмысының жылдамдығы арттырылғанда, компьютердің жедел және тұрақты жадының көлемі үлкейтілген ғана MSDOS-тың орнын басты.

Қолданбалы бағдарламалық жасақтама мәліметтерді өңдеудің нақты мәселелерін шешуге арналған.Олардың көмегімен құжаттар құруға, графикалық объектілер даярлауға, әр түрлі есептеу жүргізуге және өздеріңнің демалыстарынды ұйымдастыруға көмектеседі.

Қолданбалы бағдарламаларды арнайы және әмбебап бағдарламалар деп екі топқа бөлінеді.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Компьютер дегеніміз не?

• Ақпараттық құралдар неден тұрады?

• Компьютердің бағдарламалық жасақтамасына нелер кіреді?

• Бағдарламалау жүйелері не үшін қолданылады?

Үйге тапсырма: Компьютер .

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Есептеуіш техникасының даму тарихы

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды ЕТ-ң даму тарихымен оның құрылуының негізгі

принциптерімен таныстыру,ЭЕМ-нің қоғам өміріндегі рөлін түсіндіру;

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын

дамыту.

Тәрбиелілік: Оқушылардың тәрбилілікке ұқыптылықа, тиянақтылыққа үйрету.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, интер.тақта, элект.оқулық, Сабақтың өту мақсаты:

1.Оқушыларды ұйымдастыру

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру

4.Сабақты бекіту

5.Үйге тапсырма беру.

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

1.Компьютер дегеніміз не?

2.Ақпараттық құралдар неден тұрады?

3.Компьютердің бағдарламалық жасақтамасына нелер кіреді?

4.ОЖ-нің негізгі функцияларын атандар.

5.Интерфейс деген не?Қандай интерфейстерді білесіңдер?

6.Қолданбалы бағдарламалардың міндеттері қандай?

7.Бағдарламалау жүйелері не үшін қолданылады?

8.Дрейвердің рөлі қандай?

Жаңа түсініктер:

Есептеуіш техниканың даму тарихы

Есептеуіш техника дамымай тұрып адамдар қол саусақтарын, тастарды, ағаш таяқшаларды пайдаланды.

Есепшоттың пайда болуы деректерге қарағанда Қытай немесе Египетте 2000-5000 жылдар шамасында балған.

Есепшот Ресей де 16-17 ғасырларда пайда болған

17 ғасырдың аяғында шотландиялық Джон Непер логорифм түсінігін енгізді.логорифм кестесін құрды.

1761 ж.Ағылшын Д.Робертсон логарифм сызғышын жасады. Мұндай идеяны Исаак Ньютон ұсынған.

1642 жылы француз математиці Блез Паскаль 19 жасында дүние жүзінде бірінші рет қосу машинасын жасады.

1694 ж неміс математиці Лейбниц Паскаль механикалық есептеу машинасын арифмометрі құрды.Есептеуіш техниканың XIX ғасырдан қарқындап дами бастады.

1833 жылы алғашқы есептеуіш автоматтың авторы Чарлз Бэббидж аналитикалық машинаның жобасын жасады.Он казіргі кезде компьютердің атасы деп атайды.

Дүние жүзі бойынша алғашқы 1846 жылы Бэйббидж машанасына бағдарлыма жасаушы Ада Лавлейс бірінші бағдарламалаушы деп аталынған.

XIX ғасырдың соңында американдық Герман Халлериат есепші перфарциялық машинасын құрды.Холлериат 7 жыл бойы пайдаланылды. Холлериат есепші-перфорациялық машинаны жасайтын фирманың негізін қалады. 1944 американ математигі Говард айкен Горвард Марк-1 автоматты есептеуіш машинасын құрды.Бірінші электронды машиналар 1946 жылы Пенсильван университетінде ENIAC деп аталды, 1949 жылы EDSAC машинасы құрастырылды.

ЭЕМ буындары:

Бірінші буында - бірінші электрондық машиналар 1940-1955 жылдар

Екінші буынға 1955 жылдан бастап, жартылай өткізгіштер, транзисторлар пайда бола бастады.

Үшінші буынға - интегралдық негізінде құрылған ЭЕМ-дер. Қазіргі кездегі компьютерлер төртінші буынға жатады.

Төртінші буынға - ЭЕМ -лар қолданылуда.

Бесінші буындағы компьютерлер әлі шыққан жоқ. ЭЕМ-ді жасау ісі қолға алынуда.

Сабақты бекіту сұрақтары:

1. бірінші электронды-есептеуіш машина қалай аталған? Ол қай жылы жасалды?

2. Марк-1 машинасы қандай элементтерде жатады?

3. Бұрынғы Кеңестер Одағында бірінші ЭЕМ қай жылдары жасалды? Оны кім жасады?

4. ЭЕМ буындарын атаңдар. Олардың бір-біірнен йырмашылығы неде?

5. Қазіргі дербес компьютерлер қай буынға жатады?

Үйге тапсырма: Есептеуіш техникасының даму тарихы.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтын тақырыбы: Дербес компьютер. Компьютердің құрылысы. Баспа құрылғылары

Сабақтын мақсаты: Аппараттық құрылыстыру.

Білімділік: Оқушыларды ДК-мен, оның негізгі блоктарымен, және олардың

міндетімен таныстыру. ЭЕМ-нің мүмкіндіктерінкөрсету. Компьтердің

негізгі құрылғылары -процессормен, ЖЖҚ-мен таныстыру;

Тәрбиелік: Оқышылардың тәрбиелікке,ұқыптылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық -абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақтың қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқул.

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру.

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3. Жаңа тақырыпты тексеру.

4. Тапсырмаларды орындау.

5. сабақты бекіту.

6. Үйге тапсырма беру.

Жаңа түсініктер:

Компьютер "сөзі" есептеуіш" дегенді білдіреді, яғни есептеуге арналған құрылғы.компьютер-деректерді бағдарламалап өңлдеуге арналған электрондар құрылғы.Қазіргі компьютерлер тек есептеп қана қоймай, цифрлық емес (мәтіндер,дыбыстар, графика және т.б.) ақпаратты өндейді, әр түрлі технологиялық процесттерді, деректер базасын және басқаларды басқарады.Бұл типті компьтерлерді дүние жүзінде жүздеген өндірушілер шығарады.Олар өзара өнімділігімен, жадының сыйымдылығымен және бірқатар функционал мүмкіндіктерімен ерекшеленеді. ДК-сі. Бірақ.ДК-лердің барлық типтерінің ақпарат өндеу және адаммен қарым-қатынас жасауының негізгі принціптері бірдей. Дербес компьютер өнеркәсіп бұйымы ретінде өзара жалғастырушы кабельдермен байланыстырылған бірнеше блоклардан тұрады.

Блоктардың номенклатуруасы әр түрлі болуы мүмкін,бірақ кез келген компьютер жұмыс істеуі үшін, үш блоктан тұратын жинақ керек. Басқа құрылғылардың барлығы қосымша деп аталады.Оларға принтер, ыбыс колонкалары, құлаққап, микрофон, модем, сканер, маус, трекбол, терте жатады. Компьютердің аталған негізгі жинағының басты элементі-жүйелік блок. ДК жүйелік блогы - компьютердің негізгі тораптары орналасқан тік төртбұрышты қорапша, онда: микропроцессоры мен жедел жады және т.б. аналық тақша, адаптерлер, қоректендіру блогы, иілгіш және қатқыл дискідегі жинақтауыштар, контролер ажыратпалар орналастырылған.

ДҚ (дербес компьютер деп аталуының - бір-ақ адам қолданады) қазіргі кезде көпшілік арасында кең тарай бастады. Кез-келген компьютерлер бірнеше құрылғыдан тұрады.

Монитор, жүйелік блок, пернетақта, мультимедиа колонкасы, модем, маус.

Бұл құрылғылардың ең негізгісі Монитор, жүйелік блок, пернетақта.

Компьютердің барлық құрылғылары оның артындағы ажыратып қосқыштар арқылы ажыратылады. Компьютердің процессоры мен жедел жадысынан басқалары оның сыртқы құрылғылары болып табылады.Олар: монитор, пернетақта,принтер,маус,модем.Әрбір сыртқы құрылғы процессормен арнайы блоктар - адаптер немесе контролер арқылы жалғасады. Контролер немесе адаптердің міндеті - процессордан келіп түскен ақпаратты құрылғылардың жұмысын басқаратын сәйкес сигналдарға айналдыру.

Жүйелік блок-мұнда компьютердің негізгі құрылғылары орналасқан. Компьютерді қосып өшіру батырмасы, дискжетек, компакт-дискіні оқитын CD-ROM орналастырылған. Жүйелік блоктың ішінде аналық плата, процессор, CD-ROM, бейнетақташа, дыбыс тақташасы мен т.б. бар.

Процессор- компьютердің ең басты бөлігі.Ол компьютердің «миы». Ол бүкіл компьютердің жұмысын басқарады және бағдарламадағы барлық командаларды орындайды. Іс жүзінде компьютердің орындайтын жұмысының бәрін оның бас микросхемасына - микропроцессор атқарады. Қазіргі кезде ең көп тараған «пентиум» процессор. Сондықтан компьютер де пентиум деп аталады.Процесор жадпен жұмыс істейді.Жад микросхемасынан процесор өзіне қажетті ақпаратты алады.

Жедел жад-бұл компьютердің ішкі жады.Жедел жад немесе оперативті жадтайтын құрылғы (ОЖҚ) - ол қажет ақпараттарды өзіне жылдам жазуға және одан оқуға мүмкіндік береді.Бірақ онда ақпараттар уақытша сақталады, яғни компьютерді өшіргенше.Егер компьютерді өшірсе онда жедел жадтағы барлық ақпарат өшеді. Компьютердің ішкі жадысының екі түрі бар:тұрақты жадтайтын құрылғы ТЖҚ (ОЗУ) - ақпартты уақытша сақтайтын жад. Енгізу құрылғылары: пернетақта, маус,джойстик,өлшеу аспаптары, сканер. Шығару құрылғысы - принтер, диспей, графопроектор.

Дисплей - компьютердің экранына ақпаратты шығаратын құрылғы. Дисплей: электрондық - сәулелі түтікшеден (ЭСТ) (электронная лучевая труба ЭЛТ), қоректендіру блогынан және сәулелі басқарушы электрондық блоктан тұрады. Монитор түрлі түсті монохромды болады.

Монитор-ақпаратты компьютер экранына шығару құрылғысы. Мониторды екі белгісі бойынша жіктеуге болады.

Бейнелеу түсі бойынша

Шығаратын ақпараты бойынша

Монохромдық (қара, ақ, градияциясы сұр)

Символдық, (тек мәтіндік ақпаратты бейнелейді)

Түрлі түсті

Графикалық (графиктерді, суреттерді шығаруға мүмкіндік береді)

Пернетақта (Клавиатура)

Пернетақта - компютерге ақпарат енгізетін құрылғы. Онда 101 немесе 105 перне болады .Таңбалық деректерді енгізу қызметін атқарады және негізгі енгізу құрылысы болып табылады.

Пернетақтаның әрекетерінің прициптері:

1.Пернені басқанда пернетақтаға орнатылған арнайы микросхема идентификациялайтын скан-код жіберіледі.

2. Скан-код микросхемаға түседі, ол өз кезегінде процессорға бекітілген нөмірі бар түзу береді.

3. Үзуді алып, процессор ағымдағы жұмысын кейінге қалдырып, түзуге нөмірі бойынша түзуге қызмет жасайтын бағдарламаныңадресін табады.

4. Үзуді өңдегеннен кейін процессор аяқталмаған іске қайта оралады.

5. Енгізілген (бірақ өңделмеген) символдар пернетақтаның буферіне түседі де, оған арналған бағдарлама оларды алып кеткенше сақталады.

Шартты түрде пернетақтаны 5-бөлікті бөлуге болады:

-басу пернетақтасы (алфавитті- цифрлық және таңбалық ернелер)

-функционал пернелер: F1-F12

-арнайы операциялар пернелері: Enter, Esc, Tab6, Ctrl, Alt, BackSpace

-меңзерді басқару және редакциялау пернетақтада.

-сандық пернетақта.

Функционалдық пернелер- Олар символдық пернелердің үстінде орналасқан. Олар компютердің күрделі операцияларын тез орындай. Әр түрлі программаларды әр түрлі қызмет атқарады.

Символдық пернелер - пернетақтаның негізгі бөлігі. Символ, цифр енгізуге болады.

Нұсқаушы немесе меңзерді экранда басқару пернесі. Меңзерді экранда жылжытуға арналған.

Цифрлық-қосыма NumLock пернетақта арқылы қосылып ажыратылады.

Enter - енгізу пернесі - белгілі бір әрекетті аяқтағанда басылады.

Бос орын - символдарды бір-бірінен ажыратады.

← немесе Backspace пернесі алдыңғы символды өшіреді.

Shift - бұл кіші әріптерді алкен етуге және керісінше орындауға болады.

Caps Lock - алкен әріптер енгізіледі.

Delete - меңзердің оң жағында орналасқан символдарды өшіреді.

кейбір амалдарды орындау үшін пернелердің комбинациясын пайдаланады. Ctrl Alt

Тышқан. Қазіргі кездегі компьютерлер тағы да бір ақпараттарды енгізу құрылғысы - «Тышқан» манипуляторымен жабдықталған. Бұдан былай оны тек тышқан (маус) деп қана атайтын боламыз. Оның аты тышқан деп бекер аталмаған. Себебі ол-сұр түсті, тышқанның құйрығына ұқсайтын компьютерге жалғанған иілгіш сымы бар қорап. Ол алақанға ыңғайлы және кілемше бетінде еркін жылжитын арнайы құрылғы.

