Учителю
Гидросфера-Жердің су қабығы

Гидросфера-Жердің су қабығы

Автор публикации: Машрапов А.М.

Дата публикации: 22.04.2015

Краткое описание: Сабақ: № 13Сынып: 5 ӘКүні: 09.12.2014Тақырыбы: Гидросфера-Жердің су қабығыМақсаты:Білімділік: Оқушылардың Гидросфера-Жердің су қабығы екендігі туралы түсіктерін қалыптастыру.Дамытушылық: «Сусыз тіршілік жоқ» екендігін айта отырып, судың табиғаттағы, адам өміріндегі маңызы т

предварительный просмотр материала

Начало формы

Конец формы

Сабақ: № 13

Сынып: 5 Ә

Күні: 09.12.2014

Тақырыбы: Гидросфера-Жердің су қабығы

Мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың Гидросфера-Жердің су қабығы екендігі туралы түсіктерін қалыптастыру.

Дамытушылық: «Сусыз тіршілік жоқ» екендігін айта отырып, судың табиғаттағы, адам өміріндегі маңызы туралы оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік:Суды үнемдеуге, қорғауға, таза сақтауға, әртүрлі ластанулардың алдын алуға тәрбиелеу.

Сабақ түрі: Жаңа сабақ

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-үйге тапсырма беру

2 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 5 кезең- бағалау

3 кезең- бекіту 6 кезең- қорытынды

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушыларды тыныштыққа шақырады.

Тәртіпке келеді.

Сабақтың келесі кезеңінде гидросфера сөзіне түсінік беріледі. Оның бөліктерін оқушыларға түсіндіріп картадан көрсетеді. Мұхит және теңіз суларының қасиеттерімен оқушыларды таныстыру.

«Арасан» сөзін оқушыларға түсіндіреді. Қазақстанның емдік қасиеті бар санаторилерінің маңызын айту.

Жаңа тақырыпты дәптерлеріне жазады. Мұғалімді тыңдайды керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін оқушыларға мұғалім 3 минут уақыт беріп параграфты оқытады. Сосын карточка таратылады.

Оқушылар тақырыпты оқиды. Карточка сұрақтарына жауап береді.

Жалпы сабақтың кемшіліктері мен жетістіктеріне тоқталады.

Қоштасады.

Мұғалім оқушыларды жауап беру деңгейіне байланысты бағалайды.

Мұғалімді тыңдап, бағаланады. Күнделіктеріне баға қойғызады.

Үй жұмысы: §19 оқып мазмұндау . Кескін картаға мұхиттар мен ірі теңіздерді түсіру.

Оқушылар үй жұмысын күнделіктеріне жазып алады, түсінбеген жерлерін сұрайды.

Сабақ: № 14

Сынып: 5 Ә

Күні: 18.12.2014

Тақырыбы: Гидросфераның негізгі компоненттері

Мақсаты:

Білімділік: Су- ерекше қайталанбас зат екенін әңгімелесу арқылы түсіндіру.

Дамытушылық: Судың пайдасын, қорғау туралы түсініктерін қалыптастыру, тәжірибе келтіру арқылы ой-іскерліктерін дамыту.

Тәрбиелік: Пәнге деген қызығушылықтарын арттыру. Суды қорғауға тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

Үй тапсырмасын тексеру.
Жаңа тақырыпты түсіндіру.
Сабақты бекіу.
Үй тапсырмасын беру.

Үй жұмысын сұрақ-жауап арқылы тексеру.

1.Табиғаттағы су айналуы қалай болады?

2.Су табиғатта қандай күйде болады?

3.Таудағы мұздықтар неден түзіледі?

4.Судың ел шаруашылығында, өнеркәсіпте, ауыл шаруышылығында, көлікте қандай маңызы бар?

Жаңа тақырыпты түсіндіру:

Адамдардың суды пайдалануы.
Су-ерекше қайталанбас зат.
Суды қорғау.

Тұщы таза су баға жетпес байлық. Жер жүзіндегі барлық тіршілік суға байланысты. Сусыз тіршілік жоқ. Себебі жер шарындағы барлық судың 2% ғана тұщы, ал қалған 88 пайызы ащы су. Дүние жүзінде тұщы суды пайдалану жыл сайын өсіп келеді. Тұщы суды тек адамдар ішу үшін ғана пайдаланады, егін суаруда, мал шаруашылығында, өндірістің әртүрлі салаларында пайдаланылады. Сумен жуынамыз.

Тұрғын үйлерде, қоғамдық ғимараттарда, көшелерде тазалық сақтау үшін де су қажет.

Адам су жолдарымен қайықтар, теплоходтарға мініп сапарға шығады, азық-түлік, ағаш және машиналарды тасымалдайды. Ата-бабамыз ұлттық дәстүрімізде суды қадірлеу, суды ластамау, суды сабамау, былғамау туралы өсиет сөздерді көп айтқан. Балаларға ата-анасы «Суды сабама-балығын шошытасың», «бұлақты майлама-құсын кетіресің», деп өсиет айтқан. Суды таза ұстау-оны қорғау деген сөз. Қазіргі дүние жүзіндегі халықты тұщы сумен қамтамасыз ету, табиғи тұщы су көздерін таза ұстау, оны ластамау, тиімді пайдалану бүкіл халықтық мәселеге айналып отыр.

Бекіту кезеңі:

1.Су табиғатта қандай күйде кездеседі?

2.Сұйық, қатты және газ күйіндегі судың қасиеттерін салыстырыңдар?

3.Судың көлемі қыздырғанда және салқындатқанда қалай өзгереді?

4. Қыста су өсімдіктері мен жануарлардың тіршілігін сақтауда мұздың қандай 5.қасиеттері септігін тигізеді?

6.Суда еритін бірнеше заттарды атаңдар. Олардың суда еритінін немен дәлелдейсіңдер?

7.Суда ерімейтін заттарды атаңдар?

8.Суды неліктен және қалай қорғайды?

Үй тапсырмасы:§20 оқу, сұрақтарға жауап беру.

Тақырыбы: Мұхиттар

Мақсаты: Төрт мұхиттар туралы қысқаша сипаттама беру.

Карта арқылы түсіндіру білімдерін кенейту.

Пәнге қызығушылықтарын арттыру.

Сабақ

Барысы: 1.Үй жұмысын тексеру.

