Учителю
Әдәбияттан эш программасы (5 класс)

Әдәбияттан эш программасы (5 класс)

Автор публикации: Муллаянова Т.Т.

Дата публикации: 06.11.2015

Краткое описание:

предварительный просмотр материала

Муниципаль бюджет гомумбелем бирү учреждениесе

«Татарстан Республикасы Саба муниципаль районы Югары Симет урта гомумбелем бирү мәктәбе»

«Каралды»

МБГУ "Югары Симет УГМ" методик берләшмә җитәкчесе:

_____________Р.К.Давлиева

Беркетмә № ___

«____» август 2015 ел.

«Килешенде»

МБГУ "Югары Симет УГМ"

Уку-укыту эшләре буенча директор урынбасары:

_____________ Ф.М.Махиева «____» август 2015 ел.

«Расланды»

МБГУ "Югары Симет УГМ"

директоры:

_____________Р.Н.Гарифуллин

Боерык № ___

«___» август 2015 ел.

ӘДӘБИЯТТАН ЭШ ПРОГРАММАСЫ

Муллаянова Талия Талгатовна,

I категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы

5 сыйныф

2015 - 2016 нчы уку елы

АҢЛАТМА ЯЗУЫ

Программа түбәндәге дәүләт документларына нигезләнеп язылды:

1. "Россия Федерациясендә мәгариф турында" Россия Федерациясенең федераль Законы (29.12.2012 №273-ФЗ)

2. "Мәгариф турында" Татарстан Республикасы Законы (гамәлдәге редакциядә)

3. " Татарстан Республикасы Саба муниципаль районы "Югары Симет урта гомумбелем бирү мәктәбе» муниципаль бюджет гомумбелем бирү учреждениесенең 2014-2015 нче уку елына укыту планы.

4. Татарстан Республикасы Саба муниципаль районының "Югары Симет урта гомумбелем бирү мәктәбе" муниципаль бюджет гомуми белем учреждениесенең төп белем бирү буенча төп укыту программасы.

5. Дәүләт аккредитацияле һәм гомуми белем бирү программаларын тормышка ашыручы учреждениеләрнең белем бирү процессында 2014 - 2015 нче уку елына тәкъдим ителгән (рөхсәт ителгән) дәреслекләрнең федераль исемлеге.

6. Әдәбият 5 нче сыйныф: татар телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен уку әсбабы.-Ф.Ә.Ганиева,Л.Г. Сабирова.- Казан: тат.кит. нәшр.,2014 нче ел.

Татар әдәбиятын укытуның максаты һәм бурычлары

Урта сыйныфларда әдәбиятны укытуның төп максаты булып матур әдәбият әсәрләрен форма һәм эчтәлек берлегендә аңларга һәм анализларга өйрәтү, логик фикерләү сәләтен үстерү һәм камилләштерү, балаларның рухи дөньяларын баету тора. Бу процесс өч - гамәли, гомуми белем бирү, тәрбияви - яссылыкларны берләштереп алып барылырга тиеш. Әлеге максат түбәндәге бурычларны алга куя:

укучының төп әдәби-тарихи мәгълүматларны һәм әдәби-теоретик төшенчәләрне белүенә ирешү һәм анализ барышында кулланырга күнектерү;
укучыда матур әдәбият әсәрләрен мөстәкыйль уку ихтыяҗы булдыру;
укучының телдән һәм язма сөйләмен үстерү;
укучыда үз милләтенә, аның әдәбиятына, мәдәниятенә карата хөрмәт, дөньяга гуманлы караш, гражданлык тойгысы, патриотизм хисләре, үз милләтенең, шушы төбәктә яшәүче башка халыкларның мәдәни кыйммәтләренә хөрмәт хисләре тәрбияләү.

Өйрәнелгән әдәби әсәрләрне чорларның үсеш тәртибендә системалы итеп күзалларга ярдәм итү.

Әдәби әсәрнең төрен һәм жанрын билгеләргә өйрәтү.
Әдәби әсәрне өлешчә анализлау күнекмәләре булдыру.
Шигъри текстларны яисә чәчмә әсәрләрдән өзекләрне ятлату.
Укучының мөстәкыйль фикерләвен, гомумиләштереп нәтиҗәләр ясау сәләтен үстерү.

УКЫТУНЫҢ ПЛАНЛАШТЫРЫЛГАН НӘТИҖӘЛӘРЕ

Уртасыйныфларда татар әдәбиятын укытуның гомуми (метапредмет) нәтиҗәләре түбәндәгеләр:

укучыда әдәби әсәрне аңлап укырлык, мөстәкыйль үзләштерерлек күнекмәләр булдыру, әдәбиятка мәхәббәт тәрбияләү;
сүз сәнгатен халыкның яшәү рәвешен, рухи кыйммәтләрен саклап калган һәм беркетә килгән хәзинә буларак кабул итәргә өйрәтү;
язу һәм сөйләм осталыгын үстерү, мәсьәләне аңлый, гипотеза куя, материалны төркемли, үз фикерен дәлилли, кирәк икән - үзгәртә-төгәлләштерә, нәтиҗәләр чыгара, материалны гомумиләштерә белергә, үз хисләреңне сүзләр ярдәмендә аңлата алырга һәм бер үк вакытта башкалар белән бергәләп эшләргә күнектерү;
баланың үз эшчәнлеген һәм әйләнә-тирәдәге тормышны мөстәкыйль бәяли белүенә, мөстәкыйль карарлар кабул итә һәм аларны җиренә җиткереп үти алуына ирешү;
төрле чыганаклар белән эшләргә, аларны табарга, мөстәкыйль рәвештә кулланырга, төркемләргә, чагыштырырга, анализларга һәм бәяләргә өйрәтү.

Уртасыйныфларда татар әдәбиятын укытуның предмет нәтиҗәләре түбәндәгеләр:

Танып-белү өлкәсендә:

аерым төр һәм жанрга караган әсәрләрне аңлап укый һәм кабул итә, эчтәлеген кабатлап (аерым очракларда текстны яттан) сөйли, кирәк чакта тексттан өзекләр китерә алуга ирешү;
укыган әдәби әсәрнең эчтәлеген, темасын, проблемасын, идеясен билгели, геройларын һәм әдәби дөньясын бәяли алуына, аның нинди төр һәм жанрга каравын аеруына ирешү;
укучының классик әдипләрнең тормыш һәм иҗат юлларының төп фактларын белүе;
әдәби текстның мәгънәви өлешләрен аерып чыгарып, укыган буенча тезислар һәм план төзү, геройларга характеристика бирү,сюжет, композиция үзенчәлекләрен, махсус сурәтләү чараларының ролен билгеләү күнекмәсе булдыру;
укыган әсәр буенча фикер алышуда катнашырга, оппонентларның фикерен исәпкә алып, үз карашларын расларга һәм дәлилләргә, әдәбият белеме төшенчәләренә мөрәҗәгать итәргә өйрәтү.

бәяләү өлкәсендә:

милли әдәбияттагы рухи-әхлакый кыйммәтләрне күңелдән уздырып кабул итәргә өйрәтү;
әдәби әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт һәм бәя булдыру;
өйрәнелгән әсәрләрне шәрехли белүенә ирешү;
автор позициясен ачыклый алу һәм аңа үз мөнәсәбәтеңне булдыру күнекмәсен формалаштыру.

эстетик яктан:

әдәби әсәрнең образлы табигате хакында гомуми мәгълүматый күзаллау булдыру, аның эстетик кыйммәтен тою хисе тәрбияләү;
баланың әдәби текстны эстетик бөтенлекле, шул ук вакытта әдәби һәм тел-сурәтләү алымнарының, образлылыкның үзенчәлекләрен һәм әһәмиятен аңлап бәяли белүенә ирешү;
рус һәм татар телендәге әдәби әсәрләрне чагыштырып бәяләргә, геройларның, әхлакый идеалларның охшаш һәм аермалы якларын билгеләргә өйрәтү.

Шәхси нәтиҗәләр арасында түбәндәгеләре аерым әһәмияткә ия:

укучының җаваплылык хисен активлаштыру;
укуга һәм хезмәткә уңай мөнәсәбәт булдыру;
баланың үзаңын үстерү, милләтне, ватанны яратырга өйрәтү, горурлык һәм гражданлык хисләре тәрбияләү;
әхлак нормаларын, җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләрен төшендерү;
төрле чыганаклардан (сүзлекләр, энциклопедияләр, интернет-ресурслар һ.б.) танып-белү һәм коммуникатив ихтыяҗларны канәгатьләндерерлек мәгълүматлар табарга күнектерү.

Формалаштырылган белем-күнекмәләр (уку елы башына)

Башлангыч гомуми белем бирү этабын үткән укучылар аңлап, дөрес, сәнгатьле, кычкырып һәм эчтән уку күнекмәләренә ия.

