'Химия пәні. Заттар және олардың қасиеттері'

«Өзің еңбектену арқылы өзің үшін де басқалар үшін де барлығын өзің істейсің, ал еңбегің нәтижесіз болса, қаймықпа тағы да тырысып көр» деген орыстың ұлы ғалымы, химияның атасы Д.И.Менделеевтың сөзімен сабағымызды бастаймыз.

ІІ. Үй тапсырмасы. « Өткенді ұмытпа, ол - болашақтың ұстазы ». Күнделіктиі өмірмен байланыс. Білім.

Одан кейін физика курсынан таныс зат, дене ұғымдарын оқушылардың есіне түсіру керек:

а/ денелер деп нені айтады?

ә/ денелерге қандай қасиеттер тән /пішіні, мөлшері, массасы, түсі, дәмі, исі, тығыздығы, қаттылығы.

Оқушыларды жаңа пәнмен таныстыру. Оқушылардың химияның алғашқы сабағына үлкен қызығушылықпен келетін жөн. Химия кабинетінің жабдықталуы, жаңа нән, жаңа мұғалім баланың көңіл - күйіне ерекше әсер етеді. Сондықтан да алғашқы сабақты мазмұнды, қызықты етіп өткізу керек. Алғашқы сабақтан бастап оқушыларды зертханада жұмыс істеу ережелермен таныстырған жөн. Оларға кабинетте кітаппен ғана емес, зертханалық құралдармен жұмыс істеу тапсырылатынын ескертудің мәні зор. Сол себепті кұралдар мен оқу жабдықтарын дұрыс пайдалану қажеттігі айтылады. Сабақ оқу кезінде негізгі құрал - оқулық болғандықтан, мұғалім оның мазмұнымен, құрылымымен таныстырады.

« Ортадағы қаламсап » стратегиясы.

1. Зат дегеніміз не?

2. Денелер деп нені айтады?

3. Денелерге қандай қасиеттер тән?

ІІІ. Жаңа сабақ. « Мағынаны тану ». Түсіну.

Алынган фото суреттердің бас әріптерін құрасақ жаңа сабақтың тақырыбы шығады. Қане, баріміз бірге шешейік.

«Химия» сөзі шығады.

ІV. Қолдану. Тірек сөздер - глоссарий:

- Химия - «chemiа» сөзи Мысырда пайда болған.

- Химия пәні заттарды, олардың қасиеттерін, басқа заттарға айналып, түрленуін қарастырады.

- Заттар дегеніміз - денелерді құраушылар.

- Химияның басты міндеттері.

Мұғалім заттың алуын түрлілігіне, жаңадан алынып жатқан заттардың қасиеттеріне, айырмашылығы мен ұқсастығына тоқталады. Сонан соң заттардың қасиеттеріне қарай әр түрлі болатындығын түсіндіреді, яғни оқушыларды бір заттың басқа затпен салыстырғанда ұқсастығы мен ерекшелігі неде екенін ажырата білуге үйретеді. Сол сияқты оқушыларды зат және физикалық дене ұғымдарын ажырата білуге үйреткен жөн. Осы екі ұғымды ажырата білу білігін қалыптастыру үшін төмендегі тапсырманы орындатамыз. Келтірілген тізімде заттар және физикалық денелер берілген: су, сызғыш, сода, қант, алюминий, стақан, қасық.

Осы тізімнен заттарды іріктеп жаз/ I нұсқа/. Физикалық денелерді іріктеп жаз/II нұсқа/.

Оқушылар заттың физикалық қасиетімен танысқанда жай заттың қасиетімен танысу ережесін еске түсіреді, әсіресе сандық айырмашылығына баса көңіл аударады. Себебі, химия пәні дәл есептеуді қажет ететін пәннің бірі. Сандық қасиеттерді анықтауға арналған кейбір құралдармен /ареометр, термометр/ таныстырады. Зертханалық тәжірибелерді өткізеді. Оқулықтағы сипаттау тапсырмаларын алғаш мұғалім жасап көрсетеді, кейін оқушылар ондай тапсырманы өздігінен орындауы керек.

Химия элементтерді (атомдарды), жай және күрделі заттарды, олардың құрамын, құрылысын, қасиеттерін, химиялық өзгерістер мен оған әсер ететін жағдайлар мен өзгерістер кезінде байқалатын құбылыстарды зерттейді. Химиялық жеке заттар бір-бірінен химиялық құрамы мен қасиеттері бойынша ажыратылады. Әр зат белгілі жағдайдағы физикалық қасиеттері (түсі, тығыздығы, балқу, қайнау температуралары, жылу мен электр өткізгіштігі, тағы басқа) және химиялық қасиеттері (басқа заттармен әрекеттесу, белгілі бір өнімге айналу қабілеті) жағынан ерекшеленеді.