Джойстик. Джойстик деген компьютерлік ойындарда экрандағы жылжитын обьектілерді басқаруға арналған рычагты манипулятор.

Принтер. Ақпараттарды қағазға басып шығаратын құрылғы. Ол дисплейге не шығарылса, соның бәрін қағазға басып шығаруға мүмкіндік береді. Принтерге мәтіндік, кестелік, графикалық ақпараттарды шығаруға болады. Принтердің үш түрі бар: матрицалық, сия бүріккіш, лазерлік.

Матрицалық принтерлер - бұл қарапайым басу құрылғылары. Деректер қағазға инелердің бояйтын таспа арқылы соғуының нәтижесінде пайда болады.

Лазерлік принтерлер полиграфиялық баспадан кем емес баспа сапасын қамтамасыз етеді.Олар минутына бет баспаға шығу жылдамдығымен өлшенеді. Сия бүріккіш принтерлер. Кескін бояудың тамшыларының қағазға түсуінің нәтижесінде айда болады. Сиябүріккіш принтерлер түрлі түсті баспадан кеңінен қолданылады

Сыртқы жад - сыртқы жад ретінде магнитті диск пайдаланылады. Дискілер қазіргі дербес компьютерлерде ақпарат тасушы болып табылады, олар ақпаратты тұрақты түрде сақтауға арналған. Магнитті дискілердің екі типі болады. Бірінші типке иілгіш, алмалы-салмалы дискілер немесе дискеттер жатады.

Компакт -дискілер. Компакт дискіні лазерлік дискі деп те атайды. Оның сыйымдылығы өте үлкен, олардағы ақпаратты тек оқуға болады. CD-R компакт -дискілеріне басқа жаңа ақпараттар жазуға немесе ақпараттарды қайта жазуға болмайды. Ал CD-RW дискілеріне ақпаратты жазуға, қайта жазуға болады.

Флэшка - жинақтауыштар және жады карталары. Флэшка - ақпаратты сақтау үшін ең қолайлы контейнер болып табылады. Оларға 32 Мбайт-8 Гбайт дейін ақпарат сақтауға болады. Салмағы жеңіл, қолайлы флэшкаларды USB -портқп қосады, секундына 1-10 Мбайт жылдамдықпен ақпарат жазуға болады.

Сканер - қағаздағы кескінді (жазуды , суретті) түсіріп, дисплей экранына шығаруға мүмкіндік беретін құрылғы. Оның көмегімен суретті, графикті, мәтіндерді сканерлеуге (түсіріп алуға) болады.

Тапсырмалар:

1. Пернетақта тренажерімен жұмыс істеу.

Үйге тапсырма: Дербес компьютермен. Компьютермен танысу. Компьютердің құрылымы.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Жұмыс істеудің бастамасы. Тышқанмен жұмыс істеу.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды Windows ортасының ерекшеліктерімен, жұмыс үстелі түсінігімен таныстыру, есептер тақтасын, «Пуск» батырмасын және басты менюді жұмыста қолдануға үйрету және «Маус» монипуляторын меңгеру.

Дамытушылық: Оқушылардың компьютерде жұмыс істеуде қабілеттерін, логикалық - абстракциясын дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқулық

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру

2. Өткен материалды қайталау сұрақтары

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

4. Тапсырмаларды орындау

5. Сабақты бекіту

6. Үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

• Компьютердің құрамына кіретін негізгі құрылғыларды атаңдар

• Монитор, жүйелік блок, пернетақта

• Компьютер жадысының қандай түрлері бар

• Тұрақты жад пен жедел жатың айырмашылықтарын айтыңдар

• Ақпаратты енгізу - шығару құрылғыларын атаңдар

• Жадтың сыртқы тасуыштарын сипаттаңдар

• Мониторлардың түрлерін атаңдар

• «Пиксель» деп нені айтады

• Пернетақтаның қандай блоктары бар

• Принтердің түрлерін атаңдар, оларға сипаттама беріңдер.

Жаңа түсініктер:

Windows - тың негізгі функциясы - осы орта үшін арнайы құрылған бағдарламалардың жұмысын басқару.

Windows - бұл компьютерлік технологияның жаңа деңгейі. Ол деректермен жұмыс жасаудың объектілі - бағдарланған әдістемеге негізделген. Microsoft Windows 98 ортасының ерекшеліктері:

• пайдаланышының интерфейсін стандарттау;

• көлемі оңдаған Мбайт жедел жадты тиімді басқару;

• жаңа сыртқы құрылғыларды қиындықсыз қосу мүмкіндігі;

• бағдарламалардың функциясын интеграциялау, яғни басқа бағдарламалардың жасалған объектілерді нақты бағдарламада қолдану мүмкіндігі;

• көп мәселелік, яғни бірнеше қолданбаны қатар орындау және бір бағдарламадан екіншіге оңай ауысу мүмкіндігі;

• графикалық режімді басым қолдану;

• жергілікті желі және Internet желісінде жұмыс істеуді қолдаудың құрамдас

Windows- графикалық операциялық жүйе, оның негізгі обьектілері терезе белгішелер түрінде бейнеленеді.

Windows- тің обьектілірі- терезе, жұмыс столы, шартбелгілер, жарлықта бумалар, тышқан, мәлімет алмастыру буфері.

Windows ортасында жұмыс столының рөлін дисплей экраны орындайды. Он жұмыс істейтін программалардың терезелерді, құжаттардың жеке файлдары шарт белгіде түрінде орналасқан.

Шартбелгі бетіндегі қысқаша жазуы бар кішірейтілген графикалық бейне, дисплей экранындағы программаны, терезені, құжаттардың жеке файлдары командалық файл.

Қапшық экранда каталогтарды және программалық топтарды белгілеу үлгі қолданылады.Бума бұл обьектілер қоймасы.

Тышқан - тетігімен орындалатын ең негізгі операция экран бетімен сілтемені қозғалуы болып табылыды

Мәлімет алмастыру буфері - әр түрлі программалар немесе құжаттар арасында мәлімуттерді тасымалдап, олрдың фрагменттерін бір біріне ауыстырып отыру үшін қолданылатын жады бөлігі.

Есептер тақтасы - бұл кранның төменгі жағындағы жеңішке сұр жолақ.Есептер тақтасында ПУСК батырмасы, іске қосылған бағдарламалардың аттары бар батырмалар орналасқан.

Пуск батырмасы - бұл батырманы басқаннан кейін жүйенің бас менюі пайда болады.Бас меню жеті пунктен тұрады:

1. Ашылатын бағдарламалар тобы мен қосвмшалардан тұратын тізім.

2. Жуық арада ашылған құжаттардын 15-тен аспайтын тізімі

3. Баптау

4. Іздеу

5. Анықтама

6. Орындау

7. Жұмысты аяқтау

Тышқанмен жұмыс істеу.

Жоғарыда айтылғандай обьектілер мен Windows -тің басқару элементтерін іске қосу үшін, «тышқан» манипуляторы қолданылады немесе қысқартып айтатын болсақ, тышқан дейміз.

Тышқанның негізгі батырмасына оның әдетте сол жақ батырмасы алынады, ол сендердің оң қолдарыңның сұқ саусағының астында болады. Ал қосымша батырмаға тышқанның оң жақ батырмасы жатады. Тышқанды шерту деп оның нұсқағышын қажетті обьектіге орналастырып, тышқанның сол жақ батырмасын бір рет басуды және жіберуді айтады.

Тышқанның оң жақ батырмасын шерту деп тышқанның нұсқағышын белгілі бір обьектіге орналастырып, тышқанның оң жақ батырмасын бір рет басуды және жіберуді айтады. Тышқанды екі рет шерту деп- тышқанның нұсқағышын керек обьектіге орналастырып, оның сол жақ батырмасын жылдам екі рет басуды және жіберуді айтады. Тышқанды алып бару деп - тышқанның нұсқағышын керек обьектіге орналастырып, оның сол жақ батырмасын жібермей, басып тұрып, обьектіні қажетті жерге апарып, сонан соң жіберуді айтады. Тышқанның оң жақ батырмасымен алып бару жоғарыда айтылған әрекеттерге ұқсайды, бірақ мұнда оң жақ батырманы басу керек. Сонда динамикалық меню пайда болады, одан орындағыларың келетін әрекеттің командасын таңдаңдар.

Созу әрекеті апаруға ұқсайды, бірақ мұнда ештене орнынан қозғалмайды, тек қана созылады.

Сабақты бегіту сұрақтары

● WINDOWS операциялық жүйесінің ерекшеліктері қандай?

● WINDOWS ОЖ қандай обьектілер бар?

● Тышқанның атқаратын қызметі қандай?

● Мәлімет алмастыру буфері дегеріміз не?

● Жұмыс столының атқаратын қызметі?

● Шартбелгі дегеніміз не?

Үйге тапсырма: Жұмыс істеудің бастамасы. Тышқанмен жұмыс істеу.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Терезелер.

Сабақтың мақсаты: Терезенің элементтеріне түсінік беру

Білімділік: Оқушыларды терезелермен, терезе элементтерімен таныстыру.

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, жұмыс дәптер, электронды оқулық

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру

2. Үйге берген тапсырманы тексеру

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

4. Тапсырмаларды орындау

5. Сабақты бекіту

6. Үйге тапсырма беру

Өткен материалдарды қайталау сұрақтары:

1. Компьютермен жұмысты аяқтау әрекеттерін ата?

2. WINDОWS ХР ОЖ-қандай жүйе оның негізгі объектілері қандай түрмен бейнелейді?

3. Маустың көмегімен WINDОWS ХР -дің абъектілерімен қандай әрекеттер орындауға болады?

4. Маустың батырмаларына сипаттама бер

5. Жұмыс орнының негізгі объектілерін ата, объект деген не, windwsтың объектілерін ата

6. Файл, қатқыл диск объектісінің қасиеттеріне сипаттама бер

7. Қапшықтың қызметі қандай

8. Іске қосудың қызметі қандай ? Бас меню,бағыныңқы меню дегенді көрсет?

9. Командалар деген не? Ұзын,қысқа команда деген не?

10. Мауспен жұмыс істеу қалай орындалады?Маус деген не?Шерту,оң жақ батырмасын шерту, екі рет шерту, мауспен алып беру, оң жақ батырмамен алып беру деген не?

11. Динамикалық, контекістік меню деген не?

Жаңа түсініктер:

Терезе-жақтаулармен шектелген экрандағы төртбұрышты аймақ. Әрбір терезенің оны басқаруға арналған элементтері мен жұмыс аймағы болады.Жұмыс аймағында объектілер, ақпарат және басқару элементтері орналасады.Windows жүйесінде жұмыс істеу барысында бірне терезені бір мезгілде ашуға және терезелер арасында есеп тақтасындағы батырмалардың көмегімен ауыса отырып олардың әрқайсысында кезекпен жұмыс істеуге болады.

Барлық терезелердің түрін төмендегі төрт топқа бөлуге болады:

1.Қапшық(папка) терезелері;

2.Қолданбалы терезелері;

3.Диалог (сұхбат) терезелері;

4.Анықтама терезелері.

Қапшық (папка) терезелерінде, оны басқару элементтерінен басқа Windows-тың басқа обьектілерінің де белгішелері бар-белгілі бір обьектінің белгішесін мауспен екі рет шерту, оны ашады. Белгілі бір қолданбаны іске қосатын болсақ, онда экранда сол қолданбаның терезесі пайда болады. Қолданба терезелері қолданбаға жүктелген құжаттың мазмұнын көрсету міндетін атқарады, сондай-ақ онда терезені басқару элементтері де бар. Белгілі бір қолданбаны іске қосқанда, экранда осы қолданбаның терезесі пайда болады. Қолданба-бұл да бағдарлама, ол Windows жүйесінің басқаруымен жұмыс істегендіктен, қолданба деп аталады. Диалог терезелері- қосымша ақпараттарды енгізуге арналған арнайы терезе. Олар Windows-ты және оның қолданбаларын басқару мен баптау үшін қажет, олрда басқару элементтері бар. Өздеріңе таныс сағат терезесі мұның мысалы бола алады. Анықтама терезелері-Windows және оның қолданбаларының жұмысы бойынша анықтама ақпараттарын шығару қызметін атқарады. Менің компьютерім терезесінің негізгі элементтерімен танысайық. Шекара Терезе төрт жағынан қоршалған жақтаулардан тұрады. Оны терезенің шекаралары деп атайды. Терезенің жақтаулары арқылы оның өлшемі өзгертуге болады. Маус нұсқағышын терезе жақтауына апарып қос бағдаршаға айналған кезде қалауымызша өзгертеміз. Тақырып жолы. Терезенің жоғары терезесінің астында орналасқан. Терезенің аты орналасқан. Немесе басқару қатары деп те атайды. Себебі бұл қатар арқылы терезені басқарамыз. Жималаймыз, Жабамыз, Қалпына келтіреміз. Осы қатарда жүйелік меню белгішесі орналасқан. Оған маус нұсқағышын бассақ, терезені басқару тізімі шығады.Ол арқылы терезенің өлшемін өзгертуге болады. Терезенің жабу түрлері х белгісі арқылы немесе АlТ+F4. Меню жолы. Меню жолына АLТ+F4 арқылы кіреді. Маус нұсқағышын да пайдаланады.

Құрал-саймандар қатары. Құрал саймадар қатарын Вид командасы арқылы қанат белгіні белгілеу арқылы шығарады.

