Сабақтың тақырыбы: Етістіктің райларын қайталау.

Батыс Қазақстан облысы, Тасқала ауданы, ЖББ Кузнецов негізгі мектебі.

Қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімі:К.А.Хаирмухамбетов

Сабақтың тақырыбы:Етістіктің райларын қайталау.

Сабақтың мақсаты :

Білімділік: Етістіктің рай категориясын топтастыра отырып , райдың жасалу жолдарын игереді.Жаттығу жұмысын орындайды

Дамытушылық : Ойлау , есте сақтау қабілеттерін дамиды , сауатты жаза біледі, ойларын еркін жеткізеді.

Тәрбиелік : Адамгершілікке тәрбиеленеді , отансүйгіштікке тәрбиеленеді

Мақсаты :Қалау райдың жасалу жолдарын үйреніп , оның ерекше рай екеніне оқушылардың көңілі аударылады.

Пәнаралық байланыс : орыс тілі , әдебиет.

Сабақтың көрнекілігі : Сызбалар. Суреттер. Тақта , бор, кітап.

Сабақтың түрі :Жаңа сабақ.

Сабақта қолданылатын әдіс -тәсілдер : СТО технологиясы

Қызығушылығын ояту : 1. Ұйымдастыру кезеңі:

А) амандасу

Ә)кезекші диалогы

2.Нені білеміз?

Шартты рай дегеніміз не?

Шартты рай қалай жасалады?

Мысал келтіріңдер.

3. Мағынаны тану .

Ой қозғау.Етістіктің рай категориясы дегеніміз не?

Рай сөзі қандай сөздермен мәндес келеді ?.

Етістіктің рай категориясыЕтістіктің рай категориясын топтайық

Ашық рай

Бұйрық

рай

Шартты рай

Қалау рай Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: Қалау рай.

Қалау - ниет , тілек дегенді білдіреді

Сонда қалау рай дегеніміз іс иесінің қимылды , іс- әрекетті қалауын, соған ынтасын , ниетін білдіреді , бірақ беретін мағынасы нақтылы емес және белгілі бір жолдармен жасалады.

Мысалы : Менің кітап оқығым келеді.

Сабақтан шыққан соң үйлеріңе аман жетсеңдер игі еді. .

Қалау райдың жасалу жолдары.

1. -ғы/гі ; -қы/кі жұрнақтары және тәуелдік жалғауы жалғанып , кел көмекші етістігімен тіркеседі.

Мысалы : Менің теледидар көр-гі-м келеді

Менің қалаға бар-ғы-м келеді.

2. Етістікке -ғай/-гей; -қай/-кей жұрнақтары мен жіктік жалғауы жалғанып жасалады. Мысалы : Сен досыңа хат жаз-ғай-сың.

Ол ертерек кел-гей.

3. Етістікке -ғай/-гей; -қай/-кей жұрнақтары жалғанып еді көмекші етістігімен тіркесіп те қолданылады.

Мысалы : Мен оны көр-гей едім.

Ол барғай еді .

4. Етістіктің шартты рай тұлғасына екен сөзі тіркесіп , қалау рай жасалады.

Мысалы: Анам қаладан кел-се екен . Мен оны жақсы біл-се-м екен .

Енді қалау райының жіктелуіне тоқталайық ( кесте арқылы түсіндіру),

Мысалдар келтіреді.

Кестеге сүйене отырып 175 -жаттығуды орындау ( тақтамен жұмыс ).

І қатар: Көргісі келеді ,

ІІ қатар : Орындағым келді.

ІІІ қатар : Жазғайсың

174- жаттығу. ( ауызша)

177- жаттығу Етістіктерді тауып , оларды рай түрлеріне қарай талдаңыздар .

Шығармашылық жұмыс :

Болар адам он бесінде бас болар ,

Болмас адам қырық бесінде жас болар

мақалдың мазмұнына байланысты , мағынасы ашылатындай шағын эссе құраңдар.

Оқыту .Тәуелсіздікке кімдердің арқасында қол жеткенін айта кету

«Ойлан , тап »

Қалау рай жасауға қатысатын көмекші етістіктерді атаңдар . Оларсыз қалау рай жасала ма?

Ойларыңды дәлелдеңдер Ой қорыту .

«Түртіп алу жүйесі »

Венн диаграммасы арқылы салыстыру

Сабақты бекіту : Оқушыларды бағалау.

Үйге: Ереже жаттау

ББҮ-стратегиясы арқылы бағалау

Білем

Білгім келеді

Үйрендім