Учителю
Рабочая программа по татарской литературе

Рабочая программа по татарской литературе

Автор публикации: Хисматуллина А.Г.

Дата публикации: 12.10.2015

Краткое описание:

предварительный просмотр материала

Аңлатма язуы

2 нче сыйныф өчен әдәби укудан эш программасы түбәндәге документларга нигезләнеп төзелде:

Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән рус телендә гомуми төп һәм урта белем бирү мәктәпләренең татар төркемнәре (I-XI сыйныфлар) өчен татар әдәбиятыннан төп программа (Төзүче-авторы Ф.Х.Җәүһәрова, Казан, 2013);
2014-2015 нче уку елына мәктәп директоры тарафыннан расланган укыту планы;
"Татарстан Республикасы Түбән Кама муниципаль районы "Аерым фәннәрне тирәнтен өйрәнүче 27 нче гомуми урта белем бирү мәктәбе" муниципаль бюджет белем бирү учреждениесенең укыту курслары, фәннәре эш программаларының төзелеше, технологиясе һәм эшкәртү, каралу тәртибе, раслау турында нигезләмәсе" локаль акты.

2 нче сыйныфта әдәби укудан гомуми башлангыч белем бирү максатлары:

татар әдәбияты хакында беренчел күзаллау булдыру;
әдәби әсәрләрне дөрес, сәнгатьле, тиз укырга һәм аңларга өйрәтү;
әдәби текст белән эшләү, текст эчтәлеген үз сүзләре белән сөйләү күнекмәсен камилләштерү;
мөстәкыйль рәвештә әсәрләрне укырга һәм үзләштерергә күнектерү, татар әдәбиятына һәм башка халык әдәбиятларына хөрмәт, китапка кызыксыну булдыру;
белемгә омтылыш тәрбияләү, укучының иҗади, логик фикерләвен, хәтерен, эстетик зәвыген үстерү, үз-үзен тәрбияләвенә ирешү.

2 нче сыйныфта әдәби укудан гомуми башлангыч белем бирү бурычлары:

дөрес һәм бәйләнешле әйтмә һәм язма сөйләм күнекмәләрен үстерү;
әдәби әсәр йогынтысында үз-үзеңне әдәпле тоту күнекмәләре булдыру;
бәйләнешле сөйләм үстерү;

текст белән танышу, эчтәлеген сөйләп бирү күнекмәләрен формалаштыру һәм камилләштерә бару;
уку күнекмәләрен үстерү һәм камилләштерү;
укуга, китапка кызыксыну, хөрмәт тәрбияләү, мәктәпкә, белем алуга уңай караш булдыру.

Уку предметының гомуми характеристикасы

Барлыгы

Атнага

Теоретик материал

СТУ

БСҮ

Укыту фәненең уку планында тоткан урыны

Укыту планында каралганча, татар әдәбияты дәресләре өчен эш программасы атнага 2 сәгать исәбеннән елга 68 сәгатькә төзелде. Укытуның көтелгән нәтиҗәләре

- сүз сәнгатенең образлы табигатен тою;

өйрәнгән әдәби әсәрнең эчтәлеген аңлау;
классик әдипләрнең биографик белешмәләре белән танышу
өйрәнгән әдәби-теоритик төшенчәләрне истә калдыру;
әдәби текстны кабул итү һәм анализлау;
әдәби әсәрнең төрен, жанрын ачыклау;
геройларга характеристика бирү;
әдәби әсәрнәге эпизодларны һәм геройларны чагыштыру;
укыганда үзеңнең мөнәсәбәтеңне белдерү;
өйрәнелгән әсәргә бәйле рәвештә телдән һәм язмача фикер белдерү;
татар әдәби теленең нормаларына нигезләнеп, кирәкле темага телдән һәм язмача бәйләнешле текст төзү.

Шәхескә кагылышлы нәтиҗәләр

шәхеснең әхлакый-рухи сыйфатларын камилләштерү, күпмилләтле илебезгә карата ярату хисләре, татар әдәбиятына һәм башка халыклар әдәбиятына, мәдәниятенә ихтирамлы мөнәсәбәт тәрбияләү;
төрле мәгълүмат чараларын танып белү һәм аралашу мәсьәләсен хәл иткәндә (сүзлекләр, энциклопедия, Интернет-ресурслар һ.б.) куллану;
активлыкка, мөстәкыйль фикер йөртүгә, акыл эшчәнлегенә һәм рухи эшчәнлеккә өйрәтү, шәхес буларак формалашуны дәвам итү;
үзең белән идарә итүгә юнәлдерелгән белем һәм күнекмәләрне тормышның төрле шартларында куллана белергә өйрәнү, тормышта үз урыныңны күзаллый башлау;
милли горурлык, гражданлык хисләре формалаштыру;
әхлак нормаларын, җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләрен үзләштерү.

Метапредмет нәтиҗәләре

проблеманы аңлый белү, гипотеза чыгару, материалны төзү, үз фикереңне раслау өчен дәлилләр сайлый белү, телдән (диалогик, монологик) һәм язма сөйләмдә сәбәп-нәтиҗә бәйләнешен аерып алу, нәтиҗәләрне формалаштыру;
укучының үз эшчәнлеген мөстәкыйль рәвештә оештыра белүе, бәяләү, үзенең кызыксынучанлык өлкәсен билгеләве;
төрле мәгълүмат чаралары белән эшли, кирәкле мәгълүматны таба, анализлый һәм үз эшчәнлегендә куллана белүе;
әдәбиятны музыка, рәсем сәнгате белән бәйләп, сүз сәнгатенең кыйммәтен күрсәтү, матурлыкны танырга өйрәтү;
әдәбиятны тел белеме белән бәйләп, әдәби әсәр теленең үзенчәлекләрен, әсәр стилен җиткерү;
татар әдәбиятын рус әдәбияты, башка халыклар әдәбиятлары белән бәйләп укытып, әдәбиятлар арасындагы уртак проблемаларны, уртак кыйммәтләрне күрсәтү аша, дөнья культурасы белән таныштыру;
әдәбиятны тарих, җәмгыять белеме, экология предметлары белән бәйләп, дөнья, яшәү, табигать, кешелек җәмгыяте турында күзаллау формалаштыру.

Коммуникатив УУГ (КУУГ)

төрле фикерләрне исәпкә алып эш итү;
үз фикерен тексттан өземтәләр китереп дәлилли белү;
бер фикер кабул иткәнче, төрле җавапларны тыңлау, чагыштыру, нәтиҗә ясау;
күмәк эш вакытында, бигрәк тә фикер агышлары төрле булганда, бер фикергә килә белү;
укылган, тыңланган әсәрләр буенча сораулар бирә алу;
үз эшен контрольдә тоту, иптәшләрензә ярдәм итү;
коммуникатив күнекмәләрнең кеше тормышындагы ролен билгеләү;
үз фикерләрен телдән һәм язма формада җиткерә белү;
башкаларны тыңлый, кирәк булганда үз фикерләрен үзгәртә алу;
иптәшләре каршында төрле темаларга чыгыш ясау;
бергәләп эшләгәндә бердәм карар кабул итә алу;
текст буенча сораулар куя белү.

Предмет нәтиҗәләре

Танып-белү өлкәсендә:

төрле жанрдагы әдәби әсәрләрне аңлап һәм иҗади уку;
сәнгатьле уку;
шигъри кабатлап сөйләүнең төрле төрләреннән файдалану (тулы итеп, кыскача, сайлап, аңлатмалар белән, иҗади бирем белән);
текстларны яисә чәчмә әсәрләрдән өзекләрне яттан өйрәнү;
әсәрләрне анализлау һәм шәрехләү;
план төзү;
әдәби әсәрләр буенча һәм тормыштан алган фикер-карашларга, хис-кичерешләргә нигезләнеп, тулы яки мини сочинение язу;
укучыларны иҗади эшчәнлеккә тарту, проект эшләре белән кызыксындыру;
татар һәм башка халыклар фольклорында, Россия һәм чит ил классиклары иҗатында төп проблемаларны аңлау;
әдәби әсәрләрнең чор һәм язылышы арасындагы бәйләнешен, аларда салынган вакыт, шәхси кыйммәтләр, аларның яңача яңгырашын аңлау;
әдәби әсәрләрне анализлау, аларның билгеле бер жанрга каравын, теманы аңлау һәм формалаштыру, идеясен тотып ала белү;
геройларга дөрес характеристика бирү, төрле әсәрдәге бер яки берничә герой белән чагыштыра белү;
композиция, сюжет элементларын, телнең сурәтләү чараларын, аларның әсәр эчтәлеген ачкандагы ролен ачыклау;
әдәби әсәрне анализлаганда, гади әдәби терминология куллану;
өстәмә белем чыганакларыннан язучыларның тормышы һәм иҗаты турында мәгълүмат алу;
татар әдәбиятының һәм сәнгатенең күренекле вәкилләре, аларның иҗаты турында белү;
әдәби әсәрне, язучы иҗатын мөмкин кадәр мөстәкыйль анализлау, чор белән бәйләү өчен кирәкле булган тарихи, сәяси һ. б. мәгълүматлар бирү.

