Олжас Сүлейменов «Арғымақ» өлеңі

8 сынып қазақ әдебиеті 25.04.2016 ж. Сабақтың тақырыбы: Олжас Сүлейменов

</ «Арғымақ» өлеңі

Сабақтың мақсаты:

• Оқушыларды мемлекетіміздің белгілі қоғам қайраткері Олжас Сүлейменовтың өмірі мен шығармашылығымен таныстыру. «Арғымақ» өлеңінің негізгі идеясы мен мазмұнын ашу.

• Оқушылардың сыни ойлау, баяндау, мәлімет мазмұнындағы ең негізгі белгіні анықтау дағдыларын дамыту;

• Қазақ әдебиетіне, ақын шығармашылығына деген сүйіспеншілік, мақтаныш сезімдерін оқушылар бойына сіңіруге ықпал ету.

Сабақтың түрі: жаңа сабақ.

Сабақтың әдіс-тәсілдер: мәнерлеп оқу, баяндау, сұрақ-жауап, көрнекілік.

Сабақтың көрнекілігі: ақын портреті, тірек сызбалар, қосымша материалдар,

Пәнаралық байланыс: тарих.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

2. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі.

3. Сабақтың мақсат-міндеттерін түсіндіру.

4. Жаңа сабақ:

1. О.Сүлейменовтің өмірі мен шығармашылығына арналған оқулық мәтінімен оқушылар өз бетімен танысады. Жұптық жұмыс ұйымдастырылады:

Бірінші топ: мәтінге сұрақтар құрастыру;

Екінші топ: мәтін мазмұны бойынша тірек сызба жасайды;

Үшінші топ: мәтінге жоспар құрады;

Төртінші топ: мәтін мазмұнына арқау болатын тірек сөздерді теріп жазады;

Бесінші топ: сөздік жұмысы.

2. Сөздік жұмысы:

Қопарып шығу - перелистать, переворошить

Қоғамдық дағдарыс - общественный кризис

Өнеге - пример

Табыну - поклониться, преклониться

Қозғалыс жетекшісі - руководитель движения

Өкіл әке - названный отец, здесь: отчим

«көзіңді құртасың» - «испортишь зрение»

Қайран қалу - удивляться

Дәстүрлерінен нәр алу - впитывая традиции

Иегер - обладатель

3. «Арғымақ» өлеңімен жұмыс:

А) өлеңді мәнерлеп оқу.

Ә) өлеңдегі түсініксіз сөздермен жұмыс:

Арғымақ - породистая лошадь

Белшесінен бату - завязывать по пояс

Желдің өтінде - на ветру

Құрыш-болат - 1) стальной, 2) крепкий, сильный, мощный

Пергілеу - бить

Өрекпу - горячиться

Тұяқ - копыта

Мүшкіл хал - трудное, критическое положение

Асау - необъезженный, дикий, неприрученный (о коне)

Құйғыту - стремительно нестись

Нөсер - ливень

Тасқын - потоп, наводнение, паводок

Шабуылдау - атаковать

Таралғы - путлище (ремень для прикрепления стремени к седлу)

Алау - пламя, огонь

Тізгін - поводья, вожжи

Жал - грива

Тулау - дичиться, брыкаться, вставать на дыбы

Безбүйрек жаға - перен.: равнодушный берег

Жырақта - вдали

5. Сабақты бекіту:

Арғымақ - дене бітімі сұлу, асыл тұқымды, алысқа шабатын, күй талғаиайтын, төзімді, сымбатты жылқы.

Жер жүзіндегі екі жүз елуге тарта жылқы тұқымының елудейін өсіретін қазақ халқы - біздің ата-бабаларымыз - жүйрік атты бар асылына, арман-аңсарының асқар шыңына теңеп, бауырындағы баласындай өбектеп, алдындағы ағасындай ұлық тұтқан.

6. Сабақты қорытындылау:

• О.Сулейменов кім?

• Ақын өзі туралы не дейді?

• Ақын туындысының «Арғымақ» деп аталуының мәні неде?

• Ақын өлеңінде арғымақ қандай?

7. Үй тапсырмасы:

• Өлеңді мәнерлеп оқып шығу.

• Жаңа сөздерді жаттау.