- Учителю
- Рабочая программа по татарскому языку 1 класс
Рабочая программа по татарскому языку 1 класс
Татарстан Республикасы
Чирмешән муниципаль районының
"Пётр Семён улы Курасанов исемендәге
Чирмешән 1 нче урта гомуми белем бирү мәктәбе"
гомуми белем муниципаль бюджет учреждениесе
"Каралды":
МБ җитәкчесе
________/ Исмәгыйлова Н.Ә./
Беркетмә № ______
"______" август 2015 ел
"Килешенде":
МБГУ "Пётр Семён улы Курасанов исемендәге Чирмешән 1 нче урта
гомуми белем бирү мәктәбе"нең
уку - укыту эшләре буенча директор
урынбасары
________/ Шәрифуллина Э.Ә./
"______" август 2015 ел
"Расланды":
МБГУ "Пётр Семён улы Курасанов исемендәге Чирмешән 1 нче урта гомуми белем бирү мәктәбе"нең директоры
________/ Плотников В.А./
Приказ № ______
"______" август 2015 ел
I квалификацион категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы
Исмәгыйлова Наилә Әнәс кызының
1 НЧЕ А СЫЙНЫФЫНДА (рус төркеме)
ТАТАР ТЕЛЕННӘН
ЭШ ПРОГРАММАСЫ
Педагогик совет утырышында каралды
Беркетмә № ______
"______" август 2015 ел
2015 - 2016 нчы уку елы
Сыйныф: 1 нче а
Укытучы: Исмәгыйлова Наилә Әнәс кызы
Сәгатьләр саны: 99 сәгать (атнага 3 сәгать исәбеннән)
Барлыгы - 99 сәгать; атнага - 3 сәг.
Административ контроль дәресләр - _____.
Күчереп язу (җөмлә саны) - 1 (1 - 2 җөмлә).
Арадаш йомгаклау контроль эше (тест) - 1.
Программалар: 1. Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). 1 - 11 сыйныфлар / [басма өчен Ч. М. Харисова, К. С. Фәтхуллова, З. Н. Хәбибуллина җаваплы]. - Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2011. - 239 бит.
2. Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы (1 - 11 нче сыйныфлар). Төзүче - авторлар: Р.З. Хәйдәрова, Р.Л. Малафеева - Казан. 2014.
Дәреслек: Р.З. Хәйдәрова, Н.Г. Галиева. Күңелле татар теле. Дүртьеллык башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 1 нче сыйныфы өчен татар теле һәм әдәби уку дәреслеге (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). Казан. "Татармультфильм" нәшрияты, 2013. - 98 бит.
Татар теленнән эш программасы
1 нче а сыйныфы (рус төркеме)
(99 сәг.)
Барлык сәгатьләр саны - 99
Атналык сәгатьләр саны - 3
Аңлатма язуы
Телләр өйрәнүнең хокукый нигезләре Россия Федерациясенең һәм Татарстан Республикасының югары норматив документлары белән раслана.
1. Россия Федерациясе Конституциясенең 26 нчы маддәсенең 2 нче пункты нигезендә, "һәркем үз туган телен куллану хокукына; аралашу, тәрбия алу, уку һәм иҗат итү өчен телне иреклк сайлау хокукына ия".
2. Россия Федерациясе Конституциясенең 68 нче маддәсенең 2 нче пункты Россия Федерациясе составындагы республикаларга, Россия Федерациясе дәүләт теле белән беррәттән, үз дәүләт телләрен гамәлгә кую хокукын бирә.
3. Татарстан Республикасы Конституциясенең 8 нче маддәсендә Татарстан Республикасының дәүләт телләре билгеләнгән: "Татарстан Республикасында дәүләт телләре - тигез хокуклы татар һәм рус телләре".
4. "Россия Федерациясе халыклары телләр турында" гы РФ законының 3 нче маддәсенең 3 нче пункты нигезендә, "Россия Федерациясе субъектлары гражданнарның аралашу, тәрбия, белем алу һәм иҗат итү телен сайлау ирегенә хокукын сакларга кагылышлы законнар һәм башка документлар кабул итәргә хокуклы".
5. "Россия Федерациясендә мәгариф турында" гы РФ законының 14 нче маддәсендә шундый ук мөмкинлек расланган: "Россия Федерациясе законнары нигезендә, Россия Федерациясе территориясендәге республикаларның дәүләт һәм муниципаль белем бирү оешмаларында Россия Федерациясе дәүләт телләрен өйрәнү һәм укыту гамәлгә куелырга мөмкин".
6. "Татарстан Республикасында мәгариф турында" гы ТР законы бу мәсьәләгә ачыклык кертә: "Татар һәм рус телләре, Татарстан Республикасының дәүләт телләре буларак, федераль дәүләт гомуми белем бирүнең аерым баскычы (башлангыч, төп урта, гомуми урта белем) өчен билгеләнгән стандартлары нигезендә тигез күләмдә өйрәнелә".
7. "Россия Федерациясендә мәгариф турында" РФ законының 28 нче маддәсенең 3 нче пункты нигезендә, белем бирү оешмалары уку - укыту программаларын төзү һәм раслау хокукына ия.
Эш программасы түбәндәге документларны исәпкә алып төзелде:
1. РФ ның "Мәгариф турында" законы;
2. ТР ның "Мәгариф турында" законы;
3. ТР сы Мәгариф Министрлыгының 478 номерлы боерыгы. 05. 07. 2000 ел.
4. Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). 1 - 11 сыйныфлар / [басма өчен Ч. М. Харисова, К. С. Фәтхуллова, З. Н. Хәбибуллина җаваплы]. - Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2011. - 239 бит.
5. Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы (1 - 11 нче сыйныфлар). Төзүче - авторлар: Р. З. Хәйдәрова, Р. Л. Малафеева - Казан. 2014.
6. Дәреслек: Р.З. Хәйдәрова, Н.Г. Галиева. "Күңелле татар теле". Дүртьеллык башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 1 нче сыйныфы өчен татар теле һәм әдәби уку дәреслеге (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). Казан, "Татармультфильм" нәшрияты, 2013. - 98 бит.
1992 нче елның 8 нче июлендә "Татарстан Республикасы халыклары турында" гы Татарстан Республикасы Законы кабул ителде. Аның нигезендә татар, рус телләре тигез хокуклы дәүләт телләре булып расланды. Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле Мәгариф министрлыгында расланган махсус программа буенча укытыла. "Татар теле - 1 нче сыйныф" шушы программага нигезләнеп төзелгән. Татар теле атнага 3 тапкыр үткәрелә.
Татар теленә өйрәтүнең төп максаты - гамәли максат: телне аралашу чарасы буларак үзләштерү өчен, укучыларга гаилә - көнкүрешкә, уку хезмәтенә бәйле ситуацияләре кысаларында белем бирү, күнекмәләр формалаштыру.
ГОМУМИ БЕЛЕМ БИРҮ максаты: акыл эшчәнлеген активлаштыру, логик фикерләү сәләтен үстерү, сөйләм культурасын үстерү.
ТӘРБИЯВИ максат: балаларның рухи дөньяларын баету, татар халкының мәдәнияте, сәнгате белән таныштыру, төрле милләт вәкилләре арасында дуслык hәм хөрмәт хисе тәрбияләү. БУРЫЧЛАР :
1) өйрәнелгән материалга нигезләнгән татар сөйләмен укытучыдан яки башка укучылардан ишетеп аңлау;
2) диалогик, монологик сөйләм күнекмәләрен формалаштыру;
3) текстларны сәнгатьле итеп, аңлап укый белү күнекмәләрен булдыру;
4) татар телендәге сөйләмне фонетик, лексик, грамматик яктан дөрес төзергә күнектерү.
Укыту эшчәнлеген оештыру гадидән катлаулыга таба юнәлтелә, балалар бакчасында өйрәнелгән грамматик материалны системалаштыру, ныгыту, тирәнәйтү бурычы күздә тотыла, укыту балаларның шәхси - психологик үзенчәлекләрен исәпкә алып оештырыла.
Уңышка ирешү өчен тел дәресләрен уку дәресләре белән тыгыз алып бару отышлы. Татар теле дәресләрендә өйрәнгән грамматик структуралар уку дәресләрендә сөйләмдә ныгытыла, лексик материал активлаштырыла.
Грамматик категорияләр белән таныштырганда, рус теле белән янәшә куеп (сопостовительная грамматика) аңлатыла.
Татарстан Республикасы Конституциясенең 4 нче маддәсе һәм "Татарстан Республикасы халыкларының телләре турындагы" Закон нигезендә татар һәм рус телләре - тигез хокуклы дәүләт телләре булып тора. Татар телен дәүләт теле буларак өйрәнү телне аралашу чарасы, шулай ук укучыларны рухи һәм әхлакый яктан тәрбияләү, аларның аралашу культурасын формалаштыру ысулы буларак үзләштерүдән гыйбарәт. Татар телен аралашу чарасы буларак үзләштерү нәтиҗәсендә укучылар көндәлек тормышта, полиэтник җәмгыятьтә үзара аңлашу һәм хезмәттәшлек итү күнекмәләренә ия булалар.
Татар теле, танып белү чарасы буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен үстерүгә хезмәт итә, шулай ук рус телле укучыларны татар халкының мәдәнияте һәм милли үзенчәлекләренә якынайта, башка халыкларга карата хөрмәт хисе, толерантлык, мәдәниара диалогка осталык кебек универсаль күнекмәләр булдыруга этәрә.
Татар теленә өйрәтүнең төп максатлары:
1) 1 нче сыйныф укучысының аралашу даирәсен, аралашу ситуацияләрен исәпкә алып, сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләре (тыңлап аңлау, сөйләү, уку, язу) буенча укучыларда коммуникатив компетенция (аралашу осталыгы) формалаштыру;
2) укучының танып белү мөмкинлекләрен, гомуми уку күнекмәләрен, сөйләм культурасын үстерү;
3) татар милләтенә, аның тарихи һәм мәдәни хәзинәләренә карата хөрмәт тәрбияләү; укучыларны мәдәниара диалогка тарту; татар телен дәүләт теле буларак өйрәнүгә ихтыяҗ тудыру.
Укыту - методик комплекты телгә өйрәтүнең иң заманча юнәлешле булган коммуникатив технологиягә нигезләнә. Гомуми дидактик принциптан тыш, татар теленә өйрәтүнең төп принциплары түбәндәгеләрдән гыйбарәт: коммуникативлык принцибы (телгә өйрәтү шартларын тормышта телне куллану шартларына якынлаштыру); шәхси индивидуальләштерү принцибы (укыту процессын укучыларның шәхси ихтыяҗларын, теләк - омтылышларын, индивидуаль - психологик үзенчәлекләрен исәпкә алып оештыру); телне актив фикерләү нигезендә өйрәнү принцибы (аралашу ситуацияләрендә сөйләм бурычына тәңгәл килгән лексик - грамматик материалны укучыларның мөстәкыйль комбинацияләп сөйләшүе); телне функциональ төстә өйрәнү принцибы (грамматик материалның коммуникатив максаттан, аралашу хаҗәтеннән һәм куллану ешлыгыннан чыгып билгеләнүе); ана телен исәпкә алу принцибы (балаларның ана теле буенча белемнәр системасын исәпкә алу). Моннан тыш, укыту процессында сөйләм эшчәнлеге төрләрен үзара бәйләнештә үзләштерү принцибы да зур әһәмияткә ия.
Укытуның планлаштырылган нәтиҗәләре
"Татар теле һәм әдәби уку" предметы буенча 1 нче сыйныф программасын үзләштерүнең шәхси нәтиҗәләре:
- татар теленең дәүләт теле буларак ролен аңлау;
- шәхесара һәм мәдәниара аралашуда татар телен куллануга уңай караш булдыру;
- татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге формалаштыру;
- әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау.
Татар теленә өйрәтүнең метапредмет (регулятив, коммуникатив, танып - белү) нәтиҗәләре:
- укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү;
- эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү;
- дәрескә кирәкле уку - язу әсбапларын әзерли белү, алар белән дөрес эш итә белү;
- дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү;
- әңгәмәдәшең белән аралаша белү күнекмәләрен формалаштыру;
- парларда һәм күмәк эшли белү;
- әңгәмәдәшең белән контактны башлый, дәвам итә, тәмамлый белү;
- үрнәк буенча эшли белү;
- аерым темаларга караган сорауларга җавап бирә белү;
- рәсем буенча җөмләләр, сораулар төзи белү;
- аңлап укый белү;
- укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;
- чагыштырып нәтиҗә ясый белү күнекмәләрен фомалаштыру.
Татар теленә өйрәтүнең предмет нәтиҗәләре.
I. Сөйләшү
Диалогик сөйләм.
1 нче сыйныфта дәрес вакытының 70 - 80% ын сөйләшергә өйрәтү ала. Сөйләм эшчәнлегенең бу төре буенча укучылар түбәндәге күнекмәләргә ия булырга тиешләр:
- сайланган эчтәлек аша әңгәмәдәшең белән контакт урнаштыра, сорау куя, җавап бирә, кире кага, раслый белү;
- дәреслектә бирелгән үрнәк диалогларны сәнгатьле итеп уку, сөйләү һәм охшаш диалоглар төзү, программада күрсәтелгән коммуникатив максатлар буенча әңгәмәдә катнаша алу.
