Қазақ тілі пәнінен 'Дыбыс үндестігі' тақырыбы бойынша сабақ жоспары

«Бекітемін»

Директордың оқу ісі

жөніндегі орынбасары

___________

Сабақ жоспары № 23

Пәні: Қазақ тілі

Тобы: ______________ Мерзімі: ___________

Сабақтың лексикалық тақырыбы: Отырарлық ғалым.

Сабақтың грамматикалық тақырыбы: Дыбыс үндестігі.

Сабақтың мақсаты:

а) білімділік: оқушыларға дыбыс үндестігі және отырарлық ғалым - Әбунасыр әл-Фараби туралы түсінік беру;

ә)Дамытушылық: оқушылардың тіл байлықтарын дамыту;

б)Тәрбиелік: оқушыларды мәтін мазмұны арқылы туған жерді қастерлеуге, тәрбиелеу, ана тілге, елге деген сүйіспеншіліктерін арттыру.

Сабақтың типі: жаңа білім беру сабағы.

Оқыту әдістері: түсіндіру, талдау, сұрақ-жауап.

Оқыту құралдары: тірек сызба, компьютер.

Пәнаралық байланыс: Орыс тілі «Звуковой сингармонизм».

Сабақтың барысы

І. Ұйымдастыру кезеңі:

1. Оқушылармен сәлемдесу.

2. Оқушыларды түгендеу.

3. Оқушылардың дәптерлерін тексеру.

ІІ. Жаңа сабақты түсіндіру

1. «Отырарлық ғалым» мәтінін оқу, аудару.

2. Мәтіндегі түсініксіз сөздерді түсіндіру.

3. Сөздікпен жұмыс

Әбу Насыр Әл-Фараби туралы қысқаша мағлұмат беру. (870-950)

Қасиетті қазақ даласы талай ұлы ғұламаларды дүниеге алып келді. Қазақ топырағынын көкіреп ояу, көзі ашық, ойшыл азаматтарм бүкіл шығыс араб-парсы мәдениетін меңгеріп, өз шығармаларын көпке ортақ тілде жаза біліп, кейінгі ұрпақтарына мұра етіп қалдыра білді. Олардың ішінде аты әлемге жайылғандары да аз емес. Солардың бірі - күллі әлемге танымал ұлы жерлесіміз - Әбу Насыр әл-Фараби.

Сабақтың грамматикалық тақырыбын түсіндіру:

Ереже:

Дыбыс үндестігі (звуковой сингармонизм). Түбір сөздің соңғы дыбысы мен оған жалғанатын қосымшаның бастапқы дыбысының бір-біріне ықпалы: құс-тар, қаз-дар, көл-дер.

Дауысты дыбыстың әсерінен түбірдегі соңғы дыбыс өзгереді: кітап-ы - кітабы, шелек-ім - шелегім, тарақ-ың - тарағың.

Басқа тілден енген сөздер қазақ тілінің сингармонизм заңына бағынбайды. Мысалы: кі-тап-тар, мұ-ға-лім.

ІІІ. Бекіту.

1. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру.

2. Мәтінді мазмұндау.

3. 1,2, 3, 4 жаттығуларды орындау

Тапсырма:

Мына сөз тіркестерді мәтіннен тауып, аударыңдар.

Дүние салды -

Шежіре кітаптары -

Төбелер жатыр -

Туған қаласы -

Дүние жүзіндегі ең ірі -

Бірі болды -

Тапсырма:

Берілген сөздерді қатыстырып, сөйлем құраңдар.

Данышпан, шаһар, ұстаз, шежіре, өзені, дүние жүзі.

Тапсырма:

Мына сөздердің мағынасын түсіндіріп, сөз құрамына талдаңдар.

Данышпан, шаһар, ұстаздық, отырарлық, шежіре.

Тапсырма:

Мәтіннен дыбыс үндестігіне жататын сөздерді теріп жазып, фонетикалық талдау жасаңдар.

Үлгі: жуан буынды сөздер: жіңішке буынды сөздер:

Данышпан мәлімет

Шаһар шежіре

ІҮ. Қорытындылау:

Сабақты қорытындылап, оқушылардың білімін бағалау.

V. Үй тапсырмасы:

43 бет, 10 жаттығу

Оқытушы: С.Ботантаева