Уроки по химии на тему 'көміртек'

9 «А,Ә» сынып

Химия пәні

Мұғалім:

Мамашева Күнарай Аманғалиқызы

Атырау облысы Қызылқоға ауданы Қарабау селосы

Қарабау орта мектебінің жоғары санатты химия пәні мұғалімі

Сабақтың тақырыбы

Көміртек және оның қосылыстары

Сабақтың мақсаты

Білімділік: Көміртек,көміртек қосылыстарының табиғатта таралуын, алынуын, физикалық қасиеттерін, химиялық қасиеттерін,қосылыстарын және қолданылуын өткен сабақпен байланыстыра отырып түсіндіру.

Дамытушылық: Оқушыларды өз бетімен жұмыс істеуге, өзін-өзі тексеруге, химиялық теңдеулерді ұқыпты жазып, теңестіре білуге баулу.

Тәрбиелік: Тұрмыстық химияда кездесетін заттармен ұқыпты жұмыс жасауға, сабырлы болуға тәрбиелеу

Оқу нәтижелері

--Көміртегі және оның маңызды қосылыстары туралы түсінігі кеңейеді

-Көміртегінің аллотропиялық түр өзгерістері туралы білім алады.

- Көміртектің маңызды қосылыстары және оның табиғаттағы айналымы туралы үйренеді

Сабақ түрі

Аралас сабақ

Сабақ әдісі

топпен жұмыс, сұрақ-жауап, есептер шығару

Көрнекілігі

интерактивті тақтада слайдтар, периодтық жүйе, кестелер, пластилин, сіріңке таяқшалары, электронды оқулық

Модульдер

АКТ, СТО, бағалау, диалог, көшбасшылық, дарындылық, жас ерекшелік

Сабақ кезеңдері

Мұғалімнің іс - әрекеті

Оқушының іс- әрекеті

Ұйымдастыру

2 минут

Оқушылармен амандасу; сыныпты түгендеу, сыныпты санату арқылы топтарға бөлу.

Мұғаліммен амандасады

Топ ережесі:

Ойды қайталамау; Сөзді бөлмеу; Топта бір- бірін тыңдау, сыйлау

Үй тапсырмасы

10 минут

1-топ: Азотты тыңайтқыштар

2-топ: Калийлі тыңайтқыштар

3-топ: Фосфорлы тыңайтқыштар

Үй тапсырмасы бойынша «Минералды тыңайтқыштар» тақырыбына дайындаған жобаларын, презентацияларын әр топтан 1 оқушы шығып қорғайды

Негізгі бөлім

12 минут

1-топ: Көміртектің периодтық жүйедегі орнына сипаттама бер: реттік нөмірі, салыстырмалы атомдық массасы, периодтық жүйедегі орнына сипаттама

2-топ: Сұрақ- жауап

Атомдық нөмірі мен ядро заряды?

Атомдық массасы?

Атомдық ядросында қанша протон бар?

Атомдық ядросында қанша нейтрон бар?

Көміртек атомында қанша электрон бар?

Валенттік электроны қанша?

Ең төмен тотығу дәрежесі нешеге тең?

Ең жоғары тотығу дәрежесі нешеге тең?

3- топ: 1. Аллотропия құбылысы дегеніміз не?

2. Көміртектің қандай аллотропиялық түр өзгерістері бар?

Бір байланыс Қос байланыс үш еселі байланыс

Химиялық қасиеттері:

тотықтырғыш С тотықсыздандырғыш

СО - түссіз, иіссіз, улы газ. Суда нашар ериді, басқа заттармен реакцияға түспейді. Оны иіс газы деп те атайды. Отын шала жанғандағы иіс газымен адам дем алса, уланады. Өйткені иіс газы организмде гемоглобиннің оттекті тасымалдауына мүмкіндік бермейді. Мұндай жағдайда адамды тез таза ауаға шығару керек, сонда гемоглобин өз қалпына келеді. Ал иіс газы көмірқышқыл газына айналып тотығады да тыныс алғанда өкпеден шығады.Иіссіз, түссіз газ, тыныс алғанда, органикалық заттар шірігенде, жану кезінде түзіледі.

