- Учителю
- 'Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын өлшеу' Зерханалық жұмыс
'Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын өлшеу' Зерханалық жұмыс
Зертханалық жұмыс
Психрометр және гигрометр көмегімен ауаның
салыстырмалы ылғалдылығын өлшеу.
Жұмыстың мақсаты: Әртүрлі аспаптарды пайдаланып ауаның ылғалдылығын өлшеп үйрену. Психрометриялық кестені және қаныққан су буының қысымының кестесін қолдануды үйрену.
Құрал-жабдықтар: психрометр, металл гигрометр, спирті бар құты, зертханалық термометр, психрометриялық кесте, қаныққан су буының қысымының температураға тәуелділігінің кестесі.
Қ
p
= 100%
pnысқаша теория: Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы () - берілген температурадағы ауа құрамындағы су буының парциалды қысымының сол температурадағы қаныққан бу қысымына қатынасы арқылы анықталады.
Ауаның ылғалдылығын өлшеуге арналған бірнеше аспаптар бар. Мысалы: психрометр, конденсациялы гигрометр.
Психрометрдің көмегімен ауаның ылғалдылығы - бірі шүберек оралып суы бар ыдысқы салынған, ал екіншісі құрғақ термометрлердің көрсетуінің айырмасы (психрометриялық кестені пайдалану) арқылы анықталады. (Келесі бетті қара.)
Конденсациялы гигрометр көмегімен ауаның салыстырмалы ылғалдылығы ауа құрамындағы су буының температурасының және қаныққан будың температурасының мәндерімен анықталады. Бұл температураны шық нүктесі деп атайды.
Спирт арқылы гигрометр камерасына ауа үрленеді. Спирт тез буланып салқындайды. Камерадағы шықтың пайда болуы гигрометрдің жылтыр бетін оны қоршаған сақинаның бетімен салыстыру арқылы анықталады. Шық нүктесі кестедегі қаныққан су буының қысымының температураға тәуелділігі арқылы анықталады. Қаныққан будың қысымы қоршаған ортаның температурасымен анықталады.
-
теңдеу арқылы ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтаймыз.
Жұмыстың орындалу тәртібі:
1 тапсырма.
Психрометр көмегімен ауаның салыстырмалы ылғалдылығын өлшеу.
1. Психометрдің құрылысымен танысыңдар.
2. Термометрлердің көрсетуін анықтап, олардың айырмасын есепте. Мәліметтерді кестеге енгізіңдер.
Тәжірибе №№
Қандай бөлме
өлшенген
Есептелген
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы
Құрғақ термометрдің көрсетуі
Ылғал термометрдің көрсетуі
Температура айырмашылығы
3. Психометриялық кестені пайдаланып, ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтаңдар.
4. Тәжірибені үш рет қайталаңдар.
5. Қорытынды шығарып, сараптама жасаңдар.
2 тапсырма.
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын
конденсациялы гигрометр көмегімен өлшеу.
1. Гигрометрдің құрылысымен танысыңдар. Оның сыртын құрғақ, жұмсақ шүберекпен жылтырағанша сүртіңдер.
2. Бөлме температурасын өлшеңдер.
3. Гигрометр камерасын жартылай спиртпен толтырыңдар. Термометрді орнатып, оны резеңке түтік арқылы ауа үрлегішке қосыңдар. (спиртті алдын-ала 10-150 қа дейін салқындатыңдар).
4. Гигрометрді көру бағытына 30-400 бұрышпен орналастырыңдар. Оның жылтыр бетін бақылай отырып, спиртті ауамен үрлеңдер.
5. Шық пайда болған кездегі термометрдің көрсетуін анықтаңдар.
6. Тәжірибені үш рет қайталаңдар. Мәліметтерді кестеге енгізіңдер. Бақылау аяқталғаннан соң, спиртті құтыға қайта құйып алыңдар.
Тәжірибе №№
Өлшенген
Есептелген
Қаныққан бу қысымы (кесте бойынша)
Есептелген
Қоршаған ортаның темпера-турасы
tқор
Шықтың пайда болу темпера-турасы
t0C
Шықтың пайда болу темпера-турасы орташа мәні
tорташа0C
Қоршаған ортаның темпера-турасында
pқор,кПа
Шықтың пайда болу темпера-турасында
p,кПа
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы
%
1
2
3
7. Шықтың пайда болуының орташа температурасын есептеңдер.