2.Жаңа материялды баяндау

3.Сабақты бекіту

4.Үй жұмысын беру

1. Судың ел шаруашылығында, өнеркәсіпте, ауыл-шаруашылығында, көлікте қандай маңызы бар?

2. Судың қасиеттері бар?

3. Табиғатта қандай жағдайларда су қатты, сұйық және бу күйінде болады?

4. Не үшін суды қорғау керек ?

5. Таудағы мұздықтар неден түзіледі?

Дүниежүзілік мұхит.
Тынық мұхиті.
Атлант мұхиті.
Үнді мұхиті.
Солтүстік мұзды мұхиті.

Мұхиттар өзара жалғасып жатады, ал барлығы бірігіп біртұтас Дүниежүзілік мұхит құрайды. Мұхиттардың ішіндегі ең үлкені және ең терең Тынық мұхиті.

Көлемі жағынан оның бір өзі жер шарының барлық құрлығынан асып түседі.

Үлкенді жағынан екінші орында Атлант мұхиты алады, ал Тынық мұхиттан екі ені ең кіші.

Солтүстік Мұзды мүхиті басқа мұхиттардан, анағұрлым кіші, оның орта бөлігінде Солтүстік полюс бар.

Камчатка түбегі мен Куриль аралдары тізбелі охот теңізін Тынық мұхиттан бөліп тұр.Сахалин аралы Охот теңізі мен Жапон теңізінің аралығында жатыр.

Жапон теңізін мұхиттан Жапон аралдары бөліп тұр. Азияның шғыс жақ жағалауынан Тынық мұхиты арқылы Америка мен Австралияның жағалауларына баратын теңіз жолы өтеді.

Тынық мұхит суларында балық аулаумен теңіз кәсіпшілігі дамыған, лосось балықтарын, майшабақ, треска, сардиналарды, сондай-ақ крабтарды көп аулайды. Беинг тнңізінен киттер ауланады.

Дүниежүзілік мұхит дегеніміз не?
Батыс жарта шарлар картасына қарай отырып, бұл аймақтын негізгі бөлігін қандай мұхит алып жатқанын анықта.
Көлемі жағынан ең үлкен және ең терең жайлы түсінік бер.
Қай мұхиттын суының температурасы жылы?
217 1-4 сурет, 57 бетте

Тақырыбы: Теңіздер мен көлдер.

Мақсаты:

Білімділік: Теңіздер мен көлдер туралы және шеткі және ішкі теңіздері туралы сипаттама беру. Шығанақ, бұғаз жайлы анықтама беру.

Дамытушылық: Карта туралы жұмыс жасау арқылы іскерліктерін, білімдерін дамыту.

Тәрбиелік: Пәнге деген қызығушылықтарын арттыру.

Сабақ барысы: 1.Ұйымдастыру кезеңі.

2. Үй тапсырмасын тексеру.

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4.Бекіту.

5. Үй тапсырмасын беру.

1.Амандасу. Оқушыларды түгендеу.

2.Үй тапсырмасын тексеру:

1.Дүниежүзілік мұхит дегеніміз не?

2.Көлемі жағынан ең үлкен және ең терең мұхит жайлы түсінік беру.

3.Қай мұхиттың суының температурасы жылы?

4.Төрт мұхит туралы айтып беріңдер.

5.Батыс жарты шарлар картасына қарай отырып, бұл аймақтың негізгі бөлігін қандай мұхит алып жатқанын анықта.

Жаңа тақырып.

Теңіз дегеніміз не?
Ішкі теңіздер.
Шеткі теңіздер.
Шығанақ
Бұғаз

Теңіз дегеніміз-дүние жүзілік мұхиттың бөлігі. Дүние жүзінде 30 теңіз бар. Ең үлкені Саргасс теңізі,Атлант хитының Солтүстік Америка жағалауына орналасқан. Бұл теңіздің Саргасс деп аталуы оның су бетін Саргасс балдыры жауып жатыр. Теңіз соның атымен аталған. Барлық теңіздер 4 мұхит алабына бөлінген. Теңіз түбінен ең бірінші 19 ғасырда Каспий теңізінің Баку маңында құдықтан алған.

Ішкі теңіздер- құрлықтың ішіне қарай тереңірек еніп мұхитпен немесе жақын теңіздермен бұғаз арқылы жалғасады. Оларға Жерорта, Қара, Азов, Балтық, Қызыл теңіздер жатады.

Ең үлкен көл -Каспий, ең терең- Байкал.

Сабақты бекіту үшін келесі сұрақтарға оқушылар жауап береді.

1.Теңіз дегеніміз не? Орналасуына қарай теңіздерді қалай ажыратамыз?

2.Еураияның жағалауларын қандай теңіздердің сулары шайып жатыр?

3.Қазақстанда қандай көлдер бар?

4.Адам өмірі үшін көлдер мен теңіздердің қандай маңызы бар?

5. Көл дегенді қалай түсінеміз? Көлдің теңізден қандай айырмашылығы бар?

Үй тапсырмасы: § 22 . 61 беттегі 1-5 сұрақтар.

Сынып: 5а

Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Судың тірі ағзалар үшін маңызы және оны қорғау.

Мақсаты:

Білімділік: Суды қорғаудың маңыздылығын түсіндіру, суды қадірлеуді үйрету. Өмірмен байланыстыру. Елбасының жолдауында ауылды жерлерді құбыр арқылы келетін сумен қамтамасыз ету, ал шағын қалаларда тұрғындардың 100 пайыз таза сумен қамтылатындығы туралы айтқандарын түсіндіру.

Дамытушылық: «Сусыз тіршілік жоқ» екендігін айта отырып, судың табиғаттағы, адам өміріндегі маңызы туралы оқушылардың ойлау қабілетін, ізденімпаздығын дамыту.

Тәрбиелік: Суды үнемдеуге, қорғауға, таза сақтауға, әртүрлі ластанулардың алдын алуға тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

1 кезең-.Ұйымдастыру кезеңі.

2 кезең- Үй тапсырмасын тексеру.

3 кезең- Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4 кезең- Бекіту.

5 кезең- Үй тапсырмасын беру.

1.Амандасу. Оқушыларды түгендеу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

2. Жаңа тақырып.

Су -тіршіліктің қайнар көзі. Онсыз жер бетінде тіршілік болмайды. Адамның 70 жасқа дейінгі суға деген қажеттілігі ғалымдардың айтуынша 50 тонна. Қазіргі кезде қалалық жерде 1 адамға деген су шығыны 300-500 литр. Соның өзінде де суды ластаушы адамның өзі.

