- Учителю
- Қазақ тілі, 5-сынып «Үндестік заңы »
Қазақ тілі, 5-сынып «Үндестік заңы »
Сабақтың тақырыбы: «Үндестік заңы »
(«Үшөлшемді әдістемелік жүйе» технологиясы негізінде жасалған сабақ үлгісі)
5-сынып. Қазақ тілі
Оқулық авторы: Г.Қосымова,Ж.Дәулетбекова
«Көпір»
тапсырмалары өткен тақырыптар бойынша жаңа сабақты меңгеріге негіз болатын қайталау тапсырмалары
-
С:Фонетика дегеніміз не?
Ж: Тіл дыбыстарын зерттейтін тіл білімінің саласы.
-
С: Дыбыстар нешеге бөлінеді?
Ж: Дыбыстар екігі бөлінеді: дауысты және дауыссыз.
3.С: Еріннің қатысына қарай: еріндік, езулік болып бөлінетін дыбыстың түрін атап беріңіз.
Ж:Дауысты дыбыс.
4.С: Қазақ тіліне тән дыбыстарды айтыңыз.
Ж: Ә,І,Ң,Ғ,Ү,Ұ,Қ,Һ,Ө.
5.С:Үндестік заңын қалай түсінесің?
Ж: Үндестік заңы дегеніміз сөз ішінде,сөз бен қосымша арасында ,сөз бен сөздің арасында дыбыстардың үндесіп, белгілі бір әуезбен айтылуы.
6.С:Жақтың қатысына қарай дауысты дыбыстар нешеге бөлінеді?
Ж: Жақтың қатысына қарай дауысты дыбыстар :ашық және қысаң болып бөлінеді.
Ондай болса, балалар, бүгінгі сабағымыз осы
« Үндестік заңы» тақырыбына арналады.
ІІ кезең (жеке жұмыс,топтық жұмыс) жаңа сабақты топтық жұмыс барысында
оқушылардың өз бетімен меңгеруіне жағдай жасау:
а) оқушылар төмендегі «Білу», «Түсіну», «Талдау», «Жинақтау» тапсырмаларын өздері толтырады (10 минут);
ә) жауаптарын мұғаліммен бірге талдайды (10 минут).
Бұл кезеңде оқушыларға баға қойылмайды.
Теориясы:«Білу»
(тақырып мазмұны бойынша кім?не?
қандай? Қалай?нені? қашан?не істеді сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпарат іріктеліну керек)
ІІ кезең "Білу"
314- жаттығу.
Мәтіндегі жуан сөздерді бір бағанға,жіңішке сөздерді бір бағанға
аралас сөздерді үшінші бағанға бөліп жазыңыздар.
-
І-топ жіңішке сөздер
-
ІІ-топ жуан сөздер
-
ІІІ-топ аралас сөздер
Ж:жіңішке сөздер:жер,сілкінеді,жиі,үйді,жеңіл,күннің,өзінде.
Жуан сөздер:Жапонияда,сондықтан,мұнда,ондай,аса.
Аралас сөздер:қауіпті,қызметін.
Теориясы: «Түсіну»
(неге? Неліктен? Себебі? Не үшін?сұрақтары оқушының жоғарыда берген жауаптарына оларды тереңдету үшін қойылады)
ІІ кезең "Түсіну" 316- жаттығу
Мәтіндегі көп нүктенің орнына тиісті қосымшаны қойып жазыңыздар.
Ітоп
Күндіз көрінетін жұлдыз қалай аталады? Бұл - аспан… ғы ең
жарық жұлдыз, жарықты…. сондай, азанда - барлық жұлдыз өшкен
кез…. таң шапағы…. бірге жарқырап тұрады. Ал ақшам…. көк жүзінде
бар жұлдыз…. озып, тең алдымен көріне…. Бірақ бұл жұлдыз
емес.
ІІ топ
Бұл - Шолпан (Ғылым тілінде Венера деп аталады), біз…. күн
жүйесіндегі екінші планета. Басқа планеталар сияқты, Шолпан да
өздігі.... жарық шығармай...., тек күн жарығ.... шағылдырады.
Сондықтан да ол күміс.... жарқыраған шам сияқты бол....
көрінеді.
ІІІ топ
Ақ сәулелі әсемдігі... орай Шолпан... таң жұлдызы деп те атай...
Шолпан мен біздің Жер... ұқсас сипаттар... көп. екеуі де
көрік...: бірі - көгілжім, екіншісі - ақ күміс.