Жұмыс аймағы: Терезенің ішкі аймағы, онда негізгі объектілер орналасқан. Ол объектілердің түрлерін келесі түрде көрсетуге болады. Терезе: крупные значки, мелкие значки, список, таблица түрінде беріледі.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Терезе дегеніміз не?

• Терезенің қандай түрлері бар?

• Терезе элементтерін және олардың атқаратын қызметін айтыңдар.

• Терезенің жоғарғы оң жақ бұрышындағы 3 белгінің қызметі қандай№

Үйге тапсырма: Windоws терезелері, терезе элементтері мен құрылымы.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Программаларды іске қосу және құжаттарды ашу.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға жұмыс үстелінің қасиеттерін баптауды игерту

бағдарламаларды іске қосу және құжаттарды ашу тәсілдерімен таныстыру.

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянықтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциялық дамыту.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар:компьтер, оқулық, электронды оқулық.

Сабақтың өту барысы:

1.Оқушыларды ұйымдастыру

2.Үйге берілген тапсырманы түсіндіру

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру

4.Тапсырмаларды орындау

5.Сабақты бекіту

6.Үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары

Терезе дегеніміз не?

Терезенің қандай түрлері бар?

Терезе элементтерін және олардың атқаратын қызметі

айтыңдар

Терезенің жоғарғы оң жақ бұрышындағы 3 белгінің

қызметті қандай?

Жаңа түсініктер:

Бағдарламалардың іске қосудың және құжатты ашудың 3 тәсілі бар:

1."Менің компьютерім"қапшығының терезесі арқылы

2. Проводник бағдарламасы арқылы

3."Пуск"батырмасын пайдаланып

"Пуск"батырмасының көегімен бағдарламаларды іске қосу

1.Пуск батырмасын басамыз,сонда Бас меню пайда болады

2.Бас менюде тышқанның нұсқауышын Бағдарламалар (Программа)

командысына орналастырамыз, сонда бағыныңқы меню шығады

3.Бағыныңқы менюде тышқанның нұсқауышын Стандартные команды-

сына орналастырамыз, сонда келесі тышқанның нұсқауышын қажетті қолданбаға орналастырып , оны шертсек қолданба ашылады

"Мой компьютер"қапшығы арқылы бағдарламаны іске қосу:

1.Мой компьютер қапшығының терезесін ашамыз.

2.Мой компьютер қапшығындағы диск С белгішесіне тышқанның

нұсқауышын орналастырып, екі рет шертіп, С дискінің терезесін

ашамыз

3.Бұл терезеде Program Files қапшығының терезесін ашамыз

4.Бұл терезеде қажетті қапшықтарда орналасқан қолданбаларды іске

қосамыз

«Пуск» батырмасының көмегімен құжатты ашу.

Бас меню арқылы құжатты ашу үшін, келесі әрекеттерді орындау қажет:

1. Пуск батырмасын басыңдар.

2. Бас менюде Недавние Документы командасына тышқан нұсқағышын орналастырыңдар, сонда қалқып шығатын бағыныңқы меню пайда болады, онда жақында ашылған құжаттар (файл) көрсетіледі.

3. Тышқан нұсқағышын белгілі бір құжаттың белгішесіне әкеліп, тышқанның сол жақ батырмасын шертіңдер. Сонда таңдалған құжаттың терезесі мен құжат жасалған қолданба ашылады.

«Мой компьютер» қапшығы арқылы құжатты ашу.

1. Мой компьютер қапшығын ашыңдар.

2. Сой компьютер қапшығындағы диск С: белгішесіне тышқан нұсқағышын орналастырып, оны екі рет шертіңдер. С: дискісінің терезесі ашылады.

3. Ашылған терезеде Мои документы қапшығының белгішесіне тышқан нұсқағышын орналастырып, оны екі рет шертсеңдер, Мои документы қапшығының терезесі ашылады.

4. Бұл терезеде ашатын құжаттың белгішесіне тышқан нұсқағышын орналастырып, оны екі рет шертсеңдер, құжат бұрын құрылған қолданбада ашылады.

Сабақты бекіту сұрақтары:

"Менің компьютерім"қапшығының терезесі арқылы бағдарламаларды

қалай іске қосамыз?

Бағыттауыш бағдарламасы арқылы бағдарламаларыды қалай іске қосамыз

"Пуск"батырмасын пайдаланып бағдарламаларды қалай іске қосамыз

Осы үш әрекет арқылы құжаттарды қалай ашуға болады?

Осы үш әрекеттің ерекшіліктері қандай?

Үйге тапсырма: Программаларды іске қосу және құжаттарды ашу.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Бағыттаушы қолданбасы дегеніміз не?

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:Оқушыларға жұмыс үстелінің қасиеттерін баптауды игерту

бағдарламаларды іске қосу және құжаттарды ашу тәсілдерімен таныстыру.

Тәрбиелік:Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянықтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциялық дамыту.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар:компьтер, инт.тақта, электронды оқулық.

Сабақтың өту барысы:

1.Оқушыларды ұйымдастыру

2.Үйге берілген тапсырманы түсіндіру

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру

4.Тапсырмаларды орындау

5.Сабақты бекіту

6.Үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары

Терезе дегеніміз не?

Терезенің қандай түрлері бар?

Терезе элементтерін және олардың атқаратын қызметі

айтыңдар

Терезенің жоғарғы оң жақ бұрышындағы 3 белгінің

қызметті қандай?

Жаңа түсініктер:

Бағыттаушы қолданбасын қарастырайық. Оның терезесі «Мой компьютер» қапшығының терезесінен өзгеше, өйткені ол екі бөліктен (оң және сол жақ), тұрады. Бағыттаушы қолданбасын іске қосу үшін келесі әрекеттерді орындау керек.

1. Тышқан нұсқағышын «Пуск» батырмасына орналастырыңдар да, оның сол жақ батырмасын шертіңдер.

2. Тышқан нұсқағышын бас менюдегі Программалар (Все программы) командасына орналастырыңдар, сонда бағыныңқы меню шығады.

3. Тышқан нұсқағышын бағыныңқы менюдегі Стандартные -Проводник командасына орналастырып, оның сол жақ батырмасын шертіңдер.

Бағыттаушы қолданбасының терезесі ашылады.

Бағыттаушы қолданбасы арқылы құжатты ашу.

1. Бағыттаушы қолданбасын іске қосыңдар.

2. Терезенің сол жақ бөлігіндегі Мои документы қапшығының «+» белгісіне тышқан нұсқағышын орналстырып, шертіңдер. Сонда Мои документы қапшығының «бұтақтары» ашылады. Терезенің оң жағында осы қапшықтың мазмұны шығады.

3. Терезенің оң жақ бөлігінде ашқыларың келетін құжаттың белгішесіне тышқан нұсқағышын қойып, оны екі рет шертіңдер. Құжат өзі құрылған қолданба терезесінде ашылады.

Тапсырмалар:

1.Осы үш әрекет арқылы Word Pad мәтіндік редакторы қолданбасын іске қосып көріңіз.

2.Жұмыс дәптеріндегі 3.3.1,2,3,4,5,6,7,8 тапсырмалаларды орындау

Сабақты бекіту сұрақтары:

"Менің компьютерім"қапшығының терезесі арқылы бағдарламаларды қалай іске қосамыз?

Бағыттауыш бағдарламасы арқылы бағдарламаларыды қалай іске қосамыз

"Пуск"батырмасын пайдаланып бағдарламаларды қалай іске қосамыз

Үйге тапсырма: Бағыттаушы қолданбасы дегеніміз не?

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Файлдар мен қапшықтар. Обьектілермен жұмыс істеу.

Корзинаны қалай тазалайды?

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды бағдарламаларды іске қосу және құжаттарды ашу

тәсілдерімен және файлдар, қапшықтар, таңбашалар, себет ұғымдарымен

таныстыру;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқулық,

Сабақтың өту барысы:

1.Оқушыларды ұйымдастыру

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру

4.Тапсырмаларды орындау

5.Сабақты бекіту

6.Үйге тапсырма беру

Жаңа түсініктер:

Файлдар мен қапшықтар

Файл дегеніміз не? Файл- аты бар бірқатар байттар тізбегі.Файл не бағдарлама не құжат болуы мүмкін.Windows-та бағдарламалардың басқа атауы -қолданба да қолданылады.

Әр файлдың аты болады.Оның аты оң және сол бөліктен тұрады. Оң жақ бөлігі үш символдан тұрады және оның типін анықтайды. Сол жақ бөліктің ұзындығы 1-255 символға дейін болады.

Файл типтерінің кейбір негізгі «құжат ретінде» белгіленулерінің тізімі төменде келтірілген:

* .bmp Paint

* .doc Word WordPad

* .txt Блокнот қолданбасының құжаты

* .wav Фононграф қолданбасының дыбыстық файлы.

* .avi Бейне - клип

* .xls Excel кестелік процессорының құжаты

* .ppt PowerPoint қолданбасының тұсаукесері

Қапшықтар-бұл қандай да бір белгісі бойынша файлдарды бірлестіру, мысалы тақырыптық белгісі бойынша: бір ғана ойынға немесе редакторға жататын файлдар. Басқа сөзбен айтқанда, қапшық-бұл аты аталған файлдар тобы.Windows 98- дің қапшықтары каталог рөлін атқарады. Тұрмыстық деңгейде қапшықты кәдімгі ішіне қағаз беттерін- файлдарды салатын қапшықпен салыстыруға болады.Windows 98- дегі барлық файлдар, құжаттар мен бағдарламалар қапшықтарда сақталады. Қапшықтың аты, файлдың аты сияқты оның мазмұнын көрсете алады.

Қапшықтың пиктограммасы болуы мүмкін. Қапшықтарда таңбашалар, файлдар және басқа қапшықтар да болуы мүмкін. Қапшық бос болуы да мүмкін. Қапшықта аты бірдей объектілер болмауы керек. Қапшықтың ішіндегісін қарап шығу үшін, маустың батырмасын онда екі рет басу жеткілікті.

Қапшықтар екі түрлі болады:

-кәдімгі қапшық-каталогтар;

- арнайы қапшықтар (Менін компьютерім, принтерлер және т.б.)

Қапшықтарды құру оның құрылымы:

Қапшық элементтері: тақырып,меню,терезені басқару батырмалары,айналдыру жолағы,құрал саймандар тақтасы,қалып күй жолы.Қажет элементтер жиынын Бұл мына жолмен тандауға болады:Түр- Құрал -Саймандар және Түр Қалып күй жолы.

Терезеде жаңа қапшық құру:

Қапшықты ФайлСоздатьПапка командасын құрады. Мұны орындағаннан кейін осы терезенің қапшықтары мен файлдарының тізімінің соңында жаңа қапшық белгішесі болады.Қапшықтың атын оны құрғаннан кейін бірден енгізуге болады.Файлға ат берілмеген жағдайда оған автоматты түрде «Жаңа Файл» аты меншіктеледі.

Жұмыс үстелінде жаңа қапшық құру:

Жұмыс үстелінің жаңа қапшықты орналастырмақшы болған жерінде маустың оң жақ батырмасын басу-контексті меню пайда болады.

СоздатьПапка комадасын орындау. Жұмыс үстелінде қапшық белгішесі пайда болады.

Қапшықтың атын енгізіп,енгізу пернесін басу.

Танбаша- бұл бағдарламаларды іске қосу немесе файлды ашу қасиетібар пиктограмма,Объектінің тамғасы,компьютер үшін объектіге жол нұсқайтын командалық файл,ал пайдаланушы үшін жұмыс үстеліндегі

Немесе терезедегі жай белгіше,ол Windows98-дегі қандай да бір объектіге:файлға,қапшыққа,дискіге,компьютерге,принтерге т.б сәйкес келеді.

Танбаша жеке бір обьект емес,ол файлға сілтымы ғана.Сондықтан оны жойғанда файлдар жойылмайды.Танбашада мауспен екі рет шерту,файлға немесе қапшықтың белгішесіне екі рет шерту әсерімен бірдей.

Қапшықтарды, файлдар мен таңбашаларды жылжыту мен көшіру

Windows объектілерімен жұмыс істегенде, оларды көшіру немесе бір орыннан екінші орынға жылжыту қажет болады.

Объектілерді көшіргенде, объект бұрынғы орында қалады, ал көшірмесі жаңа орынға орналастырады. Қанша көшірмеқажет болса, сонша алуға болады. Объектіні жылжытқанда, ол жаңа орынға орналастырылады да, бұрынғы орыннан жоқ болып кетеді.

Объектілердіжылжыту мен көшірудің бірнеше жолы бар. Соларды қарастырайық:

1. Тышқанның оң жақ батырмасының көмегімен.

Объектіні қапшықтың терезесінде жылжыту немесе көшіру үшін, тышқан нұсқағыш объектінің үстіне орналастырып, оның оң жақ батырмасын басып тұрып, жаңа орын жылжытады да, батырманы босатады. Бұдан кейін экранда динамикалық меню пайда болады . Онда келесі: егер көшіру қажет болса, Копировать, жылжыту қажет болса, Переместить, таңбаша қажет болса, Создать ярлык командаларының бірін таңдауға болады.

2. Тышқанның сол жақ батырмасының көмегімен.

Тышқанның сол жақ батырмасымен объектіні жылжытқанда, Ctrl немесе Shift пернелер қолдануға болады.

1. Жылжыту кезінде Ctrl пернесі басулы тұрса, онда таңдалған объектілер файлдың типі және оның тағайындалған орнына қарамастан көшіріледі.