4 кезең- Бекіту.

Оқушылар алдымен тақырыпты оқып шығады, содан соң деңгейлік тапсырмалар орындайды.

1-деңгейлік тапсырма.

А) Адам және табиғат үшін судың маңызы және «Қорғау» деген тақырып бойынша оқушылардың ойларын тыңдау.

2-деңгейлік тапсырма.

А) оқу кабинетінде өсіп тұрған бөлме өсімдіктеріне тәжірибе жүргізе отырып, судың тіршілік үшін қандай маңызының бар екендігін әңгімелеу;

Ә) су және оның маңызы туралы мақал-мәтел айтудан жарыс.

3-деңгейлік тапсырма:

А)адамның суды күнделікті үй тапсырмасында және халық шаруашылығында қандай мақсаттарда пайдаланатындығын әңгімелеу;

Ә)Қазақстанның физикалық картасынан Отанымыздағы теңіздерді, көлдерді, өзендерді, қоймаларды көрсету.

4-днңгейлік тапсырма:

А)өз бетінше жұмыс. Судың маңызы және қорғау тақырыбына шағын әңгіме жазу;

Ә)біздің облысымызға ұласып жатқан Каспий теңізі суының ластануының алдын алу үшін жүргізілетін жұмыстар туралы ойларын айту.

Тест тапсырмасын орындау.

1.Судың қасиеті.

А)мөлдірлігі

Ә)ағуы

Б)иісі

В)түссіз болуы

Г)еруінде

2. су қоймасы емес.

А)көл

Ә)өзен

Б)сарқырама

В)мұхит

3.Қандай температурада су мұзға айналады?

А)0-тан жоғары

Ә)0

Б)0-тан төмен

4.Суды тазалау процесі қалай аталады?

А)қыздыру

Ә)сүзгіден өткізу

Б)суыту

5.Судың неше агрегаттық күйі бар

А)1 Ә)5 Б)3

6. Судың қасиеті.

А)ағынды болуы

Ә)жанғыштығы

Б)еруі

В)мөлдірлігі

Г)сынып кетуі

Сынып: 5а

Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Өзендер.

Мақсаты:

Білімділік: Өзендер туралы түсінік беру. Өзендердің теңіздерден айырмашылығын айту. Қазақстанның ірі өзендеріне тоқталу.

Дамытушылық: Атласпен жұмыс жасау арқылы оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту, картамен жұмыс жасауға дағдыландыру.

Тәрбиелік: Суды қорғауға, үнемдеуге тәрбиелеу.

Сабақ барысы: 1. Үй жұмысын тексеру.

2. Жаңа материалды меңгерту.

3. Бекіу.

4. Үй тапсырмасын беру.

Үй тапсырмасын сұақ-жауап арқылы тексеру:

1.Теңіз дегеніміз не? Орналасуына қарай теңіздерді қалай ажыратамыз?

2.Көл дегенді қалай түсінесің?

3.Адам өмірі үшін көлдер мен теңіздердің қандай маңызы бар?

4.Мұхитта мен теңіз суларының ластануы неге байланысты?

5.Еуразияның жағалауын қандай теңіздердің сулары шайып жатыр?

Жаңа сабақ.

Географиялық карталардан өзендердің белгіленуін қарастыру.
Өзен дегеніміз не?
Бастау.
Өзен аңғары.
Өзен жайылмасы.
Өзеннің саласы.

Географиялық карталарға мән беріп қарасңдар, материктердің үстінде жіп сияқты жан-жаққа созылып жақан көкшіл бояуларды көресіңдер. Бұлар жай сызылып қойылған бояулар емес, өзендер. Өзен дегеніміз- табиғи жолмен жасалған арна арқылы ағатын су. Өзеннің басталар жерін бастау деп атайды. Өзен басталар жерінен құяр жеріне дейінге аралықты өзен алабы дейді. Өзен аңғары- өзен албындағы, ұдайы ағып жатқан судың әсерінен төмен түскен жер. Көбінесе лкен өзендерге екі қапталынан кішігірім өзендер келіп құяды. Оларды өзеннің саласы деп атайды. Дүние жүзіндегі ең ұзын өзен -Ніл. Оның ұзындығы 6671 км. Ал ең суы мол өзен -Амазонка. Қазақстандағы ең ұзын өзен-Ертіс.

Бекіту.

Алдымен тақырыпты оқып шығып, атласпен жұмыс жасау. Картадан Ніл, Амазонка, Ертіс, Есіл, Тобыл, Жайық, Сырдария, Іле, Шу өзендерін тауып алып кескін картаға белгілеу.

Сұрақтарға жауап беру:

1.Өзен дегеніміз не?

2.Судың ағыны қалай пайда болады?

3.Өзеннің құрамдас бөліктерін ата?

4.Өзің тұратын ауыл, қала арқылы ағатын өзенге мысал келтір.

Үй тапсырмасы: § 23 оқу, 1-3 сұрақтарға жауап беру.

Сынып: 5а

Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Ауаның ластануы, атмосфераны қорғау.

Мақсаты:

Білімділік: Атмосфераның бізді қошап тұрған газ қабығы екендігін түсіндіріп,ауаны ластаушы негізгі көздерді айту.

Дамытушылық: Атмосферадағы күнделікті болып жатқан құбылыстарды, климатты, ауа райын түсіндіре отырып, оқушының көзқарасын кеңейту.

Тәрбиелік: Ауаның бүкіл тіршілік үшін маңызын түсіндіру.

Сабақ түрі: Жаңа сабақ

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Жердің ауа қабаты (атмосфера)

2.Ауаның құрамында қандай газдар бар? (азот, оттегі,басқа газдар)

3.Оттегін бөліп шығарушы (өсімдіктер)

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Атмосфераны ластаушы көздердің бірі автокөліктер мен ұшақтар.Дүние жүзінде 500 млн-ға жуық автокөліктер бар. Олардың ауаны ластаудағы үлесі 60 пайыз. Оның түтіндерінің құрамында адам өміріне зиянды 200-ге жуық улы компоненттер бар. Реактивті ұшақ 1 сағат ұшу барысында 6-10 тонна оттегін жағады. Атмосфера ластануының нәтижесінде Антарктидадағы азон қабатының жұқаруы мысал бола алады.

