Бүкіл әлемдік тартылыс заңы

Күні:

Сыныбы: 9

Пәні:физика

Сабақтың аты

§15. Бүкіл әлемдік тартылыс заңы.

Сілтеме

Жоспар

Жалпы мақсаты

• Бүкіл әлемдік тартылыс заңы жайлы мағлұмат беру

• Бүкіл әлемдік тартылыс заңын күнделікті тұрмыста және формулаларын есептер шығаруда қолдана білуге үйрету

• Өзін-өзі бағалауға баулу

Күтілетін нәтиже

• Бүкіл әлемдік тартылыс заңы жайлы мағлұмат алады

• Бүкіл әлемдік тартылыс заңын күнделікті тұрмыста және формулаларын есептер шығаруда қолдана білуге үйренеді

• Өзін-өзі бағалай алатын болады

Негізгі идеялар

-Жер радиусы

-Жерден Айға дейін қашықтық.

тәулік

; , осыдан ; R мен Т-ның мәндерін қойсақ, онда

; ал ,

осыдан немесе , демек центрге тартқыш үдеу Жердің

центріне дейінгі қашықтықтың квадратына кері пропорционал кемиді. Сонымен қатар F~Mm

~

немесе

G-гравитациялық тұрақты. G=6,673ּ10^-11Нּм²/кг²

Бүкіл әлемдік тартылыс заңы: екі нүктелік денелер арасындағы өзара әрекеттесу күші олардың

массаларының көбейтіндісіне тура пропорционал, ал ара қашықтығының квадратына

кері пропорционал.

Тапсырмалар

Топтық жұмыс «Жигсо»

Тапсырмалар

Жұптық жұмыс «Пилот - Штурман»

Тапсырмалар

Жеке жұмыс «Блум таксономиясы»

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады)

І.Ұйымдастыру (2 минут)

1. Сәлемдесу

2. Сынып оқушыларына жағымды ахуал туғызу

3. Түгелдеу

1.2. Топқа бөлу (1,2,3 сандарына байланысты 3 топқа бөлінеді)

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау (4 минут)

1. Ньютонның ІІІ заңы қалай тұжырымдалған?

2. Салыстырмалылық принципі дегенді қалай түсінесіңдер?

ІІІ. Талқылау үшін сұрақтар беріледі (3 минут)

1. Бүкіләлемдік тартылыс заңын тұжырымдаңдар.

2. Бүкіләлемдік тартылыс заңын ашу барысында Ньютон қандай болжам ұсынды?

3. Неліктен Айдың Жерді айналу үдеуі жерге жақын аралықтағы дененің еркін түсу үдеуінен аз болады?

ІҮ. Топтық жұмыс «Жигсо» (15 минут)

Сіздің тобыңызда 5 рөлді: лидер, баяндамашы, хатшы, уақыт сақшысы және бақылаушыларды анықтаңыз. Жұмыс төмендегідей жоспармен жүреді:

Берілген мәтінді оқып, топпен бірлесе отырып, талқылайды және әр топтың бақылаушысы жасаған жұмыстарға сәйкес бақылау парағын жүргізеді.

Бақылаушының бағалау парағы

№

Бағалау өлшемдері

Көш

басшы

Хатшы

Баяндамашы

Уақыт сақшысы

1

Тақырыптың ашылуына үлес қосу

2

Міндетін атқару

3

Топтық жұмысқа атсалысуы

Әр оқушы өзіне жүктелген рөлдің міндеттерін атқарады.

Топ пікірлерін тыңдау.

Ү. Жұптық жұмыс «Пилот - Штурман» (5 минут)

(Штурман - басқарушы, пилот - орындаушы) берілген формуланы түсіндіру

Жұптың пікірлерін тыңдау,барлық айтылған ой-пікірлерді бағалаудың мақсатына сәйкестендіру

VІ. Жеке жұмыс «Блум таксономиясы» (13 минут)

1

Білу

Бүкіл әлемдік тартылыс заңы дегеніміз не?

2

Түсіну

Бүкіл әлемдік тартылыс заңының формуласын жаз?

3

Қолдану

Массалары 2 т денелердің бір-біріне тартылыс күшін есепте? Олардың арақашықтығы 1 км.

4

Талдау

Жер бетіндегі мен жерден бірнене километр биіктіктегі еркін түсу үдеуін салыстыр?

5

Жинақтау

Суретті түсіндір

6

Бағалау

Планеталардың қозғалысында бүкіләлемдік тартылыс заңының маңызы қаншама?

Жасаған жұмыстарын 2 жұлдыз, 1 ұсыныспен бағалау.

ҮІ. Кері байланыс (не үйрендім, не қиын болды, сұрақ.) (3 минут)

Кейінгі тапсырмалар

Шағын эссе

Кейінгі оқу

§15. Бүкіл әлемдік тартылыс заңы.