план урока на тему 'Комплексные соединения'

Ашық сабақ жоспары

№

Уақыты:

Тобы: 202

Пәні: Аналитикалық химия

Тақырыбы: Комлексті қосылыстар

Мақсаты: Комплексті қосылыстар жайында алған білімдерін еске түсіру, тиянақтау

Әдісі: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі-илюстративті, топтық және жеке жұмыс

Құрал-жабдықтар: Видеопроектор, интерактивті жабдықтар, вертуалды лаборатория, өзін-өзі бағалау парағы, ноутбук (әр топта бір-бірден)

Пәнаралық байланыс: Математика, физика, химия

Сабақ барысы:

• Сергіту сәті «Психологиялық сергіту тренингі».

• Топтарға бөлу «Жыл мезгілдері»

• Қызығушылықты ояту. Тәжірибе «Аммоний хлоридін алу»

І. Түсіндіру. Комплексті қосылыстар туралы тарихи деректер:

1871 жылы алғаш рет мұндай қосылыстар туралы, оның құрылысы жайында өз ойын білдірген Д.И.Менделеев болды. Ол әртүрлі комплексті қосылыстардың ұқсастықтарын айтып, олардың табиғаттары бірдей деді. Менделеев бойынша, комплексті қосылыс молекуласы ортасында атом топтарымен загороженный металл молекуласы орналасады. Бірақ сол атомдар санының қанша болатынын айтып, 1891 жылы координациялық теорияның негізін қалаған Швецария ғалымы А.Вернер болды. Вернер негізгі және қозған күйдегі валенттілік туралы теориясын алға тартты, осы негізде қазір біз қолданып отырған теорияның негізін қалады. Теорияны КСРО белгілі ғалымдары Л.А.Чугаева, И.И.Черняева и А.А.Гринберг толықтырып, өз үлестерін қосты.

ІІ. Өткен сабақты қайталау «Сұрақ-жауап».

1. Егер лигандалар молекулалар болса, ішкі сфера заряды неге тең?

/Орталық атом зарядына кері зарядқа/

2. Комплекс түзуші атом? /орталық атом/

3. Координациялық сан неге тең? /Лиганда санына/

4. Қандай комплекстерді аквакомплекс деп атаймыз? /құрамында су бар/

5. Қандай комплекстер ацидокомплекстер деп аталады? /Қышқылдық/

6. Қандай комплекстер алкилокомплекстер д.а? /НЕгіздік комплекстер/

7. Комплексті қосылыстардың қостұздардан айырмашылығы? /Комп.қосылыстар қостұздардың тұрақтылығы жоғары, ал қостұздардың байланысы әлсіз/

8. Лигандалар қай сферада орналасады?/Ішкі/

9. Диссоциациялану барысында комплекстен бірінші бөлініп шығады? /Сыртқы сфера/

10. Координациялық теорияның негізін қалаған, орталық атомға қанша лиганда жалғанатынын анықтаған ғалым? /Вернер/

11. Координациялық теорияның дамуына өз үлестерін қосқан орыс ғалымдары? /Л.А.Чугаев, И.И.Черняев, А.А.Гринберг

12. Комплекс түзуші негізгі элементтер? /d-элементтер/

13. Донор-акцепторлы механизм бойынша орталық атомға жалғанатын ион немесе атомдар тобы? /лиганда/

14. Гидроксокомплекстер құрамында болады? / гидроксид/

15. Аминокомплекстер құрамында болады? /аммиак/

16. Берлин лазурь комплексінің түсі /қою қошқыл көк/

17. Аминокобальт комплекстерінің түсі? /оранж түсті/

18. Изумруд, гранат, сапфир, рубин комп.қосылыстарының құрамына кіретін металл? /алюминий/

19. 1597 жылы неміс алхимигі Лебавий алғаш рет комп.қосылысты алған болатын. Ол қандай қосылысты пайдаланды? /Мыс купоросы, аммиак/

20. Латын тілінен аударғанда «таң сәресі» дегенді білдіретін металл? /Алтын/

ІІІ. Келесі жаттығуларға топ басшы өз тобынан топ мүшелерін кезек-кезек шығарып отырады.

1. Комплексті қосылыстарды атаңыз:

• K2 [PtCl6]

• [Co(NH3)4Cl2] Cl

• Na2 [Zn(OH)4]

• K4 [Fe(CN)6]

2. Комплексті қосылыстардың формуласын жаз:

• Тетрааква мыс сульфаты

• Калийдің гексациано (111)ферраты

• Күмістің диамино хлориді

• Натрийдің тетрагидрооксоалюминаты

3. Диссоциациялану теңдеуін жаз:

• K₄[Fe(CN)₆],

• Na₂[Cu(OH)₄];

• H₂[SiF₆],

• [Zn(NH₃)₄]Cl₂;

• [А1(Н₂О)₆] С1₃

4. Комплекске сипаттама бер:

• H₄[PtCl₆],

• [Cu(NH₃)₂]S0₄,

• K₄[FeF₆],

• [Cr(H₂O)₆]Cl₃

IV. Топ басшылар сайысы «Вертуалды лаборатория».

Әр топқа бейнебаян ұсынылады. Тобымен 2 минут ақылдасады да, топ басшылар тақтаға шығып қорғайды.

1-топ. Аквакомплекс

2-топ. Аммиакты комплекс

3-топ. Берлин лазурі

4-топ. Мыс аммиакаты

V. «Бір қаламның ұшымен» топтар жарысып сабақ барысында түйгендерін бір-бір сөйлеммен жазады. Топ басшылар оқиды.

VI. Бағалау. Әркім өзін бағалау парағына бағалап топ басшыға береді. Топ басшы қорытынды баға қояды.

VII. Үйге тапсырма

Оқытушы: А.Н.Қуанышева