2. Shift пернесі басулы болса, Windows объектіні жылжытады.

Объектілерді жабық қапшыққа көшіру және жылжыту

Объектілерді басқа қапшықтарға бұл қапшықтарды ашпай-ақ көшіруге немесе жылжытуға (ауыстыруға) болады. Ол үшін жабық қапшыққа орналастыратын файл белгішесін тышқанмен іліп алып, оны файлды орналастыратын қапшық белгішесіне тасымалдап, маустың батырмасын босату керек.

Меню командалары арқылы көшіру және жылжыту

Объектілерді жылжытуда ''апарып қою'' әдісі үнемі қолайлы бола бермейді. Сондықтан Правка менюінің Көшіру (Копировать), Қию (Вырезать) деп аталатын кандаларын пайдалануға болады. Бұл командаларды пайдаланғанда, ақпарат алдымен алмасу буферіне орналастырылады. Алмасу буферін пайдалану негізі Windows'98-дің барлық жүйелері мен қолданбалары үшін бірдей.

Алмасу буфері -жылжытылатын немесе көшірілетін ақпараттарды уақытша сақтауға арналған жадтың арнайы бөлігі. Алмасу буферіндегі ақпарат оған жаңа ақпарат бөлігі келіп түскенше сақталады, ал содан кейін алдыңғы ақпарат жойылады.

Алмасу буферінің көмегімен деректерді әр түрлі құжаттар мен қолданбалардың арасында алмастырып отыруға болады. Алмасу буферін пайдалану үшін, алдымен деректерді оған орналастырып (сақтап) қояды да, содан кейін одан алып қажетті құжатқа кірістіреді. Бұл процедураны қиып алып кірістіру немесе көшіріп алып кірістіру процедурасы деп атайды.

Көшіру деп алғашқы құжаттағы белгіленген ақпараттың Алмасу буферіне осы деректердің көшірмесі түрінде орналастырылуын айтады.

Қиып алу деп алғашқы құжаттағы белгіленген ақпараттың берілген құжаттан алынып, алмасу буферіне орналастырылуын айтады.

Кірістіру деп қазіргі кезде алмасу буферінде бар ақпараттарды құжаттың қажетті жеріне кірістіруді айтады.

Алмасу буферіндегі ақпараттар компьютерді өшіргенше немесе онда басқа ақпараттар жіберілгенше сақталады. Алмасу буферіндегі ақпараттарды осы құжатқа, сондай-ақ Windows-тың басқа да қолданбаларына кірістіру үшін бірнеше рет қолдануға болады.

Копировать Вырезать және Вставить командаларын

пернетақтаның көмегімен объектілерді көшіру үшін Ctrl+C,

қиып алу үшін Ctrl+X, қажетті орынға кірістіру үшін Ctrl+V

пернелерін басып шақыруға болады.

Қапшықтардың, файлдардың немесе таңбашалардың аттарын өзгерту

Объектілердің аттарын өзгертудің бірнеше әдістері бар:

1. Объектіні белгілеп тышқанның оң батырмасын басу, қосымша менюден Переименовать командасын орындау

2. Белгіленген объектінің қапшық терезесінің менюдегі Файл - Переименовать командасын орындау

3. Объектіні делгілеп оның атында тышқанның батырмасын шерту, жаңа ат жазу

4. Объеектіні белгілеп Ғ2 пернесін басу, жаңаат жазу

Қапшықтарды, файлдар мен таңдашаларды жою

Объектіні немесе объектілер тобын жоюдың бірнеше жолы бар:

1.Объектіні белгілеп, Delete пернесін басу

2.Белгіленген объектіде тышқанның оң батырмасын басып, қосымша менюден Файл командасын басу

3. Белгіленген объектіде тышқанның оң батырмасын басып, қосымша менюден Файл - Удалить командасын басу

4.Объектіні немесе объектілер тобын белгілеп, тышқанның сол батырмасын басып тұру арқылы Себет (Корзина) белгішесіне апару

Өшірілген объектілер Себетте (Корзинада) оны жойғанша немесе қалпына келтіргенше сақталады. Себеттегі объектіні қалпына келтіру үшін, оны белгілеп Файл - Востановить командасын орындау керек немесе тышқанның оң батырмасын шертіп қосымша менюден Востановить командасын орындаймыз.

Себетті тазалау

1. Себетті ашу, файлдарды белгілеп Delete пернесін басу.

2. Себет белгішесінде тышқанның оң батырмасын шертіп, қосымша менюден Очистить корзину командасын орындау.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Объектілерді көшіру мен жылжыту дегеніміз не?

• Объектілерді көшірудің қандай жолдары бар?

• Объектілерді жылжыту әрекеті қалай орындалады?

• Алмасу буфері дегеніміз не?

• Объектілерді жоюдың қандай жолдары бар?

Үйге тапсырма: Объектілермен жұмыс істеу. Корзинаны қалай тазалайды?

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Paint графикалық редакторында жұмыс істеу.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды редактормен жұмыс істеуге үйрету. Графикалық

ақпаратты жасау туралы түсінік беру.

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық- абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқулық,

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру

2 .Үйге берген тапсырманы тексеру

3 .Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4. Тапсырмаларды орындау

5. Сабақты бекіту

6. Үйге тапсырма беру.

Жана түсініктер:

ДК-нің мәтіндік те, графикалық та ақпаратты өңдеу мүмкіндігі бар. Мұндай ақпаратты өңдеудің қарапайым құралы операциялық жүйесі болып табылады. Графикалық редактор графикалық бейнелерді жасауға және редакциялауға арналған.

Редактор:

1. Құрал - саймандар мен бояуларды қолдана отырып, сурет салуға;

2. суреттерді бөлек бөліктерден құрастыруға;

3. суретке мәтінді енгізу және қалыптастыруға;

4. Бар графикалық объектілерді түзетуге;

5. Схемаларды сызуға және т.б. мүмкіндік береді.

Paint графиктік редакторы іске қосу:

Пуск - Программы - Стандартные - Графический редактор Paint. Редакторды жүктегеннен кейін экранда әдеттегідей, тақырып жолынан, меню мен жұмыс үстелінен тұратын терезе пайда болады. Менюді пайдалана отырып, терезеде құрал-саймандар тақтасын, палитраны және қалып-күй жолын жарықтандыруға болады. Егер жұмыс ортасының өлшемі терезе өлшемінен үлкен болып берілсе, онда жұмыс ортасының төменгі және оң жақтарында айналдыру жолақтары пайда болады. Қалып күй жолында меңзердің пикселдердегі координаттарын байқауға болады.

СУРЕТ САЛУ КЕЗЕҢДЕРІ

Құрал-саймандар тақтасы жұмыс аймағының сол жағында орналасады және ол мынадай құрал-саймандары бар.

--суреттің ерікті аймағын белгілеу.

--суреттің тік төртбұрышты үзіндісін белгілеу

--суреттің белгілі бір бөліктерін өшіруге арналған өшіргіш

--тұйық контурды құю

--суреттен түс таңдау

--экрандағы бейненің өлшемін өзгертуге арналған масштаб

--жіңішке сызықтарды сызуға арналған қарындаш

--ерікті сызықтарды сызуға арналған кисть

--түрлі түсті нүктелерді салуға арналған бүріккіш

--мәтінді енгізу мен қалыптастыруға арналған жазу

--түзу сызықтарды салуға арналған сызық

--қисық сызықтарды салуға арналған қисық

--тікбұрыш көпбұрыш және эллипс- қажет фигураны салуға мүмкіндік беретін құал-саймандар фигура дұрыс салынуы үшін мауысты жылжытқанда шифт нернесін басып ұстау керек

--салынған кескінді болдырмау үшін пернесін басу керек

ПАЛИТРА

Палитра жұмыс аумағынан төмен орналасқан және түстер жиынтығынан басқа негізгі және фонның түстерін көрсететін түс индикаторы бар түстер маус батырмасын қажетті түсте басу арқылы таңдалынады оң жақ батырмамен-фонның ал сол жақ батырмамен не

гізгі түсті дайындаймыз тікбұрыш көпбұрыш және эллипс таңдалған режімге байланысты фон түсімен боялуы мүмкін палитраны өзгерту үшін оған маустың оң жақ батырмасымен екі рет шерту керек

СУРЕТ САЛУ ТӘСІЛДЕРІ

маустың сол жақ батырмасын басу арқылы ққрал таңдаймыз егер қажет болса сызықтар қалыңдығын оның конфигурациясын немесе қажет режімді мысалы эллипсты таңдаймыз маустың сол жақ батырмасын басып отырып сурет саламыз мәтінді енгізгенде алдымен жазу қаріп оның өлшемі және басқа атрибуттары орналасатын жерді белгілейміз

МЕНЮ

Меню алты пункттен тұрады оларды маустың батырмасын басу арқылы таңдауға болады менюдің әр пункті созылған бағыныңқы менюден тұрады

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Paint графиктік редакторының атқаратын қызметі қандай?

• Paint графиктік редакторын қалай іске қосамыз?

• Paint графиктік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз.

• Сурет салу әдістері қалай орындалады?

• Түстер палитрасының қызметі қандай?

• Меню жолының қызметі қандай?

Үйге тапсырма:

Paint графикалық редакторы. Негізгі түсініктер. Іске

қосу. Құрал саймандар тақтасы. Палитра.Сурет салу

кезеңдері.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Paint графикалық редакторының құралдары.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды графикалық редактормен жұмс істеуге үйрету.Түзу сызықтар тік төртбұрыштар мен дөңгеленген тіктөртбұрыштар салу дағдыларын қалыптастыру.

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Практикалық сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер,оқулық,жұмыс дәптері

Сабақтың өту барысы:

1.Оқушыларды ұйымдатыру

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру

4.Тапсырмаларды орындау

5.Сабақты бекіту

6.Үйге тапсырма беру

Өткен материялды қайталау сұрақтары:

• Paint графиктік редакторының атқаратын қызметі қандай?

• Paint графиктік редакторын қалай іске қосамыз?

• Paint графиктік редакторының тезесінің бөліктерін атаңыз

• Сурет салу әдістері қалай орындалады

• Түстер палитрасының қызметі қандай?

• Меню жолының қызметі қандай?

Жаңа тақырыпты түсіндіру:

Түзу сызық сызу

Түзу сызық, сызу айрықша еңбекті талап етпейді.Түзу сызық сызу үшін:

1.Линия батырмасын шертеміз

2.Құрал-саймандар жиынынын астындағы жақтаудан сызықтың қажетті таңдаймыз.

3.Маус нұсқағышын сызық басталатын орынға апарып қоямыз.

4.Мауыстың сол жақ батырмасын басып тұрып, сызық аяқталатын орынға тасымалдап апараиыз.

5.Маустың батырмасын жібереміз

Төртбұрыштар мен квадраттар салу

Тік төртбұрыш құралымен боялған және боялмаған тік төртбұрыштар салуға болады.

1.Прямоугольник батырмасын шертеміз.

2.Тік төртбұрыштың қажетті түрін таңдаймыз: 1-тек жақтау,2-жақтау,3-тек толтыру.

3.Маус нұсқағышын тік төрбұрыш салғыларың келетін жерге орналастырыңдар

4.Маустың сол жақ батырмасын басып тұрып нұсқағышты тік төртбұрыш жақтауын созып қажетті өлшем мен пішін шыққанша тасымалдаңдар.

5. Маус батырмасын шертіңдер.

Бұрыштары дөңгеленген тік төртбұрыштар салу.

Дөңгеленген тік төртбұрыш құралының көмегімен бұрыштары дөңгеленген, іштері боялған және боялмаған тік төртбұрыштар салуға болады. Ол үшін:

1. Скругленный прямогульник батырмасын шерту керек.

2. Дөңгеленген тік төртбұрыштың қажетті түрін таңдаңдар.

3. маус нұсқағышын төртбұрыш салатын орынға орналастырыңдар.

4. Маустың сол жақ батырмасын басып тұрып, нұсқағышты бұрышы дөңгеленген төртбұрыштың жақтауын соза тартып, қажетті өлшем мен пішін шыққанша тасымалдаңдар.

5. маус батырмасын жіберіңдер.

Эллипс және шеңбер салу

Элипс құралымен іштері боялған және боялмаған эллипстер мен шеңберлер салуға болады. Ол үшін:

1. Эллипс батырмасын шертіңдер.

2. Эллипстің қажетті түрін таңдаңдар: 1-тек шекара, 2 шекара және толтыру, 3-тек толтыру.

3. маус нұсқағышын өздерің эллипс сызғыларың келетін орынға орналастырыңдар.

4. маус батырмасын шертіңдер.

Қисық сызықтарды салу:

1.Кривая құралының батырмасын шертеміз

2.Сызықтық қажетті қалыңдығын таңдаймыз

3.Түзу сызықтарды салу әрекеттерін орындаймыз

4.Маустың сол батырмасын сызықтың бүгетін жерінің жанында басамыз да, он жаққа апарамыз

5.Осы әрекеттерді ек інші віліс үшін де қайталаймыз

Көпбұрыштар салу:

1.Многоулник ( Көпбұрыш) құралының батырмасын шертеміз

2.Көпбұрыштың типн таңдаймыз

3.Бірінші сызықты саламыз

4.Екінші сызықты саламыз және т.с.с.

Құю (Заливка) құралын пайдалану:

1.Құю (Заливка) құралының батырмасын шертеміз

2.Түстер палитрасының түс таңдаймыз

3.Бояғымыз келетін тұйық контурдын ішін мауспен шертеміз

Бүріккіш құралын пайдалану:

1.Бүріккіш құралының батырмасын шертеміз.