Әхлакый кыйммәтләр юнәлеше өлкәсендә:

татар әдәбияты һәм мәдәниятенең әхлакый һәм рухи кыйммәтләрен үзара якынайту, башка халыкларныкы белән чагыштыру;
татар әдәбиятына үз мөнәсәбәтен формалаштыра, бәяли белү;
өйрәнелгән әдәби әсәрләргә аерым очракларда үзгәреш кертә алу;
автор карашын, мөнәсәбәтен аңлау.

Коммуникатив өлкәдә:

төрле жанрдагы әдәби әсәрләрне ишетеп кабул итү, аңлаешлы уку, эчтәлекне дөрес аңлау;
чәчмә әсәрләрне яки өзекләрне татар теленең әдәби чараларын һәм цитаталарын кулланып сөйли белү, укыган яки ишеткән текст буенча сорауларга җавап бирү, телдән төрле типтагы монолог, диалоглар төзү, әңгәмә кору;
бирелгән темага, укылган әсәр темасы, проблемасына сочинение, сыйныф яки өйгә бирелгән иҗади эшләр, гумуммәдәният темаларына проект эшләре башкару.

Эстетик өлкәдә:

әдәбиятның образлы дөньясын сүз сәнгате күренеше буларак аңлау, әдәби әсәрләрнең эстетик ягын кабул итү, әсәрләрдән рухи тәм табу;

- сүзнең эстетик вазифасын,әдәби образлар тудырганда сурәтләү көчен аңлау.

Универсаль уку-укыту эшчәнлеге төрләре:

-шәхескә кагылышлы универсаль уку гамәлләре: укучыларның шәхси, һөнәри үзбилгеләнешен, әдәп-әхлак нормаларын үзләштерү, тиешле карар кабул итә белү, үзен тормышта лаеклы шәхес итеп кую;

-регулятив универсаль уку гамәлләре:

- максат кую (уку бурычларын билгеләү, нәрсәне беләбез, нәрсә билгесез?);

- планлаштыру - максатка ирешү, нәтиҗәгә килү юлларының эзлеклелеген билгеләү;

фаразлау - булачак нәтиҗәләрне, аның күләмен күзаллау;
контроль - эшчәнлек төрләрен, читкә тайпылуларны искәртү;
коррекция - планнан тайпылышлар булганда, башкарылган эшкә төзәтмәләр кертү;
бәя - укучының материалны ничек һәм нинди күләмдә үзләштерүен аңлавы, үз хаталарын тануы һәм төзәтүе;
эш тәртибен аңлап,уку эшчәнлеген оештыра,нәтиҗәле эш алымнарын таба белү.

-танып-белү универсаль уку гамәлләре: эзлекле фикер йөртүгә (логикага) нигезләнгән һәм алга бурыч кую, аны чишү белән бәйле гамәлләр; тиешле мәгълүматны табу өчен энциклопедия,сүзлекләр,электрон ресурслар куллану;объектларны чагыштыру,классификацияләү өчен уртак билгеләрне табу.

-коммуникатив универсаль уку гамәлләр: башка кешеләрнең фикерен исәпкә алу, тыңлый һәм әңгәмәгә кушыла белү, яшьтәшләре һәм өлкәннәр белән хезмәттәшлек итү,парлап һәм төркемдә эшли белү.

Укытуның көтелгән нәтиҗәләре:

-шәхескә кагылышлы нәтиҗәләр: укучының һәр яклап үскән, мөстәкыйль рәвештә белем алырга, камилләшергә әзер буларак формалашуы;

-метапредмет нәтиҗәләр: белем алу нигезен тәшкил иткән төп компетенцияләргә ия булу, предметара төшенчәләрне үзләштерү;

-уку фәне (предмет) буенча нәтиҗәләр: татар теле программасы буенча билгеле бер белем һәм күнекмәләргә ия булу; иҗади эшчәнлек тәҗрибәсен, белем-күнекмәләрен гамәли файдалана алу.

Әдәби укудан гомуми башлангыч белем бирү баскычында белем эчтәлегенең мәҗбүри минимумы

Уку эшчәнлеге. Әдәби текстны аңлап, дөрес, йөгерек һәм сәнгатьле уку. Уку төрләре (йөгерек, сайлап, аңлатмалы, эчтән, бергәләп) белән танышу. Уку максатларына төшенү. Әдәби әйтелеш нормаларын саклап, дөрес интонация һәм басым белән кычкырып уку.

Сәнгатьчә эшләнеше камил, аңлау-төшенү өчен авыр булмаган, мавыктыргыч һәм гомумкешелек кыйммәтләренә уңай мөнәсәбәт булдырырлык әсәрләр сайлана. Алар арасында әдәби һәм фәнни-популяр әсәрләр, татар халык авыз иҗаты әсәрләре, дөнья балалар әдәбияты классиклары әсәрләре, төрле энциклопедияләрдә, белешмә-сүзлекләрдә һәм балалар вакытлы матбугатында басылган материаллар булырга мөмкин. Балаларга уку өчен тәкъдим ителгән әсәрләрнең төп темалары: туган тел, табигать, хезмәт, балалар тормышы, кешеләрнең үзара мөнәсәбәтләре, гаилә, сәламәтлек саклау, яхшылык һәм яманлык.

Тыңлау. Төрле жанрдагы әдәби әсәрләрне тыңлап, аңлы кабул итү. Тыңлаган әсәрнең төп эчтәлеген аңлау һәм ул ясаган эмоциональ тәэсирне аңлатып бирә алу.

Сөйләм. Текст эчтәлегенә бәйле сораулар һәм җаваплар бирә белү. Укыганны яки ишеткәнне (укытучы укыганны тыңлап) кабатлап сөйләү. Әсәр турында фикер алышуда катнашу, әңгәмә кора белү. Әсәрнең геройлары, вакыйгалары турында монологик сөйләм төзү; текстны план буенча сөйләү. Үз фикерен дәлилли, моның өчен башка чыганаклардан мисаллар китерә белү. Аралашу (коммуникатив) культурасын үзләштерү. Бирелгән темага (үзе, әти-әнисе, гаиләсе, иптәшләре, табигать һәм тереклек) яки рәсем-картина буенча хикәяләп, тасвирлап сөйләргә өйрәнү. Әсәрләрне яки өзекләрне яттан уку.

Язу. Матур язу күнекмәләре булдыру. Әдәби әсәр буенча куелган сорауларга кечкенә күләмле язмача җавап әзерләү (шул исәптән компьютер кулланып). Диктант, изложение язарга өйрәтү.

Әдәби әсәр эчтәлеген аңлауга мөнәсәбәтле теоретик төшенчәләр: әсәр темасы, төп фикере, вакыйгалары һәм аларның эзлеклелеге. Әсәр герое: герой характеры, аның эш-гамәлләре, холкы, эмоциональ һәм әхлакый кичерешләре. Табигать образы, кеше образы, хайван, кош-корт образы, сүз- сурәт. Әсәрдә сурәтләнгән дөнья: пейзаж, портрет. Автор, хикәяләүче, лирик герой. Вакыйга, күренеш, конфликт. Әдәби әсәр һәм публицистик язма, мәкалә. Фольклор жанрларын аеру: әкият, табышмак, мәкаль һәм әйтем, мәзәк, җыр. Әдәби жанрларны аеру: хикәя, шигырь, пьеса.

Әдәби укудан гомуми башлангыч белем бирү баскычында укучыларның белем дәрәҗәсенә таләпләр:

татар әдәбияты хакында гомуми мәгьлүматый күзаллау булырга;
өйрәнелгән әсәрнең исемен, төп эчтәлеген һәм авторын белергә, аңа карата үз мөнәсәбәте формалашырга;
әсәрнең геройларын, аларның эш-гамәлләрен, холык-фигылен, хис-кичерешләр дөньясын бәяли;
автор һәм хикәяләүче, шагыйрь һәм лирик герой, тезмә һәм чәчмә сөйләм, фольклор һәм әдәби жанрлар хакында күзаллый белергә;
әдәби тел һәм сурәтлелек тудыру чаралары хакында башлангыч күзаллау бирелергә тиеш.

Әдәби укудан гомуми башлангыч белем бирү баскычында формалаштырылырга тиешле күнекмәләр:

автор текстына нигезләнгән уртача монологик сөйләм әзерли һәм әсәр геройларын, вакыйгаларын бәяли белергә;
программада ятлау өчен тәкъдим ителгән әсәрләрнең кимендә сигезен хәтердә калдырырга;
бирелгән темага телдән яки язмача текст әзерли алырга;
халык авыз иҗаты әсәрләреннән мәкаль, әйтем, табышмак, бәкиятләрдән мисаллар китерә белергә;
әдәби жанрларны һәм халык авыз иҗаты жанрларын аера алырга

Укучыларның белем һәм күнекмәләрен бәяләү нормалары

Укучының монологик сөйләмен бәяләү

Диалогик сөйләмне бәяләү

Уку күнекмәләрен бәяләү

(25-35 сүз)

"5"

1.Бирелгән тема (рәсем, ситуация) буенча хикәя төзи белсә; дөрес интонация белән, тулы, эзлекле итеп, текстка бәя биреп, мөнәсәбәтен күрсәтеп сөйли алса, тупас булмаган хаталары җибәрелсә дә, ле куела.1 нче сыйныфта бәйләнешле сөйләм- 5-6 җөмлә тәшкил итә.

