Конспект урока по казахскому языку на тему Дыбыс және әріп (2 класс)

Қазақ тілі, 2-сынып

Тақырыбы: Дыбыс және әріп (аралас сабақ - 45 минут)

Балалар төмендегі бос орындарға жауап жазыңдар

(асты сызылған курсив сөздердің орнына оқушы дәптерінде бос орын қалдырылады)I кезең. Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы сабаққа 5-7 минутта а) ұйымдастыру сәтін;

ә) алдыңғы тақырыптың III кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін; б) «Көпір» тапсырмаларын тексереді;

«Көпір» тапсырмалары өткен тақырыптар бойынша жаңа сабақты меңгеруге негіз болатын қайталау тапсырмалары

1. Жұмбақты шешіп, жауабын тап:

Бірін-бірі қостаған,

Бір үйден көрдім,

Қырық екі дос жаран.

Ж: 42 әріп

2. Әріппенен белгілеп,

Таңбасын оның саламыз.

Естігенмен көрмейміз,

Әріптеп оны жазамыз.

Ж: дыбыс

Олай болса бүгінгі сабағымыз дыбыс пен әріпке байланысты.

IIкезең (топтық жұмыс) жаңа сабақты топтық жұмыс барысында өз бетімен меңгеруіне жағдай жасау; а) оқушылар төмендегі «Білу», «Түсіну», «Талдау», «Жинақтау» тәсілдеріне сәйкес тапсырмаларын өздері толтырады (10 минут); ә) жауаптарын мұғаліммен бірге талдайды (10 минут); Нәтижесі ауызша марапатталады.

Теориясы «Білу» (тақырып мазмұны бойынша кім? не? қандай? қалай? нені? қашан? не істеді? сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпарат іріктеліну керек)

Бос орынға қажетті сөздерді жаз:

1. Дыбыстың таңбасы әріп.

2. Әріпті жазамыз , көзбен көреміз .

3. Дыбысты естиміз, ауызбен айтамыз .

4. Дауысты және дауыссыз дыбыстар болып 2-ге бөлінеді.

5. Қосарлы дыбыстар: е, ю, я

6. Дыбыс бермейтін белгілер: ь, ъ

Теориясы « Түсіну» (неге? неліктен? себебі? не үшін? сұрақтары оқушының жоғарыда берген жауаптарына оларды тереңдету үшін қойылады)

Себебін анықта:

1. Неге әріпті көреміз және жазамыз?

Ж: себебі, әріп дыбыстың таңбасы. Таңбаны көреміз және жазамыз.

2. Неге дыбысты естиміз және айтамыз?

Ж: себебі, айтылған дыбысты біз көре алмаймыз

3. Айтылуына қарай дыбыстар қанша топқа бөлінеді?
   
   Ж: айтылуына қарай дыбыстар екіге бөлінеді.

4. Құрамында я, ю, е дыбыстары бар сөздерде неліктен дыбыс саны артады?

Ж: өйткені, бұл дыбыстар қосарлы дыбыс береді.

5. Құрамында айыру және жіңішкелік белгілері бар сөздерде неліктен дыбыс саны кемиді?

Ж: өйткені, айыру және жіңішкелік белгілері дыбыс бермейді.

Теориясы «Талдау»

1. Салыстыр

2. Айырмашылығы неде?

3. Ұқсастығы неде?

Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе та 1-3 тапсырмаларды

Венн диаграмасы арқылы қамтуға болады.

1. Венн диаграмасын толықтыр.

Дыбыс Ұқсастығы Әріп

Қосарлы дыбыс Ұқсастығы ь, ъ белгілері

2. Тақырыптың басты идеясы неде? Екеуіне де ортақ қасиет олар сөз құрайды.

Олардың айырмашылықтары: дыбысты естиміз және айтамыз. Ал әріпті жазамыз және көреміз .

Теориясы «Жинақтау» (Қорытынды шығар, анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кестені, тірек сызбаны, сөзжұмбақты толтыр немесе өзің құрастыр тағы с.с. басқа түрдегі тапсырмалар оқушының жоғарыдағы «тақырыптың басты идеясына» жазған жауабына қойылады)

1. Сөздердегі дыбыс санын анықта.

лагерь

7

саябақ

5

2. Сөздердегі әріп санын анықта.

елтаңба

7

әнұран

6

Оқулықпен жұмыс (5 минут) төмендегі «Қолдану» және оқушының тақырып мазмұнына «Баға беруі» тәсілдеріне сәйкес, яғни рефлекция жасауға, эссе жазуға арналған, практика жүзінде бекіту тапсырмалары орындалады. Нәтижесі ауызша марапатталады.

Практикасы: «Қолдану» (оқулықпен жұмыс жүргізу барысында тек қарапайым тапсырмалармен бекіту жүргізіледі. Дайын формулалар арқылы есептер шығару орындалады)

Суреттегі заттардың атын жаз. Әр сөзде неше дыбыс және неше әріп бар екенін цифрмен жазып көрсет.

Ою- 2әріп, 3 дыбыс Қолшатыр- 8 әріп, 8 дыбыс

Практикасы

«Баға беру» (Сен қалай ойлайсың? Не істер едің? деген тапсырмалар оқушыға жағарыдағы алған білімін (теория бойынша) және біліктілігін (практикасы

бойынша) өмірдегі жағдаяттарды шешуге бағытталып қойылады.

Сен қалай ойлайсың?

1. Әліпбидің соңғы үш әрпі қандай әріптер деп ойлайсың?

Ж: әліпбидің соңғы әріптері э, ю, я әріптері.

2. Төрт дыбыстан тұратын қандай жеміс атаулары бар деп ойлайсың?