2.Түстер палитрасынан түс таңдаймыз.

3.Бүріккіш дағының өлшемін таңдаймыыыыз.

4.Бояуды бүркеміз.

Қылқаламмен сурет салу:

1.Кисть құралының батырмасын шертеміз.

2.Кистьтің пішіні мен өлшемін таңдаймыз.

3.Түстер палитрасынан қажетті түсті таңдаймыз.

4.Маус ннұссқауышын бояуды бастайтын жерге орналастырамыз.

5.Маустың сол батырмасын басып тұрып,кистьті жылжытамыз.

6.Маус батырмасынжібереміз.

Өшіргіш құралын пайдалану:

1.Ластик (Өшіргіш ) құралының батырмасын шертеміз.

2.Өшіргіштің өлшемін таңдаймыз.

3.Маус нұсқауышын өшірілетін сызыққа орналастырып, маустың сол батырмасын басып тұрып өшіреміз.

4.Батырманы жібереміз.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Түзу сызық сызу әрекеті қалай орындалады?

• Тік төртбұрыш салу әрекеті қалай орындалады?

• Дөңгеленген тік төртбұрыш салу әрекеті қалай орындалады?

• Эллипс, шеңбер салу әрекеттері қалай орындалады?

• Осы фигуралардың түстерін қалай өзгертуге болады?

Үйге тапсырма:

Paint графиктік редакторының құралдары. Тік сызықтарды

Шаршыларды, тіктөрбұрыштарды, эллипс, шеңбер салу

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Раіnt графикалық редакторының командалары.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Болдырмау командасы. Суреттерді сақтауға және суретке мәтін

енгізуге, мәтін атрибуттарының тақтасын пайдалануға үйрету;

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтыңтың түрі: Практикалық сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, элект.оқулық Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру.

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4. Тапсырмаларды орындау.

5. Үйге тапсырма беру.

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

. Түзу сызық сызу әрекеті қалай орындалады?

. Тік төртбұрыш салу әрекеті қалай орындалады?

.Дөнгеленген тік бұрыш салу әрекеті қалай орндалады?

.Эллипс, щеңбер салу әрекеттері қалай орындалады?

.Осы фигуралардың түстерін қалай өзгертуге болады?

.Қисық сызықтар салу әрекеті қалай орындалады?

.Көпбұрыштар салу әрекеті қалай орындалады?

.Құю құралын пайдаланып тұйық фигуралардың ішін қалай бояуға болады?

Жаңа түсініктер:

Команданы орындатпау:

1. Соңғы әрекетті қалай болдырмауға болады?

Правка - отменить (Түзету - болдырмау)

2. Орындатпаған әрекеті қалай кері қайтаруға болады?

Правка - вернуть (Түзету - кері қайтару)

Суреттерді қалай сақтайды:

Суретті келешекке тағы да қолдану үшін сақтаймыз. Раіnt графиктік редакторында файлдың кеңейтілуі.

Сақтау әрекеті былай орындалады: Файл - Сохранить как (Файл - Сохранить)

Сақталған суретті ашу: Файл открыть командасын орындаймыз.

Суретке мәтіндер енгізу:

1. Надпись құралының батырмасын шертеміз.

2. Мәтін енгізетін аймақты таңдаймыз.

3. Мәтінді енгіземіз.

4. Егер шрифті құрал-саймандар тақтасы жоқ болса, оны Вид-Панели атрибутов текста командасы арқылы қосамыз.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Соңғы әрекеттерді болдырмау командасы қалай орындалады?

• Суреттерді сақтау командасы қалай орындалады?

• Сақталған суреттерді ашу командасы қалай орындалады?

• Суретке мәтінді қалай енгізуге болады?

Үйге тапсырма: Раіnt графикалық редакторының командалары.

Болдырмау командасы. Суреттерді сақтауға және

суретке мәтін енгізуге,мәтін атрибуттарының

тақтасын пайдалануға үйрету;

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Үзінділермен жүргізілетін әрекеттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды графикалық редакторына жұмыс істеуге үйрету. Білімділік: Үзінділерді белгілеуге және олармен әр түрлі әрекеттер орындауға, үзіндіні көшіруге, жылжытуға және жоюға үйрету;

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық абстрациясын дамыту,

Сабақтың түрі: Практикалық сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқулық,

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдаастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

4. Тапсырмалады орындау

5. Үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

Соңғы әрекетті болдырмау командасы қалай орындалады?

Суреттерді сақтау командасы қалай орындалады?

Сақталған суреттерді ашу командасы орыдалады?

Суретке мәтінді қалай енгізуге болады?

Жаңа түсініктер:

Үзінді- Бұл суреттің белгіленген бөлігі. Үзінді мвна құралдар арқылы бөліне немесе белгіленеді:

Белгілеу батырмасы (выделение) Төрбұрышты үзіндіні таңдайды

Кез келген аймақты бөліп алу батфрмасы ерікті пішінді аймақты бөліп алуға мүмкіндік береді.

Үзінділермен орындалатын әрекеттер:

1.Алмасу буферіне қйып алу

2.Алмасу буферіне көшіру

3.Басқа жерге апару

4.Басқы жерге көшіру

5.Сурет бойынша көбейту

6.Пішіні мен көлемн өзгерту

7.Машстабын өзгерту, қисайту

8.Төңкеру және бұру

9.Түсін өзгерту

10.Өшіру (жою)

Үзіндіні жылжыту және көшіру

1.Үзіндіні белгілейміз

2.Правка- Копировать немесе Вырезать командаларының бірін орындаймыз

3.Правка- Вставить командасын орындаймыз.

Үзіндіні беинелеу немесе бұру әрекеттері:

1. Үзіндіні белгілеу

2. Рисунок менюіндегі немесе қосымша менюдегі Оразитъ/Повернутъ коман-дасын орындаимыз

Бұл команда арқылы үзіндіні тік (вертикалъ)

Немесе көлденең (горизанталъ) осътеріне қатысты 90, 180, 270 градусқа бұруға болады.

Үзіндіні еңкейту немесе созу әрекеттері:

1. Үзіндіні белгілеу.

2. Рисунок менюіндегі немесе қосымша менюдегі Растянутъ/Накланутъ командасын орындаймыз.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Үзінді дегеніміз не?

• Үзінділерді белгілеу жолдары қандай?

• Үзінділермен қандай әрекеттерді орындауға болады?

• Үзіндіні жю әрекеті қалай орындалады?

Үйге тапсырма: Paint графикалық редакторында үзінділермен жүргізілген

әрекеттер. Үзіндіні жылжыту және көшіру. Үзінділерді көбейту.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Суретті қағазға басып шығару

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды графикалық редакторына жұмыс істеуге үйрету. Білімділік: Суретті қағазға басып шығару тәсілдерін үйрету;

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық абстрациясын дамыту,

Сабақтың түрі: Практикалық сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқулық,

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

4. Тапсырмалады орындау

5. Үйге тапсырма беру.

Жаңа түсініктер:

Суретті қағазға басып шығару үшін Файл-Печать командасын орыңдаңдар. Баспа (Печать) диалогтық терезесі пайда болады. Печатать бөлімінде принтерге қандай парақтарды шығару керек екенін көрсетіп, Число копий өрісіне қажетті дана санын енгізіңдер. Содан соң ОК батырмасын шертіңдер.

Құжат басылымға қандай түрде берілетінін қарап шығу үшін Файл-Предварительный просмотр командасын орыңдаңдар. Егер құжат кескіні өздеріңе ұнаса, осы терезеде Печать батырмасын шертіңдер. Олай болмаған жағдайда Закрыть батырмасын шертіңдер де, суретті өңдеуді жалғастыру үшін, Paint программасының бас менюіне қайтыңдар.

Өзің орыңда!

Өткен материалды пысықтау үшін сендерге бірнеше практикалық тапсырмаларды орындауды ұсынамыз.

1-тапсырма.

Суретті өте ұқыпты қарап шығып, амалдар тізбегі мен қолданылатын командаларды ауыстырмай орындаңдар .

1. Сурет сал:

а) экран жартысына теңіз (толқын) суретін сал;

ә) кеме сал;

б) суда жүзіп жүрген балықтарды сал;

в) аспандағы шағалаларды сал;

г) кеменің сол жағына күннің суретін сал;

д) кеменің сол жағына пальмасы бар арал сал.

2. Суретті боя.

3. Мұғалімджі шақыр.

4. Күннің суретін өшір.

5. Күннің орнына айдың суретін сал.

6. Суда жүзіп жүрген балықты өзгертпей шағаланың аузына апар.

7. Жұлдыздар сал.

8. Кеменің сол жағына орналасқан аралды, оның оң жағына жылжыт.

9. Кемені басқа жаққа бұр.

10. Біріншісімен бірдей шағаланың 3 көшірмесін сал.

11. Шағаланың екеуіноңға, ал екеуін солға бұр.

12. Мұғалімді шақыр.

Егер бұл жұмысты орындағанда тапсырманың барлық пункттерін толық орындап үлгермесеңдер, оны кез келген атпен сақтап қойыңдар. Келесі сабақта сол файлды ашып, тапсырманың орындалмаған тармақтарын орыңдаңдар.

Үйге тапсырма: Суретті қағазға басып шығару.

Оқушыларды бағалау.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы. WordPad мәтіндік редакторында жұмыс істеу.

Сабақтың мақсаты. Оқушыларды WordPad мәтіндік редакторымен таныстыру.

Білімділік. Құжаттың құрылымы , стильі, баспа бетінің геометриясы туралы және

WordPad мәтіндік редакторының терезесі туралы түсінік беру, мәтімен

жұмысқа дағдыландыру, құжаттарды қыруға, ашуға, сақтауға үйрету.

Тәрбиелік. Оқушыларды тәрбиелікке , ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық. Оқушылардың ойлау қабілеттін ,логикалық-абстракциясын дамыту

Сабақтың түрі. Аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар. Компьтер,оқулық,жұмыс дәптері.

Сабақтың өту барысы.

1.Оқушылардың ұйымдастыру.

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4.Тапсырмаларды орындау.

5.Сабақты бекіту.

6.Үйге тапсырма беру.

Жаңа түсініктер.

Мәтіндік процессор-бұл тек қана мәтінді енгізу мен түзету ғана емес, сонымен қатар оны пішімдеу құралдары бар бағдарламалар класы. Сонымен қатар пішмдеу қағаз бен экранға шығаруды басқаратын көрінбейтін кодтарды енгізу жолымен іске асады. WordPad мәтінді пішімдеудің минималды мүмкіндігі бар қарапайым мәтіндік процессор болып табылады. Жай құжаттарды дайындау үшін және мәтіндік файлдарды бір пішімнен басқа пішімге өзгерту үшін пайдаланылады. Тек осы редактор ғана DOS-ОЖ-да жасалған орыс мәтінін оқуға мүмкіндік береді.

WORDPAD МӘТІНДІК РЕДАКТОРЫ.

Казіргі кезде дербас компьютерлерді құжаттар мен мәтінді дайындауда кеңінен пайдаланылады.

Пуск => Программы => Стандартные => WordPad ( Жіберу => Бағдарламалар =>Стандартты => WordPad). Редакторды іске қосқаннан кейін экранға Word Pad мәтіндік редакторынын терезесі шығады. Терезе келесі элементтерден тұрады: тақырып жолы, меню жолы, құрал-саймандар тақтасы, сызғыш және терезенің жұмыс аймағы.

Терезенің көп бөлігін бос кеңістік жұмыс аймағы алады, оған мәтін енгізіледі.

Терезенің тақырып жолында құжат аты және WordPad бағдарламасының аты көрінеді.

Құрал-саймандар тақтасында жиі пайдаланатын командаларды шығару батырмалары бар. Әрбір батырманын, міндетін алу үшін, маустың нұсқағышын сол батырманың үстіне орналастырыңдар, аз уақыттан соң ішіне батырманың қысқаша аты жазылған кішкене төрт бұрыш шығады. Батырманың аты оның орындайтын қызметін көрсетеді.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• WORDPAD МӘТІНДІК редакторының атқаратын қызметі қандай?

• WORDPAD мәтіндік редакторын қалай іске қосамыз?

• WORDPAD мәтіндік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз.

Үйге тапсырма: WordPad мәтіндік редакторында жұмыс істеу.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: WordPad мәтіндік редакторында құжат құру.

Сабақтың мақсаты. Оқушыларды WordPad мәтіндік редакторымен таныстыру.

Білімділік. Құжаттың құрылымы , стилі, баспа бетінің геометриясы туралы және

WordPad мәтіндік редакторының терезесі туралы түсінік беру, мәтімен

жұмысқа дағдыландыру, құжаттарды қыруға, ашуға, сақтауға үйрету.

Тәрбиелік. Оқушыларды тәрбиелікке , ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық. Оқушылардың ойлау қабілеттін ,логикалық-абстракциясын дамыту

Сабақтың түрі. Аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар. Компьтер,оқулық,жұмыс дәптері.

Сабақтың өту барысы.

1.Оқушылардың ұйымдастыру.

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4.Тапсырмаларды орындау.

5.Сабақты бекіту.

6.Үйге тапсырма беру.

Жаңа түсініктер.

WORDPAD - та құжат құру

WORDPAD қолданбасында құжат құру үшін, төмендегі негізгі сатыларды орындау керек:

1. Қаріп және оның өлшемін таңдау

2. Мәтінді енгізу және редакциялау

3. Мәтінді пішімдеу

4. Құжатты сақтау және ашу

5. Баспаға шығару

Осы сатыларды қарастырайық:

1. Қаріп және оның өлшемін таңдау:

Есептер тақтасындағы пернетақта индикаторы арқылы қажетті тілді таңдай

аламыз.

