- Учителю
- Физика сабақ жоспары МКТ негізгі қағидалары
Физика сабақ жоспары МКТ негізгі қағидалары
Сабақ тақырыбы: § 4.1. МКТ негізгі қағидалары және оның тәжірибелік дәлелдемелері.
Сабақ мақсаты:
-
Оқушыларға жылулық қозғалыс, броундық қозғалыс, МКТ негізгі қағидалары, диффузия, Штерн тәжірибесі туралы түсінік беру.
-
Оқушыларды өз бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге дағдыландыру.
-
Ғылыми дүниетанымын қалыптастыру, жауапкершілікке, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.
Сабақ түрі: аралас
Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап.
Құрал-жабдықтар: компьютер, видеопроектор, видеомагнитафон.
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Тест жұмысының қорытындысы.
ІІІ. Жаңа сабақ.
МКТ негізгі қағидалары:
1. Барлық денелер микро бөлшектерден тұрады.
2. Денедегі микробөлшектр үздіксіз және хаосты қозғалады.
3. Денедегі микробөлшектер бір-бірімен өазара әсерлеседі.
МКТ негізгі қағидаларын дәлелдейтін тәжірибелік деректерді келтірейік:
-
Заттардың бөлінгіштігі. Осы кезде заттың физикалық және химиялық қасиеттері өзгеріссіз қалады.
-
Газдардың сығылғыштығы. Бұл дене молекулаларының арасында үлкен қашықтықтардың болатынын көрсетеді.
-
Газдың кез келген көлемді алатыны. Бұл дерек молекулалардың қозғалыста болатынын, сонымен қатар олардың арасындағы қашықтардың өзгеріп отыратынын білдіреді.
-
Еселік қатынастар заңы. Бұл заң бойынша кез келген химиялық қосылыстар пайда болғанда реакцияға түсеьін заттардың массалары өзара қатынаста болады. Бұл денелердің атомдардан тұратынын көрсетеді.
-
Газдың өзі тұрған ыдыстың қабырғасына қысым түсіруі. Бұл молекулалардың қозғалыста болатынын көрсетеді.
-
Диффузия - бір заттың молекулаларының екінші заттың молекулааралық кеңістікке еніп кетуі.
-
Молекулаларды электрондық мкроскопта немесе иондық проекторда бақылау.
-
Болат цилиндрге құйылған майды қатты қысқанда май цилиндрдің сыртына тамшылап шағып, ал цилиндрдің өзі болса бүтін күйінде қала берген. Бұл молекулалардың арасында кеңістіктердің барлығын, яғни дененің тұтас болмайтынын көрсетеді.
-
Беттері әдейілеп тегістеліп, бір-бірімен түйістірілген екі қорғасын цилиндрдің бір-біріне жабыса қалуы. Бұл жағдайда екі цилиндр біртұтас тәрізді көрінеді. Егер цилиндрді бекітіп қойып, екінші цилиндрге жүк ілетін болсақ, онда цилиндр бір-бірінен ажырамайды.
-
Денелердің беріктігі денедегі микробөлшектердің өзара тартылатынын білдіреді.
-
Денелердің серпімді деформациялық қасиеттері де дененің микробөлшектерінің арасында өзара әрекеттесу күштерінің бар екендігін көрсетеді.
-
Броундық қозғалыс дегеніміз - сұйықта немесе газда қалқып жүрген қандай да бір қатты заттың өте ұсақ бөлшектерінің сұйық немесе газ молекулаларының соққыларының әрекетінен бейберекет қозғалуы.
13. Молекулалардың жылдамдықтарын анықтау үшін 1920 ж неміс ғалымы
О. Штерн тәжірибе жасады.
Штерн тәжірибесі.
IV. Пысықтау.
-
МКТ теорияның негізгі қағидалары.
-
Қандай мысалдар молекулалардың бар екенін дәлелдейді?
-
Денедегі молекулалардың үздіксіз, хаосты қозғалыста болатынын дәлелдеңдер.
-
Броундық қозғалыс дегеніміз не?
-
Диффузия дегеніміз не?
-
Штерн тәжірибесін баяндап беріңдер.
VІ. Үйге тапсырма. §4.1.
VІІ. Бағалау. Қорытындылау.