Укучы:

укылган текстның эчтәлеген аңлый һәм аның темасын билгели ала;
әсәрнең мәгънәле кисәкләре арасындагы бәйләнешләрне ачыклап, төп фикерне билгели, аны үз сүзләре белән әйтеп бирә;
укылганга тулы, кыска һәм рәсемле план төзи;
укылганның эчтәлеген тулысынча, кыскача, сайлап һәм иҗади сөйли ала; сөйләгәндә тасвирлама, фикер йөртү элементларын файдалана, цитаталар китерә;
хикәянең башламын, мөмкин булган дәвамын һәм ахырын уйлап чыгара ала;
текстта автор һәи катнашучыларның сүзләрен, табигать һәм көнкүреш тасвирламаларын аерып күрсәтә;
мөстәкыйль рәвештә яки укытучы ярдәмендә әсәрнең төп геройларына бик гади характеристика бирә ала;
укытучы һәм сыйныфташлар укыган әсәрнең, сабакташ җавабының эчтәлеген аңлап һәм тулы үзләштерә;
һәртөрле башкарылган эшнең, биремнең үтәлешен бәяли ала;
яттан 15 тән дә ким булмаган шигырь белә;
2-3 зур күләмле әсәрнең (фольклор һәм мәшһүр язучыларның әсәрләре) исемен, темасын әйтә, сюжетларын бәян итә ала;
6-7 халык әкиятенең эчтәлеген, 10 нан артык мәкаль һәм әйтем, 2-3 тапкыр тәгъбир (аларның мәгънәсен аңлап, ситуациядә урынлы кулланып) белә;
бер минутка 85-95 сүздән торган текстны дөрес итеп укый, эчтәлеген аңлый һәм сөйли ала.

Формалаштырылырга тиешле белем-күнекмәләр (уку елы ахырына)

Сүз сәнгатенең образлы табигате турында күзаллау булу.
Классик әдипләребезнең тормыш һәм иҗат юлларыннан төп фактларны белү.
Өйрәнелгән төп әдәби-теоретик төшенчәләрне белү.
Әдәби текстның сюжетын сөйли белү.
Өйрәнелә торган әсәрнең аерым эпизодын (яисә күренешне) анализлый алу.
Әдәби әсәрнең төрен һәм жанрын ачыклый белү.
Әдәби әсәрләрне чагыштыра белү.
Әдәби әйтелеш таләпләрен саклаган хәлдә өйрәнелгән әсәрләрне (өзекне) сәнгатьле итеп уку.
Өйрәнелгән әсәргә дәлилле рәвештә үз мөнәсәбәтеңне белдерү.
Рус һәм татар телендәге уртак һәм милли үзенчәлекләрен билгеләү, әхлакый кыйммәтләрнең чагылышын чагыштырып бәяләү.
Татар һәм рус телендәге әсәрләргә телдән һәм язмача фикереңне белдерү, аларга бәя бирү.
Диалогта яисә бәхәстә катнашу.
Сүз сәнгатенең аерым күренешләре белән мөстәкыйль танышу һәм аларның эстетик кыйммәтен бәяләү (класстан тыш вакытта әсәр укуга ихтыяҗ булу).
Татар әдәби теленең нормаларына нигезләнеп, кирәкле темага телдән һәм язмача бәйләнешле текст төзү күнекмәсенә ия булу.

Әдәбият предметының классларга һәм тематик бүленеше

Барлыгы - 70 сәг.

Әдәбиятны өйрәнү - 58 сәг.

Бәйләнешле сөйләм үстерү - 8 сәг.

Дәрестән тыш уку - 4 сәг.

Халыкның милли, рухи мәдәният хәзинәсе буларак халык иҗаты.

Аның сәнгать төрләре формалашуга йогынтысы. Халык иҗатының бер төре

буларак халык авыз иҗаты. Аның әсәрләрендә гомумкешелек хыяллары, идеалларының чагылуы. Халык авыз иҗатының матур әдәбият белән бәйлә-нешләре: уртаклыгы һәм үзенчәлекле аермалары. Халык авыз иҗатының төп жанрлары, жанр сыйфатлары. ( 1 сәг.)

Әкиятләр: жанр төрләре, үзенчәлекле сыйфатлары.

"Ак бүре" әкияте ( кыскартып). ( 4 сәг.)

"Үги кыз", "Аю белән төлке" әкиятләре. ( 4 сәг.)

Җырлар: татар халык җырларына хас үзенчәлекләр. Көй һәм сүзләр тәңгәллеге. "Моң" төшенчәсе. Җырларны төркемләү. "Иске кара урман", "Гөлҗамал","Туган ил","Яшә, Республикам!","Ай былбылым"; кыска җырлар - дүртюллыклар; тарихи җырлар: "Болгар иленең кызлары","Пугач явы". ( 4 сәг.)

Кыска жанрлар: мәкальләр һәм әйтемнәр. табышмаклар, мәзәкләр. "Хуҗа Насретдин мәзәкләре". ( 4 сәг.)

Бәетләр. "Сак-сок" бәете. ( 2 сәг.)

Риваятьләр, легендалар: аларга хас үзенчәлекләр; жанр сыйфатлары.

"Янмый торган кыз","Иске Казан каласының корылуы","Шәһәр нигә Казан дип аталган","Әллүки","Зөһрә кыз","Кеше гомере ничек корылган".( 6 сәг.)

Практик дәрес: халык авыз иҗатында образлар; әсәрләрдә дөньясурәте табигать һәм кеше, яшәеш һәм кеше турында күзаллаулар. Халык авыз иҗаты поэтикасы, язма әдәбият үсешенә, әдәби телгә зур йогынтысы. ( 2 сәг.)

Әдәби әкиятләр: халык әкиятләре белән уртаклык; сәнгатьлелек сыйфат-

лары, әдәби әсәр буларак алым һәм сурәтләү чаралары.

Г.Тукайның "Шүрәле" әкияте. ( 2 сәг.)

Җ.Тәрҗемановның "Тукран малае Шуктуган" әкияте. ( 4 сәг.)

Әхмәт Фәйзинең "Аучы мәргән белән Болан кыз" әкияте. ( 3 сәг.)

Рабит Батулланың "Курай уйный бер малай" әкияте. ( 3 сәг.)

Фәнис Яруллинның "Зәңгәр күлдә ай коена","Кояштагы тап"әкиятләре

( 3сәг.)

Хикәя: жанр сыйфатлары; әсәрнең катламнары - вакыйгалар, күренешләр, хис-кичерешләр; кеше образлары - төп герой, ярдәмче геройлар, җыелма образлар; хикәяләүче образы, автор позициясе.

Фатих Әмирханның "Ай өстендә Зөһрә кыз","Нәҗип" хикәяләре. (5 сәг.)

Мәсәл. Тереклек, җансыз предмет образлары ярдәмендә, читләтеп, кеше сыйфатларын һәм тормышын тасвирлау. Хикәяләп яки тезмә рәвештә язылуы; фикер-идеяләрнең аллегория ярдәмендә белдерелүе.

Мәҗит Гафуриның "Сарыкны кем ашаган?" мәсәле. ( 1 сәг.)

Габдулла Тукайның "Ике сабан" мәсәле. ( 1 сәг.)

Практик дәрес: сәнгатьтөре буларак матур әдәбят; чәчмә һәм тезмә әсәр;

аларның сәнгатьчә сурәтләү алымнары, чаралары. ( 2 сәг.)

Габдулла Тукайның "Пар ат","Туган җиремә","Туган авыл" шигырьләре.

( 3 сәг.)

Шәүкәт Галиев. Балалар әдәбиятындагы урыны; геройлары, образлар дөньясы. "Һәркем әйтә дөресен","Тереклек суы","Курыкма, тимим!"

"Тарихтан сабак","Өйгә бирелгән эш","Онытылган, өйдә калган" шигырь-

ләре. ( 4 сәг.)

Бәйләнешле сөйләм үстерү - 8 сәгать:

Ятлау һәм сәнгатьле итеп сөйләү өчен әсәрләр:

1. Г.Тукайның "Шүрәле" әсәре, 1 - бүлек.

2. Г.Тукайның үзегез яраткан шигыре.

3. Ф.Яруллинның "Сез иң гүзәл кеше икәнсез" шигыре.

4. Укытучы яки укучылар сайлап алып, Ш.Галиевнең бер шигыре.

Инша язу өчен үрнәк темалар:

1. Әкият геройларының көрәш максатлары һәм җиңүгә китергән сәбәпләр, шартлар (өйрәнгән әсәрләр мисалында).

2."Сак-сок"бәетендә тасвирланган халык акылы һәм синең үз нәтиҗәләрең.

3. Әдәби әкиятләрдә табигать һәм кеше образларына салынган фикерләр, нәтиҗәләр (өйрәнгән әсәрләр мисалында).

4."Минем туган җирем" (Г.Тукай һәм башка язучыларның әсәрләрен файда- ланып, һәркем үз образын иҗат итә).

Дәрестән тыш уку өчен - 4 сәгать:

1. "Гөлчәчәк" татар халык әкияте.

2. Ләбиб Лерон. Шаян хикәяләр, шигырьләр, әкиятләр.

3.Фаил Шәфигуллинның "Акмөгез"хикәясе.