Қаріп түрлерін құрал-саймандар тақтасындағы Қаріп батырмасын шерту арқылы, ал өлшемін Қаріп өлшемі батырмасы арқылы өзгерте аламыз.

Қаріпті,Өлшемді және Әлпетті қатар өзгерту Формат - Шрифт (Формат - Қаріп) командасын орындаймыз.

2.Мәтінді енгізу және редакциялау:

Мәтінді енгізгенде жолдар автоматты түрде жылжытылып отырады.

Мәтінді теру кезіндегі кейбір пернелердің қызметі;

Enter-жаңа жолға көшу

Shift- бас әріптерді теру

Caps lock-бас әріптер режиміне көшу

Backspace-меңзердің сол жағындағы символдарды өшіру

Delete-меңзердің оң жағындағы символдарды өшіру

3.Мәтінді пішіндеу:

Мәтіннің әлпетін өзгерту және мәтінді беттердің шеттері бойынша тегістеу әрекеттері орындау мәтінді пішімдеу деп аталады.

Мәтіннің әлпеті:Ж-жартылай қалың,К-курсив,Ч-асты сызылған,Кәдімгі пішімдеу құрал саймандар тақтасындағы Ж,К,Ч,батырмаларын шерту арқылы жылдам өзгертіледі,

Мәтінді тегістеу үшін пішімдеу құрал саймандар тақтасындағы сол жақ шеті,оң жақ шеті,ортасы бойынша тегістеу батырмалары қолданылады.Бұл әрекетті Формат-Абзац командалары арқылы да орындауға болады.

4. Құжаттарды сақтау және ашу:

WORD PAD- мәтіндік редакторында құжатты сақтау үшін Файл -сохранить как командасын орындаймыз.Осы редакторда сақталған файлдың кеңейтілуі автоматты түрде болады.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• WORDPAD МӘТІНДІК редакторының атқаратын қызметі қандай?

• WORDPAD мәтіндік редакторын қалай іске қосамыз?

• WORDPAD мәтіндік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз.

• WORDPAD мәтіндік редакторында құжат құру сатыларын атаңыз.

• Мтәнді тегістеудің қандай түрлері бар?

Үйге тапсырма: WordPad мәтіндік редакторында құжат құру.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: WORDPAD мәтіндік редакторының қосымша мүмкіндіктері.

Сабақтың мақсаты: Оқушылар wordpad мәтіндік редакторының қосымша

мүмкіндіктерімен таныстыру.

Білімділік: Алмасу буфер ісімен жұмыс істеу, мәтінге графикалық

объектілері және графика мәтінде енгізуді үйрету.

Тәрбиелік: Оқушылардың ойлау қабілетін,логикалық-абсракциясын дамыту.

Дамытушылық: Оқушыларың ойлау қабілетін дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтын қолданылатын көрнекті құралдары : компьютер, оқулық, жұмыс дәптері

Сабақтың өту барысы:

1.Оқушыларды ұйымдастыру

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру

3.Жаңа тақыфрыпты түсіндіру

4.Тапсырмаларды орындау

5.Сабақты бекіту

6.Үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

.WordРad мәтіндік редакторының атқаратын қызметі қандай?

.wordРad редакторын қалай іске қосамыз?

.wordРad мәтірдік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз

.Мәтіннің әріпін, өлшемін әлпетім қалай өзгертеміз?

Мәтінді тегістеуің қандай түрлері бар, олар қалай орындалады?

Жаңа түсініктер:

WordРad бғдарламсында мәтіннің үзінділерін маустың көмегімен апару және көшіру әдісатері немесе командалары ақылы көшіруге және жылжытуға болады.

Апару және орналастыру әдісі-бұл мәтіннің үзіндісін бөліп ,қажетті орынға апарып орналастыру.

Мәтіннің бөлігін көшіру үшін алдымен мәтіннің бөлігін белгілейміз, одан кейін Ctrl пернесін басып тұрып, қажетті орынға апарамыз. WordРad - та жұмыс істеген кезде мәтіннің бір бөліктерін құжаттың ішінде бір орнынан басқа орынға, тіпті басқа мәтінге, басқа құжаттар арсында, басқа қолданбалардың құжаттарының арасында ауыстырып апаруға және көшіруге тура келеді. Бұл жағайда жылжытатын немесе көшіретін ақпаратты уақытша сақтауға арналған алмасу буферін пайдаланған жөн.

Мәтіннің бір бөлігін көшіру әрекеті:

1. Көшіретін мәтін бөлігін белгілейміз:

2. Правка - Копировать командасын орындаймыз немесе Қосымша меню - Копировать, пернетақтаның көмегімен Ctrl + С

Мәтіннің бір бөлігін жылжыту әрекеті:

1. Жылжытатын мәтін бөлігін белгілейміз

2. Правка - Вырезать командасын орындаймыз немесе Қосымша меню - Вырезать, пернетақтаның көмегімен Ctrl+Х

Көшірілген немесе жылжытылған мәтінді кірістіру әрекеті:

1. Көшірілген немесе жылжытатын мәтінді кірістіретін орынға меңзерді орналастыру.

2. Правка - Вставить командасн орындаймыз немесе Қосымша меню - Вставить, пернетақтаның көмегімен Ctrl+V

Құжатқа суреттерді кірістіру:

1. Paint пайдаланып сурет саламыз немесе дайын суретті суреттер кітапханасынан аламыз.

2. Суретті белгілейміз.

3. Правка - Копировать немесе Вырезать командаларының бірін орындаймыз.

4. суретті кірістіретін мәтінді ашамыз.

5. Меңзерді құжаттың суретті кірістіретін жеріне орналастымазы.

6. Правка-Вставить командасын орындаймыз.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Мәтіннің бір бөлігін көшіру және жылжыту дегеніміз не?

• Мәтіннің бір бөліктерін жылжыту немесе көшіру әрекеттері қалай орындалады?

• Жылжыту, көшіру әрекеттерін орындаудың бірнеше жолдарын көрсет.

• Мәтінге сурет, енгізу әректі қалай орындалады?

Үйге тапсырма: WORDPAD мәтіндік редакторының қосымша мүмкіндіктері.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: WordPad құжатына суреттер кірістіру.

Сабақтың мақсаты: Оқушылар wordpad мәтіндік редакторына суреттерді кірістірумен

танысу

Білімділік: Алмасу буфер ісімен жұмыс істеу, мәтінге графикалық

объектілері және графикалық суреттерді кірістіруді үйрету.

Тәрбиелік: Оқушылардың ойлау қабілетін,логикалық-абсракциясын дамыту.

Дамытушылық: Оқушыларың ойлау қабілетін дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтын қолданылатын көрнекті құралдары : компьютер, инт.тақта, элект.оқулық

Сабақтың өту барысы:

1.Оқушыларды ұйымдастыру

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру

4.Тапсырмаларды орындау

5.Сабақты бекіту

6.Үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

* WordРad мәтіндік редакторының атқаратын қызметі қандай?

* wordРad редакторын қалай іске қосамыз?

* wordРad мәтіндік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз

* Мәтіннің әріпін, өлшемін әлпетім қалай өзгертеміз?

* Мәтінді тегістеуің қандай түрлері бар, олар қалай орындалады?

Жаңа түсініктер:

WordPad құжатына дайын суреттерді, сондай-ақ Paint графикалық редакторында немесе басқа графикалық қолданбаларда жасалған суреттерді кірістіруге болады.

Графикалық обьектіні кірістіру үшін келесі әрекеттерді орындаңдар.

1. Paint редакторын пайдаланып сурет салыңдар немесе дайын суретті суреттер кітапханасынан алыңдар.

2. Суретті белгілеңдер (яғни оларды Paint редакторындағы бөліп алу батырмаларының көмегімен қиып алу керек.)

3. Правка менюінен Копировать немесе Вырезать командаларының бірін таңдаңдар.

4. Суретті кірістіретін мәтінді ашыңдар.

5. Меңзерді құжаттың суретті кірістіретін жеріне орналастырып, Вставить батырмасын шертіңдер немесе Правка-Вставить командасын орындаңдар.

6. Суретті тышқанның сол жақ батырмасын басып тұрып іліп алыңдар да, мәтіннің тиісті жеріне орналастырыңдар.

Өткендегілерді пысықтау үшін төмендегі практикалық жұмыстарды орындаңдар.

Үйге тапсырма: WORDPAD құжатына суреттер кірістіру.

Оқушыларды бағалау.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Блокнот программасы

Сабақтың мақсаты: Оқушылардың блокнот және калькулятор

қолданбаларын таныстыру.

Білімділік: Блокнот және Калькулятыр қолданбаларының міндеттері

таныстыру көшіру мен кірістіріп қою командаларын үйрету;

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа

үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, жұмыс дәптері.

Сабақтың өту барысы:

1. оқушыларды ұйымдастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

4. тапсырмаларды орындау

5. сабақты бекіту

6. үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

• Wordpad мәтіндік редакторыныңатқаратын қызметі қандай?

• WordPad мәтіндік редакторын қалай іске қосамыз?

• WordPad мәтіндік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз

• WordPad мәтіндік редакторында құжат құру сатыларын атаңыз

• Мәтінің қаріпін, өлшемін, әлпетін қалай өзгертеміз?

• Мәтінді тегістеудің қандай түрлері бар, олар қалай орындаолады?әрекеттерін

• Мәтінің бір бөлігі көшіру жәнежылжыту дегеніміз не?

• Мәтіннің бір бөліктерін жылжыту немесе көшіру әрекеттері қалай орындалады?

• Жылжыту көшіру әрекеттерін орындаудың бірнеше жолдарын көрсет

• Мәтінге сурет енгізу әрекеті қалай орындалады?

Жаңа түсініктер

Блокнот-бұл өте шағын мәтіндік редактор, оның жұмысы үшін жатқан аз көлемі қажет. Блокнотжұмыс уақытында белгі құруға, кейін оны басқа қолданбаға кірістіріп қоюға болатын мәтіндік ақпаратты сақтауға арналған.Оны іске қосу үшін мына әрекеттерді орындаймыз. Пуск-Все программы-Стандартные-Блокнот. Блокнот қолданбасының терезесі.

Мұнда ақпараттарды тек алмасу буферінің көмегімен ғана көшіруге және жылжытуға болады, ол үшін Правка-Вставить, Вырезать және Вставить командаларын орындаймыз.

Файл-Макет страницы командасының көмегімен қағаздың пішімін, өріс мөлшерін және мәтіннің бағдарын(Альбомдық немесе Кітаптық)таңдауға болады.

Формат-Шрифт командасы арқылы мәтінді пішімдеу әрекеттерін орындай аламыз.

Файл - Сохранить как командасы арқылы құжаттарды сақтаймыз. Файлдар кеңейтілуі *txt болады.

Файл - Открыть командасы арқылы сақталған құжаттарды ашамыз.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Блокнот қолданбасын атқаратын қызметі қандай?

• Блокнот қолданбасын қалай іске қосамыз№

• Блокнот қолданбасында қаріп пішінін, өлшемін, түрін, элпетін қалай өзгертеміз.?

• Блокнот қолданбасында құжаттарды сақтау, ашу, әрекеттері қалай орындалады?

Үйге тапсырма: Блокнот программасымен танысу.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Калькулятор программасы

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды калькулятор программасымен таныстыру.

Білімділік: Калькулятор программасының міндеттерімен

таныстыру көшіру мен кірістіріп қою командаларын үйрету;

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа

үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, жұмыс дәптері.

Сабақтың өту барысы:

1. оқушыларды ұйымдастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

4. тапсырмаларды орындау

5. сабақты бекіту

6. үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

1. Wordpad мәтіндік редакторыныңатқаратын қызметі қандай?

2. WordPad мәтіндік редакторын қалай іске қосамыз?

3. WordPad мәтіндік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз

4. WordPad мәтіндік редакторында құжат құру сатыларын атаңыз

5. Мәтінің қаріпін, өлшемін, әлпетін қалай өзгертеміз?

6. Мәтінді тегістеудің қандай түрлері бар, олар қалай орындаолады?әрекеттерін

7. Мәтінің бір бөлігі көшіру жәнежылжыту дегеніміз не?

8. Мәтіннің бір бөліктерін жылжыту немесе көшіру әрекеттері қалай орындалады?

9. Жылжыту көшіру әрекеттерін орындаудың бірнеше жолдарын көрсет

10. Мәтінге сурет енгізу әрекеті қалай орындалады?

Жаңа түсініктер

Калькуляторды пайдалана отырып, есептеулерді жылдам орындауға және есептеу нәтижелерін басқа бағдарламаларға беруге болады. Сонымен қатар калькулятор қолданбасы компьютердің сандық ақпаратпен жұмыс істеуін: бір жүйеден екінші жүйеге сандарды аударуды, логикалық арифметика принциптерін, есептеу дәлдігін және т.б. тереңірек игеруге мүмкіндік береді. Жүйеде қалькулятор екі түрлі болады: Қарапайым және инженерлік.

Калькуляторды іске қосу: Пуск - Программы - Стандартные - Калькулятор. Калькулятордың түрін ауыстыру үшін: Вид менюін пайдаланамыз.

Калькулятордағы цифрлық ақпараттарды басқа бағдарламаларға көшіру үшін: Правка - Копировать немесе Вырезать және Вставить командаларын пайдаланымыз.

