Татар теле. ФДББС. Куллану өлкәсе ягыннан татар теленең сүзлек составы.

Тема: Куллану өлкәсе буенча татар теленең сүзлек составы.

Максат: 1. Куллану өлкәсе буенча татар теленең сүзлек составы турында белешмә бирү.

2. Гомумхалык сүзләре һәм кулланышы чикләнгән сүзләр турында күзаллау булдыру.

3. Диалекталь сүзләр, һөнәрчелек сүзләре һәм терминнар турында белешмә бирү.

4. Төркемнәрдә һәм мөстәкыйль эшләү күнекмәләрен ныгыту.

5. Белем алу ихтыяҗын үстерү.

Дәрес тибы: Яңа белем бирү.

Җиһазлау: дәреслек, ярдәмлек, схемаУкытучы эшчәнлеге+

Укучы эшчәнлеге

Уку-укыту гамәлләре

Мотивация

Укучыларны саләмләү, уңышлар теләү. Бик борынгыдан

Бабалар аша

Миңа да килеп җиттең.

Бирдең аң,

Бирлең белем.

Хәзер инде

Офыктагы маяк булып

Алга чакы,

Татар теле,

Тукай теле,

Туган телем!.. (Акъегет)

Саләмне тыңлау, бер-берләренә яхшы кәеф теләп эшкә керешү.

Тыңлаган әсәрләр буенча сораулар бирә белү;

әхлакый-этик бәяләү

социаль һәм шәхси бәяләрдән чыгып,шәхеснең мораль сайланышында үзләштерү эчтәлеген бәяләү

Актуализация

1.Өй эшләрен сайлап тикшерү.

2. Сорауларга җавап биреп, теоретик белемнәрне яңарту.

3. Яңа теманы кабул итергә әзерләү.

Сорауларга җавап бирәләр.

Соңгы нәтиҗәләрне исәпкә алып, максатларның эзлеклелеген билгеләү.план төзү һәм эшнең эзлеклелеге

Прогнозлау(алдан фаразлау)

Нәтиҗәгә соклану һәм аның үзләштерү дәрәҗәсен билгеләү

Укучы нинди авырлыклар белән очраша?

Дәреснең максатларын ачу.

Мисал бирү, дәреснең максатын билгеләү өчен проблемалы ситуация тудыру.

Ономастика лексикологиянең бер бүлеге.

Җөмлә тәмамланган фикерне белдерә торган сүз яки сүзләр тезмәсе.

Математика дәресләрендә без алгоритмнарны өйрәнәбез.

• Бу җөмләләрдә сезгә таныш булмаган сүзләр бармы?

• Кайсы сүзләр рус телендә дә бар?

• Без бүген нинди эш белән шөгыльләнербез?

Мисалларны укыйлар, уйлыйлар, сүзлек белән эшлиләр.

Укучылар тарафыннан белгән яки әлегәчә белмәгән күнекмәләрне үзара бәйләү; Планлаштыру;

Авырлык

тан чыгу юллары.

Аңлатмалы сүзлек белән эшләү.

Сүзлекләр белән эшлиләр.

Сорауларга җавап бирәләр, аңлаталар.

- проблеманың әйтелеше яки бирелеше

-эзләнүле һәм иҗади характер

дагы проблемаларны чишү юлларын мөстәкыйль табу.

Яңа материалны аңлату.

1.Мисаллар карарга, проблемалы ситуация тудырып, аны хәл итәргә. сорауга җавап табу:

*Канатсыз оча,

Аяксыз чаба,

Тышта өелә,

Өйдә җәелә. (Кар)

*Сәрбиҗиһан түтинең күңелендә күптән үткәннәрнең хатирәсе яңаруга да шушы пыскак яңгыр сәбәп булды шикелле... (Барлас Камалов)

*Флера үзе укый торган 66нчы мәктәпнең лабораториясендә эшли башлый.

2. 253нче күнегү сорауларына җавап бирү.

3. 111б. кагыйдәне укып чыгу, нәтиҗәләр белән чагыштыру.

Укучылар алда өйрәнгәннәрен искә төшерәләр, аңлатмалы сүзлектән карыйлар.

Бер берсенә сораулар бирәләр,

Нәтиҗә чыгаралар.

Кагыйдә белән чагыштыру (106б.)

Укучылар киңәшеп тактага чыгып модель төзиләр.

Тел сүзе кергән җөмләләрне дәфтәргә күчереп язалар;

Үзләре теләгән 3 сүзтезмә белән җөмләләр төзиләр.

-кирәкле информация туплау;

- билге-символлар

- модельләштерү

Логик

- билгеләрне табу максатыннан чыгып, анализлау

- җитмәгән компонентларны тулыландырып,синтезлау;

- чагыштыру,объектларны классларга бүлү, серияләү өчен критерийлар сайлау;

Материал

ны беренчел ныгыту.

1. Кагыйдә буенча схема төзү.

2.254нче күнегү өстендә эшләү. (биремне телдән башкару.)

3. 255нче күнегү.

- текстны уку;

- сорауларга җавап бирү.

Таблицаны өйрәнәләр, алдагы сыйныфларда өйрәнгәннәрне искә төшерәләр. Фикерләрен сыйныфка әйтәләр. Мисаллар ярдәмендә дәлиллиләр. Сүзлек белән эшлиләр.

Төрле фикерләрне исәпкә алу, үз позициясен нигезләү. сәбәп-нәтиҗә бәйләнешен ачыклау,

- логик фикерләү чылбырын төзү,

- исбатлау.

Телдән аңлату.

Физкультминутка

Ак куян басып тора,

Колакларын селкетә.

Менә шулай, менә шулай

Колакларын селкетә.

Ак куян басып тора,

Ул кулларын җылыта.

Менә шулай, менә шулай

Ул кулларын җылыта.

Ак куян басып тора,

Аякларын җылыта.

Менә шулай, менә шулай

Аякларын җылыта.

Тыңлыйлар, хәрәкәтләрне башкаралар.

Ишетеп аңлау

Мөстә

кыйль эш.

257нче күнегүне башкару.

• Тест биремен үтиләр.

• Язма эшләрен үрнәк буенча тикшерәләр.

Үрнәк буенча тикшерәләр, үзбәя.

Нәтиҗәгә соклану һәм аның үзләштерү дәрәҗәсен билгеләү ,аның вакытлы характеристикалары.

Кабатлау һәм ныгыту күнегүләре.

Төркемдә эшләү:

258нче күнегү өстендә эшләү,таблицаны тутыру.

Таблицаны тутыралар. Бергәләп эшлиләр, чагыштыралар.

Сорауларга җавап бирәләр, киңәшеп төркемдә эшлиләр.

Төркемдә эшләү Төрле фикерләрне исәпкә алу, үз позициясен нигезләү. логик фикерләү чылбырын төзү,

Тикшерү, коррекцияләү, иптәшеңнең эшчәнлеген бәяләү,үз фикереңне тулы әйт

Рефлексия. Өй эше.

Дәрескә йомгак ясау.

• Нинди эш башкардык?

• Нинди яңалык белдегез?

• Кайсы эш катлаулы булды?

Үзбәя.

1256нчы күнегү.

2. Модельне ятлагыз 97б.

Үз эшен, иптәшләренең җавапларын, үз хезмәтен бәяли белү.