4. Вакытлы матбугат басмалары.

Программаның эчтәлеге

Программага кергән якынча темалар

Төп эчтәлек

Укучылар эшчәнлеге

Халык авыз иҗаты.

1 сәгать

Халыкның милли, рухи мәдәният хәзинәсе буларак халык иҗаты.

Аның сәнгать төрләре формалашуга йогынтысы. Халык иҗатының бер төре буларак халык авыз иҗаты. Аның әсәрләрендә гомумкешелек хыяллары, идеалларының чагылуы. Халык авыз иҗатының матур әдәбият белән бәйләнешләре: уртаклыгы һәм үзенчәлекле аермалары.

Халык авыз иҗатының төп жанрлары, жанр сыйфатлары.

-фольклор әсәрләренең жанрын һәм аларга хас үзенчәлекләрне таный алу;

-фольклор әсәрләрен аңлап, иҗади, сәнгатьлеукый белү; укыганны телдән сурәтләп бирә алу; рольләргә кереп кабатлап бирү;

-төрле мәгълүмат чыганаклары (сүзлекләр, белешмәләр, энциклопедияләр, электрон чаралар) белән максатчан эшли белү.

Әкиятләр

8 сәгать

Әкиятләр, жанр төрләре, үзенчәлекле сыйфатлары.Әкиятләрнең эстетик кыйммәте. «Ак бүре» әкияте (кыскартып)."Үги кыз" әкияте. "Аю белән төлке"(мөстәкыйль уку өчен)

-әкиятләрне аңлап уку, эчтәлеген кабатлап сөйли, кирәк чакта тексттан өзекләр китерә алуга ирешү;

- әкиятләрнең төрләрен аера алу;

- әкиятләргә халык акылы, тапкырлыгы, зирәклеге, батырлыгы салынуын аңлау, шул турыда уйларга өйрәнү;

-тормыштан алган фикер-карашларга, хис-кичерешләргә нигезләнеп, өйдә иҗади эш башкару.

Җырлар.

4 сәгать

Җырларны төркемләү. Татар халык җырларына хас үзенчәлекләр. Көй һәм сүз тәңгәллеге. " Моң" төшенчәсе. Озын һәм кыска җырлар, такмаклар.

-татар халык җырларының төрләре турында мәгълүмат алу;

-татар музыкасының үзенчәлекләре белән танышу;

- җыр текстларын яттан өйрәнү;

- "Әдәбият белеме сүзлеге"ннән файдаланып, җыр турында мәгълүмат туплау.

Кыска жанрлар.

4 сәгать

Мәкальләр һәм әйтемнәр, табышмаклар. Аларда мәгънә тирәнлеге һәм аларның тел - бизәк, сөйләмнең тәэсирлеген көчәйтү чаралары булуы.

Мәзәкләр.Мәзәкләрдәге тапкырлык, юмор, кимчелекләрне тәнкыйтьләү, тирән мәгънә, хикмәтлелек. "Хуҗа Насретдин мәзәкләре".

- мәкаль һәм әйтемнәрнең мәгънәсен аңлау;әһәмиятен, кыйммәтен, үзенчәлекләрен дәлилле итеп аңлата, исбатлый белү;

-табышмакларның ни өчен кирәклегенә төшенү, аларның зиһенне үстерүдә, белемнәрне арттырудагы ролен аңлау;

-мәзәкләрдә халыкның тапкырлыгы, шат күңелле, оста булуына игътибар итү;

- "Хуҗа Насретдин мәзәкләре"н укып нәтиҗә ясый алу.

Бәетләр.

2 сәгать

Бәет жанры турында мәгълүмат. Күпчелек очракта эчтәлекләре буенча тарихи вакыйгаларга һәм шәхесләргә, авыр заманага, шәхси фаҗигаләргә һ.б. багышланулары. "Сак-Сок" бәете. Аның фантастик сюжетка корылган булуы.

-бәет жанры турында мәгълүмат алу; аңлап уку, эчтәлеген кабатлап сөйли белү;

-төрле мәгълүмат чыганаклары (сүзлекләр, белешмәләр, энциклопедияләр, электрон чаралар) ярдәмендә бәет турында белешмә туплау;

-"Сак-Сок" бәетен сәнгатьлеуку; фантастик сюжетка корылган булуын исбатлау.

Риваятьләр, легендалар.

6 сәгать

Риваять һәм легенда жанрлары турында мәгълүмат. Риваять, легендаларның аермалы һәм охшаш яклары. «Шәһәр ни өчен Казан дип аталган», "Янмый торган кыз", "Иске Казан каласының корылуы", "Әллүки" риваятьләре.

- риваять һәм легенда жанрлары турында мәгълүмат алу; аңлап уку, эчтәлеген кабатлап сөйли, кирәк чакта тексттан өзекләр китерә алуга ирешү;

-риваять һәм легендаларның аермалы һәм охшаш якларын күрсәтә алу.

Практик дәрес

2 сәгать

Халык авыз иҗатында образлар; әсәрләрдә дөньясурәте; табигать һәм кеше, яшәеш һәм кеше турында күзаллаулар. Халык авыз иҗаты поэтикасы, язма әдәбият үсешенә, әдәби телгә зур йогынтысы.

-образ (сурәт) турында мәгълүмат алу;

-хикәяләү һәи шигъри сөйләмгә корылган жанрларны атый алу;

-төрле халыклар иҗатындагы уртаклыкларны күрсәтә алу, мисаллар китерү.

Әдәби әкиятләр.

15 сәгать

Халык әкиятләре белән уртаклык, аерымлыклар. Г.Тукайның «Шүрәле» әкияте.

Җ.Тәрҗемановның "Тукран малае Шуктуган" әкияте.

Ә. Фәйзинең "Аучы Мәргән белән Болан кыз" әкияте.

Р.Батулланың "Курай уйный бер малай" әкияте.

Ф.Яруллинның "Зәңгәр күлдә ай коена", "Кояштагы тап" әкиятләре.

- укылганның эчтәлеген тулысынча, кыскача, сайлап һәм иҗади сөйли алу; сөйләгәндә тасвирлама, фикер йөртү элементларын файдалана, цитаталар китерә белү;

- әдәби әкият геройларын кылган гамәлләре, портретлары буенча характерлау һәм бәяләмә бирә алу, аларның уртак

һәм үзләренә генә хас булган сыйфатларын билгеләү;

- проблемалы сорауларга мөстәкыйль рәвештә җавап таба белү;

- әсәрләрне үзара чагыштыру, уртак һәм аермалы якларны таба белү;

- әдәби әкиятләрбуенча сочинение язу;

-классик әдипләребезнең тормыш һәм иҗат юлларыннан төп фактларны белү.

Хикәя.

5 сәгать

Эчтәлек: вакыйга, күренеш, образлар.Кеше образлары: төп герой, ярдәмче герой, катнашучы геройлар,җыелма образлар. Хикәяләүче, автор позициясе. Табигать образы,әйбер образы. Әдәби сөйләм: хикәяләү.

Ф.Әмирханның "Ай өстендә Зөһрә кыз", "Нәҗип" хикәяләре.

- хикәя жанрындагы әдәби әсәрне аңлап һәм иҗади, сәнгатьлеукый белү; укыганны телдән сурәтләп бирә алу; рольләргә кереп кабатлап бирү; план төзү;

-әдәби әсәрнең сюжетын, анда сурәтләнгән вакыйгаларны, характерларны аңлатып бирә, бәяли алу; төрле мәгълүмат чыганаклары (сүзлекләр, белешмәләр, энциклопедияләр, электрон чаралар) белән максатчан эшли белү;

-әдәби текстның мәгънәви өлешләрен аерып чыгарып, укыган буенча план төзү, геройларга характеристика бирү,махсус сурәтләү чараларының ролен билгеләү күнекмәсе булдыру;

- проблемалы сорауларга мөстәкыйль рәвештә җавап таба алу;

-өйрәнелгән әсәргә дәлилле рәвештә үз мөнәсәбәтеңне белдерү;

- әдәби әсәрләр буенча сочинение язу;

Мәсәл.

2 сәгать

Тереклек, җансыз предмет образлары ярдәмендә, читләтеп, кеше сыйфатларын, тормышын тасвирлау. Хикәяләп яки тезмә рәвештә язылу.

М.Гафуриның «Сарыкны кем ашаган?» мәсәле.

Г.Тукайның "Ике сабан" мәсәле.

-мәсәлләрне укып, читләтеп әйтүне таба алу, нәтиҗә ясый белү;

-рус һәм татар телендәге мәсәлләрдә уртак һәм милли үзенчәлекләрне билгеләү, әхлакый кыйммәтләрнең чагылышын чагыштырып бәяләү.

Практик дәрес

Сәнгать төре буларак әдәбият

2 сәгать.

Әдәбиятның башка сәнгать төрләре арасында урыны. Тормышны һәм кешенең бай рухи дөньясын танып-белү чарасы буларак әдәбият. Аның әхлакый һәм эстетик яктан кешегә йогынтысы. Язылу рәвеше ягыннан әдәби әсәрләрнең ике төргә бүленгән булуы: чәчмә һәм тезмә әсәр.

