Жылу қозғалтқыштары 10 сынып

§5.11. Жылу қозғалтқыштарының қолданылуы

Жалпы

мақсаты

Жылу қозғалтқыштарының түрі, қолданылуы және оның пайдасы мен зияны туралы түсінік беру.

Сілтеме

1. Физика оқулығы

Алматы, «Мектеп» 2014 ж

2. Интернет деректері

Оқыту нәтижелері

Топпен бірлесе жұмыс істеу арқылы бірін-бірі бағалау арқылы оқуға ынталандырады, белсенділіктерін көрсетеді, мәтін мазмұнын талдап, қорытынды шығаруды үйренеді.

Негізгі идеялар

Жылу қозғалтқыштарының қолданылуы және оның қоршаған ортаға әсері туралы өз ойларын ашық айтуға, ынтымақтастыққа тәрбиелеу.

Дереккөздер

1. Физика оқулығы - Х сынып

2. Ресурстар

3. Үлестірмелі қағаздар

4. Бағалау парағы

Әдіс -тәсілдер

Диалогтік,зерттеушілік.топтық жұмыс, жұптас-ойлан-талқыла,жеке жұмыс,Акт қолдану.

Сабақ бойынша мұғалім мен оқушының іс-әрекеті

Сабақ бөлімі

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Сабақтың мотивациялық кезеңдері

І.Ұйымдастыру

ІІ. Амандасу.Шаттық шеңбері(жылы лебіз)

ІІІ. Пазлдар арқылы топқа бөлу

IV. Үй тапсырмасы: өрмекші торы әдісі арқылы сұралады

Амандасады, оқушылар пазлдарды құрастыру арқылы топқа бөлінеді.

Оқушылар шеңберге тұрып,тақырыпты мазмұндайды.

1. Білу

АКТ-ны қолдану. Электронды оқулықпен жұмыс

Жаңа тақырып тыңдалады

2. Түсіну

Ресурстармен жұмыс.

«Жұптас-ойлан-талқыла»

І топ: Жылу қозғалтқыштарының түрлері және қолданылуы.

ІІ топ: Дизельді қозғалтқыш.

ІІІ топ: Газ турбинасы.

Жұптық жұмыс: Ғасыр керуені

Жобалық жұмыс: Кеңесшілер:

1. Жылу қозғалтқыштарының ашылу тарихы,бу турбинасы

2. Дизельді қозғалтқыш

3. Реактивті қозғалтқыш

Электронды оқулықпен жұмыс:Түйін сөз. Жылу қозғалтқыштары және қоршаған ортаның ластануы

Оқушылар бірлесіп талдайды Топтағы оқушылар жұптасып, мәтінді талдайды;

Постер қорғайды

Суреттерді топтастырады

Оқушылар қосымша материалдарын слайдпен қорғайды.

Оқушылар электронды оқулықтан мағұлмат алады.

3.Қолдану

Есептер шығару

1 есеп.

Идеал жылу машинаның қыздырушының абсолюттік температурасы суытқыш температурасынан екі есе атрық. Осы машинаның ПӘК-ін анықтаңыз.

2 есеп.

Идеал жылу машинасының қыздырғышының температурасы 127⁰С, ал суытқыштың температурасы 17⁰С болса,бұл жылу машинасына 30 кДж жылу берілсе қандай жұмыс атқарады?

3 есеп.

Карно циклі бойынша қыздырғыштың температурасы 800К-ге жеткенде ПӘК 60% болды. Суытқыштың температурасы қандай болғаны?

Қабілетті оқушылармен жұмыс.

1.Пайдалы әсер коэффициенті 0,3-ке тең тепловоз 2сағат жұмыс істеді.Сол кезде оның қуаты 2*10³кВт-қа жетті.Сонда тепловоз қанша дизель отынын жұмсады? (дизельдің меншікті жану жылуы q= 42*10⁶ Дж/кг).

2.Жылу машинасы қыздырғышының температурасы 390К,ал суытқыштың температурасы 300К. Жұмыстық дене 1секундта қыздырғыштан 6*10⁴Дж жылу алып отырады.Машинаның ПӘК-ін және қыздырғыштың қуатын табыңыз.

3.Жұмыстық дене қыздырғыштан алған әрбір килоджоуль энергиясының арқасында 300 Дж жұмыс атқарады.Суытқыштың температурасы 290К.Жылу машинасының ПӘК -ін және қыздырғыштың температурасын табыңыз.

