9 Сынып Иондардың қасиеттері

Химия 9 «А» сынып 15.10.2015

Сабақтың тақырыбы: Иондардың қасиеттері

Сабақтың мақсаты: Бос атомдарға қарағанда иондардың айырмашылығы болатынын

дәлелдеу, иондардың қасиеті ретінде электролиттердің қасиеттері

туралы ұғымды тереңдету; реакция аяғына дейін жүретін жағдайлар;

хлоридтерге, сульфаттарға сапалық раекцияны және

бейтараптану реакциясы туралы оқушылардың білімдерін бекіту.

Күтілетін нәтиже: ион алмасу реакцияларын жаза алады, қандай жағдайларда реакция

аяғына дейін жүретінін біледі. Катиондар мен аниондарды анықтау

жолдарын үйренеді.

Сабақ типі: жаңа сабақ

Көрнекілік: натрий, астұзы, деңгейлік тапсырмалар, постер, маркерлер, оқулық, тақта

Сабақ барысы:

1. Ұйымдастыру. 1 мин оқушыларды топқа бөлу. (формулалар бойынша)

2. Үйге берілген тапсырманы сұрау, бағалау.

1. «Кім жылдам»

Сұрақтар

1. Электролиттер және бейэлектролиттер дегеніміз не?

2. Диссоциациялану теориясын ұсынған ғалым

3. Арренниус нешінші жылы Нобель сыйлығын алды

4. Ион дегеніміз қандай мағына береді

5. Электролиттер қандай байланыстармен байланысқан

6. диссоциация қандай мағынаны береді

7. Гидраттану реакциясы дегеніміз не

8. Гидраттану реакциясынан түзілген заттарды не деп атймыз

9. Оң зарядты иондарды не деп атаймыз

10. Аниондар дегеніміз не

11. диссоциациялану дәрежесін қандай әріппен белгілейміз

12. Альфа неге тең

13. Диссоциациялану дәрежесіне қарай электролиттерді нешеге бөлеміз

14. Күшті электролиттер

15. Орташа электролиттер

16. әлсіз электролиттер

17. Диссоциациялану тұрғысынан қышқылдар дегеніміз не

18. Диссоуциациялану тұрғысынан негіздер дегеніміз не

19. Диссоциациялану тұрғысынан тұздар дегеніміз не

20. қандай жағдайда реакция аяғына дейін жүрді деп айта аламыз

2. топтарға тапсырма

1-топ. Электролиттік диссоциация тұрғысынан қышқылдардың қасиеттері

2-топ. Электролиттік диссоциация тұрғысынан негіздердің қасиеттері

3- топ. Электролиттік диссоциация тұрғысынан тұздардың қасиеттері

3. Жаңа сабақ Иондардың қасиеттері

₊₁₁Na⁰ атомы ₊₁₁Na⁺ ионы

1s²2s²2р⁶ ₊₁₁Na⁺ )2ё )8ё

₊₁₁Na⁰ )2ё )8ё )1ё Түссіз ион.

1s²2s²2p⁶3s¹ Суға өсер етпейді.

Күміс түсті ак, жылтыр металл.

Сумен жылдам өрекеттеседі.

Күшті .

₊₁₇С1⁰ ₊₁₇Cl^-

₊₁₇С1⁰ ) 2ё )8ё)7ё ₊₁₇Cl^- ) 2ё) 8ё) 8ё

1s²2s²2p⁶3s²3p⁵ 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶

Жай зат күйінде (С1₂) өткір, Иіссіз, түссіз, улы емес.

жағымсыз иісті, улы, сары жасыл газ. Сумен өрекеттеспейді, бірақ

Суда аздап ериді және өрекеттеседі. гидраттанады.

Күшті .

Катиондарға сапалық реакциялар

Катион

Реактив

Байқалатын реакция

H⁺

индикатор
1)лакмус
2) метилоранж
Me (белсенді)

қызыл түске боялады
қызарады
2Н⁺ + Me (белсенді) Н₂↑ + Ме²⁺

Na⁺

жалында

сары түске боялады

К⁺

жалында

күлгін түске боялады

Ag⁺

хлоридтер
бромидтер
иодидтер

Ag⁺ + CI^- = AgCl↓ ақ тұнба
Ag⁺ + Br^- = AgBr↓ сары тұнба
Ag⁺ +I^- = AgI↓ сары тұнба

