Конспект урока по осетинской литературе 'Всати' Коста Хетагуров

7-æм къласы ирон литературæйы гом урочы пълан- конспект

Темæ: Хетагкаты Къоста «Всати».

«Къоста æмæ цуан».

Беслæныхъæуы 8-æм астæуккаг скъолайы ирон æвзаг æмæ литературæйы ахуыргæнæг Хуымарты Светланæ.

/

Урочы темæ: Хетæгкаты Къоста «Всати»

Ныхасы темæ: «Къоста æмæ цуан».

Урочы нысан: 1) Къоста- поэт, рухстауæг, адæмы фæтæг.

Ахуырдзаутæн радзурын поэты уыцы

миниуджыты тыххæй, йе мдзæвгæ «Всати»-йы

мидисыл лæмбынæг æрдзурын.

2) Скъоладзауты базонгæ кæнын нарты кадджыты

хъайтар «Всати»-имæ. Всати ирон мифологийы

сырдты бардуаг кæй у, уый сын бамбарын кæнын.

3) Скъоладзаутæм рæзын кæнын уарзондзинад æрдзмæ,

амидин сæ кæнын хорз хъуыддæгтæ кæнынмæ.

Цæстуынгæ æрмæг: Къостайы чиныг «Ирон фæндыр»,

«Всати»-йы зарæг, Къостайы ныв,

ирон адæмы этнографи æмæ мифологийы

чиныг, Всатийы скульптурæйы хуызист,

йæ нывтæ.

Эпигрæф: Къостайы «Всати» у ирон цуанæтты зарджытæн сæ тæккæ

хуыздæр, æмæ цæмæй бæлвырддæр зонай цуанæтты, уый

тыххæй хорз зонын хъæуы Къостайы æмдзæвгæ «Всати»-йы текст.

Хъесаты Валодя.

Урочы цыд

I. Сбæрæг кæнын х./к.

1) а) Салам раттын.

æ) Ахуырдзауты цæттæдзинадмæ хъус æрдарын.

- Сывæллæттæ, уæ хорзæхæй, лæмбынæг ма байхъусут ныртæккæ цы

зарæг цæудзæн уымæ, æмæ мын зарæгмæ гæсгæ хъуамæ зæгъат, абон нæ

урочы цæуыл цæудзæн дзырд, уый. (Хъусам «Всати»-йы зарæгмæ)

А: -Зæгъут-ма, сывæллæттæ, уæ зæрдæмæ фæцыдис ацы зарæг?

Искуы ма йæ фехъуыстат радио кæнæ телевизорæй?

С: Дзуапп

А: - Куыд хуыйны зарæг? Чи у зарæджы хъайтар?

С:Дзуапп

А: - Цы зонут «Всати»-йы тыххай?

С: Дзуапп

Презентаци æвдыст цæуы Дзбойты Михалы скульптурæ

С: Дзуапп

А: -Чи ма уæ цы зоны Всатийы тыххæй?

С: Дзуапп

(Байхъусын сывæллæтты дзуæппытæм)

Радзурын Дзбойты Михалы арæзт скульптурæйы тыххæй, равдисын æй презентацийы æмæ йыл æрдзурын.

А: - Сымахмæ гæсгæ цæуыл у йæ ныхас Всатийæн? Цы зæгъы ирон

адæмæн?

С: Дзуапп

А: - Зæгъут-ма, мах рæстæг та уыцы куыст чи кæны? (Сырдты чи

хъахъхъаны)

С: Дзуапп

А: - Фæйнæгмæ ма уе ргом раздахут!

II. Ног æрмæг.

Абон нæ урочы темæ: Хетæгкаты Къостайы æмдзæвгæ «Всати».

«Къоста æмæ цуан».

2) Эпигрæф: Къостайы «Всати» у ирон цуанæтты зарджытæн сæ тæккæ

хуыздæр, æмæ цæмæй бæлвырддæр зонай цуанæтты, уый

тыххæй хорз зонын хъæуы Къостайы æмдзæвгæ «Всати»-йы текст.

Хъесаты Валодя.

-Къоста чи уыд, уый иууылдæр зонæм, уый размæйы урочы дæр ма йыл ногæй

æрдзырдтам йæ царды хабæрттыл.

- Цыбыртæй ма нын æй нæ зæрдыл чи æрлæууын кæндзæн?

С: Дзуапп

А: - æмдзæвгæ «Всати» кæсгæйæ ныл сæмбæлдзæн ахæм дзырдтæ:

3) Дзырдуатон куыст:

Сион -саг, сыкъаджын,

æрчъитæ - æууæрст цармæй хуыд къахыдарæс,

пака - уæрæх,

залмы сыф - зайæгой стыр сыфтæ йыл зайы уымæл ран,

ерæдзыпп - хъримаг,

æхсæрдзæн - къæдзæхтæй хаугæ дон,

дзæгъгъа - дуры мыггаг,

дауджытæ - ирон мифологийы фæрссаг хуыцæуттæ, лæвæрд сын уыд

истыхуызæн бартæ.

4) Кæсын æмдзæвгæйы текст аив хъæлæсы уагæй.

- Куыд æвдисы поэт Всатийы уæларвон цæрæн бынат?

- Цы цæстæй ракаст Всати фараст барæгмæ?

( Скъоладзаутæ кæсынц цæггай).

III. Хатдзæгтæ скæнын.

- Хæлар цæстæй та кæмæ ракаст Всати?

- Цæмæй бæрæг у?

(Ссарут-ма æмдзæвгæйы уыцы рæнхъытæ)

- æмдзæвгæйы ис Уастырджийы кой, цы зонут уый тыххæй?

- Всатийы номыл скульптурæ Ирыстоны кæм æвæрд у? Чи у йæ автор?

- Цавæр хатдзæг скæндзыстæм цæуыл у æмдзæвгæйæн йæ сæйраг хъуыды?

С: Дзуæппытæ

А: - Цуанæтты мифологон бардуаг Всати атæры хъæздыг цуанæтты æмæ

хæрзаудæн кæны мæгуыртыл- дæтты сын рæдау лæвар . Уый у

æмдзæвгæйæн йæ сæйраг хъуыды.

Поэты æвзаг хъæздыг у æрмæст хицæн дзырдтæ æмæ ныхæстæй нæу.

Уый ма хъæздыг у ахæм аивадон мадзæлттæй, куыд эпитет, метафорæ, барæнтæ

æмæ æнд.

- Ссарут-ма сæ æмдзæвгæйы.

С: ( скъоладзаутæ кусынц чиныджы текстимæ)

Бæрæггæнæнтæ сæвæрын.

IY. Хæдзармæ куыст раттын.

1) Хетæгкаты Къостайы æмдзæвгæ «Всати»-йæ уæ зæрдæмæ

дзы тынгдæр цы строфатæ фæцæуой, уыдон сахуыр кæнын зæрдæвæрдæй, 5

строфайæ къаддæр нæ.

2) Нынныв кæнын «Всатийы» фæлгонц.