- Учителю
- Рәвешнең ясалышы ягыннан төрләре һәм дөрес язылышы
Рәвешнең ясалышы ягыннан төрләре һәм дөрес язылышы
Тема : Рәвешнең ясалышы ягыннан төрләре һәм дөрес язылышы
Максат:
-
белем бирү : ясалышлары буенча рәвешләрне төрле төркемнәргә туплау һәм аларны дөрес язу үзенчәлеген аңларга ярдәм итү;
-
үстерү : фикерләү, сөйләм күнекмәләрен һәм төркемдә эшли белүне үстерү;
-
тәрбияви : табигатькә , туган телгә мәхәббәт тәрбияләүгә этәргеч ясау.
Дәрес тибы : УМ кую һәм чишү.
Җиһазлау : электрон презентация, дәреслек ( Р.Хәсәншина "Татар теле " 6 нчы сыйныф, "Мәгариф" нәшрияты, 2009 ел) 148-149 нчы битләр.
Дәрес барышы:
I. Мотивлаштыру-ориентлашу.
а) Класста психологик уңай халәт тудыру.
-
Исәнмесез, укучылар ! Хәерле имин көннәр барыгызга да!
-
Көнне башланганда һәрбер кеше изге теләкләр теләргә , бер-берсенә яхшы сүзләр әйтергә тиеш. Иртәне яхшы сүз белән башласаң , көнең дә матур үтәр, диләр. Укучылар , әйдәгез , бер-беребезне, кунакларны яңа көн белән котлыйк.
-
Яңа көн тынычлык алып килсен!
-
Әти- әниебезгә һәм барча кешегә ягымлы булыйк!
-
Яңа көндә яңа "5" леләр алыйк!
-
Яңа көндә барыбыз да яхшы эшләр генә кылыйк !
Менә шулай бер-беребезгә ягымлы булып, тәмле сүзләр генә әйтеп дәресебезне башлыйк әле.
ә) белемнәрне тигезләү. 2.3 слайдлар.
2) - Димәк, без үткән дәрестә нинди УМ өстендә эшләдек?
К.җ.:
Без үткән дәрестә рәвеш турында гомуми төшенчә алдык. (Модельне искә төшерергә) .4 слайд.
Үзбәя.
3) Өй эшен тикшерү:
а) 338 нче күнегү;
ә) ярым иҗади: 339 нчы күнегү;
б) иҗади: 340 нчы күнегү.
Үзбәя.
-
УМ кую ситуациясе.
Өзекләрне сәнгатьле итеп укыгыз. Рәвешләрне табып, мәгънәле кисәкләргә таркатыгыз һәм дәрескә УМ куегыз. 5 слайд.
Бирелгән өзекләрдән рәвешләрне табыгыз һәм мәгънәле кисәкләргә таркатыгыз һәм дәрескә УМ билгеләгез. 6 слайд.
К.җ.:
- Бирелгән мисаллар арасында тамыр, ясалма, кушма, парлы һәм тезмә рәвешләр бар. Димәк, без бүген рәвешләрнең ясалышы турында сөйләшербез.
Үзбәя.
Тактага һәм дәфтәрләргә тема языла.
II. УМ адымлап чишү.
-
Модельләштерү.
341 нче күнегү. Рәвешләрнең ясалышы ягыннан төрләрен модельдә
чагылдырыгыз. 8 слайд.
Нәтиҗә чыгарыгыз. Димәк, ясалышы ягыннан рәвешләр ничә төрле булалар ?
К.җ.: Ясалышы ягыннан рәвешләрнең 5 төре була: тамыр, ясалма, кушма, парлы , тезмә.
-
Рәвешләрнең ясалышын аңлату. 9, 10 слайдлар.
5. 342 нче күнегү. Бирелгән сүзләрдән ясалма рәвешләр ясап языгыз.
К.җ.:
Якын-ча, гарәп-чә, әүвәлге-чә, яңа-ча; төлке-дәй, сөлек-тәй, без-дәй, ут-тай, кар-дай; тере-ләй, теге-ләй; ел-лап, сәгать-ләп, берәм-ләп; яшер-тен, әкер(ен)-тен; ярма-лата, күрә-ләтә, акча-лата, кием-ләтә.
Үзбәя.
-
343 нче күнегү. Җөмләләрне укыгыз, рәвешләрне ияргән сүзе белән
аерып языгыз, ясалышын һәм язылышын аңлатыгыз.
К.җ.:
1. Һәрвакыт (хәрәмләшүе белән) - кушма рәвеш кушылып языла;
төрлечә (акланырга тотынды) - ясалма рәвеш, -чә кушымчасы ярдәмендә ясалган.
2. Ишекле-түрле (йөренә) - парлы рәвеш сызыкча аша языла, антоним сыйфатларны парлап ясалган; әледән-әле (карый) - парлы рәвеш сызыкча аша языла, сүзләрне кабатлап ясалган.
3. Әкрен (исеп куйды) - тамыр рәвеш, язылышында үзенчәлек юк.
4. Яшьләй (тырыш) - ясалма рәвеш, -ләй кушымчасы ялганып ясалган.
5. Аннан-моннан (киендем) - парлы рәвеш сызыкча аша языла, антоним алмашлыкларны парлап ясалган.
6. Болай (ягымлыланып китүе) - ясалма рәвеш, -лай кушымчасы ялганып ясалган; чамадан тыш (ягымлыланып китүе) - тезмә рәвеш аерым языла, ике сүз тезмәсенең бер төшенчәне белдерүеннән барлыкка килгән.
III. Рефлексия, бәяләү.
-
-Дәрестә нинди УМ өстендә эшләдек?
Нәрсәләр белдек ? (укучыларның җаваплары тыңлана)
Модельдә күрсәтәбез. 12 слайд.
3. Дәрескә гомуми бәя кую.
2. Өй эше: 344 нче күнегү. Дәреслектәге текст буенча изложениегә әзерләнергә.
- Дәресебез тәмам. Дәрестә барыгыз да бик актив катнаштыгыз, афәрин!
Татарстан Республикасы
Актаныш муниципаль районы
Яңа Әлем төп гомуми белем бирү мәктәбе
Тема :
Рәвешнең ясалышы ягыннан төрләре һәм дөрес язылышы
дәрес эшкәртмәсе, татар теле ,
6 нчы сыйныф
Татарстан Республикасы Актаныш муниципаль районы
Яңа Әлем төп гомуми белем бирү мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы Галләмова Гөлназ Мөбәрәк кызы