'Оксидтердің жіктелуі, аталуы мен алу жолдары' 8 сынып

Сабақтың тақырыбы: Оксидтердің жіктелуі, аталуы мен алу жолдары.

Сабақтың мақсаты: 1.Оқушыларға оксидердің құрамы, қасиет-тері, оксидтердің бір-бірінен айырмашылығы, қолданылуы тура-лы түсіндіру, оксидтерді жіктеуге, салыстыруға, химиялық реак-ция теңдеулерін жазып, теңестіре білуге баулу.

2. Оқушылардың іскерлігін, өз бетімен ізденуін, ой-өрісін, шы-ғармашылық мүмкіндігін дамыту, ғылыми көзқарасын қалып-тастыру.

3. Өз бетімен жұмыс істеп,өз білімін өзі тексеріп, бағалай білуге үйрету. Өздігінен талпынып,жауапкершілікпен сезінетін саналы, өнегелі ұрпақ тәрбиелеу.

Сабақ көрнекілігі: таблицалар, тірек-сызбанұсқаулар, үлестірме тест сұрақтары, деңгейлі тапсырмалар.

Сабақ әдісі: Сұрақ-жауап өзін өзі басқару, жеке топтық, ұжымдық жұмыс.

Сбақтың жоспарын тақтаға ілу.

1. Тест

2. Сөзжұмбақ шешу

3. Жаңа сабақ

4. Өзіндік жұмыс

5. Екеу ара жұмыс

6. Деңгейлі тапсырма

7. Топ жұмысы

8. Шығармашылық жұмыс

9. Қорытынды

Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі (1-2мин)

ІІ. Үй жұмысын тест жұмысы, сөзжұмбақ арқылы оқушылардың өткен сабақ бойынша білімдерін тиянақтау.

Тест.

1. Сутегі атом қышқыл қалдығынан тұратын күрделі зат.

а) оксид

б) қышқыл

в) тұз

2. Заттардың оттегінде жануы.

а) жану

б) тотығу

в) газ бөлу

3. Бинарлы қосылыс

а) СО2

б) Н2СО3

в) СН3ОН

4. Н2SО4 құрамындағы қышқыл қалдығының валенттілігі.

а) ІІІ

б) І

в) ІІ

5. Қай қышқыл түрі силикаттар деп аталады.

а) күкірт қышқылы

б) көмір қышқылы

в) керми қышқылы

6. Металл атомы орын басуға бейім, сутегі атомы қышқыл қалдығынан тұратын күрделі зат.

а) тұз

б) қышқыл

в) оксид

7. Адам ағзасындағы судың мөлшері

а) 60-65%

б) 65-70%

в) 70-75%

8. Ең жеңіл газ

а) мыс

б) сутегі

в) оттегі

9. Қай қышқыл тұзы корбанаттар деп аталады.

а) күкірт

б) күкірт

в) азот қышқылы

10. Электрохимиялық кернеу қатарын жасаған ғалым

а) Бекетов

б) Пруст

в) Менделеев

Жауабы:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

б

б

а

в

в

а

б

б

б

А

СӨЗЖҰМБАҚ

О

т

т

е

г

і

К

у

п

р

у

м

қ

а

С

и

е

т

т

е

р

і

х

И

м

и

я

л

ы

қ

а

т

о

м

Д

д

а

р

з

а

Т

б

і

р

т

Е

к

т

і

қ

о

р

ғ

а

с

ы

н

1. «О» әрпімен белгіленетін элемент. (оттегі)

2. Мыстың латынша аты?(купрум)

3. Заттардың бір-бірінен айырмашылығын көрсететін белгілері ... деп аталады.(қасиеттері)

4. Темірдің тот басуы қандай құбылыса жатады?(химиялық)

5. «Бөлінбейтін» ең кішкентай бөлшектер. (атомдар)

6. Физикалық денелерді құрайтын нәрсе? (зат)

7. Құрамына кіретін заттардың бөлшектері микроскоп арқылы да көрінбейтін қоспа қалай аталады?( біртекті)

8. Плюмбум- ... (қорғасын)

(Сөзжұмбақ шешу арқылы жаңа сабақ тақырыбын ашу)

ІІІ.Жаңа сабақ Оксидттердің жіктелуі аталуы мен алу жолдары.