Монологик сөйләм:
- җанлы һәм җансыз предметларны, рәсем, картина эчтәлеген сурәтләп сөйли белү;
- өйрәнелгән темалар буенча кечкенә информация бирә белү.
II. Ишетеп аңлау (аудирование)
Аралашу өчен, төп шартларның берсе - әңгәмәдәшләрнең бер - берсенең сөйләмен аңлавы. 1 нче сыйныфта ишетеп аңларга өйрәтүнең бурычлары түбәндәгеләр:
- нормаль темп белән әйтелгәннең ишетү аша мәгънәсен аңларга, аңлаган турында фикер йөртергә, аралашуда куллана белергә өйрәтү;
- сүзләрне, сүзтезмәләрне, җөмләләрне, грамматик формаларны бер - берсеннән ишетү аша аерырга өйрәтү;
- ишетү хәтеренең күләмен үстерү.
III. Уку
Уку эшчәнлеге буенча укучылар түбәндәге күнекмәләргә ия булырга тиешләр:
- Татар әлифбасына гына хас хәрефләрне дөрес уку, авазларны дөрес әйтә белү.
- Транскрипция билгеләрен укый һәм куллана белү күнекмәләрен формалаштыру.
- Интерференция күренешеннән котылу өчен, рус теленнән кергән сүзләрдә һәм татар теленең үз сүзләрендә бер үк хәрефнең төрле авазлар белдерүен аңлап аера белү. Мәсәлән: алма - автобус; кош - помидор һ. б.
- Сәнгатьле дөрес уку күнекмәләре формалаштыру.
- Уку техникасын үстерүгә ярдәм итә торган рифмовкалар, җырлар, рифмалаштырылган әкиятләр өйрәнү.
IV. Язу
- 1 нче сыйныфта язуга өйрәтүнең төп максаты - татар әлифбасы хәрефләрен, программага кергән сүзләрне дөрес язарга өйрәнү.
- Иптәшеңә яки әниеңә записка язу, төрле бәйрәмнәр белән котлау, уенга чакыру язу, үзең турында кечкенә белешмә яза белү күнекмәләрен булдыру.
- Дөрес күчереп язу күнекмәләрен формалаштыру.
Предметның уку - укыту максатлары
Рус телле балаларга татар теле укыту максаты күпкырлы, һәм ул берничә аспекттан тора: танып белү, үстерү, тәрбия, белем бирү
1. Танып белү максатының эчтәлеге: Татарстан Республикасында яшәүче һәр милләт кешесенә, үз халкы тарихыннан тыш, шушы төбәктә төп халык булып саналган татар халкы мәдәниятен, гореф-гадәтләрен, тарихи үткәнен, бүгенгесен, киләчәген белү зарур. Татар исемнәрен, Татарстанның табигатен, җирлеген, топонимикасын дөрес әйтә белергә өйрәтү, аларның семантикасы белән кызыксындыру, балалар фольклоры, татар халык авыз иҗаты, әдәбият - сәнгать вәкилләре белән беренчел таныштыру башлангыч этапта танып белү максатының төп эчтәлеген тәшкил итә.
2. Үстерү максатының эчтәлеге: балаларның психик үсешен түбәндәге юнәлешләрдә үстерүгә аеруча игътибар таләп ителә: фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп - нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерләү; хәтерне үстерү (ихтыяри, ихтыярсыз), игьтибарлылыкны үстерү; аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре); ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне үстерү.
3. Тәрбияви максатның эчтәлеге: укучыларның тиешле дәрәҗәдәге тәрбиялелегеннән башка укыту процессын оештыру мөмкин түгел. Тәрбия процессы беренче чиратта укытуның эчтәлеге һәм методлары белән бәйле, шуңа күрә программа эчтәлеген сайлаганда, материалның тәрбияви мөмкинлекләре исәпкә алынды.Татар теленең грамматикасын өйрәнү процессында эчтәлектә әхлакый проблемалар булган кечкенә текстлар үзләре үк коммуникатив мотивациягә ия, ягъни, укучыларның эчке кызыксынуы тәэмин ителгән була. Шунлыктан тексттагы лексика, грамматика җайлырак истә кала һәм аралашу ситуациясе булдыру әллә ни кыенлык тудырмый
4. Белем бирү максатының эчтәлеге: грамматик материалның өйрәнелү тәртибе академик бирелештә түгел, аралашу хаҗәтеннән һәм куллану ешлыгыннан чыгып билгеләнә.Укучыларның татар теле буенча лексик, грамматик күнекмәләре сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләрендә дә аралашуда кулланырлык дәрәҗәгә җитүе зарур. Башлангыч этап өчен грамматик материал күрсәтелгән критерийларга таянып сайланды. Ягъни, укучылар нинди дә булса сүзне, я грамматик категорияне тану, аеру, аңлау, аралашу максатында мөстәкыйль кулланырлык дәрәҗәдә өйрәнергә тиешләр.
Уку - укыту предметының уку планындагы урыны, әһәмияте
Татарстан Республикасы Чирмешән муниципаль районының "Пётр Семён улы Курасанов исемендәге Чирмешән 1 нче урта гомуми белем бирү мәктәбе" гомуми белем муниципаль бюджет учреждениесенең 2015 - 2016 нчы уку елына укыту планы (№ 1054/15 19.08.2015 ел "Об утверждении методических рекомендаций по проектированию содержания организационного раздела основной образовательной программы начального общего образования для общеобразовательных организаций Республики Татарстан" 1 - 4 классы) буенча татар теленә атнага 3 сәгать бирелә, 33 атна, ел буена 99 сәгать.
Программа материалын өйрәнү барышынды укучыларның Татарстан Республикасында яшәүче милләтләр, Татарстанның дәүләт символлары, республиканың территориясе, географик урыны: башкалабыз Казанның тарихи үткәне, бүгенге йөзе; татар сәнгатенең төрле тармаклары, күренекле шәхесләр турында билгеле бер мәгълүмат алуы зур әһәмияткә ия.
Укыту предметының сөйләм эшчәнлеге төрләре буенча планлаштырылган нәтиҗәләре.
Тыңлап аңлау
Укытучының дәрес, уен ситуацияләре белән бәйле сорауларын, күрсәтмәләрен аңлау;
- тыңлаганда җөмлә, сүз чикләрен билгеләү, интонацияне аеру;
- сүзләрне, сүзтезмәләрне, җөмләләрне, грамматик формаларны бер-берсеннән ишетеп аера белү;
- сүзләрне, җөмләләрне тыңлап тәрҗемә итә белү;
- ишеткән сөйләмнең, җөмләнең эчтәлегенә төшенү.
Диалогик сөйләм:
- өйрәнелгән эчтәлек нигезендә әңгәмәдәшең белән контакт урнаштыра, сорау куя, җавап бирә, кире кага, раслый белү;
- программада күрсәтелгән темалар буенча укытучының сорауларына жавап бирү һәм сораулар куя белү;
- дәреслектә бирелгән үрнәк диалогларны сәнгатьле итеп уку, сөйләү һәм охшаш диалоглар төзү, программада күрсәтелгән коммуникатив максатлар буенча әңгәмәдә катнаша алу.
Монологик сөйләм:
- җанлы һәм җансыз предметларны, рәсем, картина эчтәлеген сурәтләп сөйли белү;
- тәкъдим ителгән план, терәк сүзләр ярдәмендә укылган өзек яисә караган рәсем буенча, өйрәнелгән җөмлә төрләрен файдаланып, хикәя төзү;
- укыган хикәяләрнең эчтәлеген сөйли белү;
- үзе, гаиләсе һәм дуслары турында кечкенә мәгълүмат бирә белү.
Уку
- татар алфавитындагы хәрефләрне таный белү;
- хәреф - аваз системасын аера, татар теленә хас булган авазларны дөрес әйтеп укый белү;
- дәреслектә уку өчен бирелгән җөмләләрне, текстларны дөрес интонация белән укый белү;
- тексттагы тыныш билгеләренә карап, тиешле пауза һәм интонацияләрне үтәү, өтерләр янындагы сүзләрне тиңдәшлек, эндәшү интонацияләре белән уку;
- укыган материалның эчтәлегеннән кирәкле мәгълүматны аерып ала белү;
- кечкенә күләмле шигырьләрне яттан сөйләү;
- укыганд,а сүзлекләр куллана белү.
Язу
- татар алфавитындагы хәрефләрне дөрес, матур яза белү;
- дөрес күчереп язу күнекмәләрен булдыру;
- бәйрәмнәр белән котлау, чакыру кәгазьләре язу;
- конверт һәм дәфтәр тышына яза белү;
- программада күрсәтелгән темалар буенча, терәк сүзләр кулланып, хикәя язу күнекмәләре формалаштыру.
Уку - укытуны үзләштерүнең шәхси предмет нәтиҗәләре
Укытуның планлаштырылган нәтиҗәләре:
Татар теленә өйрәтүнең программада күрсәтелгән күләмдә гомуми нәтиҗәләре түбәндәгеләрдән гыйбарәт:
- укучыларның коммуникатив компетенциясен (аралашу осталыгын) үстерү, ягъни, татар телендә сөйләшүчеләр белән телдән яки язмача аралашу күнекмәләре булдыру;
- коммуникатив бурычлар куя һәм хәл итә белү, адекват рәвештә аралашуның вербаль һәм вербаль булмаган чараларыннан, сөйләм этикеты үрнәкләреннән файдалана алу, киң күңелле әңгәмәдәш булу;
- "Татар теле" предметына карата уңай мотивация һәм тотрыклы кызыксыну булдыру һәм, шулар нигезендә, белем алуның алдагы баскычларында татар телен уңышлы үзләштергә шартлар тудыру
Укытуның шәхси нәтиҗәләре:
Гомуми белем бирү мәктәбен төгәлләгәндә, укучының үзенә һәм үзенең әйләнә-тирәсендәге кешеләргә, тормыштагы яшәеш проблемаларына карата түбәндәге шәхси кыйммәтләре формалашкан булуы күзаллана:
- шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру;
- әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;
- текстлардагы төрле тормыш ситуацияләренә һәм геройларның гамәлләренә гомүмкешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;
- "гаилә", "туган ил", "мәрхәмәтлелек" төшенчәләрен кабул итү, "башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык", "кеше кадерен белү" кебек хисләр формалашу.
Укытуның предмет нәтиҗәләре:
Рус һәм татар телләрен өйрәнү нәтиҗәсендә, башлангыч сыйныф укучылары телнең аралашу чарасы булуына төшенәләр, аны милли мәдәни күренеш буларак кабул итәләр. Тел өйрәнү укучы өчен белем алуның төп нигезе, аны уйларга һәм күзалларга өйрәтүдә, иҗади мөмкинлекләрен үстерүдә төп чараларның берсе булып тора. Шул ук вакытта, укучылар телдән һәм язма формада аралашу өчен, төрле мәгълүмати чараларның мөмкинлекләреннән киңрәк файдалана белергә дә өйрәнәләр. Башлангыч сыйныфларны тәмамлаганда, укучылар телдән һәм язма сөйләмнең дөреслеге кешенең гомуми культурасы дәрәҗәсен билгеләвен дә аңлыйлар. Алар туган телдәге башлангыч орфоэпик, лексик һәм грамматик төшенчәләрне, сөйләм әдәбе кагыйдәләрен үзләштерәләр.
Танып белү универсаль уку гамәлләре:
- тиешле мәгълүматны табу һәм аерып ала белү;
- төрле рәвештә бирелгән мәгълүматны кабул итү һәм аңлый белү;
- объектларны чагыштыра, классификацияләү өчен уртак билгеләрне таба белү.
Регулятив универсаль уку гамәлләре:
- уку максатын һәм бурычларын куя белү;
- барлыкка килгән ситуациядә ориентлаша белү;
- таныш арасыннан таныш булмаганны билгели белү;
- дәрескә кирәкле уку - язу әсбапларын әзерли һәм алар белән дөрес эш итә белү;
- дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләренә ия булү;
- ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сыйфатларга ия булуга ирешү.
Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:
- башкаларның фикерен тыңлый, аңлый һәм аңа туры килерлек җавап бирә белү;
- парлап һәм төркемдә эшли белү;
- мәгълүматны туплау өчен, күмәк эшчәнлектә катнаша алу.
Шәхси универсаль уку гамәлләре:
- укучы үз халкын, туган ягын һәм туган илен ярата белергә өйрәтү;
- гаиләдәге һәм җәмгыятьтәге кыйммәтләрне хөрмәт итә, аларны кабул итә белергә өйрәтү;
- тирә-якны актив рәвештә танып белергә омтылу;
- белем алу өчен кирәкле һәм файдалы булган эш формаларын үзләштерү;
- гаилә һәм җәмгыять алдындагы бурычларын аңлый, үзенең кылган гамәлләре өчен җавап бирергә сәләтле булуын күрсәтү;
- тирә - яктагыларга игътибарлы һәм ихтирамлы, аларны тыңлый һәм аларга үз фикерен яки мөнәсәбәтен белдерә алү;
- үзенең һәм тирә - юньдәгеләрнең сәламәт яшәү рәвеше кагыйдәләрен үтәвенә булышлык итү.
Предмет укытуның кыйммәте
Укыту - тәрбия барышында татар теле предметының кыйммәтләре:
- татар теленә предмет буларак төшенү;
- татар теленә өйрәтү процессы бала өчен "башка дөньяга тәрәзә ачу" булырлык һәм шуның аркылы аның үз яшәешен дә тулырак аңлавына ярдәм итү.