Салалары:

Электрохимия

Коллоидтық химия

Фотохимия

Радиохимия

Жоғары молекулалы қосылыстар химиясы

Аналитикалық химия

Биохимия

Кванттық химия

Физикалық химия

Астрохимия

Кристаллохимия

Органикалық химия

Агрохимия

Компьютерлік химия

Бейорганикалық химия

Математикалық химия

Химиялық физика

Қоршаған орта химиясы (Экологиялық химия)

Қатты денелер химиясы

Косметикалық химия

Космохимия

Материалтану

Металлоорганикалық химия

Нанохимия

Нейрохимия

Жалпы химия

Мұнай химиясы

Супрамолекулалық химия

Фармацевтика

Теоретикалық химия

Токсикологиялық химия

Термохимия

Ядролық химия

V. Талдау. « Білгенің - бір тоғыз, білмегенің тоқсан тоғыз ». « Жигсо » стратегиясы бойынша оқушыларға ресурстар таратылып, топтарға тапсырма беріледі.

І топ- Химия пәні заттарды, олардың қасиеттерін, баска заттарға айналып, түрленуін қарастырады.

ІІ топ - Заттар дегеніміз - денелерді құраушылар.

ІІІ топ- Химиянын басты міндеттері.

VІ. Жинақтау. « Кері байланыс ». «Ерінбей талмай төгіп тер, білгенің үстіне біле бер ».

- « Ыстық орындық » стратегиясы. Тыңда. Ойлан. Жауап бер. - Оқулықпен жұмыс. Деңгейлік тапсырмалар. №1-13,8-бет

- Семантикалық карта.

Заттың қасиетін төмендегі кестені толтыра отырып, сипаттаса оқушылардың есінде көбірек сақталады.

Салыстыру

белгілері

Заттың

темір

қасиеті

күкірт

Жинақтап

қорытындылау

1 Агрегаттық

күйі

2 Түсі

3 жылтырлығы

4 Иісі

5Қаттылығы

6 Иілгіштігі

7 Электр өткізгіштігі

8 Жылу өткізгіштігі

9 Суда ерігіштігі

10 Тығыздығы

Үйге тапсырма:

§1 - оқу, түсінік айту. Ғаламтор желісінің мүмкіндіктерін пайдалану. №14-17,8-бет

Рефлекция кезеңі:

Оқушы мен мұғалім арасында дұрыс қарым - қатынасты тудыру.

Оқушылардың өзін - өзі басқару және басқа адамдармен қарым - қатынас принципін үйрету.

Бүгінгі сабақтың сіз үшін маңызы қандай?

« Білім ағашы », « Менің көзқарасым ».

VІI. Бағалау:

Бағалау өлшемдері бойынша оқушылар өзін - өзі бағалайды. Бағалау бетшесін толтыру.

Мадақтау, қол шапалақтау.

- Смайликтер беру.

- Сабақта белсенді қатынасқан

оқушыларды ауызша марапаттау.

Формативті бағалау.

Қорытынды бағалау.

Мұғаліммен амандасады. «Мен кіммін» тренингінде оқушы өзін таныстырады.

Бір - біріне сәттілік тілейді. Бірдей бағыттағы парақтар алған оқушылар бір үстелдің басына топтасып орналасады.

Тақтада жазулы тұрады, әр тапсырма орындалған сайын оқушылар өздерін бағалап отырады.

Жауаптар бойынша өз көршілерін тексереді.

Өткен тақырып бойынша қойылған сұрақтарға жауап беру.

Оқушылар сұрақтарға тез, әрі дұрыс жауап береді.

Оқушылар ойларын қорытады.

«Химия» сөзі шығады.

Топ болып орындайды.

Жауап арқылы өздерін тексереді.

Тақтаға назар аударады. Тыңдайды.

Ресурстағы тапсырмалар арқылы жұмыстанады.

Оқушылар тапсырманы топта талқылап, бір шешімге келеді, постер қорғап, бір - біріне түсіндіреді.

Жаңа сабақ бойынша оқушыға сұрақ қояды.

Деңгейлік тапсырмаларды өз деңгейіне қарай оқушылар жеке- жеке орындайды.

Семантикалық картаны өз деңгейлеріне байланысты орындайды.

Дәптерге жазып алады.

Стикерге өз ойларын жазады, іледі.

Бағалау бетшесін толтырады.