1. Тиешле темпта дөрес интонация белән сорау куйса; әңгәмәдәшенең сорауларына тулы жавап кайтарса куела.

1. Программа таләпләрен үтәсә (авазларны, сүзләрне, җөмләләрне дөрес, сәнгатьле итеп укыса), укытучы биргән сорауларга җавап бирә алса, текст эчтәлеген аңлы рәвештә үзләштерсә, куела.

"4"

2. Аерым паузалар, 1-2 сөйләм хатасы ясаса; укытучы тарафыннан икедән артык булмаган ачыклаучы сорау бирелсә, куела.

2. Дөрес сорау биреп, үзе дә әңгәмәдәшенең соравына дөрес жавап кайтарса, ләкин сөйләм вакытында укытучы ярдәменә мохтаҗ булса; 2-3 сөйләм хатасы җибәрсә куела.

2. Уку тизлеге гомуми таләпләргә туры килсә; сәнгатьлелек сакланса, 2-3 әйтелеш хатасы җибәрсә, пауза һәм интонация белән бәйле төгәлсезлекләр булса да; эчтәлекне аңлап, укытучы сорауларына җавап бирә алса, куела.

"3"

3. Теманың төп эчтәлеген ачса; 4-6 сөйләм хатасы җибәрсә; укытучы тарафыннан икедән артык ачыклаучы сораубирелсә яки укытучы ярдәменнән башка сөйләмне башлый (тәмамлый) алмаса, куела.

3. Укытучы ярдәмендә генә сорау бирсә яки җавап кайтарса; сораулар биргәндә, сүзләр һәм грамматик формалар табуда төгәлсезлекләр җибәрсә яки өйрәнгән җөмлә калыпларының бер өлешен генә үзләштерсә; 4-5 сөйләм хатасы җибәрсә куела.

3. Уку тизлеге гомуми таләпләргә туры килмәсә; сәнгатьле итеп укымаса; логик басымны дөрес куймаса; 3-4 әйтелеш хатасы җибәрсә; текстны өзеп-өзеп укыса; укытучы биргән сорауларга җавап биргәндә, төгәлсезлекләр китсә; 4-5 әйтелеш хатасы җибәрсә, ле куела.

"2"

4. Сөйләмдә эзлеклелек сакланмаса; паузаларда төгәлсезлекләр китсә; 6 дан артык сөйләм хатасы һәм грамматик хата ясаса, ле куела.

4. Әңгәмә вакытында зур авырлык белән генә сорау бирсә; сорауларга үз көче белән жавап бирә алмаса; 6 дан артык хата җибәрсә куела.

4. Уку тизлеге бик акрын булса; барлык сүзләрне дә иҗекләп укыса; текстны сәнгатьле, аңлаешлы итеп укымаса; әйтелеш нормаларын тупас бозса; орфоэпия һәм интонация хаталары эчтәлекне аңлауга җитди комачаулык тудырса; сүзләрне әйткәндә, 6 дан артык тупас бозып әйтү булса, куела.

Программаның ресурслар белән тәэмин ителеше

Укыту методик комплект

Укытучы өчен методик әдәбият

Укучылар өчен әдәбият

Электрон ресурслар

Стандарт: Татарстан Республи-касы Мәгариф һәм фән министр-лыгының "Татар әдәбиятыннан гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты." - Казан, 2008

Программа: Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән "Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятын-нан үрнәк программалар 1-11 нче сыйныфлар/"төз.-авт.:Ф.Г. Гали-муллин, З.Н. Хәбибуллина,

Х.Г. Фәрдиева. -К :Татар.кит.

нәшр., 2011

Дәреслек: Р.Х. Ягъфәрова. Уку китабы. Рус телендә белем бирүче дүртьеллык башл. мәкт. 2 нче с-фы өчен д-лек (татар балалары өчен),-Казан: Мәгариф, 2009

1.Ә.М.Закирҗанов. Мәктәптә татар әдәбиятын укыту мәсьәләләре. (методик кулланма).- К: Мастер Лайн,1997

2. Р. Ф. Гирфанова, Ф.Х. Ильясова. Башлангыч сыйныфларда укудан тикшерү эшләре.- Яр Чаллы, 2006.

3. Д.Ф. Заһидуллина. Татар әдәбияты: Теория. Тарих. - Казан: Мәгариф, 2006.

4. С.М.Трофимова. Татар теле һәм әдәбияты укытучысына. -Казан: Яңалиф, 2005

5. Татар халык табышмаклары. -Яр Чаллы: Идел - йорт, 2000

6. Гөлбакча. Казан: Тат.кит.нәшр., 2001

7. Уку техникасын тикшерү өчен текстлар. -Яр Чаллы: ИНПО, 2002

8. Түбән Камам - туган шәһәрем.- Түбән Кама: ИМЦ, 2008

9.Татар әдәбияты дәресләрендә әсәрләргә филологик анализ ясау үрнәкләре. - Яр Чаллы: ӨПББИ,2008

10.Г.Тукай, М.Җәлил, Х.Такташ, Х.Туфан альбомнары

11.В.Казыйханов. Әхлак дәресләре. Яр Чаллы, 2001

12.Р.Уразман.Татар халкының йолалары һәм бәйрәмнәре. К:Тат. кит. Нәшр.,1992

1.Ф.А. Ганиев, И.А. Абдуллин, Р.Г. Гатауллина, Ф.Ю. Юсу-пов.Татарча-русча уку-укыту сүзлеге. -Мәскәү: Дигора,1993

2.Татарча-русча һәм русча-татарча кесә сүзлеге. -Казан: "Хәтер" нәшр., 2007

3. Р.Х. Ягъфәрова. Уку китабы. Рус телендә белем бирүче дүртьеллык башл. мәкт. 2 нче с-фы өчен д-лек (татар балала-ры өчен),-К: Мәгариф, 2009

1.http://www. tugantelem. narod. ru татар телен өйрәнү

2.http://tatar.com. ru /fonetika. php

татар теле фонетикасы

3.http://tatar.moy. ru

татар теле турында

4. http://

новости (яңалыклар)

5. http:// on- line

русча сүзлек

6. http:// шрифтлар һәм IT- техноло-гияләр

7. http://

татар телендәге әдәби әсәрләр

8. http://

татар телендә сүзлекләр

9. http:// татарча текстлар

10. http://

татар тарихы: төрки - тат. дөньясы

11.http://vneuroka. ru

мавыктыргыч уеннар

12. http://

Фән һәм инновацияләр буенча федераль агентлык

13. http://

ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы. Белем порталы

Уку-укыту предметының эчтәлеге.

№

Темалар

Сәг.

Әсәр исемнәре

Балалар, әйдәгез мәктәпкә!

М. Гафури. "Мәктәп", "Тырыш малай", "Ана белән кызы"

Г. Тукай. "Туган тел", "Иртә", "Эш"

Ә. Бикчәнтәева. "Язарга өйрәнгәндә", "Үрдәк беренчелекне алган",

З. Нури. "Көн дә мең дә бер сорау"

И.Туктар. " Тырышкан табар"

Х. Туфан. "Ял көнендә кырлар - болыннардан..."

Р. Низамова. "Мәктәпкә барабыз"

А. Нигъмәтуллин. "Рөстәм төгәл исәпли"

Ш.Галиев. Онытылган

Күрәмсез, дусларым, көз килде тышта

Г. Тукай. "Көз", "Кырлар буш кала..."

Б. Рәхмәт. "Кошлар киткәндэ."

М. Җәлил. "Көз җитте."

Н. Сладков. "Көз."

Г. Мөхәммәтшин. "Бәрәңге алганда."

М. Әхмәтҗанов. "Көз."

Г. Галиев. "Айлар алышынганда"

Гаилә һәм туганнар

Г. Тукай. "Безнең гаилә."

Ә. Бикчәнтәева. "Әтием белән бергә" ,"Дәү әнием"

Ә. Фәйзи. "Чәй эчәбез бал белән."

3. Туфайлова. "Әни сүзе."

А.Алиш. "Әни ялга киткәч."

Г. Мөхәммәтшин. "Әйдәгез, танышабыз: мин гап-гади Инсаф."

3.Мансур."Әниләр көнендә."

Р.Миңнуллин."Әни."

Р. Валиева. "Дәү әни."

X. Халиков. "Дәү әти."

Р. Корбанов. «Бүре» диеп язган идем..."

Ак чәчәкләр ява

Г. Тукай. "Җир йокысы." "Кыш." "Кояш."

Д. Бикчәнтәева. "Карлар ява", "Җир сөйләшә беләме?"

С. Урайский. "Чыршы."

И. Туктар. "Җем-Җем... Чвик!"