Заттар

Жай заттар Күрделі заттар

Металдар бейметалдар оксидтер негіздер қышқылдар тұздар

Na, Ca, K S, C, N Na2О NаОН Н2SО4 Hа2SО4

негіздік оксидтер қышқылдық оксидтер

Са О Са (ОН)2 SO₃ H₂SO₄

СuО Сu (OH)₂ P₂O₅ H₃PO₄

Cr"O Cr (OH)₂ Сr^VIO3 H₂CrO₄

Mn"O Mn (OH)₂ M^VIIn₂O₇ HMnO₄

Оксидтер алу

Заттардың жануы Күрделі заттардың айырылуы

Жай зат жанғанда Күрделі зат

жанғанда Ерімейтін Қышқыл

негіз H₂SO₄

2C₂H₂+5O₂ Cu(OH)₂ SO₃+H₂O

4P+O₂ 2P₂O₅ 4CO₂+2H₂O ^t CuO+H2O

Тұздар

CaCO₃ CaO+CO₂

Оксидттердің аталуы

MgO - магний оксиді

AI₂O₃ - алюминий оксиді

Си2О - мыс (І) оксиді ауыспалы FeO - темір (ІІ) оксиді.

валентті

СиО - мыс (ІІ) оксиді Fe₂O₃ - темір (ІІ) оксиді.

Оксидтердің жіктелуі

ОКСИДТЕР

Негіздік оксидттер Екідайлы оксидттер Қышқылдық оксидттер

СаО - калций оксиді AI₂O₃-алюминий оксиді SO₃- күкірт оксиді

CиO - мыс оксиді ZnO - мырыш оксиді Р₂О₅- фосфор оксиді

IV. Өзіндік жұмыс

Мына оксидтерді жіктеп, аттарын атаңдар

Өз бетінше жаңа тақырыпты меңгерту.

CO₂, SiO₂, MnO₂, CrO₃, BaO, NO₂, AI₂O₃, Cr₂O₃, CO, Na₂O

Жауабы:

Металл Бейметалл оксиді

MnO₂ - марганец диоксиді CO₂ - көміртек диоксиді

BaO - барий оксиді SiO₂ - кремний диоксиді

Cr₂O₃- дихром триоксиді N₂O - диазот триоксиді

AI₂O₃ - диалюминий триоксиді CrO₃- хром триоксиді

Na₂O - динатрий оксиді P₂O₅ - дифосфор пентаоксиді

Оқушылар бірін-бірі тексеріп бағалайды. (тақтадағы дұрыс жауабына қарап)

V. Екеуара жұмыс (оқушылар бірлесе отырып реакция теңдеулерін аяқ-тайды)

1) P₂O₅ + ...... H₃PO₄

2) Na₂O + …… NaOH

3) K₂O + …… KCI+H₂O

4) PH₃ +…… P₂O₅+H₂O

5) SO₃ + …… Na₂SO₄+H₂O

6) CaO + …… CaSiO₃

Жауабы: (дұрыс жауаптары арқылы білімдері тексеріліп бағаланады)

1) P₂O₅ +3 H₂O 2 H₃PO₄

2) Na₂O + H₂O 2 NaOH

3) K₂O +2Н СI 2 K СI + H₂O

4) 2 PH₃ +4 O₂ P₂O₅+3 H₂O

5) SO₃ + 2 NaOH Na₂ SO₄+ H₂O

6) CaO + SiO₂ CaSiO₃

VІ. Үшдеңгейлі тапсырма (тапсырманы орындауды оқушылар бір уақыттай бастайды, әрқайсысы өз білім шыңына, өз қабілеттеріне қарай жетеді)

«3»

Мына оксидтердің алыну жолдарын жаз, аттарын ата.