Сабақты бекіту сұрақтары:

1. Калькулятор қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

2. Калькулятордың қандай түрлері бар?

Үйге тапсырма: Windows -тің блокнот және калькулятор қолданбаларымен танысу.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Инженерлік калькулятормен жұмыс жасау ерекшеліктері

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды калькулятор программасымен таныстыру.

Білімділік: Инженерлік калькулятор программасының міндеттерімен

таныстыру, көшіру мен кірістіріп қою командаларын үйрету;

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, жұмыс дәптері.

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

7. Жаңа тақырыпты түсіндіру

8. тапсырмаларды орындау

9. сабақты бекіту

10. үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

1. Калькулятор қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

2. Калькулятордың қандай түрлері бар?

Жаңа түсініктер

Инженерлік калькулятордың түрін көрейік. Жоғарыда айтылғандай, инженерлік калькуляторды «шақыру» үшін :

Пуск -Все программы- Стандартные-Калькулятор -Вид Инженерный командаларын орындаңдар.

Инженерлік калькулятор кәдімгі қарапайым калькуляторға ұқсас, бірақ оның батырмалары көбірек, олардың кейбіреулері 2-3 міндет атқарады. Бұл калькулятордың көмегімен статистикалық есептеулер жүргізу, тригонометриялық функцияларды, логарифмді, дәреже табуды орындау үшін қолдануға болады.

Егер бұл калькуляторда жұмыс істеп отырып, оның кейбір функциялары қалай орындалатынын ұмытып қалсаңдар, онда анықтамалық жүйені пайдаланыңдар. Мысалы, батырмалардың міндеттерін анықтау үшін, динамикалық менюді пайдалануға болады.

Ол үшін, әдеттегідей, өздеріңе қажет тышқанның оң жақ батырмасын шертіңдер. Сонда кішкене жақтау үшін «Что это такое?» жазуы шығады. Бұл жазуда тышқанның сол жақ батырмасын шертсеңдер, осы батырма жөнінде ақпарат пайда болады.

Инженерлік калькулятор төрт санау жүйесінде жұмыс істейді: ондық, сегіздік, екілік және оналтылық..

Сабақты бекіту сұрақтары:

1. Инженерлік калькулятор қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

2. Инженерлік калькулятордың қандай ерекшеліктері бар?

Үйге тапсырма: Инженерлік калькулятормен жұмыс жасау ерекшеліктері

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Дыбысты жазу мен ойнату программалары

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды мультемедиа бағдарламаларының жұмысымен таныстыру,

дыбыс жазу мен ойнатуға үйрету;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелікке,ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету;

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық - абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта. презентация слайд

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру.

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4. Тапсырмаларды орындау.

5. Сабақты бекіту.

6. Үйге тапсырма беру.

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

• Блокнот қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

• Блокнот қолданбасын қалай іске қосамыз?

• Блокнот қолданбасында қріп пішінін, өлшемін, түрін, әлпетін қалай өзгертеміз?

• Блокнот қолданбасында құжаттарды сақтау, ашу әрекеттері қалай орындалады?

• Калькулятор қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

• Калькулятордың қандай түрлері бар?

Жаңа түсініктер:

Мультемедиа - бұл компьютердің аппаратық жзабдықтамасы және бір уақытта мәтінді, суреттерді, дыбысты, бейнежазбаны, музыканы жәнеанимацияларды қолданатын бағдарламалар. Бұл пайдаланушымен қары-қатынас қызық және сазды болуына мүмкіндік береді. Мульти-көп, ал меиа - баспа мәтіндерді, дыбыс және теледидар бейнелерін қолданатын бұқаралық ақпарат құралдарының жалпы аты. Көптеген компьютерлік ойындар мультимедиа негізінде құрылған. Компьютерде мультимедианы қолдау үшін қосымша ақпарат құралдары, кем дегенде дыбыстық карта мен мен СД-РОМ құрылғысы болу керек.

ЛАЗЕРЛІК ОЙНАТҚЫШ БАҒДАРЛАМАСЫ

Лазерлік ойнатқыш бағдарламасы CD-ROM-ды пайдаланып музыкалық компакт-дискіні ойнатуға мүмкіндік береді. Музыкалық компакт-дискіні іске қосып қойып, басқа қолданбаларды жұмыс істей беруге болады.

Іске қосу: Пуск-Программы-Стандартные-Мультимедия-Лазерный проигрыватель.

Windows'98-де компакт дискіні ойнату өте оңай, тіпті ештеңе түсіндірудің қажеті жоқ. Ол үші музыкалық дискіні компакт-дискіден оқу құрылғысынаорналастыру жеткілікті.

Лазерлік ойнатқыштың арнайы батырмалары бар, олардың көмегімен бір әннен екінші тәнге көшуге, ойнатуды тоқтатуға, уақытша үзуге, сондай-ақ компакт-дискіні алып қоюға да болады.

1. Ойнату

2. Үзіліс

3. Тоқта

4. Алдыңғы жазба

5. Келесі жазба

6. Артқы айналдыру

7. Алдыңғы айналдыру

8. Шығарып алу

ДЫБЫС ҚАТТЫЛЫҒЫН РЕТТЕУ

Лазерлік ойнатқыш, Әмбебеп ойнатқыш, Фонограф бағдарламаларымен жұмыс істеген кезде басқаларға кедергі келтірмеу үшін дауыстың қаттылығын реттеу керек. Дауыстың қаттылығын реттеуге болады:

1. Тапсырмалар тақтасындағы громкоговоритель ( дауыстап сөйлегіш радио ) түрінде бейнеленген белгішені бір рет шерткен пайда болатын дауыстың қаттылығын реттеуші пайдалану;

2. Тапсырмалар тақтасындағы громкоговоритель ( дауыстап сөйлегіш радио) белгішесіндегі тышқаттың батырмасын екі рет шерткен кезде пайда болатын Лазерлік ойнатқыш үшін дауыс деңгейін баптауға және ойнату кезінде әмбебеп ойнатқыш пен Фонографты да баптауға мүмкіндік беретін Громкость терезесін пайдалану.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Лазерлік ойнатқыш бағдарламасы не үшін қажет?

• Сыртқы жад құрылғыларының қайсысы музыка ойнату үшін қолданылады?

• Бір уақытта музыка тыңдап, басқа қолданбалармен жұмыс істеуге бола ма?

• Лазерлік ойнатқышты қалай іске қосуға болады?

• Дыбыс қаттылығын реттеу жолдары қандай?

• Дыбыс файлдар құру үшін қандай бағдарламаны қолданамыз?

• Дыбыс енгізу құрылғысы қалай аталады?

Үйге тапсырма: Дыбыс жазу мен ойнату программалары.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Фонограф программасы

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды мультемедиа бағдарламаларының жұмысымен таныстыру,

дыбыс жазу мен ойнатуға үйрету;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелікке,ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету;

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық - абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта. презентация слайд

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру.

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4. Тапсырмаларды орындау.

5. Сабақты бекіту.

6. Үйге тапсырма беру.

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

• Блокнот қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

• Блокнот қолданбасын қалай іске қосамыз?

• Блокнот қолданбасында қріп пішінін, өлшемін, түрін, әлпетін қалай өзгертеміз?

• Блокнот қолданбасында құжаттарды сақтау, ашу әрекеттері қалай орындалады?

• Калькулятор қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

• Калькулятордың қандай түрлері бар?

Жаңа түсініктер:

Фонограф программасы

Фонограф - бұл дыбысты жазуға және ойнатуға арналған бағдарлама. Ол компьютерге сөздер мен музыканы енгізетін құрылғысы оның көзі болып табыатын дыбыс сигналдарын өңдейді. Дыбыс енгізу құрылғысы - микрофон.

Іске қосу. - пуск - программы-стандартные-мультимедиа-фонограф.

Оның терезесінде төмендегідей батырмалар бар:

1.Бас жағына өту

2.аяқ жағына өту

3.ойнату

4.тоқтату

5.жазу

Ақпарат WAV кеңейтілуі бар файлға жазылады.

Компакт - дискідегі бағдарламаларды орнату мен іске қосу

Кейінгі кезде компьютерлік бағдарламалар компакт-дискілерде таратылады. Бұл қолданбалы бағдарламалар, операциялық жүйелер, ойындар және т.б. болуы мүмкін. Кейінгі дискілердің көбі автоматты түрде іске қосылады, яғни дискіні СД-РОМ-ға қойсақ болды әрі қарай іске қосу автоматты түрде жүреді.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Лазерлік ойнатқыш бағдарламасы не үшін қажет?

• Бір уақытта музыка тыңдап, басқа қолданбалармен жұмыс істеуге бола ма?

• Лазерлік ойнатқышты қалай іске қосуға болады?

• Дыбыс қаттылығын реттеу жолдары қандай?

• Дыбыс файлдар құру үшін қандай бағдарламаны қолданамыз?

• Дыбыс енгізу құрылғысы қалай аталады?

Үйге тапсырма: Фонограф программасы.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Компакт-дискідегі программаларды орнату және іске қосу

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды мультемедиа бағдарламаларының жұмысымен таныстыру,

компакт-дискідегі программаларды орнату мен іске қосуды үйрету;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету;

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық - абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта. презентация слайд

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру.

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4. Тапсырмаларды орындау.

5. Сабақты бекіту.

6. Үйге тапсырма беру.

Жаңа түсініктер:

Компакт-дискідегі программаларды орнату және іске қосу

Кейінгі кезде компьютерлік программалар компакт-дискілерде таратылады. Бұл қолданбалы программалар, операциялық жүйелер, ойындар және т.б. болуы мүмкін. Сондықтан компакт-дискідегі программаны компьютерге дұрыс орната білудің үлкен мәні бар.

Компакт -дискідегі программаны орнатуды қандай да бір ойынның мысалында қарастырайық.

Кейінгі дискілердің көбі автоматты түрде іске қосылады (автозапуск), яғни сендер дискіні CD-ROM -ға қойсаңдар болды, әрі қарай іске қосу автоматты түрде жүреді. Сендердегі тура осындай дискі делік. Онда пайда болған безендірілген бастамасы бар терезеде Install батырмасын таңдау керек немесе егер мұндай батырма жоқ болса, Setup батырмасында шертіңдер. Орысша нұсқасында бұл батырмалардың кез келгенін орнында Установить батырмасы болады. Егер тіпті бұл батырмалар да болмаса, онда ОК және Cancel екі батырмасы, орысша нұсқасында ОК және Отмена батырмалары болады. Бұл жағдайда ОК батырмасын шертіңдер.

Бірақ ойын Setup.exe. немесе Install.exe арқылы орнатылатын жағдайда автоматты түрде іске қосылмауы да мүмкін, онда дискіден бұл файлдың бірін сендердің өздеріңе іздеуге тура келеді.

Ол үшін:

1. Мой компьютер қапшығын ашыңдар.

2. Д: дискінің белгішесін екі рет шертіңдер.

3. Пайда болған қапшықтың терезесінде 7.8- суретте келтірілген файлдарды іздеңдер.

Егер бұл файлдардың екеуі де бар болса, онда Install-ды таңдау керек.

4. Қондырғыны іске қосу үшін табылған файлды екі рет шертіңдер.

Орнату кезінде онда мынадай батырмалардың үйлесімінің бірі бар: Yes, No, Agree, No, Да, Нет, Согласен, Не согласен және т.б. лицензиялық келісім терезесі жиі пайда болады. Бұл жағдайда әрқашан мақұлдап, Yes, Agree, Да, Согласен деп жауап беріңдер.

Содан соң орнату барысында тек ОК (Жарайды), Next (келесі) немесе Далее (Әрі қарай) батырмасын басу керек.

Үйге тапсырма: Компакт-дискідегі программаларды орнату және іске қосу

Оқушыларды бағалау.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Сыныптың компьютерлік желісі

Сабақтың мақсаты:

Білімділік : Оқушылады «Электрондық хабар», «Компьютерлік желі»

ұғымдарымен таныстыру, жергілікті желі туралы түсінік беру;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету;

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар:комьютер, оқулық, жұмыс дәптері.

Сабақтың өту барысы:

1.Оқушыларды ұйымдастыру.

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру

4.Тапсырмаларды орындау

5.Сабақты бекіту.

6.Үйге тапсырма беру.

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

* Лазерлік ойнатқыш бағдарламасы не үшін қажет?

* Сыртқы жад құрылғыларының қайсысы музыка ойнату үшін қолданылады?

* Бір уақытта музыка тыңдап, басқа қолданбалармен жұмыс істеуге бола ма?

* Лазерлік ойнатқышты қалай іске қосуға болады?

* Дыбыс қаттылығын реттеу жолдары қандай?

* Дыбыстық файлдар құру үшін қандай бағдарламаны қолданамыз?

* Дыбыс енгізу құрылғысы қалай аталады?

Жаңа түсініктер:

Ақпаратты бір компьютерден екінші компьютерге ауыстыру үшін дискеттер, компакт-дискілер қолданылады. Егер ақпараттың көлемі өте үлкен болса және жұмыс кезінде онымен ұдайы алмасып отыру қажет болса, онда мұндай әдіс қолайсыз болады. Сондықтан компьютерлердің даму тарихында оларды арнайы кабельдердің және басқару программаларының көмегімен жалғастырып, компьютерлер арасында нақты уақыт режимінде деректермен алмасу ойы пайда болады. Компьютерді осылай бірімен бірі байланыстыруды компьютерлік желі деп атайды.

Компьютерлік желі - бұл әр түрлі ресурстарды, мысалы программаларды, құжаттарды және құрылғыларды бірігіп пайдалану үшін бір-бірімен жалғастырылған компьютерлер тобы.