Н. Дәүли. "Календарьньң соңгы бите."

3.Нури. "Кар яуган", "Карга."

В. Монасыйпов. "Кем белән кем."

Р. Корбанов. "Урак өсте."

М. Әхмәтҗанов. "Янгырлы яңа ел", "Безнең дәрес."

Үзе яхшының эше дә яхшы

И. Туктар. "Тырышкан табар." "Рәхмәт һәркем өчен рәхәт." "Борын." "Ялкау өчен ботка суынган."

М. Хәсәнов. "Оялчан Хаҗи."

Т. Миңнуллин. "Үзем белән үзем.", "Кәрлә- мәктәп баласы"

Р. Вәлиева "Кыңгырау чәчәк"

Р. Корбанов. "Уйнап."

Туган җир, туган ил

3. Туфайлова. "Туган ил."

К. Әмири. "Безнең авыл."

Г. Дәүләтшин. "Нәрсә соң ул туган ил?"

Р. Вәлиева. "Иң матур җир."

М. Миншин. "Серле күл."

Ф.Яруллин. "Туган ягы кирәк кешегә"

Яз

Г. Лотфи. "Яз җыры.", "Сыерчык"

Э. Касыймов. "Боз кузгалды."

Д. Аппакова. "Тагын урамга.", "Март башы."

Н. Измайлова. "Менә нинди икән яз!."

Ш. Тәрҗеманов. "Кояш чыкты."

Л. Толстой. "Көймә."

Язучылар иҗат иткән әкиятләр

Р. Батулла "Куян баласы Нуяк"

Ф. Яруллин "Урман әкияте"

А.Алиш. "Нечкәбил"

Әкиятләр

"Кәҗә белән Бүре.", "Өч кыз." (Татар халык әкиятләре.)

"Итагатьле мәче." (Литва халык әкияте.)

"Тату туганнар." (Корея халык әкияте.)

Ямьле җәй

М.Гафури "Җәй"

Ә. Бикчәтәева "Колын", "Каз бәбкәләре"

Р. Миңнуллин "Сабантуй бүген бездә"

Җ. Дәрзаман "Саумы, җәй"

Г. Хәсәнов "Кояш бүген иртәдән үк матур карады"

М. Хәсәнов "Безнең авыл"

Безнең якын дусларыбыз

М. Җәлил. "Күке", "Карак песи"

Г. Бәширов. "Ана каз белән ата каз һәм аларның унике бәбкәсе"

З. Нури. "Карга"

Г. Зәйнашева. "Тукран белән сөйләшү"

Ф. Зыятдинов. "Карга белән Шөпшә"

Һ.Такташ. "Тәүфыйклы песи"

З.Мансур. "Кырмыска"

Барлыгы

68 сәгать

Әдәби укудан программаның эчтәлеге

№

Бүлекләр, темалар

Сәгать саны

Белем һәм күнекмәләр

Балалар, әйдәгез мәктәпкә!

Мәктәп тормышын яхшырак аңлау, белем алу юлларына төшен, өй эшләрен дөрес, сыйфатлы итеп башкаруның мөһимлеген бәяләү.

Күрәмсез, дусларым, көз килде тышта.

Кешеләрнең көзге эшләре. Хайван һәм кош-кортларның көзге тормышы. Табигать дөньясына кешеләрнең мөнәсәбәтенә багышланган әсәрләр.Көзге табигать, аның үзенчәлекле билгеләрен күрергә, табигатьне күзәтергә өйрәнү.

Гаилә һәм туганнар.

Гаиләдә әти-әни,әби-бабай, абый-апалар, мәктәп укучылары һәм кечкенәләрнең яшәешләре, эшләре, укулары, үзара мөнәсәбәтләре турындагы әсәрләр. Әдәп-әхлак. Гомумкешелеккә хас яхшы әдәп-әхлак сыйфатларын начар гадәтләрдән аера белү, «бәхет - әдәп-әхлакта, байлык- сәламәтлектә». Өлкәннәргә булышу, хөрмәтләү, эшкә, һөнәргә өйрәнү

Ак чәчәкләр ява.

Балаларның кышкы уку, уеннары. Кешеләрнең кышкы эшләре, хайван, кош-кортларның кышкы тормышы. Кышкы табигатьне күзәтү күнекмәләре.

Үзе яхшының эше дә яхшы.

Кеше хезмәтенең өч төре дә (физик хезмәт, акыл хезмәте, рухи хезмәт) кешеләргә игелекле булу, үзең яшәгән җирдә, үсемлек һәм тереклекләргә мәрхәмәтле, шәфкатьле булу кебек сыйфатларның кирәклеген аңлау.

Туган җир, туган ил

Туган җирне ярату һәм аны саклау. Татарстан турында белемнәрне тулыландыру.

Яз

Кешеләрнең язгы эшләре, язын тереклек һәм үсемлекләр дөньясының уянуы; беренче яшеллекләр; чәчәкләр, кошларны каршылау.

Язучылар иҗат иткән әкиятләр

Тылсымлы әкиятләр аларда халык рухы чагылу.

Әкиятләр

Кешеләрдәге уңай һәм тискәре сыйфатларның әкиятләрдә чагылышын билгеләү

Ямьле җәй

Табигатьтәге, тормыштагы, кешеләр күңелендәге үзгәрешләр.Табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләре

Безнең якын дусларыбыз

Төрле хайваннарның образларын сурәтләүдә авторларның осталыгы. Кешеләрнең хайваннарга мөнәсәбәте. Хайваннар турындагы әсәрләрдә көлке элементлары.

БСҮ

Эзлекле сөйләм формалаштыру

Барлыгы

Әдәби укудан календарь-тематик план

№

Дәреснең темасы һәм дәрес тибы

Сәгать са-ны

Планлаштырылган материал (махсус белем һәм күнекмәләрне камилләштерү)

Уку эшчәнлеге төрләре

Тикшерү төрләре

Көтелгән нәтиҗә

Үткәрү вакыты

план

факт

I чирек Балалар, әйдәгез мәктәпкә! (6 сәгать)

Г.Тукай. Туган тел. Г. Тукай . Иртә. Х.Туфан. Ял көнендә кырлар-бо-лыннардан...

Катнаш дәрес

Г.Тукай турында белем-нәрне ныгыту, тирәнәйтү. Сәнгатьле укуны формалаш-тыру. Гөжләп, сайлап, чылбырлап, эчтән уку, кычкырып уку күнекмәләрен тотрыклы формалаштыру. Яттан сөйләү күнекмәләре формалаштыру

Парларда, төркемнәрдә эш. Эчтән уку, кычкырып уку, бергәләп, парлап уку

Аңлап, дөрес уку. Яттан сөйләү. ("Туган тел")

Яттан сәнгатьле итеп сөйли белү; аңлап дөрес уку. Башкаларның сөйләмен тыңлый һәм аңлый белү

1.09

М. Гафури. Ана белән кызы.Тырыш малай. Мәктәп.

Яңа материалны өйрәнү

Сәнгатьле укуны формалаш-тыру. Шигырь аша белем алу юлларына төшендерү. Әдәби текст б/н эшли белү күнекмәләрен үстерү

Эчтән уку, кычкырып уку, парлап уку

Сорау-җавап

Аңлап һәм дөрес уку. Рольләргә бүлеп укый белү. Әдәби текст б/н эшли белү

3.09

Р. Низамова. Мәктәпкә барабыз. Ш.Галиев. Онытылган Уку дәресе

Аңлап уку. Әдәби текст б/н эшли белү күнекмәләрен, уку сыйфатын үстерү. Шигъри әсәр үзенчәлекләре. Авторның төп геройга мөнәсәбәтен ачыклау

Эчтән уку, кычкырып уку, парлап уку

Сәнгатьле уку

Текстны өлешләргә тарката белү. Үз фикереңне әйтә һәм раслый белү.

8.09

Ә. Бикчәнтәева. Үрдәк беренчелекне алган.. Язарга өйрәнгәндә. Уку дәресе

Йөгерек итеп укый белү. Үз хезмәтеңне оештыра белү кү-некмәләре, катнашучыларны табу, аларның сыйфатларын һәм гамәлләрен аерып алу, гамәлләреннән чыгып бәя би-рү күнекмәсе формалаштыру. Укыганны үз сүзләрең белән сөйләп бирү күнекмәсе формалаштыру

Парларда, төркемнәрдә эш Эчтән уку һәм сәнгатьле уку

Сорау-җавап

Сорауга төгәл дөрес тулы җавап бирү. Текстның темасын һәм төп фикерен билгели белү. Башкаларның сөйләмен тыңлый һәм аңлый белү

10.09

А. Нигъмәтуллин. Рөстәм төгәл исәпли. И. Туктар.Тырышкан табар. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Сәнгатьле, аңлап уку кү-некмәләрен формалаштыру. Өй эшләрен дөрес, сыйфатлы итеп башкаруның мөһимлеге-нә төшенү. Үз хезмәтеңне оештыра белү күнекмәләре. Дәреслек белән эшләргә өйрәнү. Авторның төп геройга мөнәсәбәтен ачыклау

Эчтән уку, кычкырып уку, парлап уку

Үзбәя

Рольләргә бүлеп укый белү. Аңлап уку. Үз фикереңне әйтә һәм раслый белү

15.09

З. Нури. Көн дә мең дә бер сорау. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Сәнгатьле уку күнекмәләрен формалаштыру. Дәреслек белән эшләргә өйрәнү. Үз фикереңне әйтә һәм раслый белергә өйрәнү

Эчтән уку, кычкырып уку, парлап уку

Сорау-җавап

Тыңланган текстның эчтәлегенә төшенү, аның буенча бирелгән сорауларга җавап бирә белү

17.09

БСҮ. И туган тел, и матур тел!

