Открытый урок на тему 'Разил Вәлиевның “Саумы, китап!”Хикәясендә китапларның тарихы'

Ачык дәрес. 9 сыйныф.Рус төркеме.Әдәбият.

Тема: Разил Вәлиевның "Саумы ,китап!"хикәясендә китапларның тарихы.

Максат:-Укучыларда китапка мәхәббәт,сакчыл караш тәрбияләү.

-Сәнгатьле сөйләм телен үстерү.Бердәм дәүләт имтиханнарына әзерлек.

-укучыларда матур әдәбият укуга кызыксыну тәрбияләү.

Көтелгән нәтиҗәләр:-шәхси нәтиҗә:китапка укуга теләк булдыру.

Предмет нәтиҗәләре:Фикереңне уйлап,эзлекле,дәлилле итеп әйтә белү,текстның төп мәгънәсен аерып чыгару.Укылган хикәядән чыгып гомуми нәтиҗә ясый белү.

Метапредмет нәтиҗәләр:Укылган,әйтелгәннәрне тормышта кулланырга әзер булу,тормыш тәҗрибәсе туплау.

Дәрес тибы:Алган белемнәрне куллану,яңа белем "ачу." Яңа белем

күнекмәләр формалаштыру

Җиһазлау:Төрле өлкәгә караган китаплар,презинтация,аудиоязма,карточкалар.

Сингапур алымы-парлар белән эш.

Дәрес барышы:

1.Эшчәнлеккә әзерлек булдыру,психологик уңай халәт тудыру.

-Укучылар,кәефләр әйбәтме?

-Авырмыйсызмы?.....

2.Дежур укучы белән әңгәмә.

-Бүген ничәнче число?

Атнаның кайсы көне?

-Хәзер ниди ел фасылы?...

Укучылар,мин сезгә хәзер табышмак әйтәм.

Юк аягы, юк күзе,

Сөйли, өйрәтә үзе.

Телгә аннан оста юк

Аннан якын дус та юк.

Ул нәрсә? (китап)

3.Белемнәрен актуальләштерү

-Укытучы: Мин сезгә китап ,белем турында мәкальләр язып килегез дигән идем. Өй эшләрен сорау .( Укучылар укый.)

Димәк,бүген дәрестә нәрсә турында сөйләшербез?

-Укытучы: Әйе,китап турында.

Ситуатив күнегәләр.

-Ә сез китап укырга яратасызмы?

-Нинди китаплар укырга яратасыз? ......

-Хәзер текстны тыңларбыз.Сорауларга җавап бирербез.

Алдыгызда сораулар.

Аудиоязма тыңлыйбыз.! Китап дигән могҗиза.БДТестында В 1 биреме була.

1.Китап халык тарихының елъязмасы.Татар китабының тарихы бик бай.Беренче татар китабы 1722 нче елда барлыкка килә.1917 нче елга кадәр унбиш меңнән артык татар милли басмасы дөнья күрә.

2.1778 нче елда рус уку йортлары өчен Мәскәү университеты типографиясендә беренче татар басма әлифбасы дөнья күрә.Аның авторы-Сәгыйть Хәлфин ,күренекле мәгърифәтче,галим.Ул беренче татар әлифбасын яза.

3.Беренче басма әлифбаны Мәскәүдә бастыралар.Басманың күләме -55 бит.Беренче басма әлифбасыннан башлап татарларда 200 гә якын әлифба басылган. Бу китап 20 елдан артык рус уку йортларында татар телен өйрәнү буенча бердәнбер басма әлифба була.

4. Татар әлифбасының тарихы шушы китаптан башлана. Әлифба рус һәм татар халыкларына хезмәт иткән.

Ул Казан университетының фәнни китапханәсендә саклана.

СОРАУЛАР.карточкалар

(-Беренче татар китабы ничәнче елда барлыкка килгән?

-Беренче татар әлифбасын кем язган?