Программаның эчтәлеге
№
Бүлекләр, темалар
Сәгать саны
Темага караган төп төшенчәләр
1.
Әйдәгез танышабыз.
12
Татар телен өйрәнүнең әһәмиятен аңлату, дәреслек белән танышу, -мы/-ме сорау кушымчаларын өйрәнү, кайда соравына җавап бирү, исемнәрне күплек санда куллану; кире кага, раслый белү; бер - береңнең яшен сорый белү.
2.
Урман дусларыбыз.
3
А а, Ә ә хәрефләре, алар белән белдерелгән сүзләр белән танышу. Татарстан җирлегендә яшәүче кыргый хайван исемнәрен атый белү, аларның санын әйтә белү, Кайда яши? Кайда? сораулары һәм аларга өйрәнелгән сүзләр белән җавап бирә белү.
3.
Спорт бәйрәме.
8
О о, Ө ө,Н н,ң,И и, Ы ы, Т т,У у,Ү ү, К к, Л л, С с хәрефләре, алар белән белдерелгән сүзләр белән танышу, боерык фигыль формасын, хәзерге заман хикәя фигыльнең IIIзат күплек сан формасы, [о], [ө], [ң], [и], [ы], [т], [у], [ү], [л], [с] авазлары белән танышу.
4.
Мәктәптә.
4
Уку - язу әсбапларының исемнәрен, санын әйтә белү, үзеңә кирәк әйберне сорап ала белү.
5.
Йорт хайваннары һәм кошлары.
10
В в, Г г, Д д, З з, Б б, П п, Э э, Й й, Ее хәрефләре, алар белән белдерелгән сүзләр белән танышу. Яшәү урыныңны әйтә белү; йорт хайваннары исемнәрен әйтә белү; хушлаша, кунакка чакыра белү; очрашканда хәл сораша белү.
6.
Бакчада.
6
Р р, М м хәрефләре, алар белән белдерелгән сүзләр белән танышу. Дәресләр расписаниесен сорый, әйтә белү; уку - язу әсбаплары барлыгын, юклыгын хәбәр итә белү, сорый белү.
7.
Кыш җитте.
11
Ж ж, Җ җ,Ш ш,Ч ч хәрефләрен язу; ярдәм сорый белү, эшне планлаштыра белү, мактый белү.
8.
Сәламәт бул.
10
Уенга чакыра белү, бәйрәмгә чакыру кәгазе яза белү, кышкы көнне тасвирлый белү, фикереңне кире кага һәм раслый белү, бергә уйнауны планлаштыра белү. 11 дән 20 гә кадәр саннарны өйрәнү.
9.
Безнең гаилә.
8
Х х,Һ һ,Ц ц,Ф ф, Щ щ хәрефләрен язарга өйрәнү.Үз шәһәрең турында, гаиләң турында сөйли белү, Татарстан шәһәрләрен атый белү.
10.
Татар халык ашлары.
6
Я я,Ю ю, ъ, ь хәрефләре белән танышу, кием сатып ала белү, төсләрне кулланып сөйләшә белү, сыйфатларны сөйләмгә кертү.
11.
Кибеттә.
9
Авыру кешенең хәлен белешергә өйрәнү; авыруның хәлен сорау, аңа киңәш бирү.
12.
Без шәһәрдә яшибез.
7
Яз билгеләре турында сөйли белү, ел фасылларын сурәтли белү.
13.
Җәй җитә.
5
Җәйге табигать, җәйге ял турында, Сабантуй турында сөйли белү.
Барлыгы:
99 сәгать
Программаның тематик эчтәлеге
1 нче а сыйныфы ( 99 сәгать)
№ п/п
Предмет буенча билгеләнгән тематик эчтәлек, якынча сәгатьләр саны
Тема буенча предмет нәтиҗәсе, коммуникатив максат.
1.
Әйдәгез танышабыз! ( 12 сәг.)
Танышу. Бер - береңнең исемен сорау, яшәү урынын әйтү. 1 дән 10 га кадәр саннар.
Әңгәмәдәшең белән контакт урнаштыра, хәлен сорый белү. Әңгәмәдәшеңнең яшәү урынын сорый һәм үзеңнең кайда яшәвең турында хәбәр итә белү.
Бер - береңнең яшен, ничәнче сыйныфта укуын сорый, җавап бирә белү. Бергә уйнарга чакыра белү.
2.
Урман дусларыбыз. ( 3 сәг.)
Кыргый хайваннар, аларның исемнәре, яшәү урыннары. Аларны сурәтләү.
Кыргый хайваннарның исемнәрен атый, санын әйтә белү. Кыргый хайваннарның кайда яшәгәнен әйтә, аларны сурәтли белү.
3.
Спорт бәйрәме. ( 8 сәг.)
Без команда бирәбез. Спорт бәйрәмендә катнашу.
Иптәшеңә командалар бирә белү. Спорт бәйрәмендә нишләгәнеңне әйтә белү. Дустыңны уйнарга чакыра, кем белән уйнаганыңны әйтә белү.
4.
Мәктәптә. ( 4 сәг.)
Уку - язу әсбаплары. Уку - язу әсбапларының саны, төсе, барлыгы, юклыгы. Мәктәптә уку хезмәте. Мин ничек укыйм?
Уку - язу әсбапларының исемнәрен әйтә, үзеңә сорап ала, иптәшеңә тәкъдим итә, кирәклеген, санын әйтә белү. Мәктәптәге уку хезмәтен атый, үзеңнең, иптәшеңнең ничек укуын әйтә белү. Предметларның урынын әйтә белү (китап өстәлдә).
5.
Йорт хайваннары һәм кошлары. ( 10 сәг.)
Йорт хайваннары һәм кошлары, аларның исемнәре, яшәү урыннары. Аларны сурәтләү.
Йорт хайваннарының һәм кошларының исемнәрен әйтә, саный, яшәү урынын әйтә белү.
6.
Бакчада. ( 6 сәг.)
Яшелчә исемнәре, саны, аларның төсе, тәме. Җиләк - җимешләр, саны, аларның төсе, тәме.
Яшелчә һәм җиләк - җимеш исемнәрен, санын, аларның төсен, тәмен әйтә, аларны сорап ала белү. Бакчада нәрсә үскәнен, нинди эшләр эшләгәнеңне әйтә белү.
Нәрсә яратканыңны, яратмаганыңны әйтә, сорый белү. Хезмәтенә карап, геройга бәя бирә белү.
7.
Кыш җитте. ( 11 сәг.)
Кыш билгеләре. Кышкы уеннар. Яңа ел бәйрәме.
Кыш билгеләрен әйтә, сорый, һава торышын тасвирлый белү. Яңа ел бәйрәме турында сөйли белү. Бәйрәмгә барганыңны, бәйрәмнең кайда булганын әйтә белү. Кышкы уен төрләрен әйтә, уенга чакыра белү. Чана, чаңгы, тимераякларның барлыгын, юклыгын, нәрсә белән шуганыңны әйтә белү.
8.
Сәламәт бул. ( 10 сәг.)
Тән әгъзаларының исемнәре. Табиптә. Шәхси гигиена предметлары.
Тән әгъзаларының исемнәрен атый, кайсы җирең авыртканын сорый, әйтә белү. Сәламәт булу өчен, киңәшләр бирә белү. Авыру кешенең хәлен сорау, аңа дару, чәй тәкъдим итә белү. Шәхси гигиена предметларының исемнәрен, аларның барлыгын, юклыгын, кирәклеген әйтә, аларны сорап ала белү.
9.
Безнең гаилә. ( 8 сәг.)
Гаилә әгъзалары. Без гаиләдә нишлибез? 8нче Март - әниләр бәйрәме. Язгы көн.
Гаилә әгъзаларының исемнәрен атый, үз гаиләң турында сөйли белү, иптәшеңнең гаиләсе турында сорый белү. Язгы көнне сурәтләп сөйли белү. Яз фасылының ошаганын, ошамаганын әйтә белү. Бәйрәм белән котлый, кемгә бүләк бирүне әйтә белү.
10.
Татар халык ашлары. ( 6 сәг.)
Татар халык ашлары. Кунакта.
Табын янында. Туган көн.
Татар халык ашларының исемнәрен, ризыкларның тәмле булуын, нинди ризыклар яратканыңны, нинди ризык кирәк икәнен, нәрсә белән чәй эчкәнеңне әйтә белү. Кунакларны каршы ала, аларны табынга чакыра белү. Туган көн турында сөйли, туган көн белән котлый белү.
11.
Кибеттә. ( 9 сәг.)
Ашамлыклар. Ашамлыклар кибетендә. Савыт - сабалар. Савыт - саба кибетендә. Киемнәр. Киемнәр кибетендә.
Ашамлыклар исемнәрен,нәрсә ашаганыңны, эчкәнеңне әйтә, кибеттә сатып ала белү. Савыт - саба исемнәрен дөрес әйтә белү. Киемнәрнең исемен, төсен, нинди кием кигәнеңне әйтә белү.
12.
Без шәһәрдә яшибез. ( 7 сәг.)
Шәһәрдә. Безнең шәһәр. Мин транспортта барам.
Нинди республикада яшәгәнеңне, Татарстан шәһәрләре исемнәрен әйтә белү. Нинди транспортта барганыңны әйтә белү.
13.
Җәй җитә. ( 5 сәг.)
Күңелле җәй. Җәйге ял. Без Сабантуйга барабыз.
Җәй билгеләрен әйтә белү. Дусларны Сабантуй бәйрәменә чакыра, бәйрәмдә нишләгәнеңне әйтә белү.
Татар теленнән практик эшләр
Эш төре
Сәгать саны
Үткәрү вакыты
Бәйләнешле сөйләм үстерү:
-диалогик сөйләм
-монологик сөйләм
Контроль күчереп язу
Йомгаклау контроль эше
1 (19 дәрес)
1 (70 дәрес)
1 (94 дәрес)
1 (98 дәрес)
I чирек
III чирек
IV чирек
IV чирек
Рус телендә сөйләшүче балаларның татар теленнән белем һәм күнекмәләрен телдән һәм язмача тикшерү эшләренең күләме һәм күнекмәләрен тикшерү төрләре.
Эш төрләре
Тыңлап аңлау
Диалогик сөйләм
Монологик сөйләм
Һәр тема буенча аралаша белү күнекмәләрен ситуатив күнегүләр аша тикшерү
Уку (сүз саны)
Язу: 1. Күчереп язу (җөмлә саны)
2. Сүзлек диктанты (сүз саны)
3. Диктант (сүз саны)
4. Изложение (сүз саны)
5. Сочинение (җөмлә саны)
Сыйныфлар
I
Сүзләр, сүзтезмәләр
3 реплика
4 фраза
2
15 - 25 сүз
-
1 - 2 җөмлә
-
-
-
-
-
-
-
-
Рус телендә сөйләшүче балаларның татар теленнән белем һәм күнекмәләрен тикшерү төрләре.
Башлангыч сыйныфлар
№
Эш төрләре
Сыйныфлар
I
II
III
IV
1.
Тыңлап аңлау
Сүзләр, сүзтезмәләр
0,1 - 0,2 минут
0,2 - 0,4 минут
0,3 - 0,5 минут
2.
Диалогик сөйләм
3 реплика
4 реплика
5 реплика
6 реплика
3.
Монологик сөйләм
4 фраза
5 фраза
6 фраза
7 фраза
4.
Һәр тема буенча аралаша белү күнекмәләрен ситуатив күнегүләр аша тикшерү
2
2
3
4
5.
Уку:
15 - 25 сүз
25 - 35 сүз
35 - 45 сүз
45 - 55 сүз
6.
Язу:
күчереп язу (гади җөмлә)
1 - 2 җөмлә
3 - 4 җөмлә
4 - 5 җөмлә
5 - 6 җөмлә
сүзлек диктанты
5 - 6 сүз
7 - 8 сүз
8 - 9 сүз
Сочинение (өйрәнү характерында)
4 - 5 җөмлә
5 - 6 җөмлә
Укучының белем дәрәҗәсенә таләпләр:
1. Татар теленең фонетик үзенчәлекләрен, татар теленә хас булган фонемаларның дөрес әйтелешен гамәли үзләштерү.
2. Татар телендә сүз басымын дөрес куя белү.
3. Актив үзләштерелгән лексик берәмлекләрне дөрес уку һәм язу.
4. Өйрәнелгән грамматик, лексик материаллар нигезендә мөстәкыйль рәвештә күнегүләр эшли белү.
5. Язмача эшләрне грамоталы башкара белү.
6. Җөмлә төзи белү күнекмәләрен ныгыту.
Грамматик минимум
1. Исемнәрнең берлек һәм күплек саны.
2. Исемнәргә кем? нәрсә? сорауларын куя белү.
3. Исемнәрнең 1, 2, 3 затта берлектә тартым белән төрләнеше белән таныштыру.
4. Исемнәрнең урын-вакыт, юнәлеш, чыгыш килешләре белән танышу.
5. Зат алмашлыкларын берлектә сөйләмдә куллану.
6. -мы/-ме, түгел, -мый/-ми кисәкчәләрен сөйләмдә куллану.
7. Кайда? Кая? Кайдан? сорауларын кулланып төзелгән сорау жөмләләр белән таныштыру.
