Учителю
Әдістемелік нұсқа 'Жылу құбылыстарын қайталау'

Әдістемелік нұсқа 'Жылу құбылыстарын қайталау'

Автор публикации: Кожагалиева Б.З.

Дата публикации: 27.11.2015

Краткое описание:

предварительный просмотр материала

Бекітемін: _{-----------------------} Келісілді: _{-----------------------}

«Қостанай қаласы әкімдігінің Директордың ОТЖ

білім бөлімінің орынбасары

№15 орта мектебі» ММ

директоры Сапанова Д.С. Бекбулатова А.Б. « _-----» _{------------------------}2015ж « _-----» _{------------------------}2015ж

«Жылу құбылыстары тарауын қайталау»

Физика және астрономия

8 «А» сынып

Өткізген: Кожагалиева Б.З.

2015-2016 оқу жылы

Күні:09.12.15

Пәні: Физика және астрономия
Сыныбы: 8 «А»
Сабақтың тақырыбы:Жылу құбылыстары тарауын қайталау.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік:Оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру, пән бойынша алған білімдерін қорытындылау.
Дамытушылық:Оқушылардың физикалық білімдерін дамыту, танымдық

қабілетін, белсенділігін арттыру.
Тәрбиелік:Оқушыларды өз ісіне жауапкершілікпен қарауға, уақытын

үнемді пайдалануға үйретіп,жан - жақтылыққа, алғырлыққа,

шапшаңдыққа ұжымшыл болуға тәрбиелеу.

Түрі: дәстүрлі емес.
Типі:қорытынды.
Әдісі:сұрақ - жауап,тест,есеп шығару, топтық жұмыс.
Көрнекілігі: слайд, тест,үлестірмелі парақтар тапсырмаларымен.
Жаңа сабақтың шарты 7 кезеңнен тұрады:
1. Ұйымдастыру кезеңі2-3 мин.

2.«Бәйге»(сұрақтар)-12 мин.
3. «Сәйкестікті тап»(формулалар мен өлшем бірліктерді сәйкестендіру)

5 мин.
4. Тестпен жұмыс- (бірін-бірі тексеру)-7 мин.

5.«Ойлан тап». Есептер шығару,«Физворд» шешу-10 мин.

6.Семантикалық карта толтыру(физикалық шамалар).Мақал-мәтелдердің мағынасын түсіндіру-7 мин.

7.Үйге тапсырма,қорытындылау- 2-3 мин.

Сабақтың барысы:

І кезең. Ұйымдастыру
а) оқушыларды түгендеу.
ә) оқушылардың назарын сабаққа аудару.
Балалар 3 топқа бөлу. Өзін-өзі бағалау парағын толтыру.
І топ: Паскаль. ІІ топ: Ньютон. ІІІ топ: Джоуль.

№

Аты жөні

«Бәйге»

7ұпай -5

5ұ.-4

2-4ұ.-3

«Сәйкестігін тап» 8ұ.-5

6ұ.-4,

2-5ұ.- 3

Тест

пен жұмыс

6ұ.-5,

4ұ.-4,

2-3ұ- 3

Есеп

тер шығару

«Физ

ворд»

шешу

11-12с.-5,

7-10с.-4,

4-6с.-3

Семантикалық карта толтыру

11-12ұ.-5,

7-10ұ. -4,

3-6ұ.-3

Мақал-мәтел

дердің мағ.түс.

Қоры

тын

ды

53-55ұ-5,

39-45ұ-4. Топтарға берілетін тапсырмалар:
ІІ кезең. «Бәйге».
1.«Паскаль» тобының сұрақтары.
1. Заттың күйлерін атаңдар. Жауабы:қатты, сұйық, газ.
2. Судың қайнау температурасы. Жауабы: 100ºС.
3. Ішкі энергияны өзгерту тәсілдері. Жауабы: 1. жұмыс істеу.2. жылуберілу.
4. Жылу берілу кезіндегі дененің алған немесе жоғалтқан энергиясы.
Жауабы:жылу мөлшері.
5.Ішкі энергияның өлшем бірлігі. Жауабы: Дж.
6. Будың сұйыққа айналу процесі. Жауабы: конденсация.
7. Қаттыкүйденсұйықкүйгеайналупроцесі. Жауабы:балқу.
2.«Ньютон» тобыныңсұрақтары
1. Жылумөлшерініңөлшембірлігі. Жауабы: Дж.
2. Денені құрайтын бөлшектердің қозғалыс энергиясы мен олардың өзара әсерлесу энергиясы. Жауабы:ішкі энергия.
3.Сұйықтыңбуғаайналуқұбылысы. Жауабы:булану.
4. Сұйықкүйденқаттыкүйгеауысупроцесі. Жауабы:қатаю.
5. 100ºСтемпературада 1 кг су мен 1 кг будыңэнергиясыбірдей бола ма?
Жауабы: бірдей.
6. Су шелектен шәйнекке құйылғанда ішкі энергия өзгере ме?
Жауабы: өзгермейді.
7. Су буы конденсацияланады. Осы кезде энергия жұтыла ма, әлде бөліне ме?

