- Учителю
- Урок по чувашской литературе для 6 класса Юлташпа вăйсăрри те вăйлă
Урок по чувашской литературе для 6 класса Юлташпа вăйсăрри те вăйлă
Урок теми: Ольга Туркай «Юлташпа вăйсăрри те вăйлă». 6-мĕш класс.
Урок тĕсĕ: Хайлав текстне тишкермелли хутăш урок.
Сапăрлăх тĕллвĕ:
- тусл=х- чи кирл\ пуянл=х пулнине =нлантарма в\рентесси;
- кай=ксемпе ытти ч\р чунсен пурн=ёне ёынсен \ё\-х\л\пе, шух=ш- к=м=л\пе танлаштарса тишкерме в\рентесси.
П\лъ т\ллев\: хайлав=н т\п темипе шух=шне уёса пама х=н=хтарасси, пал=ртулл= вулама в\рентесси.
Аталантару т\ллев\: ачасен шух=шлавне, автор пурн=ёа с=нарланине =нланас пултарул=ха аталантарасси.
Урок мел\семпе меслеч\сем:
- учитель с=мах\;
- илемл\, пал=ртулл= вулав;
- ыйту-хурав;
- калаёу;
- шырав;
- кластер, синквейн т=вассси;
- ваттисен с=мах\семпе \ёлесси;
- словарь \ё\.
Пуплеве аталантарасси:
- шух=ша ёир\плетесси;
- ыйтусене т\р\с =нланса хурвласси;
- хайлав=н т\п шух=шне тупма в\рентесси.
Словарь \ё\:
Т=п=л-т=п=л - тирпейл\, кил\шълл\;
Илен - йыш=н;
Халс=р - в=йс=р;
Х=тл= - лай=х;
Ък\те к\рт - =нлантар;
К=с=клантар - интереслентер.
Кирл\ хат\рсем: О. Туркай портреч\, к\некисем, вĕренъ кĕнеки, компьютер, проектор, экран, Power Point программăпа хатĕрленĕ слайдсем (ъкерчĕксемпе дидактика материалĕсем), туслăх ёинчен ъкерчĕксем, видеоролик, музыка.
Урок эпиграф\: «Юлашс=р ёын - тымарс=р йыв=ё.»
Урок юх=м\.
I. Класа й\ркелесси.
II. 1. Метограмм=ра м\нле с=мах пытаннине тупасси.Ачасем урок темине палăртаççĕ.(Кăсăклантарса яни)
Пуёлансассăн П-пала
Шутсăр кирлĕ япала.
Лав ёинчи утта ялан
Унпала туртса ёыхан.
Пуёлансассăн Т-пала
Пирĕн кăмăл тулмалла,
Тĕрлĕ халăх асĕнче
Ёак сăмах ёеё пулмалла. (ПУСЛĂХ - ТУСЛĂХ)
Пуслăх - гнет, притужина (для пригнетания сена, соломы, снопов на возах).
Учитель сӑмахĕ. Тупсăмне тупнă хыççăн урок темипе тĕллевне тупни.
Тусл=х, юлташл=х (тус, юлташ) =нлавсем п\р-п\ринпе тач= ёых=нн=. Кама тус тетп\р, кам вара в=л юлташ?
Ачасен хурав\сем. 1. Юлташ - ёыв=х ёын;
2. Тус - пит\ шанч=кл= ёын.
Юлаш с=мах ытти ч\лхесенче м\нле илт\нет?
Ч=вашла - юлташ;
выр=сла - друг, подруга;
тутарла - иптеш
ак=лчанла - friend;
ним\ёле - der Freund.
III. О. Туракай=н «Юлташпа в=йс=рри те в=йл=» клав\пе \ёлесси.
1. П\р в\ренекен О. Туркай ёинчен каласа парать. (Ачасем калава килте вуласа килн\)
2. +нланман с=махсемпе \ёлени.
Т=п=л-т=п=л - тирпейл\;
Илен - йыш=н;
Халс=р - в=йс=р;
Х=тл= - кил\шълл\, лай=х;
Ък\те к\рт - =нлантар;
К=с=клантар - интереслентер.