8. Микъдар һәм тәртип саннары белән таныштыру (1-20 саннары).
9. Ничә? ничек?нинди? нишли? сорауларына җавап бирә белү.
10. Белән бәйлеген исем белән сөйләмдә куллануны таныштыру.
11. Хәзерге заман хикәя фигыльнең 1,2,3 зат формаларын берлектә сөйләмдә куллану.
12. Боерык фигыльне II затта берлек һәм күплек сан формалары белән таныштыру.
13. Бу күрсәтү алмашлыгын сөйләмдә куллану.
14. Сыйфат + исем төзелмәсен сөйләмдә куллану.
15. Һәм теркәгечен сөйләмдә куллану.
16. Сан + исем төзелмәсен сөйләмдә куллану.
Орфографик и орфоэпик минимум.
1. Сузык һәм тартык авазлар, аларның аермасы. Калын һәм нечкә сузыклар. Яңгырау һәм саңгырау тартыкларны аерырга өйрәнү.
2. Татар һәм рус телләрендәге сузык һәм тартык авазларны чагыштырып, дөрес әйтә белү, транскрипция билгеләре белән таныштыру.
3. Сүзләрне иҗекләргә бүлү, иҗекләп икенче юлга күчерү. Иҗек калыпларына нигезләнгән уку кагыйдәләрен гамәли үзләштерү.
4. Озын һәм кыска сузыкларны сүзләрдә дөрес итеп әйтә белү.
5. Татар хәрефләренең кабул ителгән формаларын дөрес язу.
6. Сүз басымы. Сүзләрдә басымны дөрес кую.
7. Хикәя һәм сорау җөмләләрне интонацион яктан дөрес әйтергә гадәтләндерү. Җөмлә ахырында дөрес тыныш билгеләрен куеп язарга күнектерү.
8. Ялгызлык исемнәрен баш хәрефтән башлап язарга өйрәтү.
9. Матур һәм дөрес язу күнекмәләре булдыру.
10. Боеру максаты белән әйтелгән җөмләләрне аңларга өйрәтү.
Белем дәрәҗәләрен тикшерү һәм бәяләү нормалары
Укучыларның белемнәрен тикшерү өчен сораулар төзегәндә, сораудагы һәр сүз аңлаешлы булырга, сораулар артык озын булмаска, балаларга аңлашылмаган сүзләр кулланылмаска тиеш;
Сорауларны ашыкмыйча һәм ачык итеп әйтергә кирәк.
Укытучы баланың җавабын тыңлап бетерергә, шуннан соң гына өстәмә сораулар бирергә тиеш.
Укучыларның телдән сөйләм күнекмәләрен тикшерү фронталь дә була ала:
1) укучылардан ешрак сорарга мөмкинлек бирә;
2) укучыларның белемнәре гомумиләштерелә, камилләштерелә;
3) тикшерү эше тагын да җанлана.
Укучыларның телдән сөйләм күнекмәләрен бәяләгәндә, бәяләү җавапның сыйфатына карап һәм түбәндәге таләпләр искә алып куелырга тиеш:
- сөйләмнең орфоэпик, интонацион, грамматик яктан дөреслеге;
- сөйләмнең эчтәлеге ягыннан дөреслеге, эзлеклелеге ;
- сөйләмнең аңлаешлылыгы;
- сөйләмдә сүз байлыгы, җөмлә калыпларының төрлелеге.
Җавапны бәяләгәндә, уңай һәм кимчелекләрен әйтеп, хаталар яңадан кабатланмасын өчен, киләчәктә нәрсәгә игътибар итәргә кирәклеген күрсәтергә тиеш.
1нче сыйныфта эш төрләренең күләме һәм бәяләү:
Язу: (каллиграфик матур язу 2 юл). Орфографик (хәреф төшерү, өстәү, алыштыру, сүзләрне юлдан юлга дөрес күчермәү) хаталарга гына игътибар ителә; әгәр дә сүз берничә урында дөрес, ә аерым бер урында хаталы язылган икән, бу ялгыш дип саналмый. Бер үк хата берничә сүздә кабатланса, бу бер ялгыш дип исәпләнә.
Күчереп язу (2) - 2-3 җөмлә.
Мәгълүмат һәм белем бирү чыганаклары
УМК
Укытучы өчен методик әдәбият
Укучылар өчен әдәбият
1. Программалар: Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). 1 - 11 сыйныфлар / [басма өчен Ч. М. Харисова, К. С. Фәтхуллова, З. Н. Хәбибуллина җаваплы]. - Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2011. - 239 бит.
Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы (1 - 11 нче сыйныфлар). Төзүче - авторлар: Р. З. Хәйдәрова, Р. Л. Малафеева - Казан. 2014. - 54 бит.
2. Дәреслек: Р.З. Хәйдәрова, Н.Г. Галиева. Күңелле татар теле. Дүртьеллык башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 1 нче сыйныфы өчен татар теле һәм әдәби уку дәреслеге (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). Казан. "Татармультфильм" нәшрияты, 2013. - 98 бит.
3. Мультимедиа. Диск. Күңелле татар теле. 1 нче сыйныф.
4. Н.Г. Галиева, Р. М. Туйметова. Татар теленнән эш дәфтәре. Гомуми белем бирү мәктәбенең 1 нче сыйныфы өчен ( рус телендә сөйләшүче балалар өчен). - Казан. "Татармультфильм" нәшрияты, 2012. - 60 бит.
5. Хәйдәрова Р. З. Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укыту. 1 нче сыйныф: Укытучылар өчен методик кулланма / Р.З. Хәйдәрова, Н.Г. Галиева, Л.Ә. Гыйниятуллина. - Казан. "Татармультфильм" нәшрияты, 2012. - 148 бит.
6. Ата - аналар өчен кулланма. Р. З. Хайдарова, Л. А. Гиниятуллина. В помощь родителям русскоязычных учащихся 1- 2 классов для работы по учебнику "Күңелле татар теле" (на татарском и русском языках). Издательство "Татармультфильм", 2012
7. Р. З. Хәйдәрова, Г. М. Әхмәтҗанова. Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы. Укытучылар өчен методик кулланма. Яр Чаллы, 2014.
8. Р. Р. Нигъмәтуллина. "Татар теле дәресләрендә рус телле укучылар белән өстәмә эшләр өчен күнегүләр җыентыгы". Яр Чаллы, 2000.
9. 2014/2015 нче уку елында татар телен укыту үзенчәлекләре: методик тәкъдимнәр/ төзүче Д. Ш. Гыйльманов. - Казан: Татарстан Республикасы Мәгарифне үстерү институты, 2014. - 52 бит.
1. Р. З. Хайдарова. "Научно-педагогические аспекты билингвального образования в Республике Татарстан". Набережные Челны, 2006.
2. Хәйдәрова Р. З. Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укыту. 1 нче сыйныф: Укытучылар өчен методик кулланма / Р.З. Хәйдәрова, Н.Г. Галиева, Л.Ә. Гыйниятуллина. - Казан. "Татармультфильм" нәшрияты, 2012. - 148 бит.
3. Нуриев Г. С., Кашапова М. Ф. Сөйли белгән морадына ирешкән: укыту-методик ярдәмлек. - Казан: ТДГПУ, 2010. - 204 бит.
4. Р. З. Хайдарова "Сборник ситуативных упражнений по татарскому языку для русскоязычных учащихся". Набережные Челны, 2012.
5. "Хәрәкәттә-бәрәкәт". И. Х. Мияссарова.-Казан: КПК 2010 - 72 бит.
6. "Уйный-уйный белем алабыз". И. Х. Мияссарова, С. М. Гаффарова, И. Т. Сәгъдиева, Казан: КПК 2010 - 100 бит.
7. "Кем тизрәк, өлгеррәк". И. Х. Мияссарова, Ф. Ш. Гарифуллина, Ә. Ә. Гильфанова. Казан: КПК, 2010-106 бит.
8. Газизова А.Н. Башлангыч сыйныфлар өчен диктантлар җыентыгы/ А.Н.Газизова. - Казан: Яңалиф, 2007.
9. "Фән һәм мәктәп", "Мәгариф", "Мәйдан", "Сөембикә" журналлары, "Мәгърифәт", "Ачык дәрес" газеталары
10. Дисклар, презентацияләр, мультимедиа ресурслар.
Электрон чыганаклар:
info
1. Р.З. Хәйдәрова, Н.Г. Галиева. Күңелле татар теле. Дүртьеллык башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 1 нче сыйныфы өчен татар теле һәм әдәби уку дәреслеге (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). Казан. "Татармультфильм" нәшрияты, 2013. - 98 бит.
2. Н.Г. Галиева, Р. М. Туйметова. Татар теленнән эш дәфтәре. Гомуми белем бирү мәктәбенең 1 нче сыйныфы өчен ( рус телендә сөйләшүче балалар өчен). - Казан. "Татармультфильм" нәшрияты, 2012. - 60 бит.
3. Ф. С. Сафиуллина "Базовый татарско - русский и русско - татарский словарь для школьников" - Казань, ТаРИХ, 2007.
№ п/п
Дәрес темасы.
Сәг. са-ны.
Дәрес тибы.
Төп эчтәлек.
Планлаштырылган нәтиҗәләр
Сүзләр
Сөйләм үрнәге.
Үткәрү вакыты
предмет нәтиҗәләре
шәхескә кагылышлы нәтиҗәләр
метапредмет нәтиҗәләре
План буенча
Фактта
I. Тема: "Әйдәгез танышабыз!" ( 12 сәг.)
1.
Әйдәгез танышабыз.
1
ЛКФ
Әңгәмәдәшең белән контакт урнаштыра, таныша, сорау бирә белү.
Синең исемең ничек? Соравына җавап бирә белү. Сорый белүен булдыру.
Әңгәмәдә-шең белән контакт урнаштыра, таныша, сорау бирә белү күнекмәләре.
Регулятив универсаль уку гамәлләре: эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү; укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү.
Танып белү универсаль уку гамәлләре: тиешле мәгълүматны сайлап алу; төп мәгълүматны аеру; фикерләрне логик чылбырга салу; иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру; объектларны чагыштыру; классификация-ләү өчен уртак билгеләрне билгеләү; эшчәнлек процесында контроль һәм бәя бирү.
Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: әңгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү; әңгәмәдәшнең аралашу холкы белән идарә итү.
Шәхси универсаль уку гамәлләре: белем алуга уңай мотив тудыру, уку теләге булдыру.
Исәнме, исәнмесез, хәерле көн, сау бул, мин, син, сез, малай, кыз, кем, исем, ничек, укучы, укытучы
Исәнме! Исәнмесез! Хәерле көн! Сау бул! Сау булыгыз! Син кем? Мин - малай. Мин - кыз. Синең исемең ничек? Мин - Азат. Ә синең исемең ничек?
01. 09
2.
Синең исемең ничек? соравы һәм аңа җавап формасы.
1
ГКФ
03. 09
3.
Бу кем? соравы һәм аңа җавап формасы.
1
ЛКФ
Бу кем? Бу нәрсә? сораулары аша кирәкле информацияне ала белү.
Бу кем? соравы аша кирәкле информа-цияне ала белү.
Авазларын дөрес әйтә белү.
Акбай, эт, песи, нәрсә, күбәләк, әйдә, уйныйбыз
Бу - укытучы. Ә бу - укучы. Мин укучы. Бу нәрсә? Бу - күбәләк. Әйдә уйныйбыз.
04. 09
4.
Бу нәрсә? соравы һәм аңа җавап формасы.
1
ГКФ
Сораулар-ны аңлап тулы җавап бирү.
Бу нәрсә? сорауларына дөрес җавап бирү.
08. 09
5.
Раслау һәм кире кагу формалары.
1
ЛКФ
Кире кага һәм раслый белү; ачыклый белү (малаймы?); әңгәмәдәшеңнең хәлен сорый белү.
Әйе - юк сүзләрен куллану.
Раслау һәм кире кагу формалары.
Әйе, аның, түгел, юк, хәлләр, рәхмәт, яхшы
Бу Азатмы? Әйе, бу - Азат. Юк, бу Азат түгел. Хәлләр ничек? Рәхмәт, яхшы.
10. 09
6.
- мы/ - ме сорау кисәкчәләре.
1
ГКФ
-мы/-ме сорау кушымчаларын өйрәнү
Бирелгән кушымчалар белән сорау җөмләләр төзи белү.
11. 09
7.
Әйдәгез танышабыз.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Өйрәнел-гән лексиканы диалогик сөйләмдә куллану
Бу - укытучы.
Ә бу - укучы.
Мин укучы.
Бу нәрсә?
Бу - күбәләк.
Әйдә уйныйбыз төзелмәлә-рен сөйләмдә куллана белү.
15. 09
8.
Бу кайсы шәһәр? соравы.
1
ЛКФ
Бу кайсы шәһәр? соравын куя һәм аңа җавап бирә белү.
Шәһәрләр-не картадан күрсәтү аша шәһәр атамала-рын истә калдыру, дөрес әйтү.
Картадан Татарстан шәһәрләрен күрсәтә һәм исемнәрен атый белү.
Казан, Чаллы, Түбән Кама, Бөгелмә, Чистай, Зәй, Алабуга, Әлмәт, Нурлат, яши, шәһәр, кайда
Бу кайсы шәһәр? Бу Казанмы?