Ж:аспандағы,жарықтығы,кезде,шапағымен,ақшамда,жұлдыздар,көрінеді,
біздің,өздігінен,шығармайды,жарығын,күмістей,болып,әсемдігіне,Шолпанды,атайды,Жерге,сипаттары.
Теориясы: «Жинақтау»(Қорытынды шығар,анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кестені, тірек сызбаны, сөзжұмбақты толтыр немесе өзің құрастыр тағы с.с.басқа түрдегі тапсырмалар оқушының жоғарыдағы «тақырыптың басты идеясына» жазған жауабына қойылады)
ІІ кезең "Жинақтау"( топтық жұмыс)
Берілген тапсырмаларды пайдаланып, семантикалық карта
толтырыңыздар.
І топ ІІ-топ
Кім сүймейді атасын, Әсемпаз болма әрнеге,
Асқар таудай көрінген. Өнерпаз болсаң әрқалан.
Бөбекке айтар батасын, Сен де бір кірпіш дүниеге,
Жаттап алған едім мен. Тетігін тап та бар қалан.
ІІІ- топ
Ағаш тамырымен,адам досымен мықты.
Кітап-білім бұлағы.
Қауіпті сәл-пәл елеген,
Құтылар таудай пәледен.
|
Теориясы: «Талдау» (1.Салыстыр, 2. Айырмашылығы неде? 3. Ұқсастығы неде? 4.Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе 1-3 тапсырмаларды Венн диаграммасы арқылы қамтуға болады.
|
ІІ -кезең "Талдау"
Практикасы:
«ҚОЛДАНУ» (ІІ кезеңдегіге қарағанда күрделі тапсырмалар үлгісіндегі тапсырмалар орындалады) |
Тақырыпқа байланысты сөзжұмбақ құрастырыңдар: | |||||||||||||||||||||||||||||||||
|
к |
ү |
л |
ә |
ш |
|
| |||||||||||||||||||||||||||||
|
|
о |
р |
ы |
н |
б |
о |
р |
| |||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
д |
и |
н |
а |
| ||||||||||||||||||||||||||||
|
ж |
е |
т |
і |
с |
у |
| |||||||||||||||||||||||||||||
|
е |
т |
і |
с |
т |
і |
к |
| ||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
т |
і |
с |
|
| ||||||||||||||||||||||||||||
|
ж |
ә |
н |
і |
б |
е |
к |
| ||||||||||||||||||||||||||||
|
|
к |
і |
л |
т |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
|
з |
ы |
м |
ы |
р |
а |
н |
| ||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Қ |
а |
б |
а |
н |
б |
а |
й | |||||||||||||||||||||||||||
|
қ |
а |
й |
ы |
ң |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Р |
а |
қ |
ы |
м |
ж |
а |
н |
| ||||||||||||||||||||||||||
|
Сөзжұмақ тапсырмалары: 1. Бұлбұл әнші. 2.Қазақстанның астанасы. 3. Күй анасы. 4.Жеті өзені бар көркем өлке. 5.Қимыл,іс-әрекетті білдіретін сөз табы. 6.Ауыз қуысындағы шайнау мүшесі. 7.Кереймен қатар аталатын хан. 8.Құлып құралы. 9. Байқоңырдан ұшады... 10. Қаракерей... 11.Биші ағаш... 12. Рейхстатқа ту тіккен батыр. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Практикасы «Баға беру»(Сен қалай ойлайсың?Не істер едің?сияқты тапсырмалар өмірдегі жағдаяттарды шешуге бағытталып қойылады
|
Үндестік заңына байланысты ашық тест. 1 Үндестік заңы дегенді қалай түсінесің? --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2.Басақа тілден енген сөздер буын үндестігіне бағына ма? ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3.Қазақ тілінде буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар бар ма? ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 4.Сенің ойыңша, күрделі сөздер буын үндестігіне бағына ма? --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 6.Дауысты дыбыстар буын құрай ала ма? ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 7Қандай сөздерде буын үндестігі сақталмайды? ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 8.Аралас буынды сөздер кірме сөздерде ғана кездеседі.Сен қалай ойлайсың? --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------9. Менің ойымша,көмектес септігінің жалғауы үндестік заңына бағынбайды.Сенің ше?-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 10.Азық-түлік сөзі үндестік заңына бағынады.Сен қалай ойлайсың? -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
