Азот қышқылы, нитраттар 9-сынып

</<span>Сабақтың тақырыбы: Азот қышқылы, нитраттар

Мақсаты:

Білімділік: Азот қышқылының құрылысын, алынуын, қасиеттерін және нитраттардың қасиеттерін меңгерту.

Дамытушылық: Оқушылардың азот топшасы туралы білімін кеңейту

Тәрбиелік: Азот қышқылының және нитраттардың шаруашылықта, өндірісте қолдану салаларымен таныстыру.

Әдісі: Сұрақ-жауап, баяндау, топтық жұмыстар.

Көрнекілігі: Интерактивті тақтаны пайдалану.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру

2. Үй жұмысын тексеру

1-топ: Мына оксидтердегі N₂O, NO, N₂O₃, NO₂, N₂O₅, азотпен оттектің массаларының қатынасы қандай?

2-топ: NO және NO₂ оксидтерінің сутегі мен және ауамен салыстырғандағы тығыздығын табыңдар.

3-топ: NO және NO₂ оксидтерінің қайсысы сумен әрекеттеседі, реакция теңдеулерін жазыңдар.

1. Мына азот оксидтеріндегі азоттың тотығу дәрежесін анықтаңдар:

N₂O, NO, N₂O₃, NO₂, N₂O₅

2. Азоттың (ІІ) аксидінің алыну теңдеулерін аяқтап, теңестіріңдер.

а) N₂ + O₂ =

б) NH₂ + O₂ =

в) Cu + HNO₃ =

3. Азот (ІV) оксидінің алыну теңдеулерін аяқтап, теңестіріңдер

а) NO + O₂ =

б) Cu + HNO₃ =

в) Азот (ІV) оксидінің димерлену теңдеулерін жаз.

4. Азот (ІV) оксидінің химиялық қасиетін сипаттайтын теңдеулерін аяқтап, теңестіріңдер

а) 3NO₂ +H₂O = б) NO₂ + NaOH =

2NO₂ +H₂O = в) ... + ... + ... = 4HNO₃

3. Жаңа сабақ

Азот қышқылы

А) Азот қышқылының физикалық қасиеттері

4HNO₃ = 4NO₂ + O₂ + 2H₂O

Б) Азот қышқылының құрылысы:

H - O - N = O

\

O

Диссоциациялануы: H^- + 3NO^-

В) Алынуы:

1. Зертханада: 2NaNO₃+H₂SO₄ = Na₂SO₄ + 2HNO₃

2. Өндірісте: NH₃ - NO - NO2 - HNO₃

4NH₃ + 5O₂ = 4NO + 6H₂O

2NO + O₂ = 2NO₂

4NO₂ + O₂ + H₂O = 4HNO₃

Г) Химиялық қасиеттері:

1. Негіздік оксидпен: 2HNO₃ + CaO = Ca(NO₃)₂ + H₂O

2. Негіздермен: 2HNO₃ + Cu(OH)₂ = Cu(NO₃)₂ + 2H₂O

3. Тұздармен: 2HNO₃ + CaCO₃ = Ca(NO₃)₂ + H₂O + CO₂

4. Металдармен: Cu + 4HNO₃ = Cu(NO₃)₂ + 2NO₂ + 2H₂O

3Cu + 8HNO₃ = 3Cu(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O

Актив металл: 4Zn + 10HNO₃ = 4Zn(NO₃)₂ + NH₄NO₃ + 3H₂O

HNO₃ : HCI = 1:3 "патша сұйықтығы"

Au + HNO₃ + 3HCl = AuCl₃ + NO + 2H₂O

Д) Қолданылуы:

бояулар

HNO₃ дәрілер

қопарылғыш зат

тыңайтқыштар

Нитраттар

1. Азот қышқылының тұздары нитраттар деп аталады.

NaNO₃

Ca(NO₃)₂ СЕЛИТРАЛАР

KNO₃

NH₄NO₃

2. Химиялық қасеттері:

Li, K, Ca, Na MeNO₂ + O₂

MeNO₃ Mg, Al, Zn, Fe, Ni, Sn, Pb MeO + NO₂ + O₂

Cu, Ag, Hg Me + NO₂ + O₂

Мысалдар: 2KNO₃ = 2KNO₂ + O₂

2Pb(NO₃)₂ = 2PbO + 4NO₂ + O₂

Hg(NO₃)₂ = Hg + 2NO₂ + O₂

NH₄NO₃ = N₂O + 2H₂O

4. Жаңа сабақты пысықтау: Топтық жұмыстар

1-топ: Сұйық HNO₃ мына заттардың қайсысымен әрекеттеседі: ZnO, CO₂, Ag, NaOH, Na₂CO₃

2-топ: Концентрлі HNO₃ мына металдардың қайсысымен әрекеттеседі: Cu, Al, Ag, Fe, Mg, Cr ? Реакция теңдеулерін жаз

3-топ: мыналардың: NaNO₃, Cu(NO₃)₂, AgNO₃ термиялық айырылу теңдеулерін жазыңдар

6. Қорытынды.

7.Бағалау

VI. Үйге тапсырма: 20-параграф, 74 беттегі тестік тапсырма