Монологик сөйләм формалаштыру. Бәйләнешле сөйләм телен, фикерли белү сәләтен үстерү. Әңгәмә үткәрүнең төп күнекмәләрен үзләштерү (сүз башлау, әңгәмәгә кушылу, аны дәвам итү, игътибарны җәлеп итү)

Парларда, төркемнәрдә эш. Әңгәмә, фикер алышу

Хикәя төзү. Сорау- җавап

Диалогик һәм монологик сөйләм-дә катнашу. Сөйләм ситуациясенә бәйле рәвештә өйрәнгән тел берәмлекләрен куллана белү

22.09

Г. Тукай. Кырлар буш кала. Көз. Катнаш дәрес

Көзге табигать, аның бил-геләрен күзәтергә өйрәнү Әдәби әсәрнең персонажларын таба белү, авторның ничек итеп катнашуын аңлатып бирә белү күнекмәсе формалаштыру

Төркемнәрдә эш. Сорауларга җавап бирү

Үзбәя

Аңлы, дөрес һәм сәнгатьле укый белү. Башкаларның сөйләмен тыңлый һәм аңлый белү

24.09

М. Җәлил. Көз җитте. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Сәнгатьле сөйләү күнек-мәләрен формалаштыру. Көзге табигать билгеләрен күрергә өйрәнү. Шигырьләрне ятлау һәм яттан сөйләү күнекмәләре формалаштыру

Сайлап, аңлатмалы, эчтән, бергәләп уку

Яттан сөйләү

Яттан сәнгатьле сөйли белү

29.09

Н.Сладков. Көз. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Әдәби әйтелеш нормаларын саклап, дөрес интонация һәм басым белән кычкырып укырга өйрәнү

Йөгерек, сайлап уку

Сорау-җавап

Әсәрнең исемен, төп эчтәлеген һәм авторын белү, аңа карата үз мөнәсә-бәтен әйтү

1.10

Б. Рәхмәт. Кошлар киткәндә. Г. Мөхәммәт-шин. Бәрәңге алганда. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Сәнгатьле уку күнекмәләрен формалаштыру. Уку сыйфа-тын үстерү. Кыска шигырь-ләрне ятлау һәм яттан сөйләү күнекмәләре формалаштыру.

Парларда, төркемнәрдә эш.

Яттан сөйләү «Кошлар киткәндә"

Яттан сөйли белү, әдәби әсәрне укый белү - катнашучы-ларны табу

6.10

Г. Галиев. Айлар алышынганда. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Көзге табигать, аның бил-геләрен күзәтергә өйрәнү. Әдәби текстны аңлап, дөрес, йөгерек һәм сәнгатьле уку күнекмәләрен формалаш-тыру

Текст б/н таныштыру, уку, әңгәмә

Сайлап уку

Әдәби әйтелеш нормаларын саклап, дөрес интонация һәм басым белән кычкырып укый белү.

8.09

М.Әхмәтҗанов. Көз. БСҮ. Яшелчә кибетендә Катнаш дәрес

Аңлап уку. Диалогик сөйләм үстерү. Монологик сөйләм формалаштыру. Әңгәмә үткәрүнең төп күнекмәләрен үзләштерү (сүз башлау, әңгәмәгә кушылу, аны дәвам итү, игътибарны җәлеп итү

Парларда, төркемнәрдә эшләү,әңгәмә кору

Диалог төзү

Бирелгән темага телдән яки язмача текст әзерли алу Әдәби әсәрне укый белү.

13.10

Гаилә һәм туганнарым (7 сәгать)

Г. Тукай. "Безнең гаилә". Катнаш дәрес

Сәнгатьле уку күнекмәләрен формалаштыру. Гаилә турын-да сөйли белү күнекмәләрен формалаштыру

Йөгерек, сай-лап, аңлатма-лы, эчтән, бергәләп уку

Сорауларга җавап

Укытучының сорау-ларына җавап бирә, тиешле мәгълүмат-ны таба белү. Текст-ның темасын һәм төп фикерен билге-ли белү

15.10

З. Туфайлова. "Әни" сүзе. А. Алиш ."Әни ялга киткәч" Катнаш дәрес

Әдәби әсәрнең персонажла-рын таба белү, авторның ни-чек итеп катнашуын аңлатып бирә белү күнекмәсе форма-лаштыру. Кыска шигырь-ләрне ятлау һәм яттан сөйләү күнекмәләре формалаштыру

Йөгерек, сайлап, эчтән, бергәләп уку

Яттан сөйләү- "Әни" сүзе

Яттан сөйли белү. Укытучының сорауларына җавап бирә, тиешле мәгълүматны таба белү

20.10

Ә. Бикчәнтәева. "Дәү әнием". Р. Вәлиева. "Дәү әни". Уку дәресе

Әдәби әсәрне укый белү күнекмәсе формалаштыру: игътибар белән укыйм, әсәрнең исеменә, тыныш билгеләренә игътибар итәм. Авторын истә калдырам.

Парларда, төркемнәрдә эш. Сайлап, аңлатмалы, эчтән уку

Сәнгатьле уку

Иҗади һәм фәнни фикерләү үсеше өчен җирлек тудырылу

22.10

Х.Халиков. "Дәү әти". Ә. Бикчәнтәева. Әтием белән бергә Уку дәресе

Сәнгатьле уку,сайлап уку

Сорауларга җавап

Текстны өлешләргә тарката белү. Тың-ланган текстның эчтәлегенә төшенү, аның буенча бирел-гән сорауларга җа-вап бирә белү

27.10

З.Мансур Әниләр көнендә. Р.Корбанов. "Бүре диеп..." Яңа материалны өйрәнү дәресе

Укучының әсәр аша нинди үрнәк, яисә гыйбрәт алуын аңлатып бирү күнекмәләрен формалаштыру.

Йөгерек, сай-лап, аңлатма-лы, бергәләп уку

Текстны өлешләргә таркату

Аңлап, дөрес һәм сәнгатьле укый белү Текстның темасын һәм төп фикерен билгели белү.

29.10

II чирек

Г. Мөхәммәтшин. Әйдә-гез, танышабыз:мин гап- гади Инсаф. Ә. Фәйзи. Чәй эчәбез бал белән. Уку дәресе

Эчтән уку һәм йөгерек уку. Бергәләп уку

Сорауларга җавап

Әдәби әйтелеш нормаларын саклап, дөрес интонация һәм басым б/н уку

Р. Миңнуллин. Әни. БСҮ. Т.Хаҗиәхмәтов. Г. Тукайның "Бишек җыры"на иллюстрация буенча сөйләшү. Катнаш дәрес

Рәсем буенча эзлекле сөйли белү күнекмәсен үстерү. Иҗади фикерләү күнекмәсе формалаштыру. Шигырьләр-не ятлау һәм яттан сөйләү күнекмәләре формалаштыру

Парларда, төркемнәрдә эш. Эчтән уку һәм йөгерек уку. Бергәләп уку

Яттан сөйләү-("Әни") . Хикәя төзү

Яттан сәнгатьле сөйли белү. Рәсемгә карап кечкенә күләмле текст төзи белү. Үз фикерен монолог рәвешендә башкаларга дәлилле итеп җиткерә белү

Ак чәчәкләр ява (6 сәгать)

Г. Тукай. Җир йокысы.

Г. Тукай. Кыш. Кояш. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Кышкы табигатьнең үзенчә-лекләрен күзәтү, сорауларга җавап әзерләү, яттан сәнгатьле уку күнекмәләрен үстерү

Эчтән уку һәм йөгерек уку. Бергәләп уку

Яттан сөйләү- "Җир йокы-сы", "Кояш"

Яттан сәнгатьле сөйли белү.