-Татарларда ничә әлифба басылган?

-Беренче әлифба кайда саклана?

-Укытучы: Һәр кешенең иң беренче китабы,ул......(Әлифба.)

Нинди жанрлы китаплар була соң ?(фәнни,фантастик,маҗаралы,классик әсәрләр,шигырьләр,әкиятләр,сәяхәтләр турында.....)

Бик әйбәт.Ә хәзер дәрес темасына килик.

Дәресебездә "Саумы,китап !"дигән хикәяне укырбыз. Аны Разил Вәлиев язган. Ә моның өчен сүзлек белән эшлик.

28,29 битләрне ачыгыз.

Презентация .Слайд № 1.Транскрипция .Бергә кабатлыйбыз.

[c ө ң гөˊ]- сөңге-копьё

[и з г эˊ]-изге-священны [ә w э р э л әˊ ]-әверелә-превращается

[б о р о ң ғ ыˊ]-борынгы-древний [д и w а ˊр]-дивар-стена

[ш ә р э ˊқ]-шәрык-восточная

[б ү л э ˊк]-бүлек-отдел мәдәният үзәге-культурный центр

[җ ә м г ы й ә ˊт]-җәмгыять-общество

ышанычлы- надёжный

-Тестны чылбырлап уку.(бер абзацны бер укучы укый,укылган бер абзацның нәрсә турында булуы әйтелеп барыла)

1 абзац.О пищере,где происходят чудеса,где нельзя шуметь.

2 абзац.О том.что книги на татарском языке печатались в течении 270 лет и не были в библиотеках России наколенных книги на татарском языке.

3 абзац. 1906 году была открыта первая мусульманская общественная библиотека.

4 абзац.О местонахождении библиотеки

5 абзац.Первая библиотека называлась "Восточная библиотека"Она превращается центром культуры образованных татар.Здесь же была открыта детская библиотека.

СЛАЙД № 2 .Мирхәйдәр Фәйзи китап турында болай дигән: Дөньяда китаптан да яхшырак юлдаш,китаптан да ышанычлырак иптәш юк.

(Нет в мире лучшего попутчика и надёжного товарища чем книга).

СЛАЙД № 3.Менә бу бирем (БДТ)бердәм дәүләт имтиханында бар.Бу бирем А өлешендә.

Текстта бу турыда әйтеләме яисә юкмы?

1.Мәгарәдә кычкырып сөйләшергә ярамый.

1.текстка туры килә. 2. текстка туры килми.

1. Мәгарә диварларында гөлләр үсми.

1.текстка туры килә. 2. текстка туры килми.

3.Өйләрдә китаплар иң кадерле урында булган.

1.текстка туры килә. 2. текстка туры килми.

4. Җәмгыять китапханәсе ачырга рөхсәт бирелми.

1.текстка туры килә. 2. текстка туры килми.

5.Китапханә өч катлы .

1.текстка туры килә. 2. текстка туры килми.

6.Китапханәгә керергә чират булган.

1.текстка туры килә. 2. текстка туры килми.

7.Китапханәдә балалар күргәзмәсе дә ачыла.

1.текстка туры килә. 2. текстка туры килми.

Сингапур..Куиз-куиз трэйд (опроси-опроси-обменяйся карточками)

Укучылар алдыгызда кәгазьләр.Хәзер һәрберегез текст буенча бер сорау языгыз һәм яныгызда утырган иптәшегезгә соравыгызны укыгыз.Җавабын аскы өлешенә языгыз.(Сезгә 2 минут вакыт бирелә).Дөрес җавап алмасагыз,үз җавабыгызны укыгыз.(Укучылар эшли.)Бер-берегезгә рәхмәт әйтергә онытмагыз.Бер-ике укучыдан сорап кителә.

Физминут.(Музыка яңгырый).Күзләр өчен физминут.

