Лабораторные работы по физике 8 класс

Зертханалық жұмыс №1.

Тақырыбы: Температуралары әр түрлі суды араластырғандағы балансын анықтау.

Жұмыстың мақсаты: жылу алмасуда ыстық судың берген және жылу судың алған жылу мөлшерін анықтау және алынған нәтижені түсіндіру.

Приборлар мен материалдар: өлшеуіш цилиндр, термометр, калориметр, ыстық суы бар шайнек, стакан.

Жұмыстың барысы:

1. Массасы 100 г ыстық суды сыртқы ыдыстың ішіне қойылған калориметрдің ішкі ыдысына құйыңдар. Ыстық судың t₁ температурасын өлшеңдер.

2. Стаканға дәл сондай суық су құйып және оның t₂ температурасын өлшеңдер.

3. Ыстық суы бар ыдысқа абайлап суық су құйып, алынған қоспаны термометрмен араластырып және оның t температурасын өлшеңдер.

4. Ыстық судың, қоспаның t температурасына дейін суығанда, берген жылу мөлшерін формуласымен және суық судың осы t температураға дейін жылығанда алған жылу мөлшерін формуласымен есептеңдер.

5. Өлшеудің және есептеудің нәтижесін кестеге жазыңдар:

Ыстық судың массасы, m, кг

Суық судың бастапқы темп.,

t₁,⁰С

Қоспа темпер.

t, ⁰С

Ыстық су берген жылу мөлшері,

Q₁Дж

Суық судың массасы,

m₁, кг

Ыстық судың баст.

темп.

t ₂,⁰С

Суық су алған жылу мөлшері,

Q ₂ ,Дж

1. Ыстық су берген жылу мөлшерін суық су ылған жылу мөлшерімен салыстырыңдар да тиісті тұжырым жасаңдар.

2. Эксперименттің салыстырмалы қатесін мына қатыспен бағалаңдар.

ε=Q₂-Q₁/Q₂

3. Тұжырым

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Қорытынды

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Бағалау________________________

Зертханалық жұмыс №2.

Тақырыбы: Мұздың меншікті балқу жылуын анықтау.

Жұмыстың мақсаты: жылу балансының теңдеуін пайдаланып, мұздың меншікті балқу жылуын анықтау.

Приборлар мен материалдар: таразы, термометр, калориметр, мұз кесегі, сүзгіш қағаз, шайнек

Жұмыстың барысы:

1. Калориметрдің ішкі ыдысын таразыға тартып өлшеңдер: m_k.

2. Оған су құйыңдар, содан кейін суы бар калоримтерді өлшеңдер:

3. Суы бар калоримтердің ішкі ыдысын сыртқысының ішіне орналастырып, судың t_су температурасын өлшеңдер.

4. Мұз кесегін сорғыш қағазбен алдын ала құрғатып алып, содан кейін оны суға салыңдар.

5. Суды термометрмен араластыра отырып, калориметрдегі ең төмен t температураны белгілеңдер.

6. Калориметрді қайтадан өлшеңдер және суға салынған мұздың m_мұз массасын анықтаңдар.

7. Өлшеулер мен есептеулер нәтижелерін кестеге жазыңдар.

m_k, кг

m_су, кг

t_сy= t_к

t

m_су

8. Q₁+Q₂= Q₃+Q₄ жылу балансының теңдеуінен мұздың меншікті балқу жылуын анықтаңдар, мұндағы Q₁-калориметр стаканының берген жылуы, Q₂-судың берген жылуы, Q₃-мұз ерігенде калоримтерге берген жылу мөлшері, Q₄-мұздың суға берген жылу мөлшері.

9. Қорытынды

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

10. Бағалау________________________

Зертханалық жұмыс №4

Тақырыбы: Электр тізбегін құрастыру және оның әртүрлі бөліктеріндегі ток күшін өлшеу.

Мақсаты: ток күші тізбектің әр түрлі бөлігінде бірдей екенін көрсету және кернеуді өлшеуді үйрену.

Приборлар мен материалдар: амперметр, вольтметр, ток көзі, қосу сымдары, кілт, резисторлар,қыздыру шамы.

Жұмыс барысы:

1. Амперметр мен вольметрдің шкалаларын қараңдар, бөлік құнын анықтаңдар.

2. 191-192- және 193-суреттердегі сұлбалар бойынша электр тізбегін жинаңдар. Әр жағдай үшін амперметрдің көрсетулерін жазыңдар.

3. Қорытынды жасаңдар.

4. Ток көзін, резисторды, қыздыру шамын және кілтті тізбектей қосып, электр тізбегін жинаңдар.

5. Тізбекті тұйықтаңдар және әр резистордың ұштарындағы кернеулерді U₁, U₂ және екі резистордан тұратын тізбек бөлігіндегі кернеуді өлшеңдер.

6. Жинаған тізбектің сұлбасын сызыңдар.

7. U₁+ U₂ қосындысын есептеңдер және U кернеуімен салыстырыңдар.

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

8. Қорытынды

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

9. Бағалау________________________

Зертханалық жұмыс №5

Тақырыбы: Тізбек бөлігі үшін Ом заңын тексеру.

Мақсаты: Оқушыларды электр өлшеуіш аспаптарды дұрыс қоса білу, әрі олардың көрсетуін мұқият жаза білуге үйрету.

Приборлар мен материалдар: амперметр, вольтметр, ток көзі, қосу сымдары, кілт, резисторлар, реостат.

Жұмыс барысы:

1. Амперметр мен вольтметр шкалаларын қараңдар және бір бөлік құнын есептеңдер.