Н₂ СО₃ <=>Н ⁺+НС О₃^- гидрокарбонат ионы

НСО ₃ ^- <=> Н ⁺+СО₃ ^2- карбонат ионы

ά =0,17 %

Сілтілермен әрекеттесіп екі қатар тұздар түзеді:

Н ₂СО ₃ + 2NаОН=Nа ₂ СО ₃ +2Н ₂О

натрий карбонаты

Н ₂СО₃ + NаОН=Nа НСО ₃+Н ₂О

натрий гидрокарбонаты

Nа НСО ₃+ NаОН=Nа₂ СО₃ +Н ₂О

Оқушылар периодтық жүйедегі орны мен атом құрылысына өздері жауап береді.

1. Ядро заряды - +6

2.Атомдық массасы-12

3. Протон саны - 6

4. Нейтрон саны - 6

5. Электрон саны - 6

6. Электрондық қабат саны- 2

7. Валенттік электрондардың саны-4 формуласы - 1S² 2S² 2p²

8.Сыртқы қабаттағы электрон саны: 4

9. Ең төмен тотығу дәрежесі: -4

10. Ең жоғары тотығу дәрежесі: +4

Аллотропия - (грекше allos - өзге және troops - бұрылыс, қасиет) химиялық элементтердің бірнеше жай заттар түрінде болуы.

Қазақша тұрпаттастық деп аталады.

Алмаздың түссіз, мөлдіреген түрін - бриллиант деп аталынады.

Ол ең әдемі бағалы тастар, әшекейлі заттар әзірленеді.

Алмаз Графит

фуллерен

С+О₂= СО₂+402 кДж

2С+О₂=2СО

С+2СІ₂ = CCІ₄

С+2Н₂=CН₄

СО₂ нің алыну реакциясын оқушылар өздері жазады.

Қорытынды бөлім

7 минут

Сурет арқылы көміртектің табтғаттағы айналымы туралы өз ойларын ортаға салуға тапсырма беремін.

Өз ойларын айтады.

Постер қорғайды

Бекіту

4 минут

4 минут

4 минут

Бағалау

1 минут

Үй тапсырмасы

1 минут

Жоғалған формулалар:
1. С + → СО₂
2. 2СО + → 2СО₂
3.С + СuО → + СО
4. СаСО₃ + → СаСl₂ + Н₂О + СО₂
5. → СаО + СО₂
6. + СО₂ → Н₂СО ₃
7. СО₂ + → СаСО₃
8. СО₂ + → СаСО₃ + Н₂О

Химиялық жұмбақ

Жаздың жанға жайлы күндерінің бірінде Алмас шопан атасының үйіне демалуға келеді. Көмекші немересінің келгеніне атасы қатты қуанады. Бір күні Алмас қара тас тауып алады. Онымен сурет салып көреді де қара із қалдыратынын байқады. Түсте от жағып, сүт пісіріп ішіп, маужырап ұйқысы келеді. Бала ұйықтап кеткенде қолындағы тасы сусып, отқа түсіп кетеді. Тас от алып түтінденеді. Осы кезде жауған өткінші жаңбыр түтінді жерге сіңіреді. Одан ауыр әкті суға ағады. Жарқырап күнде шығады. Күн сәулесінің жылуынан әрі жерде әкті су, ұзақ кепкен ақ тастар шашылып жатады. Оянған Алмас жаңбырдың қара тасты ақ тасқа қалай айналдырғанын көріп таң тамаша болады. Ақ тасты алып жерге жазып, сызып көреді. Оның да өзіндік ізі бар. Қара тас не? Ақ тас қалай пайда болды?

Жауабы:(С→CO2 →H2CO3→Ca(HCO3)2→CaCO3)

«Химиялық эстафета»

Берілген сызбанұсқаны дұрыс орындаған оқушының бағасы жоғарылайды. Алғашқы үш оқушының бағасы жоғары болады:

С→СО→СО₂ →Na₂CO₃→ NaHCO₃→CO₂

Топ ішінде оқушылар өзара бір- бірін бағалайды. Мүғалім сырттай бақылай отырып, ортақ бағасын шығарады.

Көміртек және оның қосылыстары