Карточкалар белән эш..Дәфтәрегезне ачыгыз.4 нче күнегү.

СЛАЙД № 4.

1.-сөйләшергә ярамый. 2.-Акыл һәм Хыял көче тупланган.

3.-кадерле урында сакланган. 4.-ачылган.

СЛАЙД № 5. Җөмләләрне язып бетерегез.Фигыльләрне дөрес куллану.

-Мин сезне кунак иленә кунакка.......чакырам.

-Мирхәйдәр китапханәче булып .....эшли.

-Китапханә ачылу бәйрәмгә.......әверелә

-Кешеләр иң матур киемнәрен .....кигәннәр..

-Китапханәгә китап яратучылар,язучылар......йөри

СЛАЙД № 6.Ситуатив күнегүләр.Бу бирем БДТ да С 2 өлешендә.

Скажи, что: -ты любишь читать книги. (Мин китап укырга яратам.)

-у тебя есть любимая книга; (Минем яраткан китабым бар)

- ты бережно хранишь книги. (Мин китапларны саклап тотам).

- нельзя рвать и пачкать книги.(Китапларны ертырга һәм пычратырга ярамый),

- татарский народ с уважением смотрел на книги.(Татар халкы китапка хөрмәт белән караган).

Хәзер дустыбызга хат язабыз.Бу БДТ да С1 өлешендә була. (Берничә укучы укый).У вас на столе есть листочки. Ответьте только на вопросы письма .(Сезгә 2 минут вакыт бирелә.)

1-вариант. ... Безнең шәһәрдә китапханәләр күп.. Без гаиләбез белән китап лар укырга яратабыз. Әти- әнием фантастик китаплар укырга ярата. Мин маҗаралы һәм сәяхәт турында китаплар укырга яратам.

... Ә сезнең шәһәрегездә китапханәләр бармы? Сезнең гаиләдә кемнәр китап укырга ярата? Сиңа нинди китаплар укырга ошый?......

2-вариант....Безнең мәктәптә зур һәм бай китапханә бар. Без дуслар белән китапханәдән китаплар алып укыйбыз. Мин маҗаралы китаплар укырга яратам, ә дустым фантастик китаплар укый.

Сезнең мәктәптә китапханә зурмы? Син китапханәгә еш йөрисеңме ?Син китапханәдән нинди китаплар аласың?......

Укытучы:Ә хәзер дустыңа китапны саклап тоту өчен киңәшләр бирик.

--укучылар бер-берсенә китапка карата киңәшләр бирәләр.Китапны бер-берсенә тапшыра баралар.

-китапны ертма;

-битләрен бөкләмә;

-пычрак кул белән тотма;

-теләсә кая ыргытма;

-өйдә онытып калдырма;

-китапны саклап тот;

-китапка язма; -рәсем ясама;

Укытучы: Чөнки китап безнең дустыбыз,киңәшчебез,юлдашыбыз.

Дәресебез тәмам. Билгеләр кую.

Өйгә эш .

Иҗади эш. 1.Дустыңа китап турында хат яз.

2. 30 нчы бит 9,10 күнегүләр.

Сау булыгыз. Барыгызга да рәхмәт.

1-вариант. ... Безнең шәһәрдә китапханәләр күп.. Без гаиләбез белән китап лар укырга яратабыз. Әти- әнием фантастик китаплар укырга ярата. Мин маҗаралы һәм сәяхәт турында китаплар укырга яратам.

... Ә сезнең шәһәрегездә китапханәләр бармы? Сезнең гаиләдә кемнәр китап укырга ярата? Сиңа нинди китаплар укырга ошый?......

2-вариант....Безнең мәктәптә зур һәм бай китапханә бар. Без дуслар белән китапханәдән китаплар алып укыйбыз.Мин маҗаралы китаплар укырга яратам,ә дустым фантастик китаплар укый.