Ж: алма, анар, өрік

3. Құрамында қосарлы дыбыстары бар 3 сөз жаз:

Ж: қоян, ою, шахтер

4. Құрамында айыру және жіңішкелік белгілері бар 3 сөз жаз:

Ж: лагерь, подъезд, разъезд

IIIкезең (кері байланыс - бағалау кезеңі): Жеке жұмыс. Жоғарыда меңгерген мазмұнды үш деңгейге іріктеп (әр деңгейдің білімділік, біліктілік, яғни құзыреттілік деңгейін анықтайтын тапсырмалар) оларды біртіндеп орындату арқылы балл жинату барысында оқушының құзыреттілік деңгейін анықтап, әділ бағалау жүзеге асырылады. Бұл тапсырмаларды оқушылар сабақтың соңына дейін қалған 15 минуттың 12 минутында орындайды +3 минут қорытынды жасалады. Қалған тапсырмаларды үйде аяқтап келеді. Қорытынды балл саны дәстүрлі бағаға айналдырылып, келесі сабақтың басында сынып журналына қойылады, мониторингке тіркеледі.

I деңгей 5 (балл)

Теориясы: «Білу» (тақырып мазмұны бойынша кім? не? қандай? қалай? нені? қашан? не істеді? сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпараттар іріктелініп II кезеңдегіге қарағанда керісінше қойылады)

Бос орынға қажетті сөздерді жаз:

1. Әріп дыбыстың таңбасы .

2. Әріпті жазамыз , көзбен көреміз .

3. Дыбысты айтамыз, құлақпен естиміз .

4. Дыбыстар 2-ге бөлінеді: дауысты және дауыссыз дыбыстар

5. Е, ю, я бұлар қосарлы дыбыстар

6. Ь, ъ бұлар дыбыс бермейді.

Практикасы «Қолдану» (II кезеңдегіге қарапайым тапсырмалар үлгісіндегі тапсырмалар орындалады)

1. Берілген сөздердің дыбыс саны мен әріп сандарын анықтап жаз.

Пияз- 4 әріп, 5 дыбыс

Лагерь- 6 әріп, 5 дыбыс

Айна- 4 әріп, 4 дыбыс

II деңгей (5 балл + 4балл = 9 балл)

Теориясы « Түсіну» (неге? неліктен? себебі? не үшін? сұрақтары оқушының жоғарыда берген жауаптарына оларды тереңдету үшін қойылады)

Себебін анықта:

1. Неге әріпті көреміз және жазамыз?

Ж: себебі, әріп дыбыстың таңбасы. Таңбаны жазамыз және көреміз .

2. Неге дыбысты естиміз және айтамыз?

Ж: себебі, айтылған дыбысты біз көре алмаймыз.

3. Құрамында я, ю, е дыбыстары бар сөздерде неліктен дыбыс саны артады?

Ж: өйткені, бұл дыбыстар қосарлы дыбыс береді.

4. Құрамында айыру және жіңішкелік белгілері бар сөздерде неліктен дыбыс саны кемиді?

Ж: өйткені, айыру және жіңішкелік белгілері дыбыс бермейді

5. Ребусты шеш. Дауысты дыбыстардың астын сыз.

< пір + ^/ ақ

Шешуі: кемпірқосақ

Теориясы «Талдау»

1. Салыстыр

2. Айырмашылығы неде?

3. Ұқсастығы неде?

Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе та 1-3 тапсырмаларды

Венн диаграмасы арқылы қамтуға болады.

2.Кестедегі бос орындарға тиісіті сөздерді жаз:Ұқсастығы

Екеуі де буын және сөз құрайды.

Екеуі де буын және сөз

құрайды.

Екеуі де әріп .

Екеуі де әріп .

Ерекшелігі

Дыбысты айтамыз, естиміз.

Әріпті көреміз,

жазамыз.

қос дыбыс береді

дыбыс

бермейді

3.Тақырыптың басты идеясы неде?

Дыбыс пен әріптің ұқсастығы екеуі де буын, сөз құрайды. Айырмашылығы: дыбысты айтамыз және жазамыз. Ал әріпті көреміз және жазамыз.

Практикасы «Қолдану» (II кезеңдегіге қарапайым тапсырмалар үлгісіндегі тапсырмалар орындалады

4.Сөз бөліктерінің ортасына «а» дыбысын қойып, мағыналы сөз құрастырып жаз.

Ж: алақан, балақан, ботақан

III деңгей (9 балл + 3балл = 12балл)

Теориясы «Жинақтау» (Қорытынды шығаруға бағытталған: мазмұнды жүйеле, анықтама бер, кесте, сызба, ребус шеш деген сөздер тапсырма шартында болу керек )

1. Сөзжұмбақты шеш

1.Орман құсы

2. Жыл мезгілі

3. Бас киім

4. Су көлігі

5. Уақытты көрсететін құрал

Д

а

қ

қ

Ы

с

Б

ө

р

і

к

қ

а

й

Ы

қ

С

а

ғ

а

т

Практикасы

«Баға беру» (Сен қалай ойлайсың? не істер едің? сияқты тапсырмалар өмірдегі жағдаяттарды шешуге бағытталып қойылады.

2.Сен қалай ойлайсың?

1. Бүлдірген, жиде, шие, қарақат, өрік сөздерінің қайсысы көп әріптен құралған сөз деп ойлайсың?

Ж: бүлдірген сөзі деп ойлаймын.

2. Лагерь, боялу, жүзім сөздерінінің қайсысы көп дыбыстан құралған сөз деп ойлайсың?

Ж: боялу сөзі деп ойлаймын.