Юк, бу Казан түгел, бу - Әлмәт.
17. 09
9.
Син кайда яшисең? соравы һәм аңа җавап формасы.
1
ГКК
Син кайда яшисең? соравын куя һәм аңа җавап бирә белү.
Сораулар-ны аңлап тулы җавап бирү.
Син кайда яшисең? соравын кертү.
Авыл, урман, әйдә, уйныйбыз, бергә
Мин Казанда яшим. Кем шәһәрдә яши? Кем авылда яши? Мин шәһәрдә яшим. Мин авылда яшим. Әйдә, бергә уйныйбыз.
18. 09
10.
1 дән 10 га кадәр саннар.
1
ЛКФ
Бер - береңнең яшен сорый һәм җавап бирә белү; 1 дән 10 га кадәр саннарны үзләштерү.
1 дән 10 га кадәр саннарны исемнәр белән куллана белү.
Микъдар саннары белән танышу (1 - 10 га кадәр саннар).
Ничә, яшь, бар, 1 дән 10 га кадәрге саннар
Сиңа ничә яшь? Миңа җиде яшь. Азатка ничә яшь? Азатка сигез яшь.
22. 09
11.
Сиңа ничә яшь? соравы һәм аңа җавап формасы.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Өйрәнелгән барлык төзелмәләрне яңа дидактик материаллар, уеннар, ситуатив һәм ишетеп аңлау күнегүләре аша кабатлау. Ничәнче сыйныфта укуыңны әйтә белү.
Ничә? соравына дөрес җавап бирү; бер - береңнең яшен сорый белү.
1 дән 10 га кадәр саннарны сөйләмдә куллана белү.
Сыйныф, укый, ничәнче, беренче
Син ничәнче сыйныфта укыйсың? Мин беренче сыйныфта укыйм.
25. 09
12.
"Әйдәгез танышабыз" темасын йомгаклау.
1
Диалогик һәм монологик сөйләм.
Өйрәнел-гән лексиканы диалогик сөйләмдә куллану.
Сорауларга тулы җавап бирә белү.
29. 09
II. Тема: "Урман дусларыбыз". ( 3 сәг.)
13.
А а хәрефен язарга өйрәнү. Кыргый хайван исемнәренең күплек сан формасы.
1
ГКФ
Исемнәрнең күплек сан формасы белән таныштыру.
Матур язу күнекмәсен булдыру. А а хәрефен дөрес язарга өйрәнү. Өйрәнел-гән исемнәрне күплек санда куллану.
Исемнәрне күплек санда куллана белү күнекмәләре.
Регулятив универсаль уку гамәлләре: уку хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны куя белү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү; дәреслек битләрендә ориентлашу. Укытучы куйган уку мәсьәләсен аңлау һәм үтәү; үз фикереңне башкаларга җиткерү.
Танып белү универсаль уку гамәлләре: фикерләрне логик чылбырга салу; иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы чишү ысулларын мөстәкыйль рәвештә булдыру; тиешле мәгълүматны сайлап алу; аралашуны яңа информация җиткерү чарасы буларак кабул итү; логик эзлеклелектә вакыйга, күренешләр турында сөйләү, сорауларга җавап бирә белергә өйрәнү.
Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: әңгәмәдәшнең фикерен тыңлый белү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү; мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару; сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген формалаштыра белү; тирә-яктагылар (укытучы, укучылар) белән аралашу ысулларын үзләштерү. Фигыльләрне дөрес язу, дөрес әйтү, сөйләмдә куллана белүләренә ирешү.
Шәхси универсаль уку гамәлләре: шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру.
Аю, куян, бүре, төлке, керпе, тиен, кош, дус
Исәнме, Аю дус! Хәлләр ничек? Рәхмәт, яхшы. Ничә аю бар? Монда Шүрәле бармы? Бу төлкеме? Әйе, бу төлке. Юк, бу төлке түгел.
01. 10
14.
Ә ә хәрефен язарга өйрәнү. Урман дусларыбыз.
1
ЛКФ
ГКК
Кайда? Кайда яши? сораулары һәм аларга өйрәнелгән сүзләр белән җавап бирә белү күнекмәләрен камилләштерү. Иптәшеңне уйнарга чакыра белү.
Ә ә хәрефен дөрес язарга өйрәнү. Чиста язуны камилләш-терү.
Хайваннарның кайда яшәгәннә-рен әйтә, аларны сурәтли белү.
Исемнәрне күплек санда куллана белү күнекмәләре.
Монда, әле, сәлам, кил, бар
Азат, кил әле монда. Азат, әйдә бергә уйныйбыз.
02. 10
15.
О о, Ө ө хәрефләрен язарга өйрәнү. Нинди? соравы һәм аңа җавап формасы.
1
ЛКФ
ГКК
Хайваннар-ның кайда яшәгәнен әйтә, аларны сурәтли белү.
О, о Ө ө хәрефләре һәм алар белдергән авазлар белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләш-терү.
Нишли? соравын сөйләмдә куллану.
Сорауларны аңлап җавап бирү.
Фил, жираф, бака, тычкан, кечкенә, куркак, хәйләкәр, усал, зур
Бу бүреме? Юк, бу бүре түгел, бу - төлке. Нинди хайваннар Татарстанда яши? Фил Татарстанда яшәми. Куян нинди? Куян куркак.
06. 10
III. Тема: "Спорт бәйрәме". ( 8 сәг.)
16.
Н н, ң, хәрефләрен язарга өйрәнү. Боерык фигыльнең II зат берлек сан формасы.
1
ГКФ
Иптәшеңә командалар бирә белү.
Н н, ң хәрефләре һәм алар белдергән авазлар белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмә-ләрен камилләш-терү. Боерык фигыльләрне тану, сөйләмдә куллану.
Боерык фигыльнең
2 нче зат берлек сан
формасы белән куллану.
Регулятив универсаль уку гамәлләре: укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү; билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү; уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү.
Танып белү универсаль уку гамәлләре: уку максатын мөстәкыйль билгеләү; тиешле мәгълүматны табу; билгеләү; сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу; мәсьәләне чишү өчен уңайлы ысул сайлау; төшенчәгә якын килү өчен нәтиҗә ясау; фикерләрне логик чылбырга салу.
Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аралашу күнекмәләрен формалаштыру; әңгәмәдәшнең аралашу холкы белән идарә итү; коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү.
Шәхси универсаль уку гамәлләре: яхшы укучы образын кабул итү. Уку теләге булдыру, мәктәп һәм уку эшчәнлеге турында уңай күзаллау булдыру.
Бас әле, утыр, сикер әле, җырла, кил әле, йөз, уйна
Надя, утыр әле (бас әле).
08. 10
17.
И и хәрефен язарга өйрәнү. Боерык фигыльнең II зат берлек сан формасы.
1
ГКК
Әле кисәкчәсен боерык фигыльнең II зат берлек сан формасы белән куллану.
09. 10
18.
Ы ы хәрефен язарга өйрәнү. Хикәя фигыльнең хәзерге заман III затта берлек сан формасы.
1
ГКФ
Нишли? соравына җавап бирә белү күнекмәләрен формалашты-ру;
өйрәнелгән фигыльләрнең күплек формасы белән таныштыру.
И и хәрефе һәм ул белдергән авазлар белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмә-ләрен камилләш-терү. Хәзерге заман хикәя фигыль формасын сөйләмдә дөрес куллану.
Хикәя фигыльнең
хәзерге заман З нче
затта берлек сан формасы белән куллану.
Йөгерә, йөзә, сикерә, оча
Акбай нишли? Акбай йөгерә (сикерә).
13. 10
19.
У у хәрефен язарга өйрәнү. Ризалык белдерү формасы.
1
ГКК
Дустыңны урамга уйнарга чакыра белү.
У у хәрефе һәм ул белдергән авазлар белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләш-терү. Ризалыгыңны белдерә белү.
Ризалык белдерү формасы.
Алмагач, сандугач, ярый, урамга чык, Булат укый, утыра, кояш
Булат, урамга чык. Әйдә, бергә уйныйбыз.
15. 10
20.
Ү ү хәрефен язарга өйрәнү. Ничә? соравы, аңа җавап формасы.
1
ГКФ
Кем белән уйныйсың? соравын әйтә, аңа җавап бирә белү күнекмәләрен формалашты-ру; уйный фигыленең I, II затларда төрләнеше белән таныштыру.
Ү ү хәрефе һәм ул белдергән авазлар белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмә-ләрен камилләш-терү. Ничә? соравына дөрес җавап бирү.
1 дән 10 га кадәр саннарны сөйләмдә куллана белү.
Син нишлисең? Мин уйныйм. Кем белән уйныйсың? Мин Акбай белән уйныйм.
16. 10
21.
Т т хәрефен язарга өйрәнү. Уйный фигыленең I, II затларда төрләнеше.
1
ГКК
Т т хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләш-терү. Фигыльне I зат, 2 зат берлек һәм күплек санда куллана белү.
Уйный фигыленең I, II затларда төрләнеше.
20. 10
22.
Л л хәрефен язарга өйрәнү. Кем белән уйныйсың? соравы, аңа җавап формасы.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Л л хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләш-терү. Белән бәйлеген сөйләмдә исем белән куллану.
Кем белән уйныйсың? соравы, аңа җавап формасы белән танышу.
22. 10
23.
К к хәрефен язарга өйрәнү. Тәртип саннары.
1
ГКФ
Тәртип саннарын сөйләмдә куллану белән таныштыру. Ничә? соравына җавап бирә белү, предметлар-ның санын әйтә белү.
К к хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәләрен камилләш-терү. Ничәнче? соравына дөрес җавап бирү. Бер - береңнең яшен, ничәнче сыйныфта укуын сорый һәм җавап бирә белү.
Тәртип саннары белән танышу.
Беренче, икенче, өченче, дүртенче, бишенче, алтынчы, җиденче, сигезенче, тугынчы, унынчы, тиз, әкрен
Кем беренче килә. Саша беренче (икенче) килә. Марат тиз (әкрен) йөгерә. Мин беренче партада утырам.
23. 10
IV. Тема: "Мәктәптә". ( 4 сәг.)
24.
М м хәрефен язарга өйрәнү. Уку - язу әсбаплары-ның саны, төсе, барлыгы, юклыгы.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Уку - язу әсбаплары-ның исемен, санын, төсен, барлыгын, юклыгын әйтә белү.
М м хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләш-терү. Сан + исем төзелмәсен, микъдар саннарын сөйләмдә куллану.
Уку - язу әсбаплары-ның исемнәрен, аларның санын әйтә белү.
Регулятив универсаль уку гамәлләре: уку мәсьәләсен аңлау һәм үтәү. Укытучы бәяләвен уңай кабул итү, үзэшчәнлекне планлаштыру, уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү.
Танып белү универсаль уку гамәлләре: үз фикереңне дәлилли белү, сөйләмдә итагатьле сүзләр куллану, мәгълүмат җиткерүче тамгаларны аңлау. Уку максатын мөстәкыйль билгеләү; тиешле мәгълүматны табу, билгеләү; сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу.
Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: иптәшләрең белән хезмәттәшлек итү, күршеңне тыңлый белү. Сорауларга төгәл җавап бирү.
Шәхси универсаль уку гамәлләре: башкаларны тыңлый белү, иптәшләрең фикере бедән исәпләшә белү.
Дәфтәр, каләм, китап, бетергеч, карандаш, акбур, ак, кара, кызыл, сары, яшел, зәңгәр
Сумкада нәрсә бар? Сумкада дәфтәр бар. Сумкада дәфтәр бармы? Сумкада дәфтәр юк. Ничә китап бар? Ике китап бар.
27. 10
25.
С с хәрефен язарга өйрәнү. Уку - язу әсбаплары-ның кирәклеген әйтү, үзеңә сорап ала белү формасы.
1
ГКК
Диалогик, монологик сөйләм.
Уку - язу әсбаплары-ның кирәклеген әйтә, иптәшеңә тәкъдим итә, үзеңә сорап ала белү.
С с хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләш-терү. Бу күрсәтү алмашлы-гын сөйләмдә куллану.
Уку-язу әсбаплары-ның кирәклеген әйтә, иптәшеңә тәкъдим итә, үзеңә сорап ала белү
Бир әле, кирәк, кирәкми, мә
Сиңа китап кирәкме? Миңа китап бир әле. Миңа дәфтәр кирәк. Юк, миңа дәфтәр түгел, китап кирәк. Мә дәфтәр.
29. 10
26.
Р р хәрефен язарга өйрәнү. Кайда? соравы һәм аңа җавап формасы.
1
ГКФ
Предметлар-ның урынын, санын әйтә белү.
Сөйләмдә куллана белү.
Кайда? соравына дөрес җавап бирү.
Өстәл, урындык, такта
Өстәлдә нәрсә бар? Өстәлдә китап бар. Ничә китап бар? Ике китап бар.
30. 10
27.
"Мәктәптә" темасын йомгаклау.
1
ГКК
Диалогик, монологик сөйләм.
Алган белемнәрне искә төшерү.
"Мәктәптә" темасын йомгаклау.
10. 11
V. Тема: "Йорт хайваннары һәм кошлары". ( 10 сәг.)
28.
В в хәрефен язарга өйрәнү. Яши фигыленең берлек сан, I, II зат формасы.
