7


  • Учителю
  • Конспект крымско-татарский языкФииль(7 класс)

Конспект крымско-татарский языкФииль(7 класс)

Автор публикации:
Дата публикации:
Краткое описание:
предварительный просмотр материала

7 сыныф Къырымтатар тили





Дерснинъ мевзусы: Фииль меиллери.

Дерснинъ макъсады: талебелернинъ бильгилерини, къабилиетлерини тешкермек ве пекитмек; филь акъкъында малюматны кенълештирмек; сёз байлыкъларны арртырмакъ; нутукъ инкишафы тюшюндже фаалиетлерини фааль этмек; ана-тилимизге севги дуйгъусыны ашламакъ.

Донатма: дерслик, карточкалар

Дерснинъ кетишаты:

  1. Тешкилий момент.

II. Эв вазифесини тешкерюв. Текрарлав

Оджа: Бугуньки дерсимизнинъ мевзусы «Фииль меиллери». Амма янъы мевзугъа кечмез эвель, кечкен мевзуны азчыкъ текрарлайыкъ! Бойле суаллерге джевап беринъиз.

  1. Оджа: Фииль бу недир? Насыл суаллерге джевап бере?

Талебе: фииль - бу предметнинъ иш-арекетини, психик ве булунгъан алыны бильдирген там маналы сёзлер. Филлер не япа? не япты? не япаджакъ? суаллерге джевап берелер.

  1. Оджа: Фиильнинъ къач заманы бар? Эр заманынъ айтып, бирер мисаль кетиринъиз.

Талебе: Фиильнинъ учь заманы бар. Бу: кечкен заман (язгъан), шимдики заман (окъуй) ве келеджек заман (айтаджакъ).

Оджа: Машалла, балалар! Мен корем ки, кечкен дерсни сиз яхшы анъладынъыз. Энди исе янъы мевзугъа кечийик.

III. Янъы мевзуны анълатув.

Оджа: Иш-арекетнинъ барлыкъкъа мунасебетини косьтерген фииль шекиллерине - фииль меиллери дейлер.

Къырымтатар тилинде 5 мейиль бар:

  • икяе - иш-арекетни учь замандан биринде япылгъаныны я да япылмагъаныны анълата. Меселя: бакъа, бакъты, бакъаджакъ

  • эмир - иш-арекет япмакъ акъкъында эмир, теклиф, ялварув, чагъырув киби маналарыны ифаделей. Меселя: аша, огрен

  • керек - иш-арекет япылмасы я да япылмамасы керек олгъаныны анълата. Бу мейильде: -малы, -мели афикслери ишлетиле. Меселя: кельмели, язмалы

  • шарт - бир де бир иш-арекет япылувы ичюн, ондан эвель япылышы шарт олгъан иш-арекетни косьтерир. Бу мейильде: -са, -се афикслери ишлетиле. Меселя: барса, кельсе

  • истек - иш-арекет япылмасы я да япылмамасы пек истенильгенини ифаделей. Бу мейильде: -гъайды, -къайды, -гейди, -кейди афикслери ишлетиле. Меселя: кельгейди, баргъайды, кеткейди, бакъкъайды

(Янъы мевзуны, дефтерлерге, конспект шеклинде яздыртмагъа)

Оджа: Энди балалар, расткельген янъы сезлерни лугъаткъа язып алайыкъ/





IV. Лугъат иши: барлыкъ - действительность

мунасебет - отношение

ифаделемек - призывать

шарт - условие

пекитмек - закрепить

аталар сёзлери - пословицы

V. Пекитюв.

Оджа: Машалла, балалар! Энди, янъы мевзуны яхшы анъламакъ ве пекитмек ичюн, бир къач вазифелерни беджерейик.

Оджа: Шимди, мен сизлерге тахтада аталар сёзлерни язаджам. Сонъ исе, бир-эки талебе тахтагъа чыкъып, фииллерни, заманларны ве фииль меиллерни тапмакъ керек оладжакълар. Къалгъанлары исе, бу аталар сезлерни озь дефтерлеринъизге кочюрип алынъыз.

1 Вазифе

  1. Азбарда хораз чокъ олса, саба тез ачылыр. (олса - фииль, кел.з., шарт м.; ачылыр -фииль, кел.з., икяе м.)

  2. Чокъ бильсенъ де, аз сёйле. (бильсенъ - фииль, кел.з.,шарт м.)

  3. Озюне бакъма, сёзюне бакъ. (бакъма, бакъ - фииль, шим.з., эмир м.)

  4. Къызым санъа айтам, келиним сенъ динъле. (айтам - фииль шим.з., икяе м. динъле - фииль, шим.з., эмир м.)

  5. Алтын ерде къалса да, бильги ерде къалмаз. ( къалса - фииль, кел.з., шарт)





2 Вазифе

Оджа: Энди исе, мен сизлерге тахтада сёзлер язаджам. Сиз, бу сезлерден керек, шарт, истек мейилиндеки фииллерни тапып, астыны сызып шахсыны ве сайысыны айтынъыз ве язынъыз.





Кельсенъиз( IIш.,шарт, тек.), ашаса(эмир), бакъма(эмир), язгъайды(IIIш., истек, тек.), ясамалы(IIIш, керек, тек.), кельсе(IIIш., шарт, тек.), олса(IIIш., шарт, тек.), тиймегейди(IIIш, истек, тек.), бараджакълар(икяе), язмалыдырлар(IIIш., керек, чокъ.), кельсек(Iш., шарт, чокъ.), айткъайдынъыз(IIш., истек, чокъ.), берейик(эмир).





3 Вазифе Ребус чезмек





VI. Нетидже.

Оджа: Машалла, балалар! Бугунь дерсте пек яхшы чалыштыкъ ве сизнинъ озь бильгилеринъизнинъ пекитмек ичюн бир къач суаллерге джевап беринъиз.

Оджа: Фииль меилли - неге деп айталар?

Талебе: Иш-арекетнинъ барлыкъкъа мунасебетини косьтерген фииль шекиллерине - фииль меиллери дейлер.

Оджа: Кр.тат. тилинде не къадар мейиль айырыла? Оларны айтынъыз?

Талебе: 5 мейиль айырыла. Бу: икяе, эмир, керек, шарт ве истек мейиллери.

Оджа: -малы, -мели афикслери насыл мейильде расткеле?

Талебе: Керек мейилинде





VII. Эв иши.

1.Янъы мевзуны яхшы этип огренмеге.(§5)

2.Эписи къаиделерни яхшы бильмеге.

3.Лугъаткъа язгъан сёзлерни огремеге.

4.Бир де бир сёзни язып, меиллернен тюслендирип, джумлелер тизмеге.

VIII. Баалав.



 
 
X

Чтобы скачать данный файл, порекомендуйте его своим друзьям в любой соц. сети.

После этого кнопка ЗАГРУЗКИ станет активной!

Кнопки рекомендации:

загрузить материал