Ә. Бикчәнтәева. Карлар ява. З.Нури. Кар яуган. Р.Корбанов. Урак өсте. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Сорауларга җавап әзерләү, сәнгатьле уку күнекмәләрен формалаштыру. Уку сыйфа-тын үстерү. Иҗади фикерләү күнекмәсе формалаштыру

Эчтән уку һәм сәнгатьле уку

Парларда, төркемнәрдә эш. Текстны өлешләргә таркату

Текстның нәрсә турында барганын аңлата белү

В.Монасыйпов. Кем белән кем. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Укучының әсәр аша нинди үрнәк, яисә гыйбрәт алуын аңлатып бирү күнекмәләрен формалаштыру

Аңлатмалы уку, кычкырып уку

Сәнгатьле уку

Әсәрнең геройла-рын бәяли белү. Мөстәкыйль уйлар-га, алган белемнә-рен практикада кул-лана белү

Н.Дәүли. Календарьның соңгы бите. С.Урайский. Чыршы Яңа материалны өйрәнү

Әдәби әсәрне укый белү ысулын үзләштерү. Иҗади фикерләү күнекмәсе формалаштыру

Парларда, төркемнәрдә эш Эчтән уку һәм сәнгатьле уку

Эчтәлек сөйләү, яттан сөйләү

Сораулар буенча эч-тәлекне сөйли белү. Текстның нәрсә турында барганын аңлата белү

И.Туктар. Җем - җем!.. Чвик!... Яңа материалны өйрәнү дәресе

Йөгерек, аңлап, дөрес, сән-гатьле уку күнекмәләрен бул-дыру. Таныш булмаган сүз-ләрнең мәгънәсен табу ысу-лы - татар теленең аңлатма-лы сүзлегеннән аңлатмалар-ны уку, истә калдыру күнекмәсе формалаштыру

Укыганны яки ишеткәнне тыңлап кабат-лап сөйләү

Сораулар нигезендә эчтәлеген сөйләү

Фольклор һәм әдәби жанрлар хакында күзаллый белү

М.Әхмәтҗанов. Яңгыр-лы яңа ел. Безнең дәрес. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Сәнгатьле аңлап уку күнек-мәсен формалаштыру. Әдәби әсәрне укый белү ысулын үзләштерү

Эчтән уку һәм сәнгатьле уку

Йөгерек уку

Сәнгатьле уку, диалогик сөйләмдә катнашу. Үз фикерләрен телдән, җиткерә белү

БСҮ. Яшел чыршы янында.

Монологик, диалогик сөйләм формалаштыру.Сөйләм телен үстерү. Әңгәмә үткәрүнең төп күнекмәләрен үзләштерү (сүз башлау, әңгәмәгә кушылу, аны дәвам итү, игътибарны җәлеп итү

Парларда, төркемнәрдә эш Сораулар буенча төгәл, тулы җавап бирү

Телдән хикәя төзү. Сорау- җавап

Диалогик һәм монологик сөйләм-дә катнашу. Аерым темага караган сөйләм текстлары кулланып, телдән монологик сөйләм оештыра белү. Үз фикерләрен телдән, яки язмача җиткерә белү

Үзе яхшының эше дә яхшы (5 сәгать)

И. Туктар. Рәхмәт һәркем өчен рәхәт. Р. Корбанов. Уйнап. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Йөгерек, аңлап, дөрес, сәнгатьле уку күнекмәләрен формалаштыру. Катнашучыларны табу, аларның сыйфатларын һәм гамәлләрен аерып алу, гамәлләреннән чыгып бәя бирү күнекмәсе формалаштыру

Парларда, төркемнәрдә эш Эчтән уку һәм сәнгатьле уку

Фронталь, индивидуаль

Тыңланган текстның эчтәлегенә төшенү, аның буенча бирелгән сорауларга җавап бирә белү

Р. Вәлиева. Кыңгырау чәчәк. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Йөгерек, аңлап, дөрес, сәнгатьле уку күнекмәләрен һәм монологик сөйләм формалаштыру

Аңлатмалы дөрес уку, кычкырып уку

Тест

Текстның нәрсә турында барганын аңлата белү. Мөстә-кыйль уйларга, ал-ган белемнәрен практикада куллана белү

И. Туктар. Ялкау өчен ботка суынган. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Эчтән уку һәм сәнгатьле укуны формалаштыру. Уку сыйфатын үстерү. Катнашу-чыларны табу, аларның сыйфатларын һәм гамәлләрен аерып алу, гамәлләреннән чыгып бәя бирү күнекмәсе формалаштыру

Укыганны яки ишеткәнне тыңлап кабат-лап сөйләү

План төзү һәм аның буенча эчтәлек сөйләү

Укытучы ярдәмендә план төзи һәм шу-ның буенча текст-ның эчтәлеген сөй-ли белү

Т. Миңнуллин. Үзем белән үзем. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Сорауларга җавап әзерләргә өйрәнү. План төзү күнекмәсенә өйрәнү. Авторның төп геройга мөнәсәбәтен ачыклау.

Парларда, төркемнәрдә эш Аңлатмалы, эчтән уку

Үзконтроль, үзбәя.

Тыңлый, ишетә, үз фикерен диалогта һәм монолог рәвешендә җиткерә белү

М. Хәсәнов. Оялчан Хаҗи. БСҮ. Күркәм әдәпле сүзләр. Катнаш дәрес

Уку, көндәлек аралашу шартларында сөйләм әдәбе нормаларын үзләштерү (сәламләү, хушлашу, гафу үтенү, рәхмәт әйтү, сорау белән мөрәҗәгать итү). Үрнәк яисә гыйбрәт ала белү күнекмәсе формалашуы өчен җирлек булдыру

Аңлап, дөрес, йөгерек уку.

Телдән хикәя төзү

(СМС-хәбәрләр, электрон почта, Интернет), сөйләм әдәбе кагыйдәләрен үтәү. Сөйләм ситуациясенә бәйле рәвештә өйрәнгән тел берәмлекләрен куллана белү. Үз фикерләрен телдән җиткерә белү

III чирек

Туган җир, туган ил (7 сәгать)

Р. Вәлиева. Иң матур җир. Г. Дәүләтшин. Нәрсә соң ул Туган ил? Уку дәресе

Туган җир төшенчәсен аңлау, бәя бирү. Әдәби әсәрне укый белү күнекмәсе формалаш-тыру: игътибар белән укыйм, әсәрнең исеменә, тыныш билгеләренә игътибар итәм. Авторын истә калдырам

Парларда, төркемнәрдә эш Йөгерек, аңлап, сайлап уку

Сәнгатьле уку

Укытучы ярдәмендә план төзи һәм шу-ның буенча текст-ның эчтәлеген сөй-ли белү Туган рес-публикага, туган ил-гә, халкына, ил тарихына карата гражданлык нигезләре, үз мил-ләтен ярату, татар булуы белән горур-лану хисләре фор-малаштыру.

З. Туфайлова. Туган ил. Катнаш дәрес.

Шигырьләрне ятлау һәм яттан сөйләү күнекмәләре формалаштыру. Гөжләп, сайлап, чылбырлап, эчтән уку күнекмәләрен үстерү

Парларда, төркемнәрдә эш Йөгерек, сайлап уку

Яттан сөйләү

Яттан сәнгатьле сөйли белү. Туган республикага, туган илгә, халкына, ил тарихына карата гражданлык нигез-ләре, үз милләтен ярату, татар булуы белән горурлану хисләре формалаш-тыру

"Безнең туган илебез..." "Татарстан тарихыннан хикәяләр" китабыннан Катнаш дәрес.

Татарстан турында белемнәрен тулыландыру. Күп теллелек шартларында башкаларның кыйммәтен белеп, танып, ихтирамлы булып үзе булып кала белгән шәхес, милләт вәкиле үсеше өчен җирлек булдыру

Парларда, төркемнәрдә эш Укыганны яки ишеткәнне тыңлап кабат-лап сөйләү

Сорау-җавап

Тыңланган текст-ның эчтәлегенә тө-шенү. Туган рес-публикага, туган ил-гә, халкына, ил та-рихына карата граж-данлык нигезләре, үз милләтен ярату, татар булуы белән горурлану хисләре формалаштыру

23.01

М. Миншин. Серле күл. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Текст белән танышу, эчтәлеген сөйләп бирү күнекмәләрен формалаштыру

Әдәби әсәрне укый белү күнекмәсен үстерү

Гөжләп , сай-лап, чылбырлап, кычкырып, эчтән уку

Бирелгән темага телдән текст төзү

Башка кеше укыганны тыңлап, эчтәлекне сөйли белү

Ф.Яруллин. Туган ягы кирәк кешегә. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Эчтән уку һәм сәнгатьле укуны формалаштыру. Татар әдәбияты, аның күренекле вәкилләре турында беренчел күзаллау булдыру. Күп теллелек шартларында башкаларның кыйммәтен белеп, танып, ихтирамлы булып үзе булып кала белгән шәхес, милләт вәкиле үсеше өчен җирлек булдыру

Парларда, төркемнәрдә эш Сәнгатьле уку сайлап, чылбырлап, кычкырып уку

Туган республика-га, туган илгә, хал-кына, ил тарихына карата гражданлык нигезләре, үз мил-ләтен ярату, татар булуы белән горур-лану хисләре фор-малаштыру

К.Әмири. Безнең авыл. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Эчтән уку һәм сәнгатьле укуны формалаштыру. Текст белән танышу, эчтәлеген сөйләп бирү күнекмәләрен формалаштыру. Туган ил тарихына карата гражданлык нигезләре, үз милләтен ярату, татар булуы горурлану хисләре формалаштыру

Парларда, төркемнәрдә эш Әдәби әйтелеш нормаларын саклап, дөрес интонация һәм басым белән кычкырып уку

Үзбәя

Шигырьне сәнгать-ле итеп укый белү. Текстның темасын һәм төп фикерен билгели белү. Туган республика, туган ил, туган авыл б/н горурлану хисләре формалашу

Ике мең ел элек."Салават күпере" журналыннан. БСҮ. Без Татарстанда яшибез. Катнаш дәрес

Татарстан турында белемнәрне тулыландыру. Туган җирне ярату хисләре тәрбияләү. Әңгәмә үткәрүнең төп күнекмәләрен үзләштерү (сүз башлау, әңгәмәгә кушылу, аны дәвам итү, игътибарны җәлеп итү

Парларда, төркемнәрдә эш Бирелгән темага телдән яки язмача текст төзү

Хикәя төзү

Сөйләм ситуациясе-нә бәйле рәвештә өйрәнгән тел берәм-лекләрен куллана белү. Үз фикерлә-рен телдән, яки язмача җиткерә белү

Яз (6 сәгать)

Н.Измайлова. Менә нинди икән яз! Җ.Тәрҗеманов.Кояш чыкты.

