Открытый урок по алтайскому языку. Числительные

Тема: Адалгыштын грамматический категориялары. Тоо категория.

Амаду:

- адалгыштын тоо категориязын билери;

- уренчиктердин когус-корумин ойгозып, санаа-шуултезин чыгара айдарына, танынан ла болукте иштеерине тазыктырары;

- Торолинин ар-буткенин, ан-кужын корып jурерине таскадары;

Уроктын будуми: jаны тема jартаары.

Тузаланар эдимдер:

1. Интерактивный доско;

2. Слайдтар;

3. Уренер бичик 6 класс:

4. Jурук;

5. Карточка иштер;

6. Куу;

Уроктын одор аайы:

1. Тозомол болук. Уредучи уренчиктерди !акшы тозомолду ишке ууландырат.

- !акшылар ба, балдар, отурыгар. Бугун урокто !акшы иштеп, коп !аны билгирлер аларга слер белен бе?

Бой-бойыгарга коружип, !ылу кулумзиренип ийигер.

Иштеерден озо бис 2 болукке болиндис. Омоликтер бойлорынын адыла, девизиле таныштырат.

1. Ар-буткенге амырап баралы ба?(кыскачак сценка);

Кыскачак сценканы коруп, !урукты тузаланып, кыска куучын тургузыгар.

- Куучыныгарда адалгыштар тузаландыгар ба? Олор кандый тоодо?

!ук ле !аныс тоодо турар адалгыштар бар ба?

-Чын, бугун бистин одор темагыс мындый.

1. Тетрадьта бичиири-

Кучурген айдын онынчы куни.

Класстагы иш.

Адалгыштын грамматический категориялары.

Тоо категория.

2. Jаны темага кирерден озо, откон темаларды эске алып ийели.

а) Адалгыш деп бис кандый куучын-эрмектин болугин айдадыс?

б) Ос ло текши адалгыштар керегинде куучындап беригер?

в) Гидронимдер, оронимдер, топонимдер, антропонимдер деп болуктер керегинде куучындап беригер.

г) Аналитический, синтетический, аналитико-синтетический эп-арганын болужыла буткен адалгыштар керегинде куучындап беригер.

д) Чокым, кебизин ле бириктире учурлу адалгыштар керегинде билгирерди коргузип беригер.

3. Тоо категория деп темага кирери:

Адалгыштын грамматический категориялары:

1. Тоо категория

2. Мензинер категория

3. Кубулткыш категория

1-кы слайд:

Адалгыштар !аныс ла коп тоодо турар аргалу:

Суу=лар, агаш=тар, туу=лар, чечек=тер ле о.о.

Jе коп тоонын кожултазын алынбас адалгыштар алтай тилде база бар:

Кей, тенери, ар-буткен, сууш, ай, кун, сут ле о.о.

3. 78 таскаду - бичиир иш

4. 79 таскаду - оосло будурер.

5. Созлик иш:

- маныр-лизун

- кумелу-

6. Сананып алыгар.

Коп тоодо унду табыштардын чын бичилери.

7. Сананып алыгар.

Коп тоодо туйук табыштардын чын бичилери.

8. 79 таскаду (бичиир иш). Чын бичилерин !артаар.

-Физкульт-амыраш.

(А.Тазрановтын «Ачынбагар меге, ак кайындар» деп кожоны).

9. 80 таскаду. Омоликтер ортодо ойын «Кем !астырбас?».

Сананып алыгар деп рубрика аайынча.

10. Цифровой диктант - Тооломо кычырма.

Эки омолик бой-бойлорынын иштерин шиндейт, !астыраларын тузедет.

А) 1-коп тоодо турар адалгыштар

2-!аныс тоодо турар адалгыштар

- ар-буткен, казан-айак, туштук, на!ылык, нокор, уредучи, булут, !урум, сахар.

Б) 1-!аныс тоодо турар адалгыштар

2-коп тоодо турар адалгыштар

- самын, нефть, талкан, темир, амыр-энчу, газет, час, станок, ырыс, !айым.

Чын каруулары:

2,1,2,2,1,1,1,2,2.

2,1,1,2,1,2,2,2,1,1.

Карточкаларла иш.

1-кы омолик - адалгыштарды будумиле ылгаар

- на!ылык, беш!ылдык, озумдер, кайындар,

2-чи омолик - эрмекти члендерине ылгаар-

Кобыларда ла !аландарда !араш !ытту чечектер озот.

11. Айылга иш: «Ар-бӱткен ле бис» деп проект иш тургузар.

12. Урок учун омоликтин башкараачылары нокорлорине темдектер тургузат.

13. Уроктын учы. (кыскачак сценка)

- Агаштын бурин сындырбай,

Ак санаалу !уригер.

Ан-кушты чочытпай,

Агару куунду болыгар.

Кейис ару болзын,

!ерис !ажыл турзын.