Жауабы: бөлінеді.
3.«Джоуль»тобының сұрақтары
1.Өз сұйығымен динамикалық тепе - теңдікте болатын бу.

Жауабы: қаныққан.
2. Жылу берілудің неше түрі бар? Жауабы: 1. жылу өткізгіштік.
2. сәуле шығару. 3. конвекция.
3. Мұздың балқу температурасы. Жауабы: 0ºС.
4. Сұйықтың булану жылуы неге байланысты? Жауабы: сұйық түріне.
5. Эфирдің қайнау кезіндегі температурасы. Жауабы: тұрақты.
6. Күннің энергиясы Жерге қандай жолмен беріледі?

Жауабы: сәуле шығару.
7.Жылу машиналарының ПӘК неден кіші? Жауабы: бірден
ІІІ кезең.«Сәйкесін тап» үлестірмелі материалымен:

1.«Паскаль» тобына.«Сәйкесін тап»

№

сұрақ

жауап

Жылу балансының теңдеуі

100° С

Жану жылуы

Q=ΔU+A

Термодинамиканың бірінші заңы

Q=cm(t₂-t₁)

Судың қайнау температурасы,қалыпты атмосферада

Q=qm

Массаның өлшем бірлігі

Дж

Жұмыстың өлшем бірлігі

Дж⁄кг°С

Меншікті жылу сыйымдылықтың өлшем бір.

кг

Температураның өлшем бірлігі

°С

2.«Ньютон» тобына «Сәйкесін тап»

№

сұрақ

жауап

Температураны өлшейтін

таразы

Ауаның ылғалдылығын өлшейтін

газ турбинасы

Дененің массасын өлшейтін

психрометр

Қозғалтқыш

термометр

Судың қайнау температурасы

-39°С

Судың меншікті жылу сыйымдылығы

2,3·10⁶Дж⁄кг

Судың меншікті булану жылуы

100°С

Сынаптың балқу температурасы

4200Дж⁄кг°С

3.«Джоуль»тобына«Сәйкесін тап»

№

сұрақ

жауап

Изохоралық процесс кезіндегі

Термодинамиканың 1-ші заңы

Q=λm

Балқу жылуын есептеу формуласы

T₂

Салқындатқыш температурасының

белгіленуі

η=A⁄Q₁·100%

Пайдалы әсер коэффициенті

Q=ΔU

Температура тұрақты болатын процесс

Изохоралық процесс

Қысым тұрақты болатын процесс

Изотермиялық процесс

Көлем тұрақты болатын процесс

Адиабаталық процесс

Жылу алмаспайтын процесс

Изобаралық процесс

IV кезең.Тестпен жұмыс.
1-тест.«Паскаль» тобының сұрақтары.

1.Қыздырғышы 227°С,салқындатқышы 27°С жылумашинасының максимал ПӘК-і неге тең?

А) 100%

В) 60%

С) 40%

Д) 12%

Е) 80%

2.Су буы конденсацияланғанда,энергия жұтылама әлде бөлінеді ме ?

А) Жұтылады

В) Бөлінеді

С) Жұтылмайды

Д) Бөлінбейді

Е) Жұтылуы да,бөлінуі де мүмкін

3.Кристалдану кезіндедененіңтемпературасықалай өзгереді?

А)Заттың химиялық құрамына байланысты температураның көтерілуі немесе төмендеуі мүмкін.

В) Температура көтеріледі

С) Температура төмендейді

Д) Температура тұрақты бір мәнде болады.

Е)Кристалдану температураға тәуелді емес және ол температураның кезкелген өзгерісінде жүреді.