NH₄⁺

сілті, қыздыру

NH₄⁺ + OH^- = NH₃⁺↑ + H₂
аммиак бөлінеді

Ва²⁺

сульфат иондары
бар қосылыстар

Ва²⁺ + SO₂ = BaS0₄↓ ақ тұнба

OH^-

1)
2) универсалды
индикатор қағазы

бояуы: таңкурай-қызыл
бояуы: көк

Cu²⁺

гидроксид-ион

Cu²⁺+ 20Н^- = Сu(ОН)₂↓ көк түсті тұнба

Аl³⁺

гидроксид-ион

Аl³⁺ + ЗОН^- = Аl(ОН)₃↓ ақ тұнба
сілтінің артық мөлшерінде ериді

Ғе²⁺

гидроксид-ион
K₃[Fe(CN)₆]
сары қан тұзы

Fe²⁺ + 20Н^- = Ғе(ОН)₃↓ жасыл түсті тұнба
ЗҒе²⁺ + 2K₃[Fe(CN)₆] = Fe₃[Fe(CN)₆]₂↓+ 6К⁺
көк түсті тұнба (турунбул)

Ғе³⁺

гидроксид-ион
K₄[Fe(CN)₆
қызыл қан тұзы
родания-көк

Ғе³⁺+ ЗОН = Ғе(ОН)₃↓ қызыл қоңыр түсті тұнба
4Fe₃ + 3K₄[Fe(CN)₆] = Fe₄[Fe(CN)e] +12К⁺ берлин көгі
Ғе³⁺ + CNS^- = FeCNS қызыл қан түсті ерітінді

Анион

Реактив

Байқалатын реакция

SO₄^2-

Барийдің ерігіш тұздары

S0₄^2- + Ва²⁺ = BaS04↓ қышқылда ерімейтін, ақ тұнбаның түзілуі

N0₃^-

H₂SO_{4 конц}, FeSO₄

Fe(N0)S0₄ - сақинасының түзілуі
темір (II) нитрозосульфаты. Бояуы:
күлгіннен қоңырға дейін

Р0₄^3-

AgN0₃

3Ag⁺ + P0₄^3- → Ag₃P0₄↓ бейтарап
ортада ашықсары түнбаның түсуі

CrO₄^2-
Cr₂O₇^2-

Барийдің ерігіш тұздары: ВаСl₂, Ba(N0₃)₂

Ва²⁺+ Сr0₄

^2- = ВаСr0₄↓ сары тұнбаның түсуі

S^2-

Қорғасынның ерігіш тұздары Pb(N0₃)₂

Pb²⁺ + S^2-=PbS↓ қара тұнбаның түзілуі

CO₃^2-

әкті барит суы:
Са(ОН)₂,
Ва(ОН)₂

Са²⁺ + С0₃^2- = СаС0₃↓
Ва²⁺ + С0₃^2- = ВаС0₃↓
ақ тұнбаның түзілуі

SO₃^2-

Н⁺ ионы

2Н⁺ + S0₃^2- = Н₂0 + S0₂↑
S0₂ иісінің пайда болуы

С1^-
Вr^-
I^-

AgN0₃

Ақ тұнба түзіледі: Ag⁺ + Сl^-→ AgCl↓
Сары тұнба түзіледі: Ag⁺ + Br ^-→ AgBr↓
Сары тұнба түзіледі: Ag⁺ + I^- → Agl↓

4.Бекіту. Тақырып бойынша сұрақтар қою

1. Катиондар қандай иондар

2. Аниондар қандай иондар

3. Атомдар мен иондардың айырмашылығы қандай?

5. Деңгейлік тапсырма

1-деңгей 3 бал

1. Формулалары келтірілген электролиттердің диссоциациялану теңдеуін жазыңдар.

а) HCl, H₂SO₄, H₃PO₄

б) NaOH, LiOH, Ca(OH)₂

в)K₂SO₄, CuSO₄, Al₂(SO₄)₃

2. Берілген химиялық реакция теңдеулерін аяқтап, толық, қысқартылған иондық теңдеулерін жазыңдар: 5 бал

а)HCl + K₂CO₃→

б)KOH + HNO₃→

в)Ca(NO₃)₂ + Na₂CO₃→

3. 4,6 грамм натрий металы суда ерігенде бөлініп шығатын сутектің көлемі қандай?

10 бал

6. Кері байланыс «Микрофон әдісі»

7. Бағалау