Яңа материалны өйрәнү дәресе

Аңлап, дөрес уку күнекмәләрен булдыру. Тиз укырга өйрәтү. Текст белән танышу, эчтәлеген сөйләп бирү күнекмәләрен формалаштыру

Текстны аңлап, дөрес, йөгерек һәм уку.Эчтән, бергәләп уку

Сәнгатьле уку

Әдәби әсәрләрдә гомумиәштерелгән образлар,аларның эш-гамәлләре турында сөйли белү

Д. Аппакова. Март башы. Катнаш дәрес

Текст белән танышу, эчтәлеген сөйләп бирү күнекмәләрен формалаш-тыру; уку сыйфатын үстерү

Текстны аңлап, дөрес, йөгерек уку

Уку сыйфатын тикшерү

Текстны өлешләргә тарката белү. Тың-ланган текстның эчтәлегенә төшенү, аның буенча бирелгән сорауларга җавап бирә белү

Д. Аппакова.. Тагын урамга. Катнаш дәрес

Йөгерек, аңлап, дөрес уку күнекмәләрен булдыру. Текст белән танышу, эчтәлеген сөйләп бирү күнекмәләрен формалаштыру

Парларда, төркемнәрдә эш Аңлап, дөрес, йөгерек уку

Үзбәя.

Тәкъдим ителгән текстка сораулар куя белү. Үз фикереңне әйтә һәм аны дәлилли белү

Э. Касыймов. Боз кузгалды. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Аңлап уку, сорау куя белү, тиз укырга һәм аңларга өйрәтү. Текст белән танышу, эчтәлеген сөйләп бирү күнекмәләрен формалаштыру

Укыганны яки ишеткәнне тыңлап кабат-лап сөйләү

Үзконтроль үзбәя

Әсәрнең ни турында булуын -темасын ачыклый белү. Үз фикереңне әйтә, үз эшенә контроль ясый белү

Л. Толстой. Көймә. БСҮ. Л. Фәттахов. Әни күрмәгән чакта рәсеме буенча сөйләшү. Катнаш дәрес

Татар әдәбияты белән бергә башка халыкларның сүз сәнгатенә дә кызыксыну тәрбияләү. Күп теллелек шартларында башкаларның кыйммәтен белеп, танып, ихтирамлы булып үзе булып кала белгән шәхес, милләт вәкиле үсеше өчен җирлек булдыру.

Парларда, төркемнәрдә эш Әсәр турында фикер алышуда катнашу

Хикәя төзү

Текстны өлешләргә тарката белү. Әсәр-гә карата ясалган рәсем буенча язма эш үтәү. Әдәби әсәрдә куелган проблема нигезендә, рәсем буенча текст төзү

Г. Лотфи. Сыерчык. Яз җыры Катнаш дәрес.

Сәнгатьле уку, диалогик сөйләм күнекмәләрен булдыру. Әдәби әсәрне укый белү күнекмәсен үстерү

Парларда, төркемнәрдә эш Эчтәлегенә бәйле сораулар һәм җаваплар төзү

Яттан сөйләү- " Сыерчык."

Аңлап, дөрес һәм сәнгатьле укый белү Мөстәкыйль уйлар-га, алган белемнә-рен практикада куллана белү

БСҮ. "Әниләр бәйрәме"

Монологик сөйләм сөйләм формалаштыру. Сөйләм телен үстерү. Әңгәмә үткәрүнең төп күнекмәләрен үзләштерү (сүз башлау, әңгәмәгә кушылу, аны дәвам итү, игътибарны җәлеп итү

Парларда, төркемнәрдә эш

Телдән хикәя төзү

Үз фикерен диалог-та һәм монолог рә-вешендә башкаларга дәлилле итеп,этикет кысаларында әңгә-мәдәшен кимсет-мәслек итеп җитке-рә белү

Язучылар иҗат иткән әкиятләр (3сәгать)

Р. Батулла. Куян баласы Нуяк. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Катнашучыларны табу, аларның сыйфатларын һәм гамәлләрен аерып алу, гамәл-ләреннән чыгып бәя бирү күнекмәсе формалаштыру

Парларда, төркемнәрдә эш

Эчтәлек сөйләү

Текстның нәрсә турында барганын аңлата белү. Әдәби жанрларны аера белү

Ф. Яруллин. Урман әкияте. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Әкияттә катнашучыларга бәя бирү күнекмәләрен форма-лаштыру. Текст белән танышу, эчтәлеген сөйләп бирү күнекмәләрен формалаштыру

Парларда, төркемнәрдә эш Текстны аңлап, дөрес, һәм сәнгатьле уку.

Әcәрнең персонажла-рын табу

Текстны өлешләргә тарката белү. Үз фикереңне әйтә белү. Тәкъдим ителгән текстка сораулар куя белү. Үз фикереңне әйтә һәм аны дәлилли белү

А.Алиш. Нечкәбил. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Укыганны яки ишеткәнне (укытучы укыганны тыңлап) кабатлап сөйләргә өйрәнү. Сорауларга әкияттәге вакый-галар белән җавап бирү

Текстны аңлап, дөрес, уку

Әcәрнең пер-сонажларын табу һәм ничек тапканны аңлату

Әдәби жанрларны аера белү. Үз фикереңне әйтә һәм раслый белү

Әкиятләр (6 сәгать)

Хәйләгә каршы хәйлә. Татар халык әкияте. Катнаш дәрес.

Әкиятләрнең үзенчәлекләренә төшенү. Логик һәм иҗади фикерләү сәләтен үстерү; үрнәк яисә гыйбрәт алу аша тормыш тәҗрибәсе туплау

Парларда, төркемнәрдә эш

Әкиятне дәвам итү

Башка кеше укыганны тыңлап, эчтәлекне сөйли белү һәм дәвам итү

Карт белән төлке. Татар халык әкияте. Катнаш дәрес

Уку күнекмәләрен үстерү. Монологик сөйләм форма-лаштыру. Уку сыйфатын үстерү. Әсәр геройларын, эш-гамәлләрен бәяләргә өйрәнү; үрнәк яисә гыйбрәт алу аша тормыш тәҗрибәсе туплау

Дөрес интонация һәм басым белән кычкырып уку

Үзбәя

Текстның нәрсә турында барганын аңлата белү. Катна-шучыларны табу, аларның гамәлләре-нә бәя бирү һәм үзбәя.

Итагатьле мәче. Литва халык әкияте. Яңа материалны өйрән дәресе ү

Башка халыкларның культурасына, тарихына хөрмәтле караш, башкалар фикеренә карата түземлелек формалаштыру, үрнәк яисә гыйбрәт алу аша тормыш тәҗрибәсе туплау

Әкиятне аңлап, дөрес, йөгерек уку.

Эчтәлек сөйләү, сорау- җавап

Халык авазы иҗаты әсәрләрен һәм жанр-ларын аеру. Катна-шучыларны табу, аларның гамәлләре-нә бәя бирү һәм үзбәя.

IV чирек

Кәҗә белән Бүре. Татар халык әкияте. Катнаш дәрес.

