Алкендердің құрылысы,изомерленуі, алынуы, қасиеттері және қолданылуы

Күнтізбелік сабақтың жоспарыПәні: химия

Сынып 11

Сабақ 12-13

Сабақтың тақырыбы

Алкендер

Сабақтың мақсаты

Білімділік: Циклоалкандар, құрылысы, изомерленуі мен атаулары,табиғатта таралуы, физикалық-химиялық қасиеттерін түсіндіру

Дамытушылық: Оқушылардың кітаппен жұмыс істеуі және есептер шығару арқылы ойлау қабілетін дамыту.

Тәрбиелік: Оқушылардың топпен жұмыс орындауын ұйымдатыру және бір бірінің ойларын тыңдауға, пікірлесуге, ұйымшылдыққа тәрбиелеу

Оқытудың негізгі идеялары

Бір қос байланыс

Этилен қатарының көмірсутектері

Изомерлену: көміртегі қанқасы , еселік байланыс орнына сәйкес

Оқыту нәтижелері

кейбір қанықпаған қосылыстар үшін геометриялық изомерияның ("Е-Z" не цис-транс-изомерия) болу мүмкіндігін және оны стереоизомерияның бір түрі деп түсіну Физикалық қасиеттерін айта алады

Басқа көмірсутектермен салыстыра отырып химиялық қасиетін сипаттау

кейбір өндірісітік маңызды қосылу реакцияларын білу

Пайдаланатын әдебиеттер

1. Химия: Жалпы білім беретін мектептің 11-сыныбына арналған оқулық. Өңделген, толықтырған 3-бас. / Н. Нұрахметов, К. Сарманова, К. Жексембина, т.б. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2015. - 208 бет: суретті. ISBN 9965-36-702-7

2. Артеменко А.И. Органическая химия.- М.: Высшая школа, 1999.

3. Ким К. "Органическая химия". Новосибирск, 2000.

Материалдар мен жабдықтар

Интерактивті такта,электронды кітап,менделеев кестесі,видео тәжірибелер,презентация

Сабақтың барысы

Сабақты өкізу кезеңдері

Уақыт

45 минут

Үйымдастыру кезеңі

2 минут

- сәлемдесу, түгендеу;

- Сынып тазалығына көңіл бөлу;

-Сабақтың ұстанымы,жоспары таныстырылады.

Жаңа тақырыпты өту

28мин

Алкендер - молекула құрамында бір қос байланысы бар, жалпы формуласы С_nН_2n болатын қанықпаған көмірсутектер.

Алкендердің ең қарапайым өкілі - құрамында екі көміртек атомы бар - этилен С₂Н₄. Алкендердің гомологтық қатары этиленнен басталатындықтан, алкендер этилен қатарының көмірсутектері немесе олефиндер деп те аталады. Алкендерде көміртек атомдары sр²-гибридтенген күйде болады. Этилен молекуласындағы әр көміртек атомының бір s-және екі р-электрон орбитальдары гибридтенуге қатысады. Яғни, әр көміртек атомында үш гибридтенген электрон бұлты және бір гибридтенбеген р-электрон орбиталь болады. Үш гибридтенген орбитальдың екеуі сутек атомдарының s-электронбұлттарымен екі σ-байланыс, ал үшінші гибридтенген орбиталь екінші көміртек атомының осындай орбиталімен қаптасып тағы бір σ-байланыс барлығы бес σ-байланыс [бір sp² - sp² (С - С) және төрт sp²- s(С - Н)] түзеді. Гибридтенбеген р- электрон орбитальдары σ-байланыстар орналасқан жазықтыққа перпендикуляр орналасып, бір-бірімен жазықтықтың екі жағында (астында және үстінде) каптасып, екі π-электрондар арасында (С - С) бір π-байланыс түзеді. Яғни, этеннің молекуласындағы көміртек атомдары өзара бір σ-және бір π-байланыстар арқылы жалғасады. Қос байланыстың ұзындығы 0,134 нм, байланыс энергиясы 612 кДж/моль болады. π-байланыс σ-байланысқа қарағанда әлсіз болады да, реакцияға</<font color="#000000"> түскенде оңай үзіледі.

1. Этиленнің жануы

СH₂=CH₂ + 3O₂ --> 2CO₂ + 2H₂O

II. Қосылу реакциялары

2. Гидрлеу (+Н₂)

СH₂=CH₂ + Н₂ --> СН₃ - СН₃

3. Галогендеу (+Cl₂, +Br₂, +I₂)

СH₂=CH₂ + Br₂ --> СН₂ - СН₂

¦ ¦

Br Br

Сапалық реакция

4. Гидраттау (+H₂O)

СH₂=CH₂ + H₂O --> СН₃ - СН₂OH

Техникалық этил спиртін алу

III. Тотығу реакиялары

5 калий перманганат ерітіндісімен

реакция

СH₂=CH₂ + [O] + H₂O --> СН₂ - СН₂

¦ ¦

OH OH

Қос байланысқа сапалық реакция. Этиленгликоль алынады -антифриздың құрамына кіреді.

IV. полимерлену реакциялары

6. Этиленнің полимерленуі

n СH₂=CH₂ --> (- СН₂ - СН₂ -)_n

этилен полиэтилен

мономер полимер

Полиэтилен

Сабақты бекіту

10минут

1. 33,6 литр (қ.ж.) этиленді гидратациялағанда түзілетін этанолдың массасын табыңдар.

2. Термохимиялық теңдеуі бойынша
   
   C2H4 + 3O2 → 2CO2 + 2H2O + 1400 кДж
   
   нәтижесінде 9100 кДж жылу бөлінсе, жанған этиленнің массасы

3. Бұл газ полиэтилен өндірісінде кеңінен қолданылады. Осы белгісіз көмірсутектің 73,85% берілген. Осы заттың құрамындағы сутектің массалық үлесі 13,07%, құрамындағы ОН тобының пайызы 13,07% болатын СхНу табыңыздар, егер оның ауа бойынша тығыздығы 4,48 құраса.

4. Саяжайдағы көкөністерді сақтау мақсатында Х газы қажет болды. Ол үшін массасы 56 кг этил спиртін дегидраттау қажет болды. Осы газды анықтаңыздар;.

Сабақты қорытындылау рефлексия

3минут

Бүгін сабақта нені білдік?Нені білетінбіз?Нені білгіміз келеді?

Үйге тапсырма беру

2минут

§2.6-2,7