1
ГКК
Яши фигылен I, II затта куллану;
Кайда? соравына җавап бирә белү күнекмәләрен камилләштерү.
В в хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләш-терү. Фигыльне I зат, II зат берлек санда куллана белү.
Яши фигыленең I, II затларда төрләнеше.
Регулятив универсаль уку гамәлләре: уку мәсьәләсен аңлау һәм үтәү. Укытучы бәяләвен уңай кабул итү, үзэшчәнлекне планлаштыру, уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү.
Танып белү универсаль уку гамәлләре: үз фикереңне дәлилли белү, сөйләмдә итагатьле сүзләр куллану, мәгълүмат җиткерүче тамгаларны аңлау. Уку максатын мөстәкыйль билгеләү; тиешле мәгълүматны табу, билгеләү; сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу.
Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: иптәшләрең белән хезмәттәшлек итү, күршеңне тыңлый белү. Сорауларга төгәл җавап бирү.
Шәхси универсаль уку гамәлләре: башкаларны тыңлый белү, иптәшләрең фикере белән исәпләшә белү.
Ат, сыер, сарык, дуңгыз, кәҗә, каз, үрдәк, әтәч, тавык, чеби, эт, песи (мәче)
Бу - сыер. Биш чеби бар.
12. 11
29.
Г г хәрефен язарга өйрәнү. Кая? соравы һәм аңа җавап формасы.
1
ГКФ
Хайваннарны сурәтли белү. Кая? соравын үзләштерү һәм, аңа җавап буларак, исемнәрнең юнәлеш килеше формасы белән таныштыру.
Г г хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләштерү. Кая? соравын аңлап куллану.
Кая ? соравы һәм аңа җавап формасы.
Йорт һәм кыргый хайваннар исемнәре, аларны сурәтләү өчен өйрәнелгән лексика
Ат зур, көчле. Мәче кечкенә, матур. Син кая барасың? Мин урманга барам.
13. 11
30.
Кая? Кемгә? сораулары һәм аларга җавап бирү.
1
ГКК
Кая? Кемгә? сорауларын үзләштерү һәм, аларга җавап буларак, исемнәрне юнәлеш килешендә куллануны камилләштерү.
Кая? Кемгә? сораулары белән танышу. Кая? Кемгә? сорауларына җавап була торган җөмләләр төзү.
Кая? Кемгә? сораулары белән танышу.
Бу китап кемгә? Бу китап Оляга.
17. 11
31.
Д д хәрефен язарга өйрәнү. Иптәшеңнең һәм үзеңнең нәрсә яратканың-ны әйтү һәм сорау.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Иптәшеңнең һәм үзеңнең нәрсә яратканыңны әйтә һәм сорый белү.
Д д хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләш-терү. Белән бәйлеген сөйләмдә исем белән куллана белү.
Иптәшеңнең һәм үзеңнең нәрсә яратка ныңны әйтү һәм сорау.
Кайта, мин кайтам
Гали, син нәрсә яратасың? Мин пәрәмәч яратам.
19. 11
32.
З з хәрефен язарга өйрәнү. Кайдан? соравы һәм аңа җавап формасы.
1
ГКФ
Иптәшеңнең кайдан кайтканын сорый һәм үзеңнең кайдан кайтканыңны әйтә белү. Кайта сүзе белән таныштыру.
З з хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләш-терү. Кайдан? соравын аңлап куллану.
Кайдан? соравы һәм аңа җавап формасы белән танышу.
Костя, син кайдан кайтасың? Урманнан кайтам.
20. 11
33.
Б б хәрефен язарга өйрәнү. Кая? Кайда? Кайдан? сораулары һәм аларга җавап формасы.
1
ГКК
Кая барганыңны, кайда торганыңны, кайдан
кайтканыңны әйтә белү.
Б б хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләш-терү. Кая? Кайда? Кайдан? сораулары.
Кая? Кайда? Кайдан? сораулары һәм аларга дөрес җавап бирү.
Чыга, өй
Мин мәктәптән кайтам. Мин өйгә кайтам. Мин урамда уйныйм.
24. 11
34.
П п хәрефен язарга өйрәнү. Кая? Кайда? Кайдан? сораулары һәм аларга җавап формасы.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
П п хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләш-терү. Кая? Кайда? Кайдан? сораула-рын аңлап куллану.
Кая? Кайда? Кайдан? сорауларын аңлап җавап бирү күнекмәләре булдыру.
26. 11
35.
Э э хәрефен язарга өйрәнү. Исемнәрнең I зат берлек сан тартым белән төрләнеше.
1
ГКФ
Предметның үзеңнеке булуын әйтергә өйрәтү. Исемнәргә I зат берлек сан тартым кушымчалары ялгану тәртибе белән таныштыру.
Э э хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләш-терү. I зат тартым кушымчаларын үзләштерү.
I зат тартым кушымчала-рын сөйләмдә куллану.
Минем куяным. Минем этем.
27. 11
36.
Й й, Е е хәрефләрен язарга өйрәнү. Тыныч йокы, хәерле иртә теләү.
1
ЛКФ
Тыныч йокы, хәерле иртә теләү.
Й й, Е е хәрефләре һәм алар белдергән авазлар белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләш-терү. Тылсымлы сүзләр куллану.
Тыныч йокы, хәерле иртә теләү.
Әни, әти, бәби, бала, йоклый, тыныч йокы, хәерле иртә, без йоклыйбыз
Әни, тыныч йокы! Әти, хәерле иртә!
01. 12
37.
"Без йоклыйбыз" тексты.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Йоклый фигылен I, III затта сөйләмдә куллану.
Й й, Е е хәрефләре һәм алар белдергән авазлар белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләш-терү. Тылсымлы сүзләр куллану.
Тыныч йокы, хәерле иртә теләү.
03. 12
VI. Тема: "Бакчада". ( 6 сәг.)
38.
Ж ж хәрефен язарга өйрәнү. Кирәк, кирәкми сүзләре.
1
ДСҮ
Ж ж хәрефе. Кирәк, кирәкми сүзләрен сөйләмдә куллануны камилләштерү.
Ж ж хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләштерү. Хәзерге заман хикәя фигыльнең юклык формасын куллану.
Кирәк, кирәкми сүзләре белән танышу.
Регулятив универсаль уку гамәлләре: уку хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны куя белү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү; уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү.
Танып белү универсаль уку гамәлләре: фикерләрне логик чылбырга салу; иҗди һәм эзләнү характерындагы проблеманы чишүысулларын мөстәкыйль рәвештә булдыру; эш башкаруның ысулларына һәм шартларына анализ ясау.
Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: әңгәмәдәшнең фикерен тыңлый белү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү; мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару.
Шәхси универсаль уку гамәлләре: башкаларны тыңлый белү, иптәшләрең фикере белән исәпләшә белү.
Кишер, кыяр, кәбестә, бәрәңге, суган, кабак, яшелчә
Сиңа кыяр кирәкме? Юк, миңа кыяр кирәкми (кирәк түгел). Миңа кишер кирәк. Монда ничә кыяр бар? Миңа биш кыяр бир әле.
04. 12
39.
Җ җ хәрефен язарга өйрәнү. Җиләк - җимешләр.
1
ЛКФ
Җ җ хәрефе. Нинди яшелчә, җиләк - җимеш яратканыңны әйтә белү.
Яшелчә исемнәрен, санын, аларның төсен, тәмен әйтә, аларны сорап ала белү.
Җ җ хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләштерү. Сорауларга тулы җавап бирә белү.
Нинди? соравы һәм
аңа җавап формасы.
Җиләк, алма, чия, карлыган, әфлисун, җиләк - җимеш, тәмле, чәчәк, бар, матур, җыя
Син нәрсә яратасың? Мин җиләк яратам. Ә син чия яратасыңмы? Юк, яратмыйм.
08. 12
40.
Нинди? соравы һәм аңа җавап формасы.
1
ДСҮ
08. 12
41.
Ш ш хәрефен язарга өйрәнү. Нәрсә яратканны, яратмаганны әйтү, сорау формалары.
1
ГКК
Нәрсә яратканыңны, яратмаганыңны әйтә, сорый белү.
"Щи" текстын сөйли белү.
Ш ш хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләштерү. Сорауларны аңлап бирү.
Нәрсә яратканны, яратмаган-ны әйтә белү.
Син щи яратасыңмы? Мин щи яратам (яратмыйм). Миңа кызыл чәчәк кирәк. Мә кызыл чәчәк. Рәхмәт. Чәчәк матур. Бакчада помидор үсәме? Әйе, үсә.
10. 12
42.
Ч ч хәрефен язарга өйрәнү. Кем? Нәрсә? Нишли? Нинди? сораулары һәм аларга җавап формалары.
1
ЛКФ
Кем? Нәрсә? Нишли? Нинди? сорауларына җавап бирә белү күнекмәләрен үстерү.
Ч ч хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләштерү. Кем? Нәрсә? Нишли? Нинди? сорауларына
җавап бирә белү.
Кем? Нәрсә? Нишли?
Нинди? сораулары
һәм аларга җавап формалары.
Су сибә, үсә, эшчән
Саша алмагачка су сибә. Таня, син - яхшы, эшчән кыз.
11. 12
43.
Хезмәтенә карап, геройга бәя бирү.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Хезмәтенә карап, геройга бәя бирә белү.
Зат алмашлыкларын берлек санда сөйләмдә куллану.
Хезмәтенә карап, геройга бәя бирү.
15. 12
VII. Тема: "Кыш җитте". ( 11 сәг.)
44.
Х х хәрефен язарга өйрәнү. Кышкы уенга чакыру.
1
ГКФ
Кыш билгеләрен әйтә, кышкы уенга чакыра, көн нинди булуын сорый белү.
Чыга фигыленең I зат юклык формасы белән таныштыру.
Х х хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләштерү. Бергә уйнауны планлашты-ра белү.
Уенга чакыра белү.
Регулятив универсаль уку гамәлләре: укытучы куйган уку мәсьәләсен аңлау һәм үтәү. Үз эшчәнлегеңне планлаштыру; үз фикереңне башкаларга җиткерү.
Танып белү универсаль уку гамәлләре: бурычларны үтәү өстендә эшләү осталыгы булдыру; иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү; аларны чишү өчен алгоритм булдырү; сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу; эш башкару ысулларына һәм шартларына анализ ясау.
Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: хәреф, аваз, иҗекләрне, сузык һәм тартык авазларны аера белү, татар теленә генә хас булган авазларны ишетә, әйтә, яза белү.
Шәхси универсаль уку гамәлләре: мәктәпкә уңай мөнәсәбәтле укучы карашы булдыру.
Кыш, кыш көне, салкын, буран, кар ява, җил исә, ява, чыга
Әйдә урамга чыгабыз! Көн нинди? Көн салкын (җил исә). Кар явамы? Юк, яумый.
17. 12
45.
Һ һ хәрефен язарга өйрәнү. Кыш бабайга хат язабыз.
1
ГКФ
Кыш бабай, Кар кызы исемнәрен әйтә, Кыш бабайга хат яза, Кыш бабайдан бүләк сорап ала белү.
Һ һ хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләштерү.
Хат язарга өйрәнү.
Кыш бабайга хат яза белү.
Кыш бабай, Кар кызы, хат, бүләк, шар, курчак, машина, килә
Кыш бабай, кил тизрәк. Миңа бүләк кирәк! Миңа бүләк бармы?
18. 12
46.
Ф ф хәрефен язарга өйрәнү. Минем чанам бар төзелмәсе.
1
ЛКФ
Чана, чаңгы, тимераяк сүзләрен әйтә белү. Бу предметлар-ның барлыгын, юклыгын, нәрсә белән шуганыңны әйтә белү.
Ф ф хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләштерү. Исемнәрнең I зат тартым белән төрләнеше.
Минем чанам бар
төзелмәсе белән танышу.
Чана,чаңгы, тимераяк, шуа
Мин чана (чаңгы) шуам. Синең тимераягың бармы? Юк, минем тимераягым юк.
22. 12
47.
- мы / - ме сорау кисәкчәлә-рен кулланып, сорау бирү; раслау һәм инкарь итү.
1
ГКК
-мы/-ме сорау кисәкчәләре белән җөмләләр төзи белү.
-мы/-ме сорау кисәкчәлә-рен сөйләмдә куллану.
Әйе, юк, түгел
Коля тауга бара. Коля тауда чаңгы шуа. Коля таудан кайта. Синең чаңгың бармы?
24. 12
48.
Ц ц хәрефен язарга өйрәнү. Кая? Кайда? Кайдан? сораулары һәм аларга җавап бирү.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Кая? Кайда? Кайдан? сорауларына җавап бирә белүне камилләштерү.
Ц ц хәрефе һәм ул белдергән аваз белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләштерү. Кая? Кайда? Кайдан? сорауларына җавап бирә белү.
Кая? Кайда? Кайдан? сораула-рын кулланып төзегән сорау җөмләләр белән танышу.
25. 12
49.
Я я хәрефен язарга өйрәнү. Яңа ел бәйрәме.
1
ГКК
Яңа ел бәйрәме турында сөйли белү.
Я я хәрефе һәм ул белдергән авазлар белән таныштыру, дөрес әйтү күнекмәлә-рен камилләштерү. Исемнәрнең берлек һәм күплек саннары.
Яңа ел бәйрәме белән танышу.
