Урок по калмыцкому языку по теме «Хавр»

Багш - Гогенова Людмила Басанговна

Кичәл - Хальмг келн

Класс - 6 класс

Кичәлин төр : «Хавр»

Кичәлин күцл: Хаврин йиртмҗин тускар күүндвр кеҗ, сурhульчнрин келлhинь өргҗүлҗ, хаврин йиртмҗин темдгүд медж авлhн. Шовудын, зерлг аӊгудын нерд давтлhн.

Кичәлин дөӊцлмүд: Компьютер, интерактивн самбр, зургуд, таблиц.

Эрдм - сурһулин күцлмүд -

• урн үгин зокъялмудыг айслулҗ умшлһн.

• үзсн, хәләсн, медсн юмна тускар эврәннь ухан - тоолвран медүллһн.

• шалһлһна медәһән амн үгәр келлһн.

Сурһмҗин, уха заагчкүцлмүд-

• Хаврин тускар уха заагч сурһмҗ өглһн.

Уха өргҗүллһнә (коррекционн) күцлмүд -

• амн үгин болн бичмр келлһ өргҗүллһн.

• чееҗәр айслулҗ умшлһиг өргҗүллһн.

Кичәлин янз - келлһ өргҗүллһнә кичәл

Дасхлһна кев - янзс болн эв - арһс:

• урдаснь өгсн даалһвр күцәлһн.

• хаврин текст чееҗәр айслулҗ умшлһн.

• шалһлтын күүндвр.

• ухалҗ бичлһн.

Кичәлин йовуд:

I.Орг. момент. Мендллhн.

- Мендвт күүкд,көвүд!

-Мендвт, багш!

-Эндр мадн хамдан хальмг келнә кичәлиг давулхвидн.

- Эндр кичәлдән олн-зүсн көдлмш кеҗ, шин үгмүдлә таньлдҗ, туулин йилһлт кеҗ, чееҗәр дасч авхвидн.

• Кех көдлмш дала, келән ясрулчкий:

Фонозарядк.

[Ә]-СӘ кел, сӘ кел! сӘн зӘӉг кел!сӘн зӘӉг келхлӘчн, сӘӘхн цецгӘ ӨгнӘв.
[Ө]-ӨӨҺин ӨӨр - Ө, кӨӨһин ӨӨр - кӨ
[Ү]-КҮҮнӘ кеерҮл - келн. КелнӘ кеерҮл - ҮлгҮр
[Җ]-ҖааҖа Җаал ҖаҖлҖана, ҖееҖӘ жирмӘхӘг ҖаҖлҖана
[Һ]-ҺӘрӘ, Һар! Һаза Һалун Һалд ҺӘрӘдҖӘнӘ
[Ӊ]-аӉҺуч аӉ аӉнад, олн мӨӉг шиҢгӘҖ.

II.Шин төр.

Багш:- девтртән өдрин то, кичәлин төр бичәд авчктн.

1-гч даалhвр.

Хальмг үгмүдиг орс келнд орчулх кергтә:

(өдр, нарн, тег, мал, чееҗ, моhа сар, мөрн сар, хөн сар болн нань чигн).

2-гч даалhвр.

Текстлә көдллhн: Хаврин текст.Умшад орчулх, бәәлhнә нер, чинрлгч нер, үүлдәгч текстд олзлх кергтә. Хавр гидг үг киискврмудәр киискх. Толин көдлмш девтртән бичх.

-Хавр ирв. Хаврин сармуд - моhа сар, мөрн сар, хөн сар. Һазр харлад, тег көкрҗәнә. Өдр ут болна, сө ахрдна. Аһар цевр, цецгүдин, ноhан - өвснә үнр каӊкнна. Шовуд дулан hазрас нисч ирнә. Нарн икәр халулна. Әмтн гиигн хувцта. Хальмг теегиг олн зүсн урhмл сәәхрүлнә. Терүнь юмб гихлә- улан, шар, оошк, цаhан бамб цецгүд. Теегин сәәхн бәәдл байрар чееҗ дүргнә.

в)Физминутк

Шүрүн салькн үләнә,

Урһа модд нәәхлнә.

Салькн дор, дор, дор

Модд деер, деер, деер.

г) Интерактивн самбрт слайд: Хальмг теегин йиртмҗин зургуд,

1 слайд: хальмг теегин цецгәс

2 слайд: хальмг теегин аңгуд

3 слайд: хальмг теегин шовуд

Сурврмуд олзлҗ, күүндвр кех:

-Мана тег ямаран? (сәәхн, сарул, өргн, ноһан, урhмлта,)

-Мана hазрт ямаран цецгүд урhна?(хоӊх цецг, бадм цецг, клевер цецг, камб цецг, бамб цецг, җамба цецг).

-Мана hазрт ямаран аӊгуд бәәршлнә?( гөрәсн, чон, туула, арат, зурмн, ялмн)

-Мана теегт ямаран шовуд бәәршлнә?(хун, харада. богшурhа, керә, шаазhа, торһа)

д)Наадн «Шовуд». Амрлhна (Релаксационн) наадн.

- Күүкдиг хойр багд хувах кергтә. (кен түрүлҗ йлhнә)

1-гч багд ямаран шовуд дулан hазрур нисдгинь йилһх: (харада, тоhрун, үкр хар, хун).

-2-гч багд ямаран шовуд мана теегт үвлздгинь йилһх: (Шаазhа, эля, богшурhа, көквш, керә, көглҗрhн, шонтл, hурвлh).

III.Кичәлин аш.

Улан Дегтрт орсн аңгудын презентац үзүлх

1. Мана теегт ямаран аңгуд болн шовуд бәәршлнә?

2. Ямаран аң «Улан дегтрт» орсмн?

IV. Герин даалhвр. Хаврин туск үлгүрмүд дасх.

1) Мөрн сар - уста, хөн сар - ноhата.

2) Намр элвг, хавр хату.

3) Намр хурар эклдг, хавр хунар эклдг.

4) Намрин теңгр - ногтта мөрн, хаврин теңгр - хазарта мөрн.

V. Темдгүд цәәлhҗ тәвлhн