3. Ыйтусем ёине хуравлани.
- Ёуркунне ёитсен ача м\н к\тн\? (Текстра тупса вуласа парасси)
- В=л м\нш\н п=ш=рханн=?
- Ш=нк=рчсем в\ллене иленни ун к=м=лне м\нле ул=штарн=?
- Х\лле ш=нк=рч в\ллине ёерёисем йыш=нни ачана сав=нтарн=-и?
- Теп\р ёуркунне ш=нк=рчсем м\нш\н в\ллене йыш=нман?
- «Ёерёи - усал кай=к тенипе ача ашш\ м\нш\н кил\шмест?
- Ку калав пире м\не в\рентет?
- Калав=н т\п шух=ш\ х=ш предложенире, м\нле с=махсенче пал=рать? (Текстра тупса вуласа парасси)
Ачасен хурав\сене учитель п\т\млетет.
-Калав теми - кай=ксен пкрн=ё\нчи хир\ёъпе тусл=х;
- калав=н т\п шух=ш\ - п\р-п\рин хутне к\рсен в=йс=рри те в=йл=, п\ччен чух вара в=йли те халс=р. Ку калав пире, ёынсене те, йыв=рл=хра п\р-п\рне пул=шма, п\р-п\ринпе тусл= пур=нма в\рентет. Эсир йыв=р в=х=тра п\р- п\рне пул=шат=р-и? (Ачасем т\сл\хсем калаёё\)
4. «Х=юлл= ёерёи» видеоклип п=хни. (Ёерёисен ёемйине ытти кай=ксем пул=шн= самант)
5. Тусл=х, юлташл=х ёинчен ваттисен с=мах\сем тупасси, в\сене =нлантарасси.
Юлташс=р ёын - тымарс=р йыв=ё.
Юлташна ан п=рах, юлм=н х=рах.
Икк\н икк\нех, инкек пулсан та ёурмалла.
Пур - п\рле, ёук - ёурмалла.
Юлташ ёук пулсан тупма т=р=ш, тупсан - упрама т=р=ш.
Тусл=хра - в=й.
Юлташу х=в=нтан маттур пулт=р.
6.Хускану саманч\.
7. Х\велл\ кластер туни. Юлташ тени м\нле пулмалла?
С=пайл=
Таса ч\релл\
Х=юлл=
Юлташ
Маттур
Ёыв=х
Ыр= чунл=
Шанч=кл=
8. Синквейн туни.
Юлташ
Шанч=кл=, х=юлл=
Тунс=хлать, пул=шать, =нланать
Йыв=р в=х=тра п=рахмасть, ал= парать
Ч=н-ч=н тус
IV. Сап=рл=х саманч\сем. (ушк=нпа \ёлени)
1. «Ч=ваш ч\лхи» к\некери Пав=лпа Макё=м чурече ё\мерни ёинчен калакан вырăнпа \ёлесси. (А.Артемьев ёырн= «Пукра» повесть сып=к\.)
Дискусси ирттересси.
- Т\р\с тун=-и Пав=л Макё=м=н пул=ш=вне йыш=нса?
- Ч=н-ч=н юлташсен ёапла пулмалла-и?
- Эсир в\сен выр=н\нче пулн= пулсан м\н тун= пул=тт=р?
2. (Рефлекси)
Пан= с=махсен антоним\сене тупса малтанхи сас паллисенчен ваттисен с=мах\ тупмалла.
Т=шман - Тус
Ыр= - Усал
+ш= - Сив\
Кунта - Лере
Уяр - +м=р
Шур= - Хура
П\р пек - Расна
Аёа - Ама
Шулт=ра - В\т\
Тул - +ш
Й\пл\ - Й\пс\р
Тусл=хра - в=й. Ёак ваттисен с=мах\пе урока п\т\млетни.
V. «Ман=н ч=н-ч=н юлаш» тем=па п\ч\к хайлав ёырасси.
Павлова Нина Ивановна, чăваш чĕлхипе литературине вĕрентекен.
Чăващ Республики, Патăрьел районĕ, Нăрваш Шăхаль вăтам шкулĕ.