Сезнең мәктәптә китапханә зурмы?Син китапханәгә еш йөрисеңме?Син китапханәдән нинди китаплар аласың?......

1-вариант. ... Безнең шәһәрдә китапханәләр күп.. Без гаиләбез белән китап лар укырга яратабыз. Әти- әнием фантастик китаплар укырга ярата. Мин маҗаралы һәм сәяхәт турында китаплар укырга яратам.

... Ә сезнең шәһәрегездә китапханәләр бармы? Сезнең гаиләдә кемнәр китап укырга ярата? Сиңа нинди китаплар укырга ошый?......

2-вариант....Безнең мәктәптә зур һәм бай китапханә бар. Без дуслар белән китапханәдән китаплар алып укыйбыз.Мин маҗаралы китаплар укырга яратам,ә дустым фантастик китаплар укый.

Сезнең мәктәптә китапханә зурмы?Син китапханәгә еш йөрисеңме?Син китапханәдән нинди китаплар аласың?......

1-вариант. ... Безнең шәһәрдә китапханәләр күп.. Без гаиләбез белән китап лар укырга яратабыз. Әти- әнием фантастик китаплар укырга ярата. Мин маҗаралы һәм сәяхәт турында китаплар укырга яратам.

... Ә сезнең шәһәрегездә китапханәләр бармы? Сезнең гаиләдә кемнәр китап укырга ярата? Сиңа нинди китаплар укырга ошый?......

2-вариант....Безнең мәктәптә зур һәм бай китапханә бар. Без дуслар белән китапханәдән китаплар алып укыйбыз.Мин маҗаралы китаплар укырга яратам,ә дустым фантастик китаплар укый.

Сезнең мәктәптә китапханә зурмы?Син китапханәгә еш йөрисеңме?Син китапханәдән нинди китаплар аласың?......

1-вариант. ... Безнең шәһәрдә китапханәләр күп.. Без гаиләбез белән китап лар укырга яратабыз. Әти- әнием фантастик китаплар укырга ярата. Мин маҗаралы һәм сәяхәт турында китаплар укырга яратам.

... Ә сезнең шәһәрегездә китапханәләр бармы? Сезнең гаиләдә кемнәр китап укырга ярата? Сиңа нинди китаплар укырга ошый?......

2-вариант....Безнең мәктәптә зур һәм бай китапханә бар. Без дуслар белән китапханәдән китаплар алып укыйбыз.Мин маҗаралы китаплар укырга яратам,ә дустым фантастик китаплар укый.

Сезнең мәктәптә китапханә зурмы?Син китапханәгә еш йөрисеңме?Син китапханәдән нинди китаплар аласың?......

1-вариант. ... Безнең шәһәрдә китапханәләр күп.. Без гаиләбез белән китап лар укырга яратабыз. Әти- әнием фантастик китаплар укырга ярата. Мин маҗаралы һәм сәяхәт турында китаплар укырга яратам.

... Ә сезнең шәһәрегездә китапханәләр бармы? Сезнең гаиләдә кемнәр китап укырга ярата? Сиңа нинди китаплар укырга ошый?......

2-вариант....Безнең мәктәптә зур һәм бай китапханә бар. Без дуслар белән китапханәдән китаплар алып укыйбыз.Мин маҗаралы китаплар укырга яратам,ә дустым фантастик китаплар укый.

Сезнең мәктәптә китапханә зурмы?Син китапханәгә еш йөрисеңме?Син китапханәдән нинди китаплар аласың?......

1-вариант. ... Безнең шәһәрдә китапханәләр күп.. Без гаиләбез белән китап лар укырга яратабыз. Әти- әнием фантастик китаплар укырга ярата. Мин маҗаралы һәм сәяхәт турында китаплар укырга яратам.

... Ә сезнең шәһәрегездә китапханәләр бармы? Сезнең гаиләдә кемнәр китап укырга ярата? Сиңа нинди китаплар укырга ошый?......