-әсәрнең сәнгать күренеше икәнлеген аңлата алу;

-чәчмә һәм тезмә әсәрләр турында фикерли алу; аларның уртак һәм аермалы якларын күрсәтә белү;

-әдәби әсәрнең халык иҗаты белән уртаклыгын табу;

- татар, рус (яки башка халыкларның) әдәбиятларында бер төрдәге темага корылган әсәрләрне чагыштыру,

милли үзенчәлекләрен ачыкларга тырышу.

Шигырьләр.

7 сәгать

Шигырь төзелеше: үлчәм, ритм, рифма, тезмә, строфа. Шигырьдә образлар, лирик герой. Г.Тукайның "Пар ат", "Туган җиремә" шигырьләре.

Ш.Галиевнең «Һәркем әйтә дөресен» , "Тереклек суы", "Курыкма, тимим!", "Тарихтан сабак", "Өйгә бирелгән эш", "Онытылган…"шигырьләре.

-шигырьләрне иҗади, сәнгатьлеукый белү; укыганны телдән сурәтләп бирә алу;

- шигъри текстларны яттан сөйләү;

-шагыйрьләрнеӊтормыш һәм иҗат юлларыннан төп фактларны белү;

- проблемалы сорауларга мөстәкыйль рәвештә җавап таба белү;

- шигырь төзелешенә караган терминнарны аңлау, аерып күрсәтә алу.

Барысы-58 сәг

КАЛЕНДАРЬ-ТЕМАТИК ПЛАН

Сәгать саны: атнага - 2 сәгать (елына - 70 сәгать). Шулар арасында: әсәрләр өйрәнү - 50 сәгать, бәйләнешле сөйләм үстерү - 12 сәгать (7се - сочинение язу), класстан тыш уку - 5 сәгать, кабатлау - 1 сәгать, спектакль карау, язучылар белән очрашу өчен резерв дәресләр - 2 сәгать.

№

Дәреснең темасы

Сәгать саны

Укучылар эшчәнлеге яки укыту эшчәнлеге төрләре

Материал үзләштерүнең көтелгән нәтиҗәләре

Пл

ан

факт

Шәхескә кагылышлы һәм метапредметлы нәтиҗәләр (УУГ) формалашу

Кереш дәрес. Әдәбият дәресләренең максаты. Әдәбиятны өйрәнү юллары.

Дәресләренең максаты. Әдәбиятны өйрәнү юллары.

Матур әдәбиятны сәнгатьнең бер төре буларак кабул итә белү. Фольклор һәм аның жанрлары турында мәгълүматка ия булу.

Шәхси: укуга карата кызыксыну хисе булу;

Регулятив:укытучы ярдәме белән эшне планлаштырырга һәм эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү;

Танып белү:тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү;

Коммуникатив:башкаларның сөйләмен тыңлый һәм аңлый белү.

Халык авыз иҗаты. Әкиятләр, жанр төрләре, үзенчәлекле сыйфатлары

Халык авыз иҗаты.

Беренче бүлектән сурәтләү чараларын таба белү.

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү;

""Ак бүре әкияте. I бүлек.

Халык авыз иҗаты. "Ак бүре" әкияте, "Серле балдак".

Сәнгатьле уку күнекмәләренә ия булу.

Шәхси:табигать турында кайгырту;

Регулятив:эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү;

Танып белү:укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү;

Коммуникатив:төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү.

"Ак бүре" әкияте. Әкиятләрдә халык акылы, зирәклеге.

Әкиятне укыту, текстка якын итеп сөйләтү.

Сәнгатьле уку күнекмәләренә ия булу.

Шәхси:табигать турында кайгырту;

Регулятив:эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү;

Танып белү:укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү;

Коммуникатив:төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү.

Ак бүре" әкиятендә тылсым һәм аның образларда бирелеше

Әкият героеның сыйфатларын, тылсым элементларын билгеләү.

Әкияттәге тылсым элементларын күрсәтә белү. Әкиятнең төзелеш үзенчәлекләрен күрсәтә алу.

ӘТ: Әкиятләр. Алардагы фантастик, тылсымлы сюжетлар. Әкият төрләре. Гипербола, литота.

Регулятив:эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү;

Танып белү:укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү;

Коммуникатив:төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү.

"Ак бүре" әкияте. Әкиятнең тәрбияви әһәмияте.

Әкият героеның сыйфатларын, тылсым элементларын билгеләү. Әкиятнең тәрбияви әһәмияте турында аңлау.

Әкиятнең тәрбияви әһәмиятен билгели алу. Әкиятнең төзелеш үзенчәлекләрен күрсәтә алу.

Шәхси:"башкаларга карата түземлек" төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү;

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү;

Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү.

"Үги кыз" әкияте

Рольләргә бүлеп, сәнгатьле итеп уку.

Герой холкындагы гаделлек, тугрылык турында аңлата алу.

Шәхси:"башкаларга карата түземлек" төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү;

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү;

"Үги кыз" әкиятендә образлар һәм аларның холык-фигыльләре

Рольләргә бүлеп, сәнгатьле итеп уку.

"Үги кыз" әкиятендә образларга анализ ясый белү

Шәхси:табигать турында кайгырту;

Регулятив:эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү;

Танып белү:укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү;

Коммуникатив:төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү.

Хайваннар турында әкиятләр "Аю белән төлке" әкияте.("Әтәч белән Төлке", "Ай белән Кояш", "Арыслан, Бүре, Төлке", "Ак бүре", "Кәҗә белән Сарык" ).

Симфониядән өзек тыңлау, әңгәмә. Сәнгатьле уку.

Әкият белән мөстәкыйль танышу. Әкиятләрнең эстетик кыйммәтен бәяләү күнекмәсенә ия булу.

Шигъри сөйләм, эндәш сүзләрнең образ тудырудагы әһәмиятен аңлау.

Шәхси:"башкаларга карата түземлек" төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү;

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү;

Әкиятләр турында.

Хайваннар турында әкиятләрне сәнгатьле итеп сөйләү, анализлау. Әңгәмә.

Әкиятләрдә кешегә хас сыйфатларның һәм фикер йөртүнең хайваннарга, табигать җисемнәренә үзенчәлекле төстә күчерелүен белү.

Класстан тыш уку. "Гөлчәчәк". Көнкүреш әкиятләре.

Яңа тема аңлату дәресе

Көнкүреш әкиятләрен сөйләү. Башка төр әкиятләрдән аермасын табу. Әңгәмә.

Тапкырлыкка корылган әкиятләрдә тормышчанлык, акыл көченең өстенлеген күрсәтә белү. Тормышның мәгънәсе һәм кызыклыгы байлыкта гына түгеллеген раслау. Көнкүреш әкиятләренең тәрбияви көчен аңлау.

Шәхси:укуга уңай караш булдыру;

Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү;

Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү;

Бәйләнешле сөйләм үстерү. Инша язу.

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе. Төп һәм ярдәмче гаройлар, әкият сюжетын үстерү юллары, сурәтләү чаралары турында әңгәмә. Авыр үзләштерүче укучыларга хайваннар турындагы әкиятнең дәвамын уйлатып яздыру.

Әдәби телнең нормаларына нигезләнеп, кирәкле темага телдән һәм язмача бәйләнешле текст төзү күнекмәсенә ия булу.

. Шәхси:телнең төп аралашу чарасы икәнен аңларга;

Регулятив: эш өчен максат куя белү;

Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру;

Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү

Халык авыз иҗатында җыр жанры. Көй һәм сүзләр тәңгәллеге. "Моң" төшенчәсе. Җырларны төркемләү. "Иске кара урман"

Җырлар турында төшенчә бирү, анализлау.

Җырлар «Туган ил» Нәкый Исәнбәт.

Яңа теманы аңлату дәресе

Җырлар турында төшенчә бирү, анализлау.

татар халык җырларының төрләре турында мәгълүмат алу;

татар музыкасының үзенчәлекләре белән танышу;

Танып белү:милли әдәбияттагы рухи-әхлакый кыйммәтләрне күңелдән уздырып кабул итәргә өйрәтү

Шәхси:укучының җаваплылык хисен активлаштыру.

милли әдәбияттагы рухи-әхлакый кыйммәтләрне күңелдән уздырып кабул итәргә өйрәтү

Регулятив:укытучы ярдәме белән эшне планлаштырырга һәм эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү;

әхлак нормаларын, җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләрен төшендерү

Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү

Татар халык җырларына хас үзенчәлекләр Иске кара урман", "Гөлҗамал","Туган ил","Яшә, Республикам!","Ай былбылым";

Яңа теманы аңлату дәресе

Татар халык җырлары белән таныштыру.

татар музыкасының үзенчәлекләре белән танышу;

җыр текстларын яттан өйрәнү;

Халык авыз иҗатында кыска җырлар. "Болгар иленең кызлары", "Пугач явы".