2. Сұлба бойынша элетр тізбегін жинаңдар.

3. Тізбекті тұйықтаңдар.

4. Тізбектегі кернеу мен ток күшін біртіндеп ұлғайтамыз.

Құралдардың көрсетулерін кестеге жазыңдар.

№

I, A

U, B

R, Oм

5. Ом заңын пайдаланып, қыздыру шамының кедергісін есептеңдер.

6. Есептеу нәтижелерін кестеге түсіріңдер.

7. Қорытынды

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

8. Бағалау________________________

Зертханалық жұмыс № 6.

Тақырыбы: Өткізгіштерді тізбектей және параллель қосуды зерттеу.

Мақсаты: тізбектей және параллель қосу заңдарын тексеру.

Приборлар мен материалдар: 3 амперметр, 3 вольтметр, ток көзі, қосу сымдары, кілт, 2 сым резистор, реостат.

Жұмыс барысы:

Тізбектей жалғау

1. Ампреметрдің және вольметрдің шкалаларымен танысып, бір бөліктің құнын анықтаңдар.

2. Электр тізбегін сұлба бойынша жинаңдар. (195-сурет)

3. А₁, А₂ амперметрлерінің көрсетулерін жазыңдар.

4. V₁, V₂, V_ж вольтмтерлерінің көрсетулерін жазыңдар.

5. U_ж=U₁+U₂ есептеңдер.

6. Бөліктің жалпы кедергісін формулаларымен есептеңдер.

7. Өлшеу нәтижелерін кестеге түсіріңдер.

I₁,A

I₂,A

U₁,B

U₂,B

R₁,Oм

R₂,Oм

R_ж,Oм

R_ж,Oм

8. Қорытынды

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

8. Бағалау________________________

Зертханалық жұмыс №7.

Жұмыс тақырыбы: Электр тогының жұмысы мен қуатын анықтау.

Жұмыстың мақсаты: электр өрісінің жұмысы мен қуатын өлшеу.

Жабдықтар: ток көзі, амперметр, вольтметр, шам, кілт, қосу сымдары, секундомер.

Жұмыс барысы:

1. Амперметр мен вольтметрдің шкалаларын қараңыздар, олардың бөлік құнын анықтаңдар.

2. Сұлба бойынша электр тізбегін жинаңдар.

3. Тізбекті тұйықтап, шамның қосылу уақытын екеріңдер.

4. Вольтметр мен амперметрдің көрсетуін алыңдар.

5. Тізбекті ажыратып, шамның өшу уақытын ескеріңдер.

6. P=IU формуласы бойынша шамдағы ток күшінің қуатын есептеңдер.

7. A=Pt, мұндағы t-шамның жанып тұрған уақыты, формуласы бойынша ток жұмысын анықтаңдар.

8. Барлық өлшеулер мен есептеулер нәтижесін кестеге түсіріңдер.

I, A

U,B

t , c

P, Bт

А, Дж

тұтынушы

9. Қорытынды

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

10. Бағалау________________________

Зертханалық жұмыс №10

Тақырыбы: Шынының сыну көрсеткішін анықтау.

Құрал-жабдықтар: жазық параллель пластина, ағылшын түйреуіші -4 дана, өлшеуіш сызғыш, ақ қағаз; шам, аккумулятор батареясы, кілт, жалғағаш сымдар, саңылау бар экран, транспортир.

Жұмыстың теориясы.

Жарық бір ортадан екінші ортаға өткенде жарықтың сыну құбылыс бақыланады. Мұның себебі - әр түрлі орталарда жарықтың таралу жылдамдығы түрліше болады. Сыну заңы бойынша:

n=sinα/sinβ

Жұмыстың барысы:

1. Электр шамын кілт арқылы батаеяға қосып, тізбек құрыңдар.

2. Шамның алдына саңылау бар экранда орналастырып, ал оның сыртына ақ қағаз қойыңдар.

3. Кілт арқылы тізбекті қосыңдар да, қағаз бетіне жіңішке жарық жолағын алыңдар.

4. Жарық жолағына кез келген бұрышпен шыны пластинаны қойыңдар.

5. Пластинаның пішінін қағазға салып, түсетін сәуленің А басы мен В соңын және жарықтың пластинадан Ғ шығу нүктесін белігдеңдер.

6. Тізбекті ағытып қағаздан шыны пластинадан алыңдар.

7. А мен В, В мен Ғ нүктелерін қосып, түскен және шыққан сәулелерді сызыңдар. Пластинаға жарықтың В түсу нүктесінде перпендикуляр тұрғызыңдар.

8. Транспортирдің көмегімен түсу және сыну бұрыштарын өлшеңдер.

9. Шынының сыну көрсеткішін (1) формула бойынша есептеңдер.

10. Тәжірибені басқа түсу бұрыштары кезінде қайталаңдар және нәтижелерді салыстырыңдар.

11. Тәжірибелерді жарық көзінсіз, ағылшын түйреуіштерін пайдаланып жасаңдар.

Қорытынды

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Бақылау сұрақтары:

1. Шынының сыну көрсеткішінің жарық сәулелерінінң түсу бұрышы артқан кезде қалай өзгеретінен анықтаңдар.

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Жарықтың сыну бұрышы түсу бұрышынан кіші немесе үлкен, сондай-ақ нөлге тең бола ала ма?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Абсолют сыну көрсеткішінің физикалық мағынасы неде?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Сыну көрсеткішін ең үлкен дәлдікпен, яғни ең кіші қатемен анықтауға болады?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Бағалау _____________________