8.Қаныққан бу қысымының кестесін пайдаланып, сол температурадағы парциалды қысымды анықтаңдар.
9. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын есептеңдер.
Есептеулер:
Психрометриялық кесте
Құрғақ термометрдің көрсетуі
Құрғақ және ылғалды термометрлердің көрсетулерінің айырмасы
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы, %
100
91
80
67
53
36
18
100
90
81
69
56
41
24
4
100
90
79
72
59
45
29
11
100
91
81
69
62
49
34
17
100
92
82
71
59
52
39
23
5
100
92
83
73
62
49
43
28
12
100
93
84
75
64
52
38
33
18
1
100
93
86
77
67
55
42
28
24
8
100
94
86
78
69
58
46
33
17
14
100
94
87
80
71
61
50
37
23
7
100
94
88
81
73
64
53
41
28
13
100
95
89
82
75
66
56
45
33
19
4
100
95
90
83
76
68
59
49
38
25
10
100
95
90
84
78
70
62
52
42
30
16
1
100
96
91
85
79
72
64
55
45
34
22
8
100
96
91
86
80
74
67
58
49
39
27
14
100
96
92
87
82
76
69
61
52
43
32
19
6
100
96
92
88
83
77
71
63
55
46
36
25
12
100
97
93
89
84
79
73
66
58
50
40
30
18
5
100
97
93
89
85
80
74
68
61
53
44
34
23
11
100
97
94
90
86
81
76
70
63
56
48
38
28
17
4
100
97
94
91
87
82
77
72
66
59
51
42
33
22
10
100
97
94
91
87
83
79
73
68
61
54
46
37
27
16
4
100
98
95
92
88
84
80
75
70
64
57
49
41
32
21
10
100
98
95
92
89
85
81
77
71
66
59
52
45
36
26
16
100
98
95
93
90
86
82
78
73
68
62
55
48
40
31
21
100
98
96
93
90
87
83
79
75
70
64
58
51
44
35
26
100
98
96
93
91
88
84
80
76
72
66
61
54
47
39
31
100
98
96
94
91
88
85
82
78
73
68
63
57
50
43
35
100
98
96
94
92
89
86
83
79
75
70
65
60
53
47
39
100
98
97
94
92
90
87
84
80
76
72
67
62
56
50
43
100
98
97
95
93
90
88
85
81
78
74
69
64
59
53
46
100
99
97
95
93
91
88
85
82
79
75
71
66
61
56
49
100
99
97
95
93
91
89
86
83
80
77
73
68
64
58
52
100
99
97
96
94
92
90
87
84
81
78
74
70
66
61
55
100
99
97
96
94
92
90
88
85
82
79
76
72
68
63
58
100
99
98
96
94
93
91
88
86
83
80
77
74
70
65
60
100
99
98
96
95
93
91
89
87
84
81
78
75
71
67
63
100
99
98
96
95
93
92
90
88
85
83
80
76
73
69
65
100
99
98
97
95
94
92
90
88
86
83
81
78
74
71
67
0оС дан 218оС қа дейінгі килопаскальмен өрнектелген қаныққан будың қысымы
Температура, оС
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
0
0,6112
0,7060
0,8135
0,9353
1,0729
1,2281
1,4027
1,5989
1,8187
2,0646
20
2,3392
2,6452
2,9857
3,3638
3,7809
4,2452
4,7582
5,3240
5,9472
6,6324
40
7,3848
8,2096
9,1126
10,100
11,117
12,352
13,632
15,023
16,534
18,173
60
19,948
21,869
23,946
26,188
28,605
31,210
34,013
37,010
40,240
43,704
80
47,416
51,388
55,636
60,174
65,018
70,183
75,085
81,542
87,771
94,390
100
101,42
108,87
116,78
125,15
134,01
143,38
153,28
163,74
174,77
186,41
120
198,67
211,59
225,18
239,47
254,49
270,28
286,84
304,22
322,44
341,54
140
361,53
382,46
404,36
427,25
451,17
476,16
502,24
529,45
557,83
587,41
160
618,23
650,32
683,73
718,48
754,62
792,18
831,22
871,75
913,84
957,51
180
1002,8
1049,8
1098,5
1148,9
1201,2
1255,2
1311,2
1369,1
1429,0
1490,9
200
1554,9
1621,0
1689,3
1759,8
1832,6
1907,7
1985,1
2065,0
2147,3
2232,2