Яңа ел, чыршы, котлыйм
Алсу, сине Яңа ел белән котлыйм!
29. 12
50.
Ю ю хәрефен язарга өйрәнү. Бәйрәмгә барабыз.
1
ГКК
Бәйрәмгә барганыңны, бәйрәмнең кайда булганын әйтә белү.
Һава торышын тасвирлый белү.
[йу], [йү] авазларын ишетә, ю хәрефен таный белергә өйрәнү. Бәйрәмгә чакыра, бәйрәм белән котлый белү.
Бәйләнеш-ле сөйләм телен үстерү.
Мин туп (кәшәкә) белән уйныйм. Әйдә тауга барабыз. Көн нинди? Салкын түгел, җил юк.
12. 01
51.
Ь Ъ билгеләрен язарга өйрәнү. Төсләр.
1
ГКК
Предметлар-ның төсен әйтә белү. Бер - береңнең яшен сорый белү.
ь ъ билгеләре белән таныштыру. Төсләрне аера белү.
Предмет-ларның төсен әйтә белү.
Оля, сиңа ничә яшь? Сигез яшь. Синең чанаң нинди? Минем чанам зәңгәр.
14. 01
52.
Бер - береңне уенга чакыру.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Бер - береңне уенга чакыра белү.
Исемнәргә Кем? Нәрсә? сорауларын куя белү.
Бер - береңне уенга чакыра белү.
15. 01
53.
Татар алфавитындагы хәрефләр тәртибе.
1
ГКК
Татар алфавитында-гы хәрефләр тәртибе белән таныштыру.
Татар теленә хас авазларны дөрес әйтү.
Татар алфавитындагы хәрефләр тәртибе белән таныштыру.
Мин Казанга барам. Кем белән барасың? Әни белән. Кайчан? Иртәгә.
19. 01
54.
Татар теленә хас авазларны кабатлау.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Татар теленә генә хас авазларны дөрес әйтә белү күнекмәләрен үстерү.
Татар алфавитын-дагы хәрефләрне таный белү.
Татар теленә генә хас авазларны дөрес әйтә белү күнекмәлә-рен үстерү.
21. 01
VIII. Тема: "Сәламәт бул". ( 10 сәг.)
55.
Тән әгъзалары-ның исемнәре.
1
ЛКФ
ГКК
Тән әгъзаларының исемнәрен әйтә белү.
Зат алмашлыкларын берлек санда сөйләмдә куллану.
Кай җирең авыртка-нын сорау, әйтү.
Регулятив универсаль уку гамәлләре: эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү; укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү.
Танып белү универсаль уку гамәлләре: тиешле мәгълүматны сайлап алу; төп мәгълүматны аеру; фикерләрне логик чылбырга салу; иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру; объектларны чагыштыру.
Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: әңгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү; әңгәмәдәшнең аралашу холкы белән идарә итү.
Шәхси универсаль уку гамәлләре: белем алуга уңай мотив тудыру, уку теләге булдыру.
Баш, бит, чәч, колак, борын, авыз, кул, бармак, аяк, теш
Бу баш. Бу кулмы? Әйе, бу кул. Юк, бу кул түгел.
22. 01
56.
Кай җирең авыртканын сорау, әйтү.
1
ЛКК
Кай җирең авыртканын сорый, әйтә белү; авырта фигыленең юклык формасы белән таныштыру.
Зат алмашлыкларын берлек санда сөйләмдә куллану.
Кай җирең авыртка-нын сорау, әйтү.
Авыртмый, авырта
Кай җирең авырта? Синең башың (күзең) авыртамы? Минем башым (күзем) авыртмый. Минем кулым авырта.
26. 01
57.
Авырта фигыленең юклык формасы.
1
ГКФ
Хәзерге заман хикәя фигыленең юклык формасын сөйләмдә куллану.
Авырта фигыленең юклык формасы. Авырта фигыленең юклык формасы белән танышу.
28. 01
58.
Сәламәт бул!
1
ЛКФ
Сәламәт булу өчен киңәшләр бирә белү. Авыру кешенең хәлен сорау, аңа дару, чәй тәкъдим итә белү.
Сөйләмдә боерык фигыльләр куллану.
Сәламәт булу өчен киңәшләр бирә белү.
Зарядка яса, чана шу, тимераякта шу, йөз, йөгер, суган
Дәү әни, хәлең ничек? Кай җирең авырта? Миңа чәй бир әле. Бал белән чәй эч! Зарядка яса! Сарымсак аша! Лимон аша! Чиста йөр!
29. 01
59.
Сәламәт булу өчен киңәшләр бирү.
1
ЛКК
Сөйләмдә боерык фигыльләр куллану.
Сәламәт булу өчен киңәшләр бирә белү.
02. 02
60.
Авыру кешенең хәлен сорау, аңа дару, чәй тәкъдим итү.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Сүзләрдә басымны дөрес кую.
Авыру кешенең хәлен сорау, аңа дару, чәй тәкъдим итү.
04. 02
61.
Шәхси гигиена предметлары.
1
ЛКФ
Шәхси гигиена предметлары-ның исемнәрен әйтә, аларның барлыгын, юклыгын, кирәклеген әйтә, аларны сорап ала белү.
Исемнәрне I, II зат тартым белән төрләндерү күнекмәләрен камилләштерү.
Сораулар кую, җавап бирү.
Шәхси гигиена предмет-лары белән танышу.
Теш щёткасы, сөлге, сабын, тарак, тарый, чистарта
Бу синең сөлгеңме? Әйе, минем сөлгем. Нинди матур! Әйе, миңа яшел сөлге ошый.
05. 02
62.
Шәхси гигиена предметла-рын сорап алу.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Сораулар кую, җавап бирү.
Шәхси гигиена предмет-лары белән танышу.
09. 02
63.
Мин сабын белән кул юам төзелмәсе.
1
ГКФ
Мин сабын белән кул юам төзелмәсе белән танышу.
Белән бәйлеген сөйләмдә исем белән куллану.
Мин сабын белән кул юам төзелмәсе белән танышу.
Сөртә, юа
Дима нишли? Дима бит юа. Нәрсә белән юа? Сабын белән юа. Олег, синең кулың чистамы? Әйе, минем кулым чиста. (Юк, минем кулым чиста түгел).
11. 02
64.
"Сәламәт бул!" темасын йомгаклау.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Минем кулым чиста; минем кулым чиста түгел төзелмәләрен өйрәнү.
Лексик берәмлекләрне үзләштерү, сәламәт булу өчен киңәшләр бирә белү.
Өйрәнгән лексиканы сөйләмдә куллана алу.
12. 02
IX. Тема: "Безнең гаилә". ( 8 сәг.)
65.
Минем гаиләм.
1
Монологик сөйләм.
Гаилә әгъзаларының исемнәрен атый, үз гаиләң турында сөйли белү, иптәшеңнең гаиләсе турында сорый белү.
Гаилә әгъзалары-ның исемнәрен атый, гаиләдә кемнәр, ничә кеше барлыгын әйтә белү.
Гаилә әгъзалары-ның исемнәрен атый, үз гаиләң турында сөйли белү.
Регулятив универсаль уку гамәлләре: уку хезмәтенә максат кабул итү; аңа ирешү өчен этапара бурычлар кую.
Танып белү универсаль уку гамәлләре: бурычларны үтәү өстендә эшләү осталыгы булдыру.
Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: укытучының сөйләмен тыңлау һәм аңлау, үз фикерләреңне белдереп сөйләм төзү. Иптәшләреңне тыңлый белү күнемәләрен булдыру. Санамышны әйтә белү.
Шәхси универсаль уку гамәлләре: татар теленә ихтирамлы мөнәсәбәт тәрбияләү.
Гаилә, әби, бабай, апа, абый, эне, сеңел, кеше, тату
Хәерле иртә, әнием (әтием, укытучым, дустым)! Синең апаң (абыең, энең, сеңлең) бармы?
25. 02
66.
Гаиләдә кемнәр барлыгын әйтү, сорау.
1
ЛКФ
Гаиләдә кемнәр барлыгын әйтә, сорый белү, гаилә әгъзаларының нишләгәнен әйтә белү.
Зат алмашлыкларын берлек санда сөйләмдә куллану.
Гаиләдә кемнәр барлыгын әйтә, сорый белү.
Синең гаиләң зурмы? Гаиләдә ничә кеше? Гаиләдә кемнәр бар? Әни аш пешерәме? Әйе, аш пешерә.
26. 02
67.
Гаилә әгъзалары-ның нишләгәнен әйтү.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Хәзерге заман хикәя фигыль формасын сөйләмдә дөрес куллану.
Гаилә әгъзалары-ның нишләгә-нен әйтә белү.
01. 03
68.
Яз фасылы.
1
ЛКФ
Яз фасылы турында, язгы көнне сурәтләп сөйли белү.
Нинди? соравына җавап бирә белү.
Яз фасылы
турында сурәтләп сөйли белү.
Яз җитә, көн җылы, кояш көлә, кар эри, кошлар килә, тамчы тама
Әминә, әйдә урамга чыгабыз. Ә көн нинди? Көн җылы.
03. 03
69.
Һава торышы.
1
ГКФ
Һава торышын сорый, урамга чакыра белү. Язның ошаганын, ошамаганын әйтә белү.
Озын һәм кыска сузыкларны дөрес әйтә белү.
Һава торышын сорый, урамга чакыра белү.
Көн җылымы? Урамга чыгасыңмы? Сиңа яз ошыймы?
04. 03
70.
8 нче Март - әниләр бәйрәме.
1
ГКФ
Бәйрәм белән котлый белү. Син алмашлыгын төшем килешендә куллануны үзләштерү.
Өйрәнелгән лексиканы сөйләмдә дөрес куллану.
Бәйрәм белән котлый белү; Син алмашлы-гын төшем килешендә куллануны үзләштерү.
Кадерле, бәйрәм белән, уңышлар (сәламәтлек) телим
Сине бәйрәм белән котлыйм! Уңышлар телим.
10. 03
71.
Бәйрәм белән котлый белү.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Котлау язарга өйрәнү.
Бәйрәм белән котлый белү.
11. 03
72.
Мин бүләк бирәм.
1
ЛКФ
Кемгә бүләк бирүне әйтә белү.
Кем?Кемгә?сорауларын дөрес куллану.
Кемгә бүләк бирүне әйтә белү.
Тыныч йокы, хәерле иртә (көн, кич), рәхим итегез, сау булыгыз, бүләк
Әнием, хәерле иртә! Әти, хәерле көн! Оля, тыныч йокы сиңа! Рамил, син бүләк бирәсеңме? Әйе, бирәм. Кемгә? Әнигә.
15. 03
X. Тема: "Татар халык ашлары". ( 6 сәг.)
73.
Татар халык ашлары.
1
ЛКФ
Табынга чакыра, татар халык ашларының исемнәрен әйтә, ризыкларның тәмле булуын әйтә белү.
Нинди ризыклар яратканыңны, нинди ризык кирәк икәнен, нәрсә белән чәй эчкәнеңне әйтә белү.
Сыйфат + исем төзелмәсен сөйләмдә куллану.
Татар халык ашлары-ның исемнәрен әйтә, ризыклар-ның тәмле булуын әйтә белү.
Регулятив универсаль уку гамәлләре: уку хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны куя белү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү.
Танып белү универсаль уку гамәлләре: фикерләрне логик чылбырга салу; иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы чишү ысулларын мөстәкыйль рәвештә булдыру.
Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: әңгәмәдәшнең фикерен тыңлый белү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү; мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару.
Шәхси универсаль уку гамәлләре: шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру.
Өчпочмак, чәк - чәк, бәлеш, кыстыбый, гөбәдия
Мин гөбәдия (өчпочмак) яратам. Бәлеш тәмлеме? Бик тәмле. Улым, утыр.
17. 03
74.
Ризыклар-ның тәмле булуын әйтү.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Сыйфат + исем төзелмәсен сөйләмдә куллану.
Татар халык ашлары ның исемнәрен әйтә, ризыклар-ның тәмле булуын әйтә белү.
18. 03
75.
Кунакта.
1
ГКК
Нинди ризыклар яратканыңны, нинди ризык кирәк икәнен, нәрсә белән чәй эчкәнеңне әйтә белү.
Лексик берәмлекләрне үзләштерү. Табын янында үз - үзеңне тоту кагыйдәләре.
Өйрәнгән лексиканы сөйләмдә куллана ала. Табынга чакыра, татар халык ашлары-ның исемнәрен әйтә, ризык ларның тәмле булуын әйтә белү.
Бал, дус
Әнием (әтием, әбием, бабам, абыем, энем, сеңлем), ашың тәмле булсын! Дустым, чәй эч! Бал белән эч!
31. 03
76.
Кунакны каршы алу.
1
ЛКФ
Кунакларны каршы ала белү, аларны табынга чакыра белү;
- мы / - ме сорау кисәкчәләрен кулланып, мәгълүмат ала белү күнекмәләрен камилләштерү.
Сөйләмдә тылсымлы сүзләр куллану.
Кунаклар-ны каршы ала белү, аларны табынга чакыра белү.
Керергә ярыймы? Илдар, әйдә, кер! Чәй эчәсеңме? Конфет белән эч!
01. 04
77.
- мы / - ме сорау кисәк-чәләрен кулланып, мәгълүмат алу.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Әйберләр-нең кирәк түгеллеге турында хәбәр итә белү.