1-тест.«Ньютон» тобының сұрақтары

1.Температура жоғарылағанда сұйықтың булану жылдамдығы қалай өзгереді?

А) Артады

В) Кемиді

С)Өзгермейді

Д) Артуы да,кемуі де мүмкін.

Е) Басында артады,кейін кемиді.

2.Металды балқыту кезінде энергия бөлінеді ме,әлде жұтылады ма?

А) Энергия бөлінеді

В) Энергия жұтылады

С) Белгісіз

Д) Балқу процесі энергияның бөліну немесе жұтылу шамасына тәуелді емес

Е) Балқу кезінде энергия жұтылмайды

3.Газ 300 Дж жылу мөлшерін алғанда ішкі энергия 200 Дж артты.Газдың істеген жұмысы неге тең?

А) 0

В) 100Дж

С) 200Дж

Д) 500Дж

Е) 300Дж

1-тест.«Джоуль» тобының сұрақтары

1.Су тұрақты 0°С температурада мұзға айналады.Осы кезде энергия жұтылады ма,әлде бөлінеді ме?

А) Жұтылады

В) Бөлінеді

С) Жұтылмайды да,бөлінбейді де

Д) Жұтылуы да,бөлінуі де мүмкін

Е) Басында бөлінеді,кейін жұтылады

2.Броун байқаған қозғалыс:

А) Зат атомдарының хаостық қозғалысы

В) Ерітіндіде жүзген бөлшектердің қозғалысы

С) Биологиялық құбылыстар

Д) Кристалл торлардың түйіндеріндегі молекулалардың тербелістері

Е) Химиялық реакция

3.Қай процесте газға берілген жылу мөлшері түгелімен ішкі энергияға айналады?

А) Изобаралық

В) Изохоралық

С) Изотермиялық

Д) Адиабаталық

Е) Барлығында

2-тест.«Паскаль» тобының сұрақтары.

1.Меншікті балқу жылуы дегеніміз не?

А) Балқу температурасында 1кг кристалдық затты сұйыққа айналдыру үшін кеткен жылу мөлшері

В) Балқу температурасында берілген массадағы затты сұйыққа айналдыру үшін кеткен жылу мөлшері

С) Берілген температурадағы затты балқу температурасына дейін жеткізіп, сұйыққа айналдыру үшін кеткен жылу мөлшері

Д) 1кг затты балқу температурасына дейін жеткізіп,оны толық сұйыққа айналдыру үшін кеткен жылу мөлшері

Е) Массасы 1кг затты 1°С-қа қыздыру үшін қажет жылу мөлшері

2.Орталық жылу жүйесіндегі энергия қазаннан жылу батареяларына қалай беріледі?

А) Жылуөткізгіштік арқылы

В) Конвекция арқылы

С) Сәуле шығару арқылы

Д) Конвекция және жылуөткізгіштік арқылы

Е) Конвекция,жылуөткізгіштік және сәуле шығару арқылы.

3. Қандай процесте газдың жұмысы нольге тең?

А) Изобаралық В) Изотермиялық С) Адиабаталық

Д) Изохоралық Е) Адиабаталық және изобаралық

2-тест.«Ньютон» тобының сұрақтары

1.Меншікті булану жылуы дегеніміз не?

А) Берілген сұйық массасын буландыруға жұмсалатын жылу мөлшері

В) Сұйықтың бірлік массасын қайнау температурасында буландыруға жұмсалатын жылу мөлшері.

С) Сұйықтың бірлік массасын қайнау температурасына дейін жеткізіп, оны буландыруға жұмсалатын жылу мөлшері

Д) Тұрақты температурада сұйықтың бірлік массасын буландыруға кететін жылу мөлшері

Е) Массасы 1кг зат толық жанғанда бөлінетін жылу мөлшері

2.Қыздырғыштың температурасы 800К,ал суытқыштың температурасы 300К. Жылу қозғалтқышының ПӘК-і неге тең?

А) 43%

В) 56 %

С) 75%

Д) 63%

Е) 80%

3.Төменде келтірілген жағдайлардың қайсысында жүйенің ішкі энергиясы механикалық жұмыс есебінен өзгере алады? Дұрыс емес жауабын табыңыз.

А) Соғу кезіндегі қорғасын кесектің қызуы.

В) Пышақты қайрағанда пышақтың қызуы.

С) Станокта өңделу кезіндегі бөлшектің қыздырылуы.