Яңа теманы аңлату дәресе

Көй һәм сүз тәңгәллеге. Моң төшенчәсе белән таныштыру

- "Әдәбият белеме сүзлеге"ннән файдаланып, җыр турында мәгълүмат туплау.

Озын һәм кыска җырлар, такмаклар. Тарихи җырлар. Мөстәкыйль эш.

җыр текстларын яттан өйрәнү

Кыска жанрлар: мәкальләр һәм әйтемнәр

Яңа теманы аңлату дәресе

Мәкальләр турында төшенчә бирү, татар халык тмәкальләрен сәнгатьле уку, сөйләтү.

мәкаль һәм әйтемнәрнең мәгънәсен аңлау;әһәмиятен, кыйммәтен, үзенчәлекләрен дәлилле итеп аңлата, исбатлый белү;

Танып белү: Халык авыз иҗатындагы рухи-әхлакый кыйммәтләрне күңелдән уздырып кабул итәргә өйрәтү

Шәхси:укучының җаваплылык хисен активлаштыру.

милли әдәбияттагы рухи-әхлакый кыйммәтләрне күңелдән уздырып кабул итәргә өйрәтү

Регулятив:укытучы ярдәме белән эшне планлаштырырга һәм эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү;

әхлак нормаларын, җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләрен төшендерү

Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү

Табышмаклар

Яңа теманы аңлату дәресе

Табышмаклар турында төшенчә бирү, татар халык табышмакларын сәнгатьле уку, сөйләтү.

табышмакларның ни өчен кирәклегенә төшенү, аларның зиһенне үстерүдә, белемнәрне арттырудагы ролен аңлау;

Танып белү: Халык авыз иҗатындагы рухи-әхлакый кыйммәтләрне күңелдән уздырып кабул итәргә өйрәтү. Табышмакларның әдәбияттагы роле.

Шәхси:укучының җаваплылык хисен активлаштыру.

милли әдәбияттагы рухи-әхлакый кыйммәтләрне күңелдән уздырып кабул итәргә өйрәтү

Регулятив:укытучы ярдәме белән эшне планлаштырырга һәм эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү;

әхлак нормаларын, җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләрен төшендерү

Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү

Мәзәкләр ("Ишәк өстендә", "Шайтан ни төсле?", "Укытучы белән укучы бала", "Тартылмый да, сузылмый да", "Өметсез", "Төбендә юкмы?", "Былтырга "А", "Кичке аштан соң", "Улы һәм атасы", "Нужа бабай", "Үзе кереп бара", "Көйзәмәгән арпа", "Аягын күтәрә торган ат", "Довольно!").

Яңа теманы аңлату дәресе

Мәзәкләр турында төшенчә бирү, татар халык мәзәкләрен сәнгатьле уку, сөйләтү.

Мәзәкләрдәге тапкырлык, юмор, кимчелекләрне тәнкыйтьләү, тирән мәгънә, хикмәтлелек турында күзаллау булу.

Шәхси: укуга карата кызыксыну хисе булу;

Регулятив:укытучы ярдәме белән эшне планлаштырырга һәм эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү;

Танып белү:тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү;

Коммуникатив:башкаларның сөйләмен тыңлый һәм аңлый белү.

Бәйләнешле сөйләм үстерү. "Мәзәкләр" темасы буенча проект эше башкару.

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе. Иҗат эше: төркемнәрдә эшләү, индивидуаль ярдәм. Проект эшен яклау: чыгыш ясау.

Өстәмә материаллар белән эшләү күнекмәләре булу. Тупланган материалны системага сала белү. Монологик һәм диалогик сөйләм күнекмәләренә ия булу, үз фикереңне дәлилләп сөйли алу.

. Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү;

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү;

Бәйләнешле сөйләм үстерү.

Хуҗа Насретдин турында мәзәкләр.

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе.

МТК: "Мөслим төбәге фольклоры" сайтындагы мәзәкләрне уку, эчтәлеге буенча фикер алышу. "Мәзәкчеләр конкурсы".

Мәзәк жанры үзенчәлекләрен туган як фольклоры мисалларында күрә алу, аның һаман да үсеп, даими яңарыш кичереп торучы жанр булуын аңлау, халык авыз иҗаты әсәрләрен туплау һәм өйрәнүгә ихтыяҗ булу.

Шәхси:"башкаларга карата түземлек" төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү;

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү;

Бәетләр.

Яңа теманы аңлату дәресе

Бәетләр турында төшенчә бирү, бәетләр сәнгатьле уку, сөйләтү.

бәет жанры турында мәгълүмат алу; аңлап уку, эчтәлеген кабатлап сөйли белү;

Шәхси:укуга уңай караш булдыру;

Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү: Халык авыз иҗатындагы рухи-әхлакый кыйммәтләрне күңелдән уздырып кабул итәргә өйрәтү.

Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү;

Сак - сок бәете

Яңа теманы аңлату дәресе

-"Сак-Сок" бәетен сәнгатьлеуку; фантастик сюжетка корылган булуын исбатлау.

Шәхси:укуга уңай караш булдыру

Регулятив:әдәбиятка мәхәббәт тәрбияләү.

Танып белү:укыган әдәби әсәрнең эчтәлеген, темасын, проблемасын, идеясен билгели, геройларын һәм әдәби дөньясын бәяли алуына, аның нинди төр һәм жанрга каравын аеруына ирешү

Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү;

БСҮ

"Сак-сок"бәетендә тасвирланган халык акылы һәм синең үз нәтиҗәләрең.

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе.

-"Сак-Сок" бәетен сәнгатьле уку; "Сак- сок" бәетенең төзелешен, тәрбияви әһәмиятен белү.

Шәхси:укуга уңай караш булдыру;

Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү: Халык авыз иҗатындагы рухи-әхлакый кыйммәтләрне күңелдән уздырып кабул итәргә өйрәтү.

Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү;

Риваятьләр, легендалар.

Яңа теманы аңлату дәресе

Риваять һәм легенда жанрлары турында мәгълүмат. Риваять, легендаларның аермалы һәм охшаш яклары

риваять һәм легенда жанрлары турында мәгълүмат алу; аңлап уку, эчтәлеген кабатлап сөйли, кирәк чакта тексттан өзекләр китерә алуга ирешү;

Шәхси:укуга уңай караш булдыру;

Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү: Халык авыз иҗатындагы рухи-әхлакый кыйммәтләрне күңелдән уздырып кабул итәргә өйрәтү.

Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү;

27-28

«Шәһәр ни өчен Казан дип аталган», "Янмый торган кыз", "Иске Казан каласының корылуы", "Әллүки" риваятьләре.

Яңа теманы аңлату дәресе

Риваятьләр белән танышу, анализлау.

риваять һәм легендаларның аермалы һәм охшаш якларын күрсәтә алу.

Шәхси :укуга һәм хезмәткә уңай мөнәсәбәт булдыру

Регулятив :әдәби әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт һәм бәя булдыру

Танып белү: Халык авыз иҗатындагы рухи-әхлакый кыйммәтләрне күңелдән уздырып кабул итәргә өйрәтү.

Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү;

29-30

Практик дәрес. Халык авыз иҗатында образлар.

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе.

Халык авыз иҗаты буенча фикер алышу.

образ (сурәт) турында мәгълүмат алу;

-хикәяләү һәи шигъри сөйләмгә корылган жанрларны атый алу;

-төрле халыклар иҗатындагы уртаклыкларны күрсәтә алу, мисаллар китерү.

Шәхси:укуга уңай караш булдыру;

Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү;

Класстан тыш уку.Вакытлы мәтбугат битләренә күзәтү.

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе.

образ (сурәт) турында мәгълүмат алу;

-хикәяләү һәи шигъри сөйләмгә корылган жанрларны атый алу;

-төрле халыклар иҗатындагы уртаклыкларны күрсәтә алу, мисаллар китерү.

Шәхси:телнең төп аралашу чарасы икәнен аңларга;

Регулятив: эш өчен максат куя белү; Укучылар тарафыннан белгән яки әлегәчә белмәгән күнекмәләрне үзара бәйләү; Укучының белгәннәрен яки белергә тиешле күнекмәләрне билгеләү.

Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру;

Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү

Әкият төрләре.Әдәби әкиятләр

Яңа теманы аңлату дәресе

Сәнгатьле уку. Укучылар сөйләменең аудиоязмасы белән эшләү.

33-

Г.Тукайның «Шүрәле» әкияте. Әкияттә уздырылган фикер

Видеоөзекне карау, калган өлешләрен сәнгатьле уку. Әкият эчтәлегенә салынган мәгънәне ачыклау.

Әкияттәге образлар системасы, төп мотивлар, детальләр байлыгы, җанлы һәм җансыз табигатькә мәхәббәт тәрбияләү чаралары турында мәгълүматлы булу.

Габдулла Тукай. «Шүрәле»Сәнгатьле уку .

Яңа теманы аңлату дәресе

Йөгерек уку күнекмәләре булдыру (уку тизлеген тикшерү). Балачак хатирәләренең онытылмаслык булуы турында әңгәмә. Интерактив китап белән эш. 1 нче бүлек буенча эшләү.