K₂O, N₂O₃, CaO, P₂O₅, Cu₂O

«4»

Мына химиялық реакцияны аяқтап, алынған өнімдегі тұздардың атын ата.

Fe+HCI

CaO+HCI

Fe₂O₃+H₂SO₄

Na₂O+H₃PO₄

«5»

400 г 9% ерітінді дайындау үшін тұз бен судан қандай массасы керек

Жауабы:

Үшдеңгейлі тапсырма

«3»

4К+О₂ 2К₂О дикалий оксиді

2N₂ + 3 O₂ 2N₂O₃ диазот триоксиді

2Ca+O₂ 2 CaO калций оксиді

4Р+5 O₂ 2Р₂О₅ дифосфор пентаоксиді

2Cu+ O₂ 2CuO₂ дикупрум оксиді

«4»

Fe+2HCI Fe CI₂+Н₂ темір дихлориді

CaO+2HCI СаСI₂+Н₂ кальций дихлориді

Fe₂O₃+3H₂SO₄ 2 Fe(S0₄)₃+3H₂O диферрум тирсульфаты

3Na₂O+2H₃PO₄ 3Na₃ РО₄+3H₂O тринатрий ортофосфаты

«5»

Бер: m_cp = 400

ω_cp = 6%

т/к: m/е.з/.-?

m/су)-?

m(e. з)

c = •100%

m(ep)

ω•m_ep400г • 9% 3600

m_{ep. з}= = = = 36 г

100% 100% 100

400 г ер - 36г тұз = 364г су. Жауабы: m(су)=364 г m(тұз)-36г

VII. Топ жұмысы

Топ жұмысы бойынша оқушылар айналуларды іске асырады.

І топ 1) Cu----CuO CuSO4 Cu(OH)2 CuO Cu

ІІ топ 2) P P₂O₅ H₃PO₄ Ca₃(PO₄)₂

ІІІ топ 3) Li---Li₂O LiOH Li₂SO₄

ІV топ 4) Fe Fe₂O₃ FeCI₃ Fe(OH)₃ Fe₂O₃ Fe

Жауабы:

І топ

1) 2Cu+ O₂ 2 CuO

2) CuO+H₂SO₄ CuSO₄+H₂O

3) CuSO₄+2NaOH Cu(OH)₂+Na₂SO₄

4) Cu(OH)₂ CuO+H₂O

5) 2CuO 2Cu+O₂

II топ

1) 4P+5O₂ 2P₂O₅

2) P₂O₅+3H₂O 2H₃ PO₄

3) 2H₃ PO₄ 3Ca(OH)₂ Ca₃PO₄+6H₂O

III топ

1) 4Li+O₂ 2Li₂O

2) Li₂O+ H₂O 2Li OH

3) 2Li OH+ H₂SO₄ Li₂ SO₄+H₂O

IV топ

1) 4Fe+3O₂ 2Fe₂O₃

2) Fe₂O₃ 6H₂Cl 2FeCl₃+3H₂O

3) FeCl₃+3NaOH Fe(OH)₃+3NaCl

4) 2Fe(OH)₃ Fe₂O₃+3H₂O

5) 2Fe₂O₃ 4Fe+3O₂

VIII. Шығармашылық жұмыс

Оқушылар «Пирамида» ішіндегі элемент таңбаларын пайдаланып, оксит-тердің формулаларын құрастыру керек.

Ca

O

S

Cu

Zn

O₂

O

AI₂

Na₂

Na₂

O

Fe₂

Mq

O₃

O₃

Li₂

P₂

Aq₂222

O

O

C

Ba

O

O

N₂

K₂

Дұрыс әрі ең көп оксидтердің формуласын құрастырған оқушылар бағаланады.

Бекіту. Сабақ бойынша алған білімдерін түрлі сұрақтар арқылы бекіту.

Үйге: Оксидттердің жіктелуі, алу жолдарын оқу. 4,5 есептерді шығару.