Сандық есептер шығару (масса, зат мөлшері, ерітіндінің тығыздығы, ерітіндінің массасы және көлемі, газдың көлемі, мольдік масса, газдың мольдік көлемі, Авогадро тұрақтысы, пайыздық концентрация (еріген заттың массалық үлесі), күрделі қосылыс құрамындағы х

Сыныбы

9-сынып

Күні

14.09.2015

Сабақтың тақырыбы

Сандық есептер шығару (масса, зат мөлшері, ерітіндінің тығыздығы, ерітіндінің массасы және көлемі, газдың көлемі, мольдік масса, газдың мольдік көлемі, Авогадро тұрақтысы, пайыздық концентрация (еріген заттың массалық үлесі), күрделі қосылыс құрамындағы химиялық элементтің массалық үлесі)

Мақсаты

Оқушыларды химия пәнімен таныстыру, заттар және олардың қасиеттері туралы мағұлмат беру. Жаратылыстану пәндерінен алған білімдерін одан әрі химиямен байланыстыра отырып дамыту. Оқушылардың химия пәніне деген қызығушылығын арттырып, пәнді сүюге тәрбиелеу.

Күтілетін нәтижелері

1. Есептерді шығаруды үйренеді.

2. Теориялық білімдерін жүйелей біледі.

Көрнекті жабдықтар

Химиялық элементтердің Д.И.Менделеев жасаған периодтық жүйесі, интерактивті тақта

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Мұғалім әрекеті

Тақырыптың (тапсырма) мазмұны

Оқушы әрекеті

Кіріспе

Оқушылармен амандасу, түгелдеу, сабаққа даярлығын қадағалау. Бүгінгі сабақтың мақсат-міндеттерін қою.

Мұғаліммен амандасады. Оқу құралдарын шығарып, тәртіпке келеді де, сабаққа даяр отырады.

Үй тапсырмасын сұрау

Оқушылардан үй тапсырмасы ауызша сұралып, тақырып бойынша сұрақтар қойылады. Айналымды жүзеге асыруға 1 оқушы тақтаға шығады.

§4. Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары және олардың арасындағы генетикалық байланыстар

Сұрақтар:

1. Заттар қалай жіктеледі?

2. Жай заттар дегеніміз не?

3. К үрделі заттар дегеніміз не?

4. Бейорганикалық қосылыстардың қандай негізгі кластарын білесіңдер?

5. Оксидтер дегеніміз не?

6. Негіздер дегеніміз не?

7. Қышқылдар дегеніміз не?

8. Тұздар дегеніміз не?

9. Генетикалық байланыс дегенді қалай түсінесіңдер?

Айналымды жүзеге асыру №2(а) 19-бет

Cu → CuO → CuCl₂ → Cu(OH)₂ → CuSO₄

1. 2Cu + O₂ →2CuO

2. CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

3. CuCl₂ + 2NaOH → Cu(OH)₂ + 2NaCl

4. Cu(OH)₂ → CuO + H₂O

5. CuO + MgSO₄ → CuSO₄ + MgO

Үй тапсырмасын ауызша айтады. Сұрақтарға жауап береді. Айналымды жүзеге асырады.

Жаңа тақырыпты меңгеру

Жаңа сабақты түсіндіреді.

Есеп шығару алгоритмін құрамыз.

1. Есептің шартын қысқаша жазу.

2. Бастапқы шикізаттың құрамындағы қосындының массалық үлесін (%) ескеріп, таза заттың массасын табу.

3. Реакция теңдеуін жазу.

4. Реакция теңдеуіндегі заттардың формулаларының үстіне есептің шартында берілгендерді жазу.

5. Заттардың формулаларының астына олардың молярлық қатынастары, молярлық массалары (М) мен молярлық көлемдері (V_M), массалары (m) және көлемдерін (V) анықтап жазу.

6. Іздеп отырған заттың массасын (көлемін) табу.

Есептің жауабын жазу.

1-есеп. Күкірт атомдарының орташа массасы m(S) = 5,31*10^-26кг. Күкірт атомдарының салыстырмалы атомдық массасын табыңдар.

Ш е ш у і:

А_r = = = 31.98795 = 32

Жауабы: 32

2-есеп. Мыс купаросының салыстырмалы молекулалық массасын есептеңдер.

Шешуі:

Мыс купаросының формуласы CuSO₄ * 5H₂O

Күделі заттың салыстырмалы молекулалық массасын табу үшін, алдымен оның құрамына кіретін әрбір элемент атомдарының салыстырмалы атомдық массаларын олардың сандарына көбейтіп, сосын олардың жалпы қосындысын табу керек.

А_r(Cu)= 64, А_r(S) = 32, А_r(O)= 16, А_r(H)=1,

M_r (CuSO₄ * 5H₂O) = А_r(Cu) + А_r(S) + 4А_r(O) + 10 А_r(H) + 5А_r(O) = 160 + 90 = 250

Жауабы:250

3-есеп. Сутек газының 2 мөль мөлшерінің массасын, көлемін (қ.ж.) және ондағы сутек молекулаларының санын есептеңдер.

Шешуі:

m(H₂) = ν(H₂) * M(H₂) = 2 моль * 2 г/моль = 4г

V(H₂) = ν(H₂) * V_M = 2 моль * 22,4 л/моль = 44,8 л

N_A = ν(H₂) * N_A = 2 моль * 6,02*10²³ = 12,04 *10²³

Жауабы: 12,04 *10²³

4-есеп. Зат мөлшері 64г отек газындағыдай болу үшін натрий хлоридінің қандай массасын алу керек?

Шешуі:

Алдымен 64г оттек молекулаларының зат мөлшерін табамыз:

ν(О) = .

Енді натрий хлоридінің (М(NaCl) = 58.5г/моль) екі моль мөлшерінің массасын табамыз:

m(NaCl) = ν(NaCl) * M(NaCl) = 2 моль * 58.5г/моль = 117г.

Жауабы: m(NaCl) = 117г

5-есеп. Гелийдің қалыпты жағдайдағы тығыздығы г/л. Гелийдің мольярлық массасын есептеңдер.

Шешуі:

Алдымен заттын массасын, тығыздығын және көлемін байланыстыратын М = V * формуласын газдың қалыпты жағдайдағы 1 моль мөлшері үшін жазайық:

М(Не) = V_М *

М(Не) = 22,4л/моль * 0,178 г/л = 3,9872 г/моль 4 г/моль

Мұғалімді тыңдап, тақырыпты бірге талдайды.

Бекіту

Оқушыларға тақырыпты бекіту мақсатында есептер шығарту

№1. Кальций карбонатының салыстырмалы молекулалық массасын есептеп шығарыңдар.

№2. 45г судағы моль санын есептеңдер.

№3. Кальций карбонатындағы оттектің массалық үлесін табыңдар.

Берілген есептерді шығарып, талдайды.

Қорытындылау

Жалпы оқушылардан сабақтан не түйгендерін, нені меңгергендерін қорытып, сұрап шығады.

Үйге тапсырма беру

Өтілген жаңа тақырыпты, соңындағы тапсырмаларды үйге береді.

1. Өтілген тақырыптарды қайталау.

2. 33,6 л (қ.ж.) аммиактың массасын есептеңдер.

3. Азоттың тығыздығы (қ.ж.) 0,8г/л. Оның 0,672 л (қ.ж.) массасын есептеңдер.

Тапсырмаларды белгілеп алу