- мы / - ме сорау кисәкчә-ләрен кулланып, мәгълүмат ала белү күнекмәлә-рен камилләш-терү.
05. 04
78.
Туган көн - зур бәйрәм.
1
ЛКФ
Туган көн турында сөйли, туган көн белән котлый белү.
Лексик берәмлекләрне үзләштерү.
Өйрәнгән лексиканы сөйләмдә куллана алу.
Туган көн, бәхет, телим
Коля, син җырлыйсың-мы? Юк, мин йөгерәм, сикерәм. Ә Гали нишли? Гали бии. Туган көн белән котлыйм.
07. 04
XI. Тема: "Кибеттә". ( 9 сәг.)
79.
Ашамлык-лар.
1
ЛКФ
Эч, аша фигыльләрен I, II, III затта берлек санда куллана белү.
Эч, аша фигыльлә-рен I, II, III затта берлек санда төрләндерү.
Эч, аша фигыльлә-рен I, II, III затта берлек санда куллана белү.
Регулятив универсаль уку гамәлләре: уку эшчәнлеген оештыра белү; уку эшчәнлегенең нәтиҗәләрен контрольгә ала белү; укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү.
Танып белү универсаль уку гамәлләре: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү; аларны чишү өчен алгоритм булдырү; сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу; эш башкару ысулларына һәм шартларына анализ ясау; объектларны чагыштыру, классификация-ләү өчен билгеләрне билгеләү.
Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: әңгәмәдәшнең фикерен тыңлый белү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү; мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару.
Шәхси универсаль уку гамәлләре: матурлыкка мәхәббәт тәрбияләү.
Ипи, сөт, май, сыр, шикәр, кәнфит, аш, чәй, баллы, ачы
Син өчпочмак ашыйсыңмы? Әйе, ашыйм. Сөт эчәсеңме? Әйе, эчәм. Апа, ипи бармы? Ипи бар. Ничә сум? 10 сум.
08. 04
80.
Эч, аша фигыльләрен I, II, III затта берлек санда куллану.
1
ЛГКК
Азык - төлек исемнәрен, нәрсә ашаганыңны, эчкәнеңне әйтә белү.
Эч, аша фигыльлә-рен I, II, III затта берлек санда төрләндерү.
Эч, аша фигыльлә-рен I, II, III затта берлек санда куллана белү.
12. 04
81.
Ашамлык-лар кибетен-дә.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Кибеттә сатып ала белү.
Темага караган лексик берәмлекләрне дөрес куллану.
Азык-төлек исемнәрен әйтә белү, кибеттә сатып ала белү.
14. 04
82.
Савыт - саба.
1
ЛКФ
Савыт - саба исемнәрен дөрес әйтә белү.
Исемнәрне күплек санда сөйләмдә куллана белү.
Савыт-саба исемнәрен дөрес әйтә белү.
Чынаяк, чәйнек, тәлинкә, чәнечке, кашык, пычак, кисә
Мин пычак белән ипи кисәм. Мин кашык белән аш ашыйм. Миңа кашык бир әле! Ничә кашык кирәк?
15. 04
83.
Кибеттә савыт - саба сатып алу.
1
ГКФ
Мин пычак белән ипи кисәм; Мин кашык белән аш ашыйм төзелмәләрен сөйләмдә куллана белүне формалашты-ру.
Темага караган лексик берәмлекләрне дөрес куллану.
Кибеттә савыт-саба сатып ала белү.
19. 04
84.
Савыт - саба кибетендә.
1
Диалогик сөйләм.
Ничә? Ничә сум? сорауларын сөйләмдә куллана һәм аларга җавап бирә белү;
-мы,-ме сорау кисәкчәләрен сөйләмдә куллана белү.
Бу күрсәтү алмашлы-гын сөйләмдә куллану.
Ничә? Ничә сум? сораула-рын сөйләмдә куллана һәм аларга җавап бирә белү.
Ничә, ничә сум
Чәйнек ничә сум? Зур чәйнек бармы? Кашык бирегез әле. Чәнечке кирәкме?
21. 04
85.
Киемнәр.
1
ЛКФ
Кием исемнәрен дөрес әйтә белү.
Бу күрсәтү алмашлы-гын сөйләмдә куллану.
Кибеттә киемнәр сатып ала белү.
Күлмәк, чалбар, итек, итәк, бүрек, читек, бияләй, башлык, тун, киемнәр
Синең башлыгың бармы? Бар. Ул нинди? Зәңгәр.
22. 04
86
.
Исемнәрнең I, II, III зат берлек санда тартым белән төрләнеше.
1
ГКК
Исемнәрнең I, II, III зат берлек санда тартым белән төрләнешен сөйләмдә куллануны камилләштерү.
Исемнәрне I, II, III зат берлек санда тартым белән төрләндерү.
Исемнәр-нең I, II, III зат берлек санда тартым белән төрләне-шен сөйләмдә куллануны камилләш-терү.
26. 04
87.
Мин нинди кием киям.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Киемнәрнең исемен, төсен, нинди кием кигәнеңне әйтә белү.
Темага караган лексик берәмлекләрне дөрес куллану.
Киемнәр-нең исемен, төсен, нинди кием кигәнеңне әйтә белү.
28. 04
XII. Тема: "Без шәһәрдә яшибез". ( 7 сәг.)
88.
Шәһәрдә.
1
ЛГКК
Кая? Кайдан? Кайда? сорауларына җавап бирә белү күнекмәләрен камилләштерү.
Темага караган сүзләрне дөрес куллана белү.
Кая? Кайдан? Кайда? сорауларына җавап бирә белү күнекмәлә-рен камилләш-терү.
Регулятив универсаль уку гамәлләре: уку мәсьәләсен аңлау һәм үтәү. Укытучы бәяләвен уңай кабул итү, үзэшчәнлекне планлаштыру, уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү.
Танып белү универсаль уку гамәлләре: үз фикереңне дәлилли белү, сөйләмдә итагатьле сүзләр куллану, мәгълүмат җиткерүче тамгаларны аңлау. Уку максатын мөстәкыйль билгеләү; тиешле мәгълүматны табу, билгеләү; сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу.
Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: иптәшләрең белән хезмәттәшлек итү, күршеңне тыңлый белү.
Шәхси универсаль уку гамәлләре: башкаларны тыңлый белү, иптәшләреңнең фикере белән исәпләшә белү.
Чиста, матур, кечкенә, зур, пычрак
Син кая барасың? Шәһәргә. Шәһәр нинди? Шәһәрдә урамнар зур, чиста.
29. 04
89.
Безнең шәһәр.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Чиста, матур, кечкенә, зур, пычрак сыйфатларын кулланып, сурәтли белү күнекмәләрен үстерү.
Үзең яшәгән шәһәр турында сөйли белү.
Чиста, матур, кечкенә, зур, пычрак сыйфатла-рын кулланып, сурәтли белү күнекмәлә-рен үстерү.
03. 05
90.
Кайда? соравы.
1
ГКФ
Кайда? соравына җавап бирә белү күнекмәләрен камилләштерү.
Кайда ? соравын аңлый белү, -да/ -дә,
-та/-тә кушымчала-рын ялгау тәртибенә төшендерү.
Кайда? соравына җавап бирә белү күнекмәлә-рен камилләш-терү.
Мин машинада барам. Мин автобуста барам.
05. 05
91.
Мин транспортта барам.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Нинди транспортта барганыңны әйтә белү күнекмәләрен ныгыту.
Темага караган сүзләрне дөрес куллана белү.
Нинди транспорт-та барганың-ны әйтә белү күнекмәлә-рен ныгыту.
06. 05
92.
Исемнәрнең юнәлеш, чыгыш килеше.
1
ГКК
Исемнәрне юнәлеш, чыгыш, урын-вакыт килешендә куллану күнекмәләрен камилләштерү.
Чыгыш килеше һәм юнәлеш килеше сорауларын дөрес куллана белү.
Исемнәрне юнәлеш, чыгыш, килешендә куллану күнекмәлә-рен камилләш-терү.
Мин Казанда (Минзәләдә, шәһәрдә, авылда) яшим. Маша, кая барасың? Кибеткә. Алсу, кайдан кайтасың? Базардан.
10. 05
93.
Исемнәрнең урын - вакыт килеше.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Исемнәрнең урын - вакыт килешендә куллану күнекмәлә-рен камилләштерү.
Исемнәр-нең урын - вакыт килешен анализлау.
12. 05
94.
"Шәһәрдә" темасын йомгаклау. Контроль күчереп язу.
1
Контроль.
Белемнәрне тикшерү.
Шәһәрләрне картадан күрсәтү аша шәһәр атамаларын ныгыту, дөрес әйтү.
Картадан Татарстан шәһәрлә-рен күрсәтә һәм исемнәрен атый белү.
13. 05
XIII. Тема: "Җәй җитә". ( 5 сәг.)
95.
Җәй җитә.
1
ЛКФ
Җәй турында сөйли белү күнекмәләрен формалашты-ру.
Лексик берәмлекләрне үзләштерү.
Өйрәнгән лексиканы сөйләмдә куллана алу.
Регулятив универсаль уку гамәлләре: уку хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны куя белү.
Танып белү универсаль уку гамәлләре: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы чишү ысулларын мөстәкыйль рәвештә булдыру.
Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: әңгәмәдәшнең фикерен тыңлый белү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү; мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару.
Шәхси универсаль уку гамәлләре: башкаларны тыңлый белү, иптәшләрең фикере белән исәпләшә белү.
Кояш балкый, күбәләкләр оча, чәчәкләр үсә, җиләк - җимеш пешә, урамда җылы
Азат, урманга барасыңмы? Кем белән барасың? Урманда матур чәчәкләр, тәмле җиләкләр пешә.
17. 05
96.
Күңелле җәй.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Җәй турында сөйли белү күнекмәләрен формалашты-ру.
Хикәя җөмләләрне интонацион яктан дөрес әйтергә гадәтләнде-рү.
Җәйге ял турында сөйли белү күнекмәлә-рен формалаш-тыру.
19. 05
97.
Җәйге ял.
1
Диалогик, монологик сөйләм.
Җәйге ял турында сөйли белү күнекмәләрен формалашты-ру.
Темага караган сүзләрне дөрес куллана белү.
Җәй турында сөйли белү күнекмәлә-рен формалаш-тыру.
19. 05
98.
Арадаш йомгаклау контроль эше (тест).
1
Контроль.
Белемнәрне тикшерү.
20. 05
99.
Без Сабантуйга барабыз. Йомгаклау дәресе.
1
ЛКФ
Дусларны Сабантуй бәйрәменә чакыра белү; бәйрәмдә нишләгәнеңне әйтә белү. Сүзләрне, кагыйдәләрне кабатлау.
Татар халык бәйрәмнәре турында сөйләшү.
Дусларны Сабантуй бәйрәменә чакыра белү, бәйрәмдә нишләгә-неңне әйтә белү.
Чүлмәк вата, капчык белән сугыша
Дустым, әйдә Сабантуйга барабыз! Син бәйрәмдә нишлисең? Мин йөгерәм (сикерәм, җырлыйм, биим).
24. 05
1 нче а сыйныфы өчен контроль контроль күчереп язу гамәлдәге программага (Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы 1 - 11 сыйныфлар. Төзүче - авторлары: Р. З. Хәйдәрова, Р. Л. Малафеева. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы - Казан, 2014), татар телен һәм әдәбиятын укыту буенча фәнни - методик әдәбиятка һәм дәреслеккә нигезләнеп төзелде.
Контроль күчереп язу.
Шәһәрдә.
Шәһәрдә урамнар киң һәм матур. Урамда автобуслар, трамвайлар, машиналар күп. (10 сүз)
1 нче а сыйныфы (рус төркеме) өчен татар теленнән арадаш йомгаклау контроль эше (тест) гамәлдәге программага (Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы 1 - 11 сыйныфлар. Төзүче - авторлары: Р. З. Хәйдәрова, Р. Л. Малафеева. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы - Казан, 2014), татар телен һәм әдәбиятын укыту буенча фәнни - методик әдәбиятка һәм дәреслеккә нигезләнеп төзелде.
1 нче а сыйныфы (рус төркеме) өчен татар теленнән арадаш йомгаклау контроль эше (тест).
1. Поставь нужную букву: Зәңг...р, күб...ләк, җ...й, б...йрәм.
1) ө; 2) е; 3) ү; 4) ә
2. Выберите слово с мягкими гласными:
1) болын; 2) яшел; 3) яфрак; 4) урман
3. Переведите слова.
Керпе 1) волк 2) лиса 3) ёжик
Лес 1) урам 2) урман 3) урындык
Кояш 1) солнце 2) ветер 3) дождь
Сыер 1) лошадь 2) корова 3) коза
Морковь 1) кыяр 2) кабак 3) кишер
Молоко 1) май 2) сөт 3) шикәр
4. Ответьте на вопрос.
Дима кайда укый?
а) кибеттә; б) урамда; в) мәктәптә
Алёша кайда уйный?
а) кибеттә; б) урамда; в) мәктәптә
5. Допиши окончания множественного числа.
тәлинкә_________ урам___________
кашык__________ чынаяк_________
6. Составь предложения, используя слова в скобках.
Мин ____________________________________________________ эчәм.
Мин ____________________________________________________ ашыйм.
(ипи, чәй, аш, сөт, ит)