Әкияттә катнашучыларга бәя бирү күнекмәләрен форма-лаштыру. Әсәрнең геройларын, аларның эш-гамәлләрен, холык-фигылен бәяләү күнекмәләрен формалаштыру. Татар халкының рухи мирасына ихтирам итү

Текст эчтәлегенә бәйле сораулар һәм җаваплар бирү

Әкиятне дәвам итү

Башка кеше укыганны тыңлап, эчтәлекне сөйли белү. Бирелгән текстның эчтәлеген аңлап, орфоэпик нормаларны саклап укый белү һәм эчтәлек сөйли белү

Өч кыз. Татар халык әкияте. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Уку күнекмәләрен үстерү, әкияттә катнашучыларга бәя бирү күнекмәләрен форма-лаштыру. Халык авыз иҗаты әсәрләре геройларының гамәлләренә, холыкларына бәя бирү, үрнәк яисә гыйбрәт алу аша тормыш тәҗрибәсе туплау

Төркемнәрдә эш Әкиятне аңлап, дөрес уку. Чылбырлап,сай-лап, эчтән уку

Үзбәя

Әдәби жанрларны һәм халык авыз иҗаты жанрларын аера белү. Катнашу-чыларны табу, алар-ның гамәлләренә бәя бирү һәм үзбәя

Тату туганнар әкияте. Корея халык әкияте. Яңа материалны өйрән дәресе

Төрле халыкның рухи кыйм-мәтләрен чагылдырган ха-лык авыз иҗаты әсәрләре аша гыйбрәт алу. Башка мил-ләтләрнең дә халык авыз иҗаты әсәрләре б/н танышу - гомумкешелек кыйммәтләре-нең әһәмияте уртаклыгын ассызыклау. Гомумкешелек кыйммәтләренә ихтирам, сак-чыл мөнәсәбәт формалаш-тыру

Дөрес интонация һәм басым белән кычкырып уку, эчтән уку,сайлап уку

Эчтәлек сөйләү, үзбәя

Текстны өлешләргә тарката белү. Текст-ның темасын һәм төп фикерен билге-ли белү. Катнашу-чыларны табу, алар-ның гамәлләренә бәя бирү һәм үзбәя.

БСҮ. Газета-журнал-ларга күзәтү

Газеталар укып фикер алышу; укучыларны вакытлы матбугатны даими укып барырга гадәтләндерү. Төрле белем чыганакларыннан файдалана белү күнекмәсен формалаштыру

Кычкырып, аңлап, гөжләп, сайлап чылбырлап, эчтән уку

Үз фикереңне әйтә белү; сөйләшүдә катнаша белү. Вакытлы матбугат чаралары: «Сабантуй»,«Көмеш кыңгырау» газета-лары,«Салават күпе-ре»,«Тылсымлы куллар» журналлры б/н эш итә белү кү-некмәләре формала-шу

Ямьле җәй ( 5 сәгать)

Җ. Дәрзаман. Саумы, җәй! Яңа материалны өйрәнү дәресе

Әдәби әсәрне йөгерек, аңлап, дөрес уку күнекмәләрен булдыру. Дөрес интонация һәм басым белән кычкырып уку күнекмәләрен үстерү

Текстны аңлап, дөрес, сәнгатьле уку

Тәкъдим ителгән текстка сораулар куя белү

М. Гафури. Җәй. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Йөгерек, аңлап, дөрес уку күнекмәләрен булдыру. Әсәрнең сюжетын үз сүзләре белән сөйләп бирү күнекмәләре формалаштыру

Гөжләп,сайлап чылбырлап, эчтән уку

Сәнгатьле уку

Аңлы, дөрес һәм сәнгатьле укый белү Үз фикереңне әйтә һәм раслый белү

Р.Миңнуллин. Сабантуй бүген бездә. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Йөгерек, аңлап, дөрес, сәнгатьле уку күнекмәләрен формалаштыру. Автор иҗаты аша әдәби мираска, милли кыйммәтләргә матур мөнәсәбәт формалашуы өчен җирлек тудыру.Йөгерек, аң-лап, дөрес, сәнгатьле уку кү-некмәләрен формалаштыру

Гөжләп, сайлап, чылбырлап уку

Эчтәлек сөйләү

Текстны өлешләргә тарката белү. Аңлап уку. Автор иҗаты аша әдәби мираска, милли кыйммәт-ләргә матур мөнәсәбәт формалашуы өчен җирлек тудыру

Г. Хәсәнов. Кояш бүген иртәдән үк матур карады. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Йөгерек уку күнекмәләрен булдыру. Сорауларга тулы итеп җавап бирү күнекмәлә-рен формалаштыру

Сайлап, бергәләп, гөжләп уку

Сорау-җавап

Укытучының сорауларына җавап бирә, тиешле мәгълүматны таба белү

Ә. Бикчәнтәева . Колын М. Хәсәнов. "Безнең авыл". Яңа материалны өйрәнү дәресе

Йөгерек, аңлап, дөрес, сәнгатьле уку күнекмәләрен формалаштыру. Әсәр геройларын, эш-гамәлләрен бәяләргә өйрәнү күнекмәсе формалаштыру

Сайлап, эчтән, бергәләп белән уку

Йөгерек, дөрес уку

Әсәрнең ни турында булуын -темасын ачыклау, белем һәм күнекмәлерне яңа җирлектә куллана белү

Безнең якын дусларыбыз (7 сәгать)

Г.Бәширов. Ана каз белән ата каз һәм аларның унике бәбкәсе. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Аңлы, дөрес һәм сәнгатьле уку күнекмәсе булдыру. Текст белән танышу, эчтәлеген сөйләп бирү күнекмәләрен формалаштыру

Әдәби әсәрне уку - әсәрнең эчтәлеген ачу икәнен үзләштерү

Гөжләп, сайлап, чылбырлап, эчтән уку

Эчтәлек сөйләү

Аңлы, дөрес һәм сәнгатьле уку. Үз фикереңне әйтә һәм раслый белү. Катнашучыларны табу. Аларның гамәлләренә бәя бирә белү һәм үзбәя.

Һ.Такташ. Тәүфыйклы песи. Уку дәресе

Йөгерек, сәнгатьле уку күнекмәләрен формалаш-тыру; татар әдәбияты, аның күренекле вәкилләре турында беренчел күзаллау булдыру кече яшьтәге укучыда әдәби. Китаплар уку, олы әдәби мираска тартылу ихтыяҗы уяту.

Рольләргә бүлеп уку

Әcәрнең персонажла-рын табу

Рольләргә бүлеп укый белү. Текст-ның нәрсә турында булуын аңлата белү

М.Җәлил. Карак песи Уку дәресе

Аңлы, дөрес һәм сәнгатьле уку күнекмәсе булдыру. Әдәби әсәрне укый белү күнекмәсе формалаштыру: игътибар белән укыйм, әсәрнең исеменә, тыныш билгеләренә игътибар итәм. Авторын истә калдырам.

Гөжләп, сайлап, чылбырлап, эчтән уку

Йөгерек, дөрес уку

Әсәр турында фикер алышуда катнаша, әңгәмә кора белү теләге уяту. Уни-версаль гамәлләр формалашуы өчен җирлек тудырылу

М.Җәлил. Күке. З. Нури. Карга. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Текст белән танышу, эчтәлеген сөйләп бирү күнекмәләрен формалаштыру

Гөжләп, сайлап, чылбырлап, эчтән уку күнекмәләрен үстерү

Дөрес инто-нация һәм ба-сым белән кычкырып уку Гөжләп, сайлап, чылбырлап, эчтән уку

Сорау- җавап; эчтәлек сөйләү

Дөрес һәм сәнгатьле уку. Тыңланган текстның эчтәлегенә төшенү, аның буенча бирелгән сорауларга җавап бирә белү

Г. Зәйнашева. Тукран белән сөйләшү. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Сәнгатьле ук күнекмәләрен формалаштыру. Әсәрнең сюжетын үз сүзләре белән сөйләп бирү күнекмәләре формалаштыру.

Дөрес интонация б/н кычкырып уку. Гөжләп, сайлап, чылбыр-лап, эчтән уку

Йөгерек, дөрес уку

Әсәр турында фикер алышуда катнашу. Үз фикереңне әйтә һәм раслый белү.

Ф.Зыятдинов. Карга белән Шөпшә. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Аңлы, дөрес һәм сәнгатьле уку күнекмәсе булдыру. Әсәр геройларын, эш-гамәлләрен бәяләргә өйрәнү. Әсәрнең сюжетын үз сүзләре белән сөйләп бирү күнекмәләре формалаштыру.

Әйтелеш нор-маларын саклап, дөрес интонация һәм басым белән кычкырып уку. Гөжләп, сайлап, чылбырлап, эч-тән уку

Әcәрнең персонажла-рын табу

Әдәби әсәрләрдә гомумиәштерелгән образлар,аларның эш-гамәлләре турында сөйли белү.

З. Мансур. Кырмыска. Яңа материалны өйрәнү дәресе

Йөгерек, сәнгатьле уку күнекмәләрен формалаш-тыру. Әсәр геройларын, эш-гамәлләрен бәяләргә өйрәнү күнекмәсе

Дөрес интонация һәм басым белән кычкырып уку

Сорауларга җавап бирү

Аңлап, дөрес һәм сәнгатьле уку. Тың-ланган текстның эчтәлегенә төшенү, аның буенча бирелгән сорауларга җавап бирә белү

Ятлау өчен әсәрләр

Габдулла Тукай. Туган тел. Җир йокысы. Кояш.

Бари Рәхмәт. Кошлар киткәндә.

Муса Җәлил. Көз җитте.

Гасыйм Лотфи. Сыерчык.

Зәкия Туфайлова. Туган ил.

Роберт Миңнуллин. Әни.

Сөйләшү тематикасы

И туган тел, и матур тел!

Күркәм, әдәпле сүзләр.

Яшел чыршы янында.

Әниләр бәйрәме.

Без Татарстанда яшибез.

Яшелчәләр кибетендә.

⇧

⇩

скачать материал