Г.Тукайның биографиясендәге төп моментлар турында мәгълүматлы булу.

ӘТ: Биография һәм автобиография турында төшенчә.

Танып белү:укучының классик әдипләрнең тормыш һәм иҗат юлларының төп фактларын белүе

Шәхси: эшләү барышында үз-үзеңә төгәл бәя бирә алу.

Регулятив:укучыда әдәби әсәрне аңлап укырлык, мөстәкыйль үзләштерерлек күнекмәләр булдыру

Коммуникатив:әдәби әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт һәм бәя булдыру;

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү "Әкият геройларының көрәш максатлары һәм җиңүгә китергән сәбәпләр, шартлар" темасы буенча инша язу.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү

Г,Тукай иҗат иткән әсәрләр буенча фикер алышу. Әкият эчтәлегенә салынган мәгънәне ачыклау.

Әкият геройлары һәм аларның эш гамәлләренә бәя бирә белү

Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү;

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Коммуникатив:төркемдә эшләгәндә бер-берсен тыңлый белү, сөйләшү барышында үз фикерен җиткерү, үзара килешү, алган мәгълүматларны куллана белү.

Җ.Тәрҗемановның тәрҗемәи хәле."Тукран малае Шуктуган" әкияте.

Яңа теманы аңлату дәресе

2-3 нче бүлекләрне сәнгатьле уку, укылган өлешләрнең сюжетын кыскача бәян итү.

Укылган өлешне кыскача сөйләү, сәнгатьле уку күнекмәләренә ия булу. Авыр язмышның оптимистик рухта сурәтләнүенә игътибар итү.

Танып белү:укучының классик әдипләрнең тормыш һәм иҗат юлларының төп фактларын белүе

Шәхси :укуга һәм хезмәткә уңай мөнәсәбәт булдыру

Регулятив :әдәби әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт һәм бәя булдыру;

Коммуникатив:Иптәшеңенең үз-үзен тотышы белән идарә итү, фикерне әйтә белү

Җ.Тәрҗемановның "Тукран малае Шуктуган" әкияте.

Әдәби текст белән танышу дәресе.

5 нче бүлекне сәнгатьле уку, укылган өлешнең сюжетын кыскача бәян итү.

Җ.Тәрҗемановның "Тукран малае Шуктуган" әкияте. Әкият геройларының холык- фигыльләре

Яңа теманы аңлату дәресе

Әкиятне укуны дәвам итү һәм образларга бәя бирү

Сөйләм һәм язма телен, хәтер һәм фикерләү сәләтен үстерү, рухи дөньяңны баету өстендә эшли белү.

Танып белү:әдәби әсәрнең образлы табигате хакында гомуми мәгълүматый күзаллау булдыру, аның эстетик кыйммәтен тою хисе тәрбияләү

Шәхси:укучының җаваплылык хисен активлаштыру;

Коммуникатив:әдәби әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт һәм бәя булдыру;

Регулятив:укучыда әдәби әсәрне аңлап укырлык, мөстәкыйль үзләштерерлек күнекмәләр булдыру

Җ.Тәрҗемановның "Тукран малае Шуктуган" әкияте. Әсәрне тәрбияви әһәмияте.

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту дәресе

Автор иҗат иткән әкият буенча фикер алышу. Әкият эчтәлегенә салынган мәгънәне ачыклау.

Сәнгатьле уку, сөйли алу. Әсәрне анализлый һәм образларга бәя бирә белү. Тәрбияви әһәмиятен күрә белү.

Әхмәт Фәйзинең тәрҗемәи хәле. "Аучы мәргән белән Болан кыз" әкияте.

Яңа теманы аңлату дәресе

Әкиятне сәнгатьле уку, укылган өлешнең сюжетын кыскача бәян итү.

Укылган өлешне кыскача сөйләү, сәнгатьле уку күнекмәләренә ия булу.

Шәхси:укучының җаваплылык хисен активлаштыру;

Коммуникатив:әдәби әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт һәм бәя булдыру;

Регулятив:укучыда әдәби әсәрне аңлап укырлык, мөстәкыйль үзләштерерлек күнекмәләр булдыру

Әхмәт Фәйзинең "Аучы мәргән белән Болан кыз" әкияте. Образларның әсәрдәге роле.

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

Автор иҗат иткән әкият буенча фикер алышу. Әкият эчтәлегенә салынган мәгънәне ачыклау.

Сәнгатьле уку, сөйли алу. Әсәрне анализлый һәм образларга бәя бирә белү.

Рабит Батулланың тормыш юлы һәм иҗаты. "Курай уйный бер малай" әкияте.

Яңа теманы аңлату дәресе

Йөгерек уку күнекмәләре булдыру

әдәби әкият геройларын кылган гамәлләре, портретлары буенча характерлау һәм бәяләмә бирә алу.

Шәхси: әхлак нормаларын, җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләрен төшендерү

Коммуникатив: өйрәнелгән әсәрләрне шәрехли белүләренә ирешү

Танып белү:укучының классик әдипләрнең тормыш һәм иҗат юлларының төп фактларын белүе

Регулятив:укучыда әдәби әсәрне аңлап укырлык, мөстәкыйль үзләштерерлек күнекмәләр булдыру

Рабит Батулланың "Курай уйный бер малай" әкияте.

Яңа теманы аңлату дәресе

Әкиятне сәнгатьле уку, укылган өлешнең сюжетын кыскача бәян итү.

әсәрләрне үзара чагыштыру, уртак һәм аермалы якларны таба белү;

Рабит Батулланың "Курай уйный бер малай" әкияте. Образлар һәм аларның әсәрдә бирелеше.

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

Әкиятне сәнгатьле уку, укылган өлешнең сюжетын кыскача бәян итү.

Ф.Яруллинның тормыш юлы һәм иҗаты. "Зәңгәр күлдә ай коена"әкияте

Яңа тема аңлату дәресе

Йөгерек уку күнекмәләре булдыру

классик әдипләребезнең тормыш һәм иҗат юлларыннан төп фактларны белү.

Шәхси: баланың үзаңын үстерү, милләтне, ватанны яратырга өйрәтү, горурлык һәм гражданлык хисләре тәрбияләү

Регулятив:укучыда әдәби әсәрне аңлап укырлык, мөстәкыйль үзләштерерлек күнекмәләр булдыру

Коммуникатив:әдәби әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт һәм бәя булдыру;

Танып -белү:әдәби әсәрнең образлы табигате хакында гомуми мәгълүматый күзаллау булдыру, аның эстетик кыйммәтен тою хисе тәрбияләү

Ф.Яруллинның "Акъяфрак" әсәре

Яңа тема аңлату дәресе

Әкиятне сәнгатьле уку, укылган өлешнең сюжетын кыскача бәян итү.

Сәнгатьле уку күнекмәләренә ия булу.

Ф.Яруллинның Кояштагы тап"әкият

Яңа тема аңлату дәресе

Әкиятне сәнгатьле уку, укылган өлешнең сюжетын кыскача бәян итү.

БСҮ Әдәби әкиятләрдә табигать һәм кеше образларына салынган фикерләр, нәтиҗәләр (өйрәнгән әсәрләр мисалында).

Бәйләнешле сөйләм үстерү

әдәби әкият геройларын кылган гамәлләре, портретлары буенча характерлау һәм бәяләмә бирә алу, аларның уртак һәм үзләренә генә хас булган сыйфатларын билгеләү;

Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү;

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Коммуникатив:әдәби әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт һәм бәя булдыру;

Хикәя. Хикәя турында белешмә.

Анализлау дәресе Хикәя турында төшенчә бирү, Хикәяләрне сәнгатьле уку, сөйләтү.

Хикәяләр турында төшенчә бирү,укыган хикәяләрнең үзенчәлекләрен ачыклау

Регулятив:төрле чыганаклар белән эшләргә, аларны табарга, мөстәкыйль рәвештә кулланырга, төркемләргә, чагыштырырга, анализларга һәм бәяләргә өйрәтү.

Танып белү: укыган әдәби әсәрнең эчтәлеген, темасын, проблемасын, идеясен билгели, геройларын һәм әдәби дөньясын бәяли алуына, аның нинди төр һәм жанрга каравын аеруына ирешү;

Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү;

Коммуникатив:әдәби әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт һәм бәя булдыру;

Ф.Әмирханның тәрҗемәи хәле."Ай өстендә Зөһрә кыз"

Яңа тема аңлату дәресе

Йөгерек уку күнекмәләре булдыру

Хикәядәге образлар системасы, төп мотивлар, детальләр байлыгы, җанлы һәм җансыз табигатькә мәхәббәт тәрбияләү чаралары турында мәгълүматлы булу.