Оқушы тақырыпты оқиды. Керек жерін дәптеріне жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды:

1.Атмосфераның ластануын қалай азайтуға болады?

2.Өздерің тұратын елді мекендерде атмосфераны қорғауға арналған қандай іс-шаралар жүргізіледі?

Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§22 оқу, « ауаны ластанудан сақтау үшін не істеу керек» атты тақырыпта өз ойын жазу.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатыскы бойынша бағалау.

Мұғалімді тыңдап, бағаланады. Күнделіктеріне баға қойғызады Қоштасады.

Сынып: 5

Пән:Жаратылыстану

Күні:

Тақырыбы: Бақылау жұмысы

Мақсат-міндеттер:

Білімділік мақсаты - балалардың ІІ тоқсанда алған білімдерін еске түсіру және бекіту

Дамытушылық мақсаты - Проблемалық жағдай туғыза отырып, оқушылардың ойлау қабілетін дамыту. Жалпы оқу іскерліктерін үйрену, жалпы табиғат туралы оқушылардың көзқарастарын дамыту, пәнге деген қызығушылығын, танымдық қызығушылығын арттыру.

Тәрбиелік мақсаты - Оқушылардың өз ойларын жеткізе білу, қарым-қатынас жасауды үйрету. Балаларды ұйымшылдыққа тәрбиелеу, адамгершілік қасиеті мен географиялық мәдениетін қалыптастыру.

Сабақ түрі: Қайталап, қорытындылау сабағы

Сабақ жоспары:

І кезең - ұйымдастыру кезеңі

ІІ кезең - білім мен икемділіктерін бекіту

ІІІ кезең - қорытынды кезеңі

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Мұғалім оқушылармен амандасып, тыныштыққа орнатады да, кім-жоғын сұрайды.

Сосын оқушылардың сабаққа дайындығын тексереді. Оқушылардың бақылау дәптерлері бар-жоқтығын тексереді.

Оқушылар мұғаліммен амандасады және сабаққа дайындалады.

ІІ

І. Сұрақтарға жауап беру.

1.Мұхиттарды ата. 2.Ауа қабығы. 3.Су қабығы.

ІІ. Тест.

1.Экватор дегеніміз не?

А) Жер бетіне ойша жүргізілген сызық

Ә)Үлкен дөңгелек

Б)Жер бетіндегі белгілі бір жазық

2.Географиялық карта

А)Жер бетінің кішірейтілген бейнесі

Ә)нысан

Б)ара қашықтықты өлшегіш

3.Жердің серігі

А) А Ә)Күн Б)Шолпан

4.Қайсысы судың қатты күйі

А)шық Ә)бұлт Б)мұзтау

5.Өзеннің басталар жері

А)бастау Ә)арна Б)саға

6.Өзеннің ағып жатқан жерін қалай атайды

А)бастау Ә)арна Б)саға

7.Адамның және жануарлардың тыныс алу үшін не қажет?

А)оттегі Ә)сутегі Б)көмірқышқыл газы

8.Ауа ластануының негізгі факторы

А)жануарлардың дем шығаруы

Ә)өсімдіктер Б)автокөлік түтіндері

9.Оттегін бөліп шығарушы

А)адам Ә)тау жыныстары Б)өсімдіктер

10.Белгілі жерде, белгілі бір уақыт ішінде болған атмосфераның жағдайы

А) ауа райы Ә)климат Б)табиғат зонасы

Тапсырмаларды орындайды.

ІІІ

Мұғалім жалпы сабақ барысын қорытындылайды. Сосын оқушыларды үзіліске жібереді.

Оқушылар үзіліске шығады.

Сынып: 5

Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Жарық бөліп шығару құбылысы..

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға жарық бөліп шығару құбылысы жайлы түсінік беру.

Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Тәрбиелік: Оқушыларды өз ойларын жеткізе білуіне,қарым-қатынас жасауды үйрету.Балаларды ұйымшылдыққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі: Жаңа сабақ

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Табиғат құбылыстары дегенді қалай түсінесің?

2.Жануарлар,өсімдіктер арқылы табиғат құбылыстарын қалай байқауға болады?

3.Жылдық маусымдарда қандай биологиялық және метеорологиялық құбылыстарды байқауға болады?

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Күн сәулесі,электр лампалары,шам немесе алау,сәуле шығаратын жануарлар өздерінен дүниенің кереметі жарық бөліп шығарады.Әр түрлі нәрселердің пішінінің,түстерінің,бояуларының,жарқырап тұруын біздің көру органымыз көз арқылы ажыратамыз.Жер бетіндегі ең күштіжарық көзі-Күн.Барлық тіршілік иелері Күннің жарығына тәуелді өмірсүруде.

Оқушы тақырыпты оқиды. Керек жерін дәптеріне жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды:

1.Жарық көздерін санап шығыңдар?

2.Жасанды және табиғи жарық көздерінен қандай жарық құбылыстары пайда болады?

3.Көзді сақтау үшін не істеу керек?

Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§36 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатыскы бойынша бағалау.

Мұғалімді тыңдап, бағаланады. Күнделіктеріне баға қойғызады Қоштасады.

Сынып: 5

Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Айналамыздағы дыбыстық құбылыстар.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға айналамыздағы дыбыстық құбылысы жайлы түсінік беру.

Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақ түрі: Жаңа сабақ

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Температураны өлшейтін құралды қалай атайды?

2.Жылу өткізгіштік процесті дегеніміз не?

3.Жылуды тез өткізетіндерге не жатады?

4.Жылуды аз өткізетіндерге не жатады?

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Табиғат көптеген дыбыстардан тұрады .Адамдардың даусы,құстардың сайраған әнін,желдің гуілі,сағаттың соғуы,көліктердің дыбысы және басқа толып жатқан дыбыстар болады.Болып жатқан оқиғаларды анықтап- білудің негізгі хабаршысы дыбыс.Дыбыстар әр түрлі болады. Тербелу, үйкелу,сығылу және т.б. жағдайлар арқылы дыбысты шығаруы.Тербелу арқылы қоңырау соғылады.Үйкелістен желдің,адамның жүргендігін анықтаймыз.

Оқушы тақырыпты оқиды. Керек жерін дәптеріне жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды:

1.Дыбыс дегенәміз не?

2.Дыбыс қайдан шығады?