Барлық оқушылар есеп шығарады

Жеке жұмыстанады

Сергіту сәті

Жаңбыр тамшысы

4.Талдау

Тестілік жұмыс.ҰБТ -ға бір қадам

• 1.Изотермиялық сығылудан кейін ортаға 600 Дж жылу берілгенде атқарылатын жұмысты анықтаңыз.

• A) 300 Дж B) 400 Дж C) 500 Дж D) 200Дж E) 600 Дж
  
  2. Адиабаталық процесс кезінде 400 Дж жұмыс атқарғандағы газдың ішкі энергиясының өзгерісі.

• A) 200 Дж B) 300 Дж C) 400 Дж D) 100 Дж E) 500 Дж
  
  3.Газ 300 Дж жылу мөлшері алғанда ішкі энергия 200 Дж-ға артты. Газдың атқарған жұмысын.

• A) 500 Дж B) 250 Дж C) 200 Дж D) 300 Дж E) 100 Дж
  
  4.Жылу машинасының ПӘК -і ең үлкен болатын жағдай.Т₁-қыздырғыш температурасы,Т₂- салқындатқыштың температурасы.

• А) Неғұрлым Т₁ жоғары,Т₂ төмен болса

• В) Неғұрлым Т₂ жоғары,Т₁ төмен болса С) Т₂ =Т₁ болса Д) Т₁ ≤ Т₂ болса

• 5. Жылу машинасы қыздырғышының температурасын 10⁰ С-қа көтерді, суытқыштың температурасын 10⁰ С- қа төмендетті.Осының нәтижесінде машинаның ПӘК-і

А) төмендейді В) артады С) өзгермейді Д) артуы да кемуіде мүмкін.

.

Өз бетімен орындайды. Бірін-бірі тексереді

5.Жинақтау

Сабақты қорытындылау, кесте толтырылады.

Жылу қозғалтқыштарын қолданудың*Қолайлы жағдай жасауға көмектеседі;

*Адам еңбегін жеңілдетуге, бір жерден екінші жерге тез жетуіне көмектеседі.

Биосфераны ластайды;

*Қоршаған ортаның температурасын жоғары-латады;

*Табиғи отын қорларын азайтады;

*Адам ағзасына әсер етеді

Басқа отын түрлерін ойлап табу;

*Қозғалтқыштың басқа түрлерін жетілдіру;

*Сүзгі фильтрлер орнату;

*Жасыл ағаш отырғызу арқылы қоршаған ортаны тазарту;

*Автомобиль жүргі-зушілер мәдениетін қалыптастыру

Кеңесшілер пікірі:ІІІ-топ: Мәселені шешу жолдары:

• Транспорт санын азайту үшін қоғамдық көлікпен тасымалдауды дамыту;

• Отынның жаңа сапалы түрлерін пайдалану; Сүзгі фильтрлерді пайдалану;

• Жаяу немесе велосипедпен жүруді қолға алу және дамыту; «Жасыл ел» бағдарламасы бойынша ағаштар отырғызу;Күн энергиясымен жұмыс істейтін электромобиль, жел , биоэнергияны пайдалану.

Оқушылар кесте толтырады, смайликтерге жазып жапсырады.

• Кеңесшілер пікірі:І-топ. Экономиканың дамуына ықпал етеді;

ІІ-топ:

Жылу қозғалтқыштарын пайдалану қоршаған ортаға қандай зиян келтіруде:

• «Жылы жай» эффектісі;

• Жер бетінде температура-ның жоғарылауы; Су қоймаларының ласта-нуы;Ауаның ластануы;Үлкен қалаларда транс-порттың шуылы;Топырақтың улануы, құ-нарсыздануы

6.Үйге тапсырма

§5.11.

13. жаттығу №14, қосымша№ 17

7.Рефлексия

Блоб ағашы арқылы

Блоб ағашы арқылы өзінің деңгейін белгілейді.

8.Бағалау

Дескриторлар арқылы бағалау

Атырау облысы

Құрманғазы ауданы

Д.Нұрпейісова атындағы жалпы орта мектебі

Жылу қозғалтқыштарының қолданылуы

Физика пәні мұғалімі: Зулхарнаева Биғайша Түсіпқызы

Жыланды селосы -2015 ж