Бір-бірімен жақын аралықта (бір немесе бірнеше көршілес ғимараттарда) орналасқан компьютерлер тобын жергілікті желі деп атайды.

Компьютерлеріндегі дискілер мен қапшықтарға қатынау.

Қапшыққа немесе дискіге қатынау үшін, келесі:

• қапшықтың белгішесін бөліп алу (белгілеу)

• белгіленген обьектінің контексті менюінен Доступ командасын таңдау.

• Ауыстырып қосқышты Общий ресурс жағдайына қою;

• Егер желі атын өзгерту керек болса, онда оны Сетевое имя өрісіне және Заметки өрісіне енгізу.

• Қажетті қатынау құқын орнату;

• сәйкес парольді енгізу;

• ОК-ді басу. Қадамдарын орындау керек.

Желілік принтермен жұмыс жасау.

Егер компьютерге принтер қосылмаса, онда жергілікті желінің оған қатынауға болатын кез келген принтерінде басуға болады.

Желілік принтерге қосылу үшін:

1. Принтеры қапшығын ашу керек (Пуск-Настройка-Принтеры)

2. Принтерді орнату шеберін (Мастер установки принтера) іске қосу үшін, тышқанның батырмасын Установка принтера белгішесінде екі рет шерту керек.

3. Шебердің нұсқауын орындау керек. (Далее (Әрі қарай) батырмасы арқылы келесі қадамға өтуге болады.

Желілік принтерге қатынау орнатылғаннан кейін Принтеры қапшығында желілік принтердің белгішесі пайда болады.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Компьютерлік желі дегеніміз не?

• Желінің қандай түрлері бар?

• Жергілікті желінің артықшылығы қандай?

• Желілер топологиясы дегеніміз не?

Үйге тапсырма: Сыныптың компьютерлік желісі.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Жалпы желі ұғымы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды «жалпы желі» ұғымымен таныстыру және

олардың электрондық поштамен жұмыс істеу дағдыларын

қалыптастыру, электрондық адрес туралы түсінік беру, Internet

Mail бағдарламасымен жұмыс істеуді үйрету;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету;

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқулық

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру.

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4. Тапсырмаларды орындау.

5. Сабақты бекіту.

6. Үйге тапсырма беру.

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

Компьютерлік желі дегеніміз не?

Желінің қандай түрлері бар?

Жергілікті желінің артықшылығы қандай?

Желілер топологиясы дегеніміз не?

Протокол дегеніміз не?

Хабар дегеніміз не?

Жаңа түсініктер:

Жалпы желі - бүкіл әлемдегі компьютерлерді байланыстырады және ол Интернет деп аталады.

Бүкіл әлемдегі миллиондаған компьютерлерде қаншама ақпараттар сақталған десеңші? Интернеттен әлемнің барлық тілінде жазылған кез-келген ақпаратты табуға болады. Мұражайларды, кітапханаларды қарауға, қашықтан оқытуға, қажетті тауарды сатып алуға, виртуальды турларға қатысуға болады және т.б.

Интернеттегі беттерді қарауға арналған шолулар немесе сілтеушілер деп аталатын арнайы бағдарламалар бар. Олардың ішінде бүкіл әлемде көп қолданылатыны-Internet Explorer.

Интернеттегі бетті қарау үшін оның адресін енгізу қажет. Бір беттен екінші бетке өту сілтеме (гиперссылка) арқылы орындалады. Мәтін, сурет, фотосурет сілтеме бола алады.

Сілтеме бар екенін қалай білуге болады? Тышқанның меңзерін мәтінге, суретке немесе фотосуретке әкелген кезде сілтеме бар жерде, тышқанның бағыттауышы бас бармақ созылған саусақты қолдың суретіне ауысады. Сілтеме бойынша бір беттен басқа бетке өту үшін төмендегі әрекеттерді орындаймыз.

1. Сілтемеге келіп тышқанның сол батырмасын басамыз.

2. Беттің жүктелуін тосамыз.

3. Жүктелу кезінде оң жақ жоғарғы бұрыштағы глобус айналып тұрады, ал төменгі жағында жүктеу индикаторы пайда болады.

Бет жүктелгеннен кейін өзінізді қызықтыратын ақпаратты оқып, көшіріп, сақтап, қағазға басып шығара аласыз.

Электрондық байланыс ақпаратты тарату үрдісін жылдамдатты. Телефон, пейджер, ұялы телефондар және компьютерлердің пайда болуы ақпаратты тарату үрдісін тездетті.

Электрондық пошта арқылы мәтіндік, графиктік, дыбыстық, бейнелік ақпаратты жіберуге болады. Электрондық пошта өте жылдам жұмыс істейді. Әлемнің кез-келген нүктесінен хатты санаулы минуттарда немесе секундтарда алуға болады. Электронды поштаның стандартты поштаның бумалары алынған және жіберілетін хаттарды сақтау үшін қолданылады.

Кіретіндер (Входящие). Бұл бумаға барлық қабылданған хабарлар орналасады.

Шығаратындар (Исходящие). Жазылған және жіберілген хаттар осы бумаларда орналасады.

Өшірілгенднр (Удаленные). Кез-келген бумадан шірілген хаттар осы бумаға келіп орналасады.

Жіберілгендер (Отправленные). Шығатындар бумасын жіберілгендердің көшірмесі осы бумаға келіп орналасады.

Шимай дәптерлер (Черновики). Егер жазылған хат әлі жіберуге дайын болмаса да оны жабуға болады, және ол Шимай дәптерлер (Черновики)бумасында сақталады. Келіп түскен хаттармен не істеуге болады. Келген хабарды бірінші белгілеп одан кеиін әртүрлі әрекетті орындауға болады.

Принтер арқылы қағазға басып шығару. Файл - Печать - ОК командасын орындау арқылы.

Жауап беру.Хат жолдаушыға және осы хатты алғандардың әрқайсысына жауап жазуға, хабарды басқа қабылдаушыға жіберуге болады.

Сақтау (Сохранить как). Таңдаған хабарды сақтауға болады, ол үшін Файл - Сохранить как командасын орындаймыз.

Кейде поштаға хаттар ішіне салынған файылдармен келеді. Олар өте үлкен мәтіндік файылдар, графиктік кескіндер, дыбыс және бейнелік ақпараттар болуы мүмкін. Егер қабылданған хатта ішіне салынған файл бар болса, онда оның тақырыбында кішкентай түйреуіштің суреті көрсетіледі.

Ішіне салынған файлдарды сақтау үшін Файл -Сохранить вложения немесе Файл сохранить вложения - Ве командаларын орындаймыз сол кезде бекітілгенфайлды сақтайтын буманы таңдау терезесі пайда болады.

Жаңа хат немесе жіберу үшін оны жіберетін мекен-жайдың адресін білу керек. Адрес былай жазылады: schoo112@os7 kz

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Компьютерлік желінің қандай түрлері бар? Бүкіл әлемдік желі Интернет туралы айтыңыз.

• Интернеттегі беттерді қарауға арналған бағдарламалар қалай аталады?

• Сілтеме дегеніміз не?

• Әртүрлі кезеңдерде ақпаратты қалай таратты?

• Қазіргі уақытта ақпаратты тарату қалай іске асырылады?

• Хат жазу және жіберу әрекеттері қалай орындалады?

Үйге тапсырма: Жалпы желі ұғымы. Электрондық пошта

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақтың тақырыбы: Электрондық поштадан шығу

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың интернет желісінен ақпарат алу,электрондық

поштамен жұмыс істеу мүмкіндіктерін қалыптастыру,

хаттарды қабылдау және жіберу дағдыларын қалыптастыру

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын

дамыту

Сабақтың түрі: Практикалық сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компъютер, инт.тақта, электронды оқулық,

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

3. Сабақты бекіту

4. Үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары

1. Компъютерлік желінің қандай түрлері бар. Бүкіл әлемдік желі Интернет туралы айтыңыз?

2. Интернеттегі беттерді қарауға арналған бағдарламалар қалай аталады ?

3. Сілтеме гипперссылка дегеніміз не Бір беттен басқа бетке қалай ауысамыз?

4. Әртүрлі кезеңдерде ақпаратты қалай таратты?

5. Қазіргі уақытта ақпаратты тарату қалай іске асырылады№ Қандай бағдарламалар көмегімен.

6. Хат жазу және жіберу әрекеттері қалай орындалады?

Жаңа түсініктер:

Электрондық поштамен жұмысты аяқтау үшін Файл-Закрыть командасын орындаңдар немесе терезені жабу батырмасында тышқанды шертіңдер.

Дүние жүзінің ең алыс нүктесіне электрондық пошта арқылы жіберілген хабар бірнеше сағат ішінде жетеді. Абонент өз қалауы бойынша электрондық пошта арқылы өз адресаттарымен бір күнде бірнеше рет хабарласуына болады, себебі электрондық пошта сервері тәулік бойы жұмыс істейді.

Сабақты бекіту. Оқушылардың тапсырмаларды толық орындауын тексеріп,

қосымша сұрақтар қою арқылы білімдерін бағалау.

1. Жергілікті желіден басқа қандай желілерді білесіңдер?

2. Интернет желісі қалай пайда болды?

3. Интернет желісінде не істеуге болады?

4. Электрондық пошта дегеніміз не?

5. Электрондық поштаны қалай іске қосады?

6. Хабар жіберу үшін не істеу керек?

Үйге тапсырма: Хабарлар құру және хаттармен жұмыс істеу. Электрондық поштадан шығу.

Пән аты: Информатика

Класы: 7

Сабақ тақырыбы: Қорытынды сынақ жұмысы

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың 7 сыныптағы алған білімдерін тексеру және бағалау.

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа,тиянақтылыққа үйрету:

Дамытушылы: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын

дамыту:

Сабақтың түрі: Сынақ сабақ.

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру.

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3. Тесте берілген сұрақтарға жауап беру.

4. Тест сұрақтарын талдау.

5. Үйге тапсырма беру.

Тест сұрақтары:

1. Ақпараттық процестерді жүзеге асыратын құрал...

А) Компьютер Ә) Модем Б) Калькулятор В) Машина.

2. Бірінші ЭЕМ қай жылы жасалды және ол қалай аталды.

А) 1823, МИНСК Ә) 1946, ЭНИАК Б) 1951. ІВМ В) 1949, ЭНИАК

3. Қай сөйлем дұрыс.

А) Пернетақта- енгізу құрылғысы В) Принтер- енгізу құрылғысы

Ә) Пернетақта- шығару құрылғысы Б) Монитор- енгізу құрылғысы

4. Компакт дискілерді оқуға арналған құрылғы-

А) Сканер Ә) Плоттер Б) Прцессор В) СД-РОМ

5. Иілгіш дискетаны оқуға арналған құрылғы-

А) Принтер Ә) Дискжетек Б) Процессор В) СД-РОМ

6. Ақпаратты шығару құрылғыларын көрсетіңіз...

А) Монитор, принтер Ә) Монитор, тышқан

Б) Процессор, принтер В) Принтер, сканер.

7. Бағдарламау жасақтамалары қандай топтарға бөлінеді.

А) Жүйелік, қолданбалы,бағдарламау жүесі.

Ә) Жүйелік, әмбебап, қолданбалы

Б) Қолданбалы, бағдарламау тілдері, операциялық жүйелер

8. Комьютердің ішкі жадысының неше түрі бар?

А)Тұрақты, уақытша жадтайтын құрылғы

Ә)жедел, тұрақты жадтайтын құрылғы

Б)жедел, оперативті сақтайтын құрылғы

9. Дискілердің қандай түрлері бар?

А) иілгіш, қатты, жұмсақ Ә) иілгіш, қатты, компакт

Б) қатты, иілгіш,терте

10. Экранның төртбұрыштың қоршаулы аумағы...

А) Терезе Ә) Шартбелгі Б) Жұмыс үстелі В) Бума

11. Жұмыс столында жаңа бума құру әрекеті қалай

орындалады?

А) Қосымша меню-Создать-папку Ә) Қосымша меню Открыть-папку

Б)Негізгі меню-Создать- Папку

12. Кез келген команданы жылдам орындау үшін қолданылатын терезе бөлігі..

А) жұмыс алаңы Ә) тақырыптық қатар

Б) меню қатары В) құралдар тақтасы

13. WordPad мәтіндік редакторында файлдың типі қандай болады?

А).doc ә).bmp б).txt в).exe

14. Paint графиктік редакторында файлдың типі қандай болады?

А).doc ә).bmp б).txt в).exe

15. Paint графиктік редакторында үзінділерді еңкейту мен созу командалары қалай орындалады?

А) Үзіндіні белгілеу, қосымша меню- Отразить/ Повернуть

Ә) Үзіндіні белгілеу, негізгі меню- Отразить/Повернуть

Б) Үзіндіні белгілеу, қосымша меню- Растянуть/Наклонить

В) Үзіндіні белгілеу, негізгі меню- Растянуть/Наклонить

16. Өте кішкентай мәтіндік редактор қалай аталады?

А)Wort Pad Ә)Раіnt Б)Microsoft Word B)Блакнот

17. Компьютердің сандық ақпараттармен жұмыс істейтін қолтанбасы...

А) калькулятор Ә) Блакнот Б)Wort Pad B)Раіnt

18 . Компьютердің дыбыс жазуға арналған қолтанбасы...

А) Wort Pad Ә) Зувукозапись Б)Раіnt B) Блокнот

Үйге тапсырма: Өткен материалдарды қайталау.