3.Қатты шу адам организміне қандай әсер етеді?

Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§38оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатысканы бойынша бағалау.

Мұғалімді тыңдап, бағаланады. Күнделіктеріне баға қойғызады Қоштасады.

Сынып: 5

Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Жылу құбылысы.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға жылу құбылысы жайлы түсінік беру.

Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақ түрі: Жаңа сабақ

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Жасанды және табиғи жарық көздерінен қандай жарық құбылыстары пайда болады?

2.Не себепті кейбір денелерден көлеңке түседі?

3.Көзді сақтау үшін не істеу керек?

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Жылу- энергияның белгілі бір пішіні. Мысалға Күн тек жарық берумен шектелмей,жылуды да бөліп шығарады.Жылу бөлу көрсеткішін оның температурасынан білеміз.Температураны градуспен-арнайы термометр деген құралмен өлшейді.Көптеген заттар жылудың әсерінен қызғанда көлемі ұлғаяды.Жылуды тез өткізетіндерге металдар,аз өткізетіндерге-ағаш,су, ауа,жатады.

Оқушы тақырыпты оқиды. Керек жерін дәптеріне жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды:

1.Температураны өлшейтін құралды қалай атайды?

2.Жылу өткізгіштік процесті дегеніміз не?

3.Жылуды тез өткізетіндерге не жатады?

4.Жылуды аз өткізетіндерге не жатады?

Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§37оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатысканы бойынша бағалау.

Мұғалімді тыңдап, бағаланады. Күнделіктеріне баға қойғызады Қоштасады.

Сынып: 5

Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Электрлік және магниттік құбылыстар.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға электрлік және магниттік құбылыстары жайлы түсінік беру.

Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақ түрі: Жаңа сабақ

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Дыбыс дегенәміз не?

2.Дыбыс қайдан шығады?

3.Қатты шу адам организміне қандай әсер етеді?

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Электрлік және магниттік құбылыстар бір-бірімен байланысқан және алуан түрлі болып келеді.Оларды көру,есту және сезіну арқылы қабылдаймыз.Күнделікті өмірде бұндай құбылыстармен ұдайы кездесіп тұрамыз.Мысалға:Жүннен және синтетикалық киімдерді шешкенде ерекше бір дыбыс шығарады.Ал қараңғы бөлмеде кәдімгідей жалт-жұлт еткен ұшқынды көруге болады. Денедегі электр өрісінің айналымға түсуін электр тоғы деп атайды.

Оқушы тақырыпты оқиды. Керек жерін дәптеріне жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды:

1.Қандай денені электрленген деп атайды?

2.Электр тоғы дегеніміз не?

3.Адам өмірінде электр тоғы қандай рөл атқарады?

4.Магнитті құбылыс дегенді қалай түсінесің?

Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§39 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатысканы бойынша бағалау.

Мұғалімді тыңдап, бағаланады.

Сынып: 5

Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Табиғи құбыластардың көп түрлігі

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға табиғи құбылыстардың көп түрлігі бойынша түсінік беру.

Дамытушылық:Сабақты өткен тапқырыптар мен байланыстыра отырып,сұрақтар қою арқылы ой-өрісін дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды елңне жерңне деген сүйңспеншілікке тәрбиелеу.

Сабақ түрі: Баяндау,сұрақ-жауап,өзіндік жұмыстар жасату.

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Қысым деген не?

2.Сұйықта қысымныңболатындығынқандай тәжірибе арқылыц дәлелдейді?

3.Атмосфералық қысым дегеніміз не?Неге оның мөлшерін білу қажет?

4.Биіктікке байланысты қысым қалай өзгереді?

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Табиғат Құбылыстары:метеоррлогиялық,химиядық,магнитті,жылу бөлу,электірлі,дыбыс шығару,жарық шығару,биологиялық.

Оқушы тақырыпты оқиды. Керек жерін дәптеріне жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды:

1.Табиғат құбылыстары дегеніді қалай түсінесің?

2.Жануарлар,өсімдіктер арқылы табиғат құбылыстарын қалай баұылауға болады?

3.Жылдық маусымдарда қандай биологиялық құбылыстарды байқауға болады?

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§35 оқу мазмұндау,қосымша материалдарды әкелу.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатысканы бойынша бағалау.

Мұғалімді тыңдап, бағаланады. Күнделіктеріне баға қойғызады Қоштасады.

Сынып: 5

Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Қысым

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға жалпы қысым туралы мағлұматтар беру.

Дамытушылық:Сабақты өткен тапқырыптар мен байланыстыра отырып,оқушылардың ой-өрісін дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды елңне жерңне деген сүйңспеншілікке адамгершілікке,адалдылыққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі: Жаңа сабақ.

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Жерді метеориттерден қандай күш өорғап тұр?

2.Спорттық жарыстырға арнаоған автомобильдердің сыртқы пішінінде кәдімгі көліктерден қандай айырмашылығы бар.

3.Балықтар суда жылдам жүзу ұшін ненің әсеріненг үйкеміс күшін азайтады?

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Бір дене екінші дене бетіне әсер еткенде пайда болатын қалыпты күштің қарқындылығын сипаттайтын физикалық шаманы-қысым деп атайды.Теледидардан ауа райын тыңдап отырсаңдар,атмосфералық қысымның мөлшерін әрдайым хабарлап отырады,Қысымды арнайы баромерт деген құралмен өлшейді.Бірінші рет атмосфералық қысымды өлшеген итальян ғалымы Эванджелиста Торричелли.

Оқушы тақырыпты оқиды. Керек жерін дәптеріне жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды:

1.Қысым деген не?

2.Атмосфералық қыысым дегеніміз не?Неге оның мөлшерін білу қажет?

3.Биіктікке байланысты қысым қалай өзгереді?

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§34 оқу мазмұндау..

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатысканы бойынша бағалау.

Мұғалімді тыңдап, бағаланады. Күнделіктеріне баға қойғызады Қоштасады.

Сынып: 5

Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Таза заттар және қосылыстар

Білімділік: Оқушыларға таза зат пен қоспаның айырмасын түсіндіру.

Дамытушылық: Сабақты өткен тапқырыптар мен байланыстыра отырып,сұрақтар қою арқылы ой-өрісін дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды еліне,жерне деген сүйіспеншілікке,адамгершілікке,тазалыққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі: Аралас сабақ.