Шәхси:укучыда әдәби әсәрне аңлап укырлык, мөстәкыйль үзләштерерлек күнекмәләр булдыру, әдәбиятка мәхәббәт тәрбияләү;

Танып белү:укучының классик әдипләрнең тормыш һәм иҗат юлларының төп фактларын белүе

Регулятив:автор позициясен ачыклый алу һәм аңа үз мөнәсәбәтеңне булдыру күнекмәсен формалаштыру

Коммуникатив:әдәби әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт һәм бәя булдыру;

Ф.Әмирханның "Нәҗип" хикәясе. Әсәрдә образлар һәм аларның әсәрдәге роле.

Яңа тема аңлату дәресе

Хикәяне сәнгатьле уку, укылган өлешнең сюжетын кыскача бәян итү.

әсәрләрне үзара чагыштыру, уртак һәм аермалы якларны таба белү

1.04

Ф.Әмирханның "Нәҗип" хикәясе. Әсәрдә Нәҗип образы һәм аңа хас сыйфатлар.

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

Хикәяне сәнгатьле уку, укылган өлешнең сюжетын кыскача бәян итү.

Сәнгатьле уку күнекмәләренә ия булу.

Бәйләнешле сөйләм үстерү

"Нәҗип" хикәясе буенча

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү

әдәби әсәрнең геройларын кылган гамәлләре, портретлары буенча характерлау һәм бәяләмә бирә алу, аларның уртак һәм үзләренә генә хас булган сыйфатларын билгеләү;

Регулятив:язу һәм сөйләм осталыгын үстерү, мәсьәләне аңлый, гипотеза куя, материалны төркемли, үз фикерен дәлилли, кирәк икән - үзгәртә-төгәлләштерә, нәтиҗәләр чыгара, материалны гомумиләштерә белергә, үз хисләреңне сүзләр ярдәмендә аңлата алырга һәм бер үк вакытта башкалар белән бергәләп эшләргәкүнектерү

Коммуникатив:әдәби әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт һәм бәя булдыру;

Дәрестән тыш уку

Фаил Шәфигуллинның "Акмөгез"хикәясе.

Яңа тема аңлату дәресе

Йөгерек уку күнекмәләре булдыру

Әдәби әсәрнең сюжетын, анда сурәтләнгән вакыйгаларны, характерларны аңлатып бирә, бәяли алу; төрле мәгълүмат чыганаклары (сүзлекләр, белешмәләр, энциклопедияләр, электрон чаралар) белән максатчан эшли белү;

Ләбиб Лерон тәрҗемәи хәле. Хикәяләр

Класстан тыш уку дәресе.

Язучының тәрҗемәи хәле һәм әдәби текст белән танышу дәресе.

Йөгерек уку күнекмәләре булдыру

Сәнгатьле уку күнекмәләренә ия булу.

Ләбиб Лерон. Шаян хикәяләр

Класстан тыш уку дәресе.

Йөгерек уку күнекмәләре булдыру

Әдәби әсәрнең сюжетын, анда сурәтләнгән вакыйгаларны, характерларны аңлатып бирә белү.

Мәсәл.Мәсәл турында төшенчә

Анализлау дәресе

Мәсәлләр турында төшенчә бирү, мәсәлләрне сәнгатьле уку, сөйләтү.

Мәсәлләр турында төшенчә бирү

мәсәлләрне укып, читләтеп әйтүне таба алу, нәтиҗә ясый белү;

Шәхси:телнең төп аралашу чарасы икәнен аңларга;

Регулятив: эш өчен максат куя белү;

Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру;

Коммуникатив:әдәби әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт һәм бәя булдыру;

М.Гафуриның «Сарыкны кем ашаган?» мәсәле.Г.Тукайның "Ике сабан" мәсәле.

Яңа тема аңлату дәресе

Мәсәлләрне сәнгатьле уку, укылган өлешнең сюжетын кыскача бәян итү.

рус һәм татар телендәге мәсәлләрдә уртак һәм милли үзенчәлекләрне билгеләү, әхлакый кыйммәтләрнең чагылышын чагыштырып бәяләү.

Регулятив:автор позициясен ачыклый алу һәм аңа үз мөнәсәбәтеңне булдыру күнекмәсен формалаштыру

Коммуникатив:әдәби әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт һәм бәя булдыру;

Практик дәрес. Татар һәм рус телендәге мәсәлләр.

Анализлау дәресе

татар, рус (яки башка халыкларның) әдәбиятларында бер төрдәге темага корылган әсәрләрне чагыштыру,

милли үзенчәлекләрен ачыкларга тырышу

Танып белү:укучының классик әдипләрнең тормыш һәм иҗат юлларының төп фактларын белүе

Регулятив:автор позициясен ачыклый алу һәм аңа үз мөнәсәбәтеңне булдыру күнекмәсен формалаштыру

Коммуникатив:әдәби әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт һәм бәя булдыру;

Сәнгать төре буларак әдәбият

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү

Әдәбият һәм аның кирәклеге белән таныштыру. Әдәби әсәрләрнең байлыгы турында мәг үлүмат бирү.

Проблемалы сорауларга мөстәкыйль рәвештә җавап таба белү;

Танып белү: әдәбият, әдәби әсәрләрнең әһәмиятен танып белүе;

Регулятив:автор позициясен ачыклый алу һәм аңа үз мөнәсәбәтеңне булдыру күнекмәсен формалаштыру

Коммуникатив:әдәби әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт һәм бәя булдыру

Шигырь төзелеше: үлчәм, ритм, рифма, тезмә, строфа

Анализлау дәресе

Шигырь төзелеше турында төшенчә бирү, шигырҗләрне анализларга өйрәтү.

чәчмә һәм тезмә әсәрләр турында фикерли алу; аларның уртак һәм аермалы якларын күрсәтә белү;

Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү;

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Г.Тукайның"Пар ат", "Туган җиремә" шигырьләре

Яңа тема аңлату дәресе

Г.Тукайның шигырьләрен уку, әлеге шигырьләрнең әһәмиятле якларын билгеләү

шигырьләрне иҗади, сәнгатьлеукый белү; укыганны телдән сурәтләп бирә алу

Шәхси:әхлак нормаларын, җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләрен төшендерү

Регулятив: эш өчен максат куя белү;

Танып белү шигырь төзелешенә караган терминнарны аңлау, аерып күрсәтә алу.

Г.Тукайның"Пар ат", "Туган җиремә" шигырьләре. Шигырьләрендә образлылык.

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

Г.Тукайның шигырьләрен уку, әлеге шигырьләрнең әһәмиятле якларын билгеләү.Шигырьләрдә образлылык белән таныштыру.

шигырьләрне иҗади, сәнгатьлеукый белү; укыганны телдән сурәтләп бирә алу

Класстан тыш укуГ.Ибраһимов"Алмачуар"

Яңа тема аңлату дәресе

Шәхси:"башкаларга карата түземлек" төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү;

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү;

Ш.Галиев тормыш юлы һәм иҗаты«Һәркем әйтәдөресен». "Тереклек суы", "Курыкма, тимим!" "Тамаша" шигыре

Яңа тема аңлату дәресе

Шигырьләрне сәнгатьле уку, укылган өлешнең сюжетын кыскача бәян итү.

проблемалы сорауларга мөстәкыйль рәвештә җавап таба белү;

- шигырь төзелешенә караган терминнарны аңлау, аерып күрсәтә алу.

Ш.Галиевнең "Тарихтан сабак","Өйгә бирелгән эш","Онытылган, өйдә калган" шигырьләре

Яңа тема аңлату дәресе

Шигырьләрне сәнгатьле уку, укылган өлешнең сюжетын кыскача бәян итү.

Ш.Галиевнең "Тарихтан сабак", "Өйгә бирелгән эш" "Онытылган…"шигырьләре.

Яңа тема аңлату дәресе

Шигырьләрне сәнгатьле уку, укылган өлешнең сюжетын кыскача бәян итү.

шигырьләрне иҗади, сәнгатьлеукый белү; укыганны телдән сурәтләп бирә алу

Йомгаклау контроль эше(Тест)

Контроль дәрес

Үтелгән темаларны кабатлау.

төрле чыганаклар белән эшләргә, аларны табарга, мөстәкыйль рәвештә кулланырга, төркемләргә, чагыштырырга, анализларга һәм бәяләргә өйрәтү

Шәхси:уку эшчәнлегендә үзбәя куя белү;

Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Регулятив: биремнәрне үтәү, үтәлешенә үзбәя һәм үзара бәя кую;

Коммуникатив: үз фикереңне формалаштыру; парларда эшләгәндә үз фикереңне иптәшең фикере белән килештерә белү;

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү. "Минем туган җирем" инша язу

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү

Туган як темасы, андагы күренешләр белән таныштыру.

баланың үз эшчәнлеген һәм әйләнә-тирәдәге тормышны мөстәкыйль бәяли белүенә, мөстәкыйль карарлар кабул итә һәм аларны җиренә җиткереп үти алуына ирешү;

Шәхси:табигать турында кайгырту;

Танып белү:укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү;

Коммуникатив:төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү.

Үткәннәрне кабатлау һәм йомгаклау

Контроль дәрес

Үтелгән темаларны кабатлау.