Д) Ыдыстағы ыстық шайға салынған қасықтың қыздырылуы.

Е) Тежелген кездегі автомобильдің шиналарының қыздырылуы.

2-тест.«Джоуль»тобының сұрақтары

1.Заттың меншікті жылу сыйымдылығы дегеніміз не?

А) 1кг затты 1К температураға өзгерткенде алған немесе берген жылу мөлшері

В) Берілген массадағы заттың температурасын Т₁-ден Т₂-ге дейін өзгертуге кеткен жылу мөлшері

С) Берілген массадағы заттың температурасын 1К-ге өзгертуге кететін жылу мөлшері

Д) Бірлік массадағы заттың температурасын Т₁-ден Т₂-ге дейін өзгертуге кеткен жылу мөлшері

2.Мұз еріген кезде,жылу бөлінеді ме,әлде жұтылады ма?

А) Бөлінеді В) Жұтылады С) Бөлінбейді де,жұтылмайды да

Д) Жылу бөлінуі де,жұтылуы да мүмкін

Е) Басында жұтылады да,кейін бөлінеді

3.Жылу машинасының ПӘК-і ең үлкен болатын жағдай.Т₁-қыздырғыштың температурасы,Т₂-салқындатқыштың температурасы.

А) Неғұрлым Т₁ және Т₂ жоғары болса.

В) Неғұрлым Т₁ жоғары,ал Т₂ төмен болса.

С) Т₁ және Т₂ температураларымен байланысы жоқ.

Д) Неғұрлым Т₁ төмен,ал Т₂ жоғары болса.

Е) Неғұрлым Т₁ және Т₂ төмен болса

V кезең«Ойлан тап».

І. Есептер шығару.

«Паскаль» тобының есептері:
1. Массасы 1, 5 т кірпіштен қаланған пешті 10ºС - тан 20ºС - қа дейін қыздыру үшін қанша жылу мөлшері қажет?

2.27⁰ С температурада ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 80 -ға тең. 30⁰ С температурадағы ауаның ылғалдылығын табыңдар.

«Ньютон» тобының есептері:

1. 1.Ағаш көмір толық жанған кезде 1,4*10⁷ Дж жылу мөлшері бөлініп шыққан.Массасы қанша ағаш көмір жанған еді?

2.1800 Дж жылу алу үшін 100г алюминийді 20⁰ С-қа қыздырады.Алюминийдің меншікті жылу сыйымдылығықандай?

«Джоуль»тобының есептері:

1.Темір қазанның массасы 8 кг,оған 10 л су құйылған.Температурасы 10⁰С-тан 40⁰С-қа дейін қыздыру үшін суға қандай жылу мөлшері қажет?

2.Массасы 55 кг эфирдіқайнау температрасында буға айналдыру үшін қандай жылу мөлшері керек (эфирдің меншікті булану жылуы 0,4*10⁶ Дж/кг)?

ІІ. «Физворд» шешу.

1.Күш,жылдамдық,масса,диффузия,уақыт,жол,тығыздық,қозғалыс,температура,көлем,молекула,Ньютон.(12 сөз)

VI кезең.Семантикалық карта толтыру(физикалық шамалар).Мақал-мәтелдердің мағынасын түсіндіру.

№

Физикалық шама

Белгіленуі әрпі

Өлшем бірліктері

Формуласы

Жылу мөлшері

Температура өзгерісі

Жылу берілген дененің массасы

Меншікті жылу сыйымдылығы

Абсолют температура

Ауаның ылғалдылығы

Термодинамиканың І заңы

Газ жұмысы

Жылу машиналарының ПӘК

Меншікті балқу жылуы

Отынның жану жылуы

«Паскаль» тобына мақал-мәтелдер.
1.Қазан отпен,адам әрекетпен қызады.

2.Көсеу ұзын болса,қол күймейді.

«Ньютон»тобына мақал-мәтелдер.

1.Тонның жылуы терісінен емес жүнінен.

2.Қол жұмылмай,жылынбайды.

«Джоуль» тобына мақал-мәтелдер.

1.Нан піскенше,күлше күйеді.

2.Аузы күйген үрлеп ішеді.

VII кезең.Үйге тапсырмасы.Қорытынды.

а) Әр топқа жылудың пайдасы мен зияны туралы реферат дайындау.

ә)Ұпайларын есептеп,жеңіске жеткен топты анықтау.

⇧

⇩

скачать материал