Сабақтың әдісі: Баяндау,сұрақ-жауап,өзіндік жұмыстар жасату.

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Атом және молекула деген не?

2.Диффузия деген не ?

3.Қандай тәжірибе молекула мен атомның ұдайы қозғалыста екендігін ділелдеу.

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Біздің айналамыздағы заттардің негізгі бөлігі қоспа күйінде кездеседі.Таза зат табиғатта болмайды,болған жағдайда да өте сирек.

Қоспалар-әр түрлі заттардің жиынтығы.Олар-сұйық,қатты және газ тәрізді деп бөлінеді.Мысалға,ауа-азот,оттек, көмірқышқыл газы жіне т.б.

Оқушы тақырыпты оқиды. Керек жерін дәптеріне жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды:

1.Қоспа заттарға мысал келтір.Оларды қалай ажыратуға болады?

2.Не себепті табиғатта таза заттар кездеспейді,оның арнаына негізгі бөлігі қоспа юолып келеді?

3.Жылдық маусымдарда қандай биологиялық құбылыстарды байқауға болады?

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§32 оқу мазмұндау,тәжіребе жасап келу.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатысканы бойынша бағалау.

Мұғалімді тыңдап, бағаланады. Күнделіктеріне баға қойғызады Қоштасады.

Сынып: 5

Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Физикалық және химиялық құбылыстар.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға физикалық және химиялық құбылыстары жайлы түсінік беру.

Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақ түрі: Жаңа сабақ

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Қандай денені электрленген деп атаймыз?

2.Электр тоғы дегеніміз не?

3.Адам өмірінде электр тоғы қандай рөл атқарады?

4.Магнитті құбылыс дегенді қалай түсінесің?

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Табиғаттағы денелердің пішінін және қасиетін өзгерту процесінфизикалық құбылысдейміз.Олар-металдардың балқуы,қардың еруі,судың буға айналуы,қарға айналуы,т.б.Бір заттың екінші затқа айналуы.Мұндай процестіхимиялық құбылыс дейді.Олар -өсімдіктер мен жануарлар қалдықтарының шіруі (органикалық заттардың оттегімен тотығуы),сүттің іруі (сүт қышқылының әсері),асқазанда және ішектегі тамақ өнімдерінің қорытылуы және т.б.

Оқушы тақырыпты оқиды. Керек жерін дәптеріне жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды:

1.Табиғатта физикалық-химиялық құбылыстарға нені жатқызуға болады?

2.Физикалық және химиялық құбылыстардың қандай айырмашылығы бар?

Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§40 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатысқаны бойынша бағалау.

Мұғалімді тыңдап, бағаланады. Күнделіктеріне баға қойғызады Қоштасады.

Сынып: 5

Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Өзендер.

Мақсаты:

Тәрбиелік: Суды қорғауға, үнемдеуге тәрбиелеу.

Сабақ барысы: 1. Үй жұмысын тексеру.

2. Жаңа материалды меңгерту.

3. Бекіу.

4. Үй тапсырмасын беру.

Үй тапсырмасын сұақ-жауап арқылы тексеру:

1.Теңіз дегеніміз не? Орналасуына қарай теңіздерді қалай ажыратамыз?

2.Көл дегенді қалай түсінесің?

3.Адам өмірі үшін көлдер мен теңіздердің қандай маңызы бар?

4.Мұхитта мен теңіз суларының ластануы неге байланысты?

5.Еуразияның жағалауын қандай теңіздердің сулары шайып жатыр?

Жаңа сабақ.

Географиялық карталардан өзендердің белгіленуін қарастыру.
Өзен дегеніміз не?
Бастау.
Өзен аңғары.
Өзен жайылмасы.
Өзеннің саласы.

Бекіту.

Сұрақтарға жауап беру:

1.Өзен дегеніміз не?

2.Судың ағыны қалай пайда болады?

3.Өзеннің құрамдас бөліктерін ата?

4.Өзің тұратын ауыл, қала арқылы ағатын өзенге мысал келтір.Үй тапсырмасы: § 23 оқу, 1-3 сұрақтарға жауап беру.

Сабақ № 23

Сынып: 5 Ә

Күні: 24.02.15

Пән: Жаратылыстану

Тақырыбы: Механикалық қозғалыс. Тепе-теңдік

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларғаға механикалық қозғалыс жалпы қозғалыс жайлы, адамдардың тепе-теңдікті сақтауы туралы түсінік беру.

Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақ түрі: Аралас сабақ

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Табиғатта физикалық-химиялық құбылыстарға нені жатқызуға болады?

2.Физикалық және химиялық құбылыстардың қандай айырмашылығы бар?

3.Қандай құбылысты физикалық құбылыс дейміз?

Оқушылар өткен тақырып бойынша сұрақтарға қыскаша жауап береді.

Адам қозғалыссыз өмір сүре ала ма?Қозғалыс дегеніміз не? Кеңістікте дененің салыстырмалы түрде басқа денеге қарағанда орналасқан жерін өзгертуі.Жалпы айтатын болсақ табиғаттағы кез келген өзгерісті қозғалыс деп түсінеміз.Бір орыннан үнемі қозғалмайтын дене жоқ. Мысалы, адам пойызда отырғанда салыстырмалы түрде орындықта қозғалмай отыруы мүмкін,бірақ ол белгілі бір бағытта пойыз арқылы жүріп бара жатыр.Яғни дененің жылдамдығын бір қалыпты тоқтаусыз сақтауын-инерция дейді.

Кез келген қозғалмай тұрған денеге белгілі бір мөлшерде сыртқы күш әсер етеді.Дененің қозғалмай тұруына бір күш екінші күшті ығыстырып тепе-теңдікті сақтайды.Жануарлар денесінің тепе-теңдігі миға байланысты болады. Кейбір жануарларда тепе-теңдікті сақтауға арналған қосымша органдары қызмет атқарады. Адамдардағы тепе-теңдікті сақтайтын құлақ түбі органдары. Біздер жүрген кезде құлақ түбіндегі органдарындағы сұйық қозғала бастайды.Егер сендер бір орында тұрып бір жағыңа қарай бірнеше рет айналып тоқтасаң-басыңның айналып тұрғандығын байқайсың. Себебі біздер тоқтағанмен жоғарыдағы аталған сұйықтық біраз уақытқа дейін айналып тұрады.

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды.

