ҚАзақ тілі 'Сөйлемнің түрлері' 8- класс

Күні: Пәні: қазақ тілі Сыныбы: 8

Сабақтың тақырыбы : Сөйлемнің түрлері

Сабақтың мақсаты : а)Сөйлем оның түрлері туралы түсінік бере отырып,оқушыларды сабаққа деген қызығушылықтарын арттыру;

ә)оқушының тіл байлығын дамыту арқылы тілдік құрлымдарды өз бетінше талдап меңгере білу,іс-әрекет,ізденімпаздық дағдыларын қалыптастыру.

б) ой мен тілді дамыту,сөздік қорын молайту.

Сабақтың түрі : аралас сабақ

Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап,шығармашылық іздену, талдау

Сабақтың көрнекілігі : кеспе қағаздар, таблицалар

Пәнаралық байланыс : әдебиет, орыс тілі

Сабақтың барысы :

а) Ұйымдастыру кезеңі :

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау :

Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға өткен сабақты қалай меңгергенін байқау үшін бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру.

. Адам сөйлегенде, біреумен сөйлескенде тыңдаушыға белгілі ойды білдіру үшін я одан бір нәрсе туралы білу үшін сөйлейді. Сондьқтан сөйлеу айналасындағы заттар, құбылыстар, адам өміріндегі әрекет, тіршілік, өндіріс туралы болады. Мысалы: Бұйрат. Адыр. Қайсыбірінің басында ала тұлымшақтай болып өскен шоқ шоқ ағаш. Осы бұйрат, адырлардың арасы - қолдан ойып алғандай кең алқап. Алқапты қақ жарып өзен ағады. (Ғ.Мүст.)

Мұнда жазушы өзі көріп тұрған бұйрат, адыр, адырда өскен ағаш туралы, бұйрат, адырлардың арасындағы алқап, ондағы өзен туралы оқырманға білдіргісі келген.

Заттарды, жаратылыстағы, қоғам өміріндегі құбылыстарды, оқиғаларды, адам өміріндегі әрекет, тіршілікті білу, білдіру туралы айтылған сөйлемдер тобы сөйлеу болады. Сөйлеу бірнеше сөйлемдерден құралады: Әрі-беріден соң жел бәсеңдеп, жаңбыр шелектеп құя бастағанды. Тоқтай суланып қалатын болды-ау, қап! Япырмай, бір сәтте ақ қақ қылып кетты ау жер бетін! Көресің бе, Бұршақбай? Па, шіркін, неткен күш! Шіркін, жазғы жаңбыр соңынан бұлттан шыққан күн қандай! (Г.С.)

Бұл сөйлеуде бірнеше сөйлем бар. Олардың әрқайсысы айрықша дауыс ырғағымен (интонация) бөлініп айтылып, тиянақты жеке-жеке ойды білдіріп тұр. Жазушының әуелі хабарламасы, сосын екініші, таңданысы, сұрағы, соңында ризашылығы жеке-жеке сөйлемдер арқылы берілген.

Хабарлы Бұйрықты

Лепті Сұраулы

Жаттығумен жұмыс: 15 - жаттығу. Мәтіндегі әрбір сөйлемнің айтылу мақсатына көңіл бөліңдер.

Тақтамен жұмыс: Тақтаға бірнеше сөздер жазып, синтаксистік, морфологиялық талдау жүргізеді.

Білімді бекіту : Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.

1. Сөйлем айтылу мақсатына қарай нешеге бөлінеді?

Бағалау : Сабаққа қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма : 11- жаттығу.

Күні: Пәні: қазақ тілі Сыныбы: 8^а,в

Сабақтың тақырыбы: Сөйлемнің құрамы. Сөйлем мүшелері

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Сөйлем мүшелері туралы түсінік бере отырып,оқушылардың ойлау қабілетін сабаққа деген қызығушылығын және негізгі мәселелерге аса көңіл бөлуге үйрету;.

Дамытушылық: Түрлі әдістерді пайдалана отырып балаларды тапқырлық,жылдамдық,есте сақтау қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік:Сабақ барысында оқушыларды сауаттылыққа,еңбекқорлыққа,Отан сүйгіштікке баулу

Сабақтың түрі: бекіту сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,тіл дамыту,жаттығу жұмысын жүргізу

Сабақтың көрнекілігі: кесте

Пәнаралық байланыс: әдебиет

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгендеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Жаттығу жұмысына назарын аудару. Оқушыларға өткен сабақты қалай меңгергенін байқау үшін бірнеше сұрақтар қоямын:

- Сөйлем мүшелері дегеніміз не?

- Сөйлем мүшелерін нешеге бөлеміз? (тұрлаулы,тұрлаусыз)

- Сөйлем мүшелері құрамына қарай нешеге бөлінеді?(дара м,күрделі м,үйірлі м)

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру.

Сөйлем мүшесінің белгілері

Сөйлем мүшелерінің бірінің сұрауына жауап беру керек..

Сөйлемдегі басқа сөзбен байланысып тұруы керек

Толық мағыналы сөз болуы керек

Сөйлем мүшелері атқаратын қызметіне қарай екі түрге бөлінеді.

Тұрлаулы

мүше

Сөйлем құрауға негіз болатын мүше. Оның екі түрі бар:

Бастауыш пен баяндауыш

Өзіміз мәз болып қалдық.

Тұрлаусыз мүше

Өздігінен сөйлем құрай алмйтын,тек сөйлемдегі ойды толықтырып тұратын мүше.

Оның үш түрі бар:анықтауыш,толықтауыш және пысықтауыш.

Аз нәрсеміздің көпке жарағанына

өзіміз мәз болып қалдық.

IV. Сабақты бекіту.

Жаттығумен жұмыс: 48 -жаттығу.«Әл-Фараби-екінші ұстаз»тақырыбында пікірталас ұйымдастырып, мәтіннен дара, күрделі мүшелерді тапқызу.

Берілген сөйлемдерді синтаксистік талдау жүргізу.

V. Сабақты қорыту:

- Сөйлем мүшелерін нешеге бөлінеді?(т,т)

- Сөйлем мүшелері құрамына қарай нешеге бөлінеді?(д,к.ү)

- Сөйлем мүшесінің белгілері қандай?

VI. Бағалау: Оқушылар білімін бағалау.

VII.Үйге тапсырма: ереже оқу, сөйлем құрап, сөйлем мүшесіне талдап келу.