баланың үз эшчәнлеген һәм әйләнә-тирәдәге тормышны мөстәкыйль бәяли белүенә, мөстәкыйль карарлар кабул итә һәм аларны җиренә җиткереп үти алуына ирешү

Бәяләү нормалары

Минутка укыганда куела торган таләпләр

№

Таләпләр

Билге

Шул сыйныфка таләп ителгән күләмдәге сүзләр (текст) тиз, ачык, дөрес әйтелеп, фикер аңлаешлы бирелсә, ягъни:

-фонетик үзенчәлекләр (хәрефләрнең укылыш үзенчәлекләре) дөрес бирелсә;

-татар әдәби теленең орфоэпик нормалары (сүзнең язылыш һәм әйтелеш үзенчәлекләре) сакланса;

-җөмләләр сөйләмнең төп структур берәмлекләренә (сүзләр-иҗекләргә; җөмлә-сүз тезмәләре һәм сүзләргә, мәгънәле кисәкләргә) дөрес бүленсә;

-тукталышлар (паузалар) дөрес ясалса, сүз басымы һәм логик басым дөрес укылса яисә язылса;

-интонацион яктан тестктагы җөмләләр дөрес тавыш белән укылса;

Укучының текст эчтәлегеннән чыгып бирелгән сорауларга төгәл җавап бирелсә,

"5"ле куела

Таләп ителгән күләмдәге сүзләр (текст) тиешле тизлектә укылса, ләкин кайбер сүзләрнең әйтелешендә фонетик, орфоэпик үзенчәлекләр тиешенчә үтәлмәсә, ягъни:

-кайбер сүзләрне укыганда, сүзләрнең укылыш үзенчәлекләре орфоэпик нормаларга туры килмәсә;

-сөйләмнең структур бүленешендә кайбер хаталар булса;

-җөмләне укыганда, интонацион яктан 1-2 төгәлсезлек җибәрелсә;

Укытучының сорауларына төгәл җавап бирсә,

"4"ле куела

Уку тизлеге вакыт чикләренә сыймаса һәм уку барышында 3-4 фонетик,2-3 орфоэпик хата җибәрелсә;

Текст сөйләм берәмлекләренә тиешенчә бүленмәү сәбәпле, интонация төгәл бирелмәсә;

Текстны аңлап та, сорауларга бирелгән җавапларда төгәлсезлек булса,

"3"ле куела

Тиешле тизлектә уку күнекмәләре булмаса;

Уку барышында үтелгән орфограммаларда төгәлсезлекләр күп кабатланса;

Уку барышында җибәрелгән фонетик, орфоэпик, интонацион хаталар текст эчтәлеген аңлауга комачауласа;

Текст эчтәлеге буенча бирелгән сорауларга өлешчә генә җавап алынганда,

"2"ле куела

Сочинение бәяләү нормалары

№

Эшнең эчтәлеге һәм теле

Грамоталылыгы

Билге

Эчтәлек темага туры килә; язмада фактик ялгышлар юк;план (яки плансыз) эзлекле язылган;теле бай, образлы, стиль бердәмлеге сакланган

1 орфографик яки пунктуацион (яки грамматик) хата бар

"5"ле куела

Язманың эчтәлеге темага туры килә, ул дөрес ачылган; 1 фактик хата җибәрелгән, хикәяләү эзлеклелелегендә артык әһәмияте булмаган бозу сизелә;тулаем алганда, теле бай, образлы; стиль бердәмлеге сакланган

2 орфографик,1 пунктуацион (яки1 грамматик) хата бар

"4"ле куела

Эчтәлекне бирүдә мөһим читләшүләр бар: ул нигездә дөрес, ләкин фактик төгәлсезлекләр очрый, хикәяләү эзлекле түгел; телнең ярлылыгы сизелеп тора; синонимик сүзләрне аз куллана, бертөрлерәк синтаксик төзелмәләр файдалана, образлы түгел, сүз куллануда ялгышлар җибәрә; стиль бердәмлеге сакланып җитмәгән.

3 орфографик,2 пунктуацион 1 грамматик хата бар

"3"ле куела

Тема ачылмаган; фактик төгәлсезлекләр күп, планга туры килми, эзлеклелек бозылган; теле ярлы; сүз куллану ялгышлары еш очрый; стиль бердәмлеге юк.

Орфографик хаталарның саны 3тән, пунктуацион хаталарның саны 2дән, грамматик хаталарның саны 3 тән артык

"2"ле куела

Төгәлсезлекләр билгесе "2"ле кую нормасыннан артып китә.

Төгәлсезлекләр "2"ле кую нормасыннан артып китә.

"1"ле билгесе куела

Укыту-методик әсбаплар исемлеге

Әдәбият исемлеге

Төп:

1. Заһидуллина Д.Ф. Мәктәптә татар әдәбиятын укыту методикасы. - Казан: "Мәгариф" нәшрияты, 2000.

2. Әдәбият 5 нче сыйныф: татар телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен уку әсбабы.-Ф.Ә.Ганиева,Л.Г. Сабирова.- Казан: тат.кит. нәшр.,2014 нче ел.

3. Әдәбият предметын укыту үзенчәлекләре. Татар әдәбияты буенча башлангыч,төп,урта, гомуми белем бирү программаларын гамәлгә куя торган педагогик хезмәтләр өчен методик тәкъдимнәр/ М.Г.Мозаффарова.-Казан.-ТР Мәгарифне үстерү институты.-2014 нче ел

II. Өстәмә:

Абдрәхимова Я.Х. Әдәбият дәресләрендә бәйләнешле сөйләм үстерү.

7-9. - Казан: "Мәгариф" нәшрияты, 2007.

Хатипов Ф.М. Әдәбият теориясе. - Казан: "Раннур", 2002.
Яхин А.Г. Әдәбият дәресләре. Казан: "Мәгариф" нәшрияты, 2003.
Юсупов Р.А. Әдәп башы - тел. Казан. КДПУ, 2000.

Укучылар өчен тәкъдим ителә торган әдәбият исемлеге

1. Әхмәдуллин А. Татар әдәбиятыннан хрестоматия. - Казан: "ТаРИХ", 2002.

2. Галиуллин Т.Н., Заһидуллина Д.Ф. Әдәбият белеме. Терминнар һәм төшенчәләр сүзлеге. - Казан: "Мәгариф" нәшрияты, 2007.

Укыту процессының матди-техник тәэмин ителеше

I. Техник чаралар:

1. Проектор

2. Ноутбук

3. Музыкаль үзәк

4. Экран

II. Программалар:

1. Windows 7 операцион системасы:

Microsoft Office 2003, 2007, 2010.

Microsoft Office Power Poin

Арадаш аттестация эше.

Әкиятләрне таны, төрен билгелә, төшереп калдырылган сүзләрне куй:

а) Боларның булган икән, ди, өч уллары. Олы улларын ... дип, уртанчысын ... дип, ә иң кечесен ... дип йөрткәннәр, ди.

ә) Кызларның берсе ... булганга, аны бер дә яратмаганнар. Беркөн киңәш иткәннәр дә ул ... .... урманга илтеп адаштырмакчы булганнар. Бу ... ... ... әйткән:

-Әйдә, минем белән урманга. Син ... җыярсың, мин ...кисәрмен, - дигән.

б) ... ..., күл читен тырный-тырный, төн буе улаган да, ... янына керә алмагач, таң алдыннан тагын ... кайтып киткән.

Халыкның телдән сөйләнә торган поэтик әсәрләре ничек атала?

а) халык авыз иҗаты

ә) әкият

б) телдән сөйләү

3. Бу төр әкиятләр хыялга бай, күләмнәре ягыннан зуррак, сурәтләнгән вакыйгалар катлаулырак?

а) хайваннар турында әкиятләр
ә) тормыш-көнкүреш әкиятләре

б) тылсымлы әкиятләр

4. Вакыйга һәм күренешләрне артык зурайтып сурәтләү?

а) литота
ә) гипербола

б) чагыштыру

5. Габдулла Тукайның Сез яраткан 10 әсәре исемен языгыз.

6. Габдулла Тукайның "сүтелгән" шигырь юлларын кире үз хәленә кайтарыгыз. Әсәрнең исемнәрен атагыз. Исеме: _________ , ___________ .

Юк урман да кара Шүрәле асрап ята торган,

Һич юк кырлар, сахралар да албасты, өрәк булган.

Һәр әсәр исеме янына авторын язып куегыз. Төп яки исегездә калган башка геройларның исемен 4 нче баганага яза аласыз.

2 (әсәр исеме)

3 (автор)

4 (катнашучы геройлар)

"Тукран малае Шуктуган"

"Аучы мәргән белән Болан кыз"

"Зәңгәр күлдә ай коена"

"Нәҗип"

Шигъри юлларны дәвам ит (куплетны язып бетер), авторын һәм шигырьнең исемен билгелә:

а) Ерак түгел моңаеп ...

ә) Туган тел - иң татлы тел,

8. Г.Тукайның тормыш юлына караган эпизодларны дөрес хронологик тәртиптә урнаштырыгыз.

⇧

⇩