1.Механикалық қозғалыс дегеніміз не?

2.Механикалық қозғалысқа мысал келтіріңдер.

3.Инерция дегеніміз не?

4. Тепе-теңдік дегеніміз не?

5.Тепе-теңдікке мысал келтіріңдер.

6.Адамдардың тепе-теңдікті сақтауына не әсер етеді?

Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

Сабаққа қатысқаны бойынша бағалау.

Мұғалімді тыңдап, бағаланады. Күнделіктеріне баға қойғызады.

§41 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады..

Сынып: 5 Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Тепе-теңдік

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға адамдардың тепе-теңдікті сақтауы туралы түсінік беру.

Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақ түрі: Аралас сабақ

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Механикалық қозғалыс дегеніміз не?

2.Механикалық қозғалысқа мысал келтіріңдер.

3.Инерция дегеніміз не?

4.инерцияға мысал келтіріңдер.

Оқушылар өткен тақырып бойынша сұрақтарға қыскаша жауап береді.

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды.

1.Тепе-теңдік дегеніміз не?

2.Тепе-теңдікке мысал келтіріңдер.

3.Адамдардың тепе-теңдікті сақтауына не әсер етеді?

Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§42 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатысқаны бойынша бағалау.

Сынып: 5 Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Ғаламшардағы тіршілік.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға жалпы ғаламшардағы тіршілік туралы жан-жақты түсінік беру.

Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақ түрі: Аралас сабақ

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Тепе-теңдік дегеніміз не?

2.Тепе-теңдікке мысал келтіріңдер.

3.Адамдардың тепе-теңдікті сақтауына не әсер етеді?

Оқушылар өткен тақырып бойынша сұрақтарға қыскаша жауап береді.

Тірі организмдер 4 патшалыққа бөлінген: микроорганизмдер,саңырауқұлақтар,өсімдіктер және жануарлар.Жер бетіндегі барлық өсімдіктер флораны,ал жануарлар фаунанықұрайды. Жердің организмдерден тұратын және оларды қалыптастырушы тіршілік ортасынбиосфера қабығы (грекше биос-тіршілік) дейміз Биосфераға гидросфераның барлығы, литосфераның жоғарғы қабаты және атмосфераның төменгі қабаты кіреді.Яғни тіршілік бар жердің барлығы кіреді.

1.Тірі организмдердің бір-біріне ұқсастығы мен айырмашылығы неде?

2.Қандай тіршілік иелерін өсімдіктерге және жануарларға жатқызамыз?

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды.

1.Биосфера дегенді қалай түсінесің?

2.Биосфераның шекарасын анықта.

3.Адам биосфераның бір бөлігі бола ала ма?

4.Флора және фауна деген не?

Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§43 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатысқаны бойынша бағалау.

Сынып: 5 Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Жануарлардың көп түрлілігі және маңызы.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға жануарлардың көп түрлілігі және олардың өмір сүру сипатына қарай ажыратылатындығы бойынша түсінік беру.

Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақ түрі: Аралас сабақ

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Биосфера дегенді қалай түсінесің?

2.Биосфераның шекарасын анықта.

3.Адам биосфераның бір бөлігі бола ала ма?

4.Флора және фауна деген не?

Оқушылар өткен тақырып бойынша сұрақтарға қыскаша жауап береді.

Жануарлар дүниесі алуан түрлі болып келеді.Ғаламшарымызда тірі организмдердің қанша түрі бар екендігін ешкім дәл айта алмайды.Оқымыстылардың айтуынша 5-6 мл, кейбіреулері 25-30 млн деп есептейді.Бізге белгілі жануарлардың түрлері жылдан -жылға көбеюде.

Олар қоректенуіне қарай бірнеше топқа бөлінеді:

А) Өсімдікпен қоректенетіндер-

Ә) Жыртқыштар-бүркіт,шортан,арыстан т.б.

Б) Аралас қоректенетіндер-құзғын қарға, торғай.

В) Паразиттер-аскарида,кене және т.б.

Адамның өмір сүруі үшін жануарлардың маңызы зор. әртүрлі тамақ өнімдерін алады.

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды.

1.Қоректенуіне қарай, жануарлар қандай топқа бөлінеді?

2.Адамға жануарлардың қандай пайдасы бар?

3.Адамдар жануарларды қалай қорғайды?

Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§44 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатысқаны бойынша бағалау.

Сынып: 5 Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Жануарлар арасындағы қарым-қатынас.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға табиғаттағы барлық жануарлар қоршаған орта жағдайымен,бір-бірімен байланыста тіршілік ететіні жайлы түсінік беру.

Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақ түрі: Аралас сабақ

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Қоректенуіне қарай, жануарлар қандай топқа бөлінеді?

2.Адамға жануарлардың қандай пайдасы бар?

3.Адамдар жануарларды қалай қорғайды?

Оқушылар өткен тақырып бойынша сұрақтарға қыскаша жауап береді.

Табиғаттағы барлық жануарлар қоршаған орта жағдайымен ,бір-бірімен байланыста тіршілік етеді.Байланыс бейбіт жағдайда немесе керісінше болу мүмкін. Бір жерде тіршілік ететін жануарлар арасында азық,ұя салу үшін бәсекелестік те туындап тұрады.Мысалға,Африка саванналарында әр түрлі тұяқтылар үйірі мекен етеді. Барлығы да шөппен қоректенгенімен ,басты қорек ететін шөп түрлері бір -біріне ұқсамайды. Жануарлар тіршілігіндегі байланыстардың бірнеше түріне мысал келтіріңдер.

А) Жыртқыштар-

Ә) Талшықтылар-

Б) Коменсализм-

В) Ішкі паразитизм-

Г) Сыртқы паразитизм-

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды.

1.Жануарлардың бір-бірімен қандай қарым-қатынасы болатыны жайлы мысал келтіріңдер.

2.Адам денсаулығына зияны бар жануарлар.

Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§45 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатысқаны бойынша бағу.

Сынып: 5 Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Өсімдіктердің көп түрлілігі мен маңызы.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға табиғаттағы барлық өсімдіктер қоршаған орта жағдайымен,бір-бірімен байланыста тіршілік ететіні жайлы түсінік беру.

Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақ түрі: Аралас сабақ

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Қоректенуіне қарай, жануарлар қандай топқа бөлінеді?

2.Адамға жануарлардың қандай пайдасы бар?

3.Адамдар жануарларды қалай қорғайды?

.Жануарлардың бір-бірімен қандай қарым-қатынасы болатыны жайлы мысал келтіріңдер.

4.Адам денсаулығына зияны бар жануарлар.

Оқушылар өткен тақырып бойынша сұрақтарға қыскаша жауап береді.

Жер бетіндегі өсіп тұрған өсімдіктердің барлығын өсімдік жамылғысы немесе флора дейміз.Қазіргі кезде жер бетінде шамамен 0,5 млн өсімдік түрлері бар.Қазақстанда шамамен 6000 өсімдік түрі кездеседі.Олар бір-бірімен пішіні,құрылысы,өмір сүру ұзақтығы ,көбею ерекшелігімен ,таралу аймағы жағынан ажыратылады.

Өсімдіктер айырмашылығына қарай екі сатыға бөлінеді.Төменгі және жоғарғы сатылы өсімдіктер.

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды.

1.Төменгі сатылы өсімдіктерді ата.

2.Жоғарғы сатылы өсімдіктерді ата

3.Табиғатта және адам өмірінде өсімдіктердің қандай маңызы бар?

Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§46 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатысқаны бойынша бағалау..

Сынып: 5 Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Бөлме және дәрілік өсімдіктер.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға табиғаттағы барлық өсімдіктер қоршаған орта жағдайымен,бір-бірімен байланыста тіршілік ететіні жайлы айта отырып,бөлме және дәрілік өсімдіктері жайлы түсінік беру.

Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақ түрі: Аралас сабақ

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Төменгі сатылы өсімдіктерді ата.

2.Жоғарғы сатылы өсімдіктерді ата

3.Табиғатта және адам өмірінде өсімдіктердің қандай маңызы бар?

4.Флора деп нені атаймыз?

Оқушылар өткен тақырып бойынша сұрақтарға қыскаша жауап береді.

Бөлме өсімдіктері жарық сүйгіш, жылу сүйгіш,көлеңкеге бейім өсімдіктер болып бөлінеді.Жарық сүйгіш өсімдіктерді бөлменің жарығы мол түсетін жерлеріне орналастыру керек.Егер терезенің алдына қойсаңдар әйнекке тимеуі керек.

Дәрілік өсімдіктердің емдік қасиетін Ежелгі Египетте, Үндістанда, Қытайда,Грекияда және т.б.елдердің емшілері білген.Дәрілік өсімдіктерді дайындаған кезде арнайы ережелерді білу қажет.Қай кезде өсімдіктердің қайсы бөлігін жинау керек.Себебі өсімдіктің әр түрлі органдарындағы дәрілік заттардың мөлшері бірдей бола бермейді.

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды.

1.Адамдар бөлмеде гүлді не үшін өсіреді?

2.Гүлге қандай күтім қажет?

Медицинада дәрілік өсімдіктердің пайдаланылуы және олардан қандай препараттар дайындайды?

Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§47-48 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатысқаны бойынша бағалау..

Сынып: 5 Пән:Жаратылыстану

Тақырыбы: Еліміздегі мәдени өсімдіктер.Саңырауқұлақтар.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға еліміздегі мәдени өсімдіктер жайлы түсінік беру және саңырауқұлақтардың көптүрлігін олардың адам үшін маңызымен таныстыру.

Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақ түрі: Аралас сабақ

Көрнекілігі: Қосымша материалдар,оқулық т.б.

Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.

2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.

3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.

Сабақ барысы:

Кезең

Мұғалім әрекеті

Оқушылар әрекеті

Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.

Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1.Адамдар бөлмеде гүлді не үшін өсіреді?

2.Гүлге қандай күтім қажет?

Медицинада дәрілік өсімдіктердің пайдаланылуы және олардан қандай препараттар дайындайды?

Оқушылар өткен тақырып бойынша сұрақтарға қыскаша жауап береді.

Адамдар үшін мәдени өсімдіктердің маңызы шексіз. Бау-бақшадағы, егін алқабындағы өсіп тұрған өсімдіктер азық-түліктің ,дәрі -дәрмектің ,мал азығының негізгі көзі.

Республикамызда мәдени өсімдіктер көп түрлі.Олардың арасында негізгі орында астықтұқымдастар-бидай ,қарабидай, сұлы ,жүгері, күріш,тары, және арпа. Олар Қазақстанның көп жерлерінде өсіріледі.

Саңырауқұлақтың маңызы.

Табиғатта

Адам өмірінде

1.Топырақтың құнарлылығын арттыруда қатынасады.

2.Өсіп тұрған және қураған ағаштарды шірітеді.

3.Тамақтану шеңберінің бір құрамдас бөлігі.

1.Адамдардағы ауруды қоздырушы.

2.Биологиялық активті заттарды қалыптастырады.

3.Тағам.

4. Дәрі-дәрмек.

Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.

Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды.

1.Мәдени өсімдіктер дегеніміз не? Оларды қандай мақсатқа қолданады?

2.Саңырауқұлақтың өсімдіктен қандай айырмашылығы бар?

3.Саңырауқұлақтар қайда өседі?

Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.

Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.

§49-50 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

Сабаққа қатысқаны бойынша бағалау..

Сарамандық жұмыс №4

География 6-сынып. Күні:

Сабақтың тақырыбы: Мұхиттар мен теңіздер.

Сабақтың мақсаты: Картаның көмегімен жоспар бойынша мұхиттар мен теңіздерді сипаттай білу.

Дамытушылық : Кескін картамен жұмыс істеуге дағдылану.

Тәрбиелік : Суды үнемдей білуге және ластамауға үйрету.

Сабақтың әдісі : Мәтінмен, көрнекіліктермен ,атласпен,физикалық және кескін картамен ,өз беттерінше жұмыстар,қосымша материалдармен жұмыс.

Сабақтың түрі: бекіту

Сабақтың көрнекілігі: Жарты шарлардың физикалық картасы,кескін карта,қосымша материалдар.

Жұмыс барысы

1.Картаның көмегімен төмендегі жоспар бойынша мұхиттар мен теңіздерді сипаттау.

-географиялық орны

-ауданы

-ең терең жері

-ағысы

-жиектейтін материктер мен аралдар.

-шаруашылықты пайдалану мүмкіндіктері.

2. Кескін картада мұхиттарды ,теңіздерді, аралдарды